Podstawy logiki praktycznej

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
Temat: Przepis prawny a norma prawna. Wykładnia prawa
Advertisements

ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ
Gałęzie prawa wewnętrznego
„Zaniechanie prawodawcze” w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dr Piotr Radziewicz Zakład Prawa Konstytucyjnego i Badań Europejskich INP PAN.
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
Wstęp do prawoznawstwa
istotne cechy kryterium:
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu
Wnioskowania prawnicze
Norma prawna.
Norma postępowania jako wyrażenie języka
Język prawny i język prawniczy
Pojęcie, rodzaje, relacja norma prawna – przepis prawny
Przedmiot prawa cywilnego Kryteria wyodrębniania stosunków cywilnoprawnych Pojęcie prawa cywilnego sensu largo Kodyfikacja prawa cywilnego.
Wstęp do prawoznawstwa wykład dla NSP (Z), NSA (Z) na rok akademicki 2014/2015 (wersja robocza) Przemysław Kaczmarek.
System prawa.
Art. 77 ust. 1 Konstytucji jest to odpowiedzialność za własny czyn odpowiedzialność oparta na obiektywnej ocenie działania lub zaniechania szkodzącego.
DONALD N. McCloskey Retoryka w Ekonomii by Maciej Dorociak.
Wykładnia prawa.
Wnioskowania prawnicze
Logika i argumentacja dla prawników
Dogmatyka prawa Zajmuje się badaniem prawa aktualnie obowiązującego (de lege lata) Jej zadaniem jest: Opis i systematyzacja norm prawnych Wykładnia prawa.
Stosowanie prawa cywilnego
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EKONOMICZNA ANALIZA PRAWA Wykład dla studentów SNP II stopnia rok akademicki 2015/2016 Dr hab. Włodzimierz Gromski.
System prawa System prawa – pojęcie.
V rok NSPZ Teoria i Filozofia Prawa
OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU z dnia 12 września 2012 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Załącznik USTAWA z dnia.
Przez stosowanie prawa należy rozumieć proces decyzyjny podejmowany przez upoważniony podmiot, prowadzący do wydania wiążącej decyzji o charakterze jednostkowym.
Wnioskowania prawnicze
Wstęp do prawoznawstwa wykład dla NSP (Z) oraz NSA (Z) na rok akademicki 2015/2016 Przemysław Kaczmarek.
Wykład I: Pytania o logikę
Hermeneutyka i hermeneutyczne ujęcie prawa
Wnioskowania prawnicze
WNIOSKOWANIA PRAWNICZE
Logika i argumentacja dla prawników
Stosowanie prawa Prawoznawstwo.
S TOSOWANIE PRAWA. P OJĘCIE Stosowanie prawa jest terminem wieloznacznym. W podstawowym znaczeniu stosowanie prawa rozumiane jest jako proces ustalania.
NEOLIBERALNA FILOZOFIA PRAWA RONALDA DWORKINA Teoria i filozofia prawa.
Ordynacja podatkowa Przepisy ogólne. Praktyczne i teoretyczne przesłanki wyodrębnienia gałęzi prawa podatkowego. O wyodrębnieniu danej gałęzi decydują.
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EKONOMICZNA ANALIZA PRAWA Wykład dla studentów SNP II stopnia rok akademicki 2015/2016 Dr hab. Włodzimierz Gromski.
Podstawy logiki praktycznej Wykład 7: Definiowanie Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii i Filozofii Prawa
Wolność gospodarcza w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
Wstęp do prawoznawstwa
Stosunki a sytuacje administracyjnoprawne
Wnioskowania prawnicze
Wykład I: Pytania o logikę
Wykład IV: Elementy logiki prawniczej
H.L.A. Hart uważał, iż pod terminem „pozytywizm” kryje się we współczesnej literaturze brytyjskiej i amerykańskiej zbiór następujących twierdzeń:
EKONOMICZNA ANALIZA PRAWA a prawoznawstwo
Norma postępowania jako wyrażenie języka
Wstęp do prawoznawstwa ćwiczenia 1
Zasada lojalności.
Wstęp do prawoznawstwa ćwiczenia 4
Ogólne wiadomości o prawie cywilnym
Stosowanie prawa.
Norma prawna.
System prawa.
Zasada lojalności.
A NSA w wyroku z 14 stycznia 1982 r. (ISA 2587/81, ONSA 1982/1/7) rozpoznawał skargę Nowej Huty, która wnosiła, że opłatyza korzystanie ze środowiska związa.
System prawa.
Norma postępowania jako wyrażenie języka
Wnioskowania prawnicze
Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa
Norma prawna.
SYSTEM PRAWA.
NORMY I PRZEPISY PRAWA CYWILNEGO OBOWIĄZYWANIE NORM W CZASIE I PRZESTRZENI mgr Maciej Bieszczad Zakład Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego.
Powtórka przed kolokwium końcowym
System prawa System prawa – pojęcie.
EKONOMICZNA ANALIZA PRAWA a prawoznawstwo
Tworzenie i stosowanie prawa - cz. 2 stosowanie prawa
Zapis prezentacji:

Podstawy logiki praktycznej Wykład 6: Argumentacja prawnicza Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii i Filozofii Prawa maciej.pichlak@uwr.edu.pl

Spory wokół logiki prawniczej Bóg obdarzył Jego Wysokość niezwykłą wiedzą oraz wspaniałymi przyrodzonymi talentami… Jego Wysokość nie był jednak szkolony w prawach swojego królestwa Anglii. Zaś sprawy, które dotyczą życia, dziedziczenia, dóbr i majątków jego poddanych nie powinny być rozstrzygane poprzez rozum naturalny, lecz przy pomocy sztucznego rozumu i osądu prawnego. Prawo bowiem jest sztuką wymagającą długich studiów i doświadczenia, nim człowiek posiądzie jej znajomość. Sir Edward Coke do Króla Jakuba I, w 1607 r. Na początek zabijmy wszystkich prawników. W. Szekspir, Henryk VI, ok. 1590 r.

Formalizm vs. antyformalizm „Naszym zdaniem jest tylko jedna logika: po prostu logika (…) próżno próbować badać logikę prawniczą w ścisłym tego słowa znaczeniu: taka nie istnieje.” George (Jerzy) Kalinowski „Rozumowanie prawnicze ma prawie zawsze charakter sporny i dlatego w przeciwieństwie do czysto formal-nego rozumowania dedukcyjnego tylko bardzo rzadko może być uznane za poprawne lub niepop-rawne w sposób, by tak rzec, bezosobowy. Podmiot zobowiązany do podjęcia decyzji w kwestii prawnej (…) powinien przyjmować za nią odpowiedzialność.” Chaim Perelman

Ius et lex: Prawnik jako szef kuchni

Typy argumentów w ramach argumentacji prawniczej Ogólne reguły argumentacji teoretycznej Ogólne reguły argumentacji praktycznej Reguły egzegezy Argumenty dogmatyczne Orzecznictwo Szczególne prawnicze formy argumentów (topiki prawnicze)

Reguły egzegezy Reguły „opracowywania” tekstów prawnych (Ustalania, jakie normy obowiązują na podstawie wiążących aktów normatywnych) reguły wykładni reguły kolizyjne reguły wnioskowań prawniczych (inferencyjne)

Wnioskowania prawnicze Logiczne Racjonalność językowa Logiczne stosunki między zakresami Instrumentalne Racjonalność instrumentalna Relacje przyczynowo- skutkowe Aksjologiczne Racjonalność aksjologiczna Relacje na poziomie ratio legis

Wnioskowanie aksjologiczne Oparte na założeniu o konsekwencji ocen prawodawcy Z podobieństwa (a simili) Analogia legis Analogia iuris Z przeciwieństwa (a contrario) A fortiori A minori ad maius A maiori ad minus

Analogia legis Wnioskowanie przez analogię jako jeden z najpopularniejszych argumentów w prawie Analogia legis stanowi szczególną odmianę tego argumentu, w którym podstawą wnioskowania jest konkretna norma prawna Doprowadzenie linii energetycznej do posesji.

Analogia legis - struktura Stan rzeczy S2 nie został unormowany. Istnieje stan rzeczy S1, który jest w sposób istotny podobny do S2. S1 jest unormowany przez normę N1, która wiąże z nim określone konsekwencje prawne.___________ Należy uznać obowiązywanie normy N2, która wiąże z S2 takie same lub zbliżone konsekwencje prawne.

Analogia legis – istotne podobieństwo Kategoria raczej intuicyjna Podstawowe kryterium: wspólne ratio legis Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio. Odmowa zastosowania analogii: wnioskowanie a contrario

A contrario Stan rzeczy S2 nie został unormowany. Istnieje stan rzeczy S1, który jednak nie jest tożsamy z S2. S1 jest unormowany przez normę N1, która wiąże z nim określone konsekwencje prawne. Nie należy wiązać takich samych konsekwencji prawnych z S2.

Analogia czy a contrario? Kryterium ogólne: istnienie wspólnego ratio legis Problem kradzieży impulsów telefonicznych Specyficznie prawnicze kryteria – analogia ograniczona: Przez język normy prawnej (zwroty typu „wyłącznie” etc.); W prawie karnym na niekorzyść oskarżonego; W prawie podatkowym na niekorzyść podatnika; Przy ograniczeniach podstawowych praw i wolności człowieka i obywatela; Przy normach typu lex specialis; Przy wyjątkach od zasad ogólnych.

Analogia iuris Analogia z grupy norm, z których wynika wspólna zasada ogólna. Istnieje stan rzeczy S1, który nie jest unormowany Obowiązują normy N1, N2, N3..., które wspólnie wyrażają pewną zasadę ogólną Zasada ogólna nie jest wprost wyrażona w tekście Należy uznać obowiązywanie normy Nn, która normuje S1 i także wyraża tę samą zasadę ogólną

Analogia iuris: przykłady zasada ochrony dobra dziecka w prawie rodzinnym zasada zamkniętego systemu źródeł prawa w prawie konstytucyjnym zasada formalizmu procesowego w postępowaniu cywilnym (tzw. zasady prawa w ujęciu opisowym) Uwaga! Szczególny sposób użycia terminu analogia iuris przez sądy.

A fortiori Skoro obowiązuje norma N1, która posiada określone uzasadnienie (ratio legis), to tym bardziej należy uznać obowiązywanie normy N2, mającej silniejsze uzasadnienie. A maiori ad minus: Skoro wolno czynić więcej, tym bardziej wolno czynić mniej. Skoro nakazane jest czynić więcej, tym bardziej nakazane jest czynić mniej. A minori ad maius: Skoro zakazane jest czynić mniej, tym bardziej zakazane jest czynić więcej.