Opracował Aleksander Hebda SUPERNOWE Opracował Aleksander Hebda

SUPERNOWA CO TO? Supernowe- są to wybuchy gwiazd oznaczające ich koniec życia. Dzięki nim żyjemy, ponieważ przy wybuchach supernowych powstają różne pierwiastki. Supernowe dzielimy na : duże i małe

SUPERNOWA CO TO?

Skutki wyczerpania wodoru w środku gwiazdy Gwiazda może przetrwać tylko dzięki temu, że istnieje w równowadze. Grawitacja, która chcę ją zmiażdżyć jest wyrównywana przez ciśnienie, które zaś z kolei chce ją rozerwać. Wodór daje paliwo, które utrzymuje ciśnienie. Kiedy go zabraknie, ciśnienie spada, a grawitacja zaczyna wygrywać, powodując zapadnięcie się jądra gwiazdy.

Ewolucja gwiazdy W gwiazdach zachodzą różne przemiany pierwiastków: najpierw jądro gwiazdy wypełnia wodór najprostszy z pierwiastków. Następnie atomy wodoru ulegają fuzji, z której powstają: hel i energia. Po wypaleniu wodoru gwiazda spala hel, przemieniając go w węgiel, ten z kolei przemienia się w tlen. Z tlenu i węgla po przez fuzję powstają neon i krzem

Małe gwiazdy Małe gwiazdy pojedyncze takie jak nasze Słońce na etapie powstawania węgla umierają. Po wypaleniu wodoru jądro zapada się. Górne warstwy gwiazdy zaczynają się rozszerzać tworząc czerwonego olbrzyma, podczas gdy grawitacja zmiażdży jądro do rozmiarów Ziemi. Rozszerzająca się gwiazda powoli zanika, pozostawiając gęstą kule tlenu i węgla zwaną białym karłem. Więcej w tego typu układzie nic się nie stanie, a biały karzeł będzie świecił miliardy lat

Wygląd białego karła

Małe gwiazdy Jednak gdy mamy do czynienia z układem słonecznym, w którym występują dwie gwiazdy (w naszej galaktyce występują w większości gwiazdy podwójne) to biały karzeł zaczyna wciągać materie z towarzysza. Gromadząc dużo wodoru i helu, biały karzeł staje się niestabilny. Atomy węgla i tlenu ulegają fuzji stwarzając groźny dla gwiazd pierwiastek żelazo. Żelazo powoduje wybuch białego karła zwany supernowa 1A. Przy tym wybuchu zostaje rozproszone żelazo po bardzo dużym obszarze.

Wybuch białego karła

Pierwiastki powstające przy wybuchu małej supernowej Wodór – H Hel – He Węgiel – C Tlen - O Żelazo - Fe

Wielkie gwiazdy Olbrzymie gwiazdy spalają wodór dużo szybciej. Ich okres życia jest bardzo krótki, umierają młodo. Kiedy małe gwiazdy po spaleniu wodoru zmieniają się w białe karły, duże chłoną dalej. Tworzą warstwy nowych pierwiastków. Kiedy jednak żelazo pojawi się w jądrze, tak samo jak supernowe 1A olbrzymy muszą wybuchnąć. Przy zapadaniu się gwiazdy grawitacja miażdży nawet atomy. Przy pomocy fuzji z żelaza powstaje kobalt i nikiel, a następnie złoto, uran i platyna. Eksplozja olbrzyma twa kilka sekund

Wybuch dużej supernowej

Pierwiastki powstałe w wyniku dużej supernowej Kobalt - Co Neon - Ne Złoto - Au Srebro - Ag Uran - U Platyna - Pt Ołów - Pb Nikiel – Ni Krzem - Si

Pozostałości po supernowych Przy wybuchach, supernowe (szczególnie te duże) nie znikają bez śladu. Mogą powstać dziwne anomalia kosmiczne zależące od masy gwiazdy np.: Gdy supernowa jest 8 razy cięższa od Słońca powstaje gwiazda neutronowa

Gwiazda neutronowa