Osobowe traktowanie człowieka stymulatorem zdrowia i rozwoju.

Prezentacja na temat: "Osobowe traktowanie człowieka stymulatorem zdrowia i rozwoju."— Zapis prezentacji:

1 Osobowe traktowanie człowieka stymulatorem zdrowia i rozwoju

2 Pojęcie zdrowia jest to zdolność do prawidłowego i wszechstronnego rozwoju psychicznego. Rozwój należy pojmować jako zmiany wynikające z różnych zdarzeń konstruktywnych (konstrukcyjnych) prowadzące do stanu doskonalszego pod jakimś względem w porównaniu ze stanem poprzednim. Zdolność to układ możliwości realizacji tak rozumianego rozwoju. Układy możliwości u każdego z nas są inne, niepowtarzalne

3 Warunki rozwoju To trzeba określić poprzez odpowiedź na pytanie – jak jest specyfika bytu ludzkiego? Kim jest w istocie człowiek? Co go najpełniej określa?

4 . Punkt wyjścia to czynienie – działanie. Nie jest to aktywność, lecz działanie, które u swojego podłoża ma intencję – zamiar oraz wypływa z wartościowania; wartościowanie, szacowanie, otwarcie na wartości jest czymś wpisanym w naturę człowieka

5 MacMurray (za: DeRobertis, Iuculano 2005, s. 244-245) Powinniśmy zastąpić „Ja myślę” jako coś centralnego, „ja czynię”. „Ja myślę” nie jest ostateczne, ono u swych podstaw ma „Ja czynię” W odpowiedzi na pytanie „co czynię” jest „ja myślę”. W rezultacie, musimy uznać, że „ja czynię” jest nadrzędną zasadą dopuszczaną do naszego doświadczenia (obecna w naszym doświadczaniu”. I dalej, “kiedy czynie zmieniam świat. Działanie (czynienie) u swego podłoża jest czymś rzeczywistym, nawet jeśli jego zamierzone efekty nie pojawiają się. Ono implikuje, że ja jest częścią świata, w którym działam, będąc wciąż w dynamicznej relacji i całą resztą świata (s.245).

6 Psychologia jest przede wszystkim zainteresowana wyjaśnieniem umotywowanego albo intencjonalnego zachowania Psychologia jest przede wszystkim zainteresowana wyjaśnieniem umotywowanego albo intencjonalnego zachowania

7 Po pierwsze, motywacja wyjaśnia charakter rozwoju osobowości (jak psychoanaliza, psychologia humanistyczna,egzystencjalizm).

8 Po drugie, motywacja i sposób w jaki jest ona realizowana mają charakter ze swej istoty interakcyjny (relacyjny). Interakcja - relacyjność – dialogowość to podstawa kształtowania i rozwoju osobowości oraz całego życia psychicznego

9 Analiza wielu teorii motywacji wskazuje na szczególną i podstawową rolę „ja”. Dominujące motywy (którym podporządkowane są inne dążenia) takie jak, dążenie do bycia kompetentnym, skutecznym, potrzeba przewidywania, rozumienia i doskonałości, utrzymania wartości siebie, itd. wskazują na konieczność uwzględnienia „Ja’ jako rdzenia albo źródła motywacji

10 Skoro Ja staje się źródłem i ostatecznym kryterium odpowiadającym za inicjowanie motywacyjnych działań, to musi ono także wskazywać na specyfikę bytu ludzkiego we właściwościach którego można ulokować podstawowe źródła ludzkich motywów.

11 K Psychologia ja Ku źródłom motywacji Poziom obserwacji psychologicznej Poziom antropologii personalistycznej- z wnioskowanych motywów „ja” przejście na poziom atrybutów osobowych Określanie na podstawie rodzaju i jakości zachowań kategorii motywów „ja” Wnioskowanie o jakości i specyfice motywacji ludzkiej – odwołanie się do „ja” jako źródła motywacji Działania jako formy obserwowanych zachowań

12 Motywy ja a wnioskowane atrybuty osobowe Poziom analiz psychologicznych - Rodzaje motywów ja Motyw dążenia do zrozumienia i samoświadomości; Motyw dążenia do odkrywania własnej tożsamości i określenia tożsamości społecznej (publicznej, narodowej); Motyw dążenia do twórczego rozwoju, przekraczania stanów tu i teraz na rzecz stanów przyszłych (zdolność do transcendencji); Motyw dążenia do przypisania sobie samemu sprawstwa i odpowiedzialności za własne zachowania; Motyw dążenia do zachowania podmiotowości, kierowania sobą, możliwości wyboru (czy wolności); Motyw dążenia do zachowania intymności (prywatności) świata wewnętrznego; Motyw dążenia do zachowania własnej godności, wartości samego siebie (zarówno dla samego siebie, jak i w oczach innych osób); Antropologia personalistyczna - Atrybuty osobowe Rozumność i świadomość siebie samego; Tożsamość i ciągłość (lub podmiotowość, bycie sprawcą); Wolność i intencjonalność; Twórczość (transcendentność); Godność; Intymność, prywatność (wymiar odrębności siebie i stanowienia o sobie); Odpowiedzialność; intymność i pewnego rodzaju niedostępność (tajemnica świata wewnętrznego osoby; prywatność, która wytycza sposoby postępowania

13 Atrybuty osobowe – potrzeby – motywy ja Perspektywa antropologii personalistycznej – wnioskowane atrybuty osobowe Potrzeby wnioskowane na podstawie psychologicznych motywów ja Wyniki analiz psychologicznych - rodzaje motywów ja jako fundament motywacji ludzkiej Rozumność i świadomość samego siebie Potrzeba rozumienia i coraz to pełniejszej świadomości samego siebie Motyw dążenia do zrozumienia i samoświadomości Atrybut tożsamości (bycie kimś niepowtarzalnym i identyfikowanym jako ten i tylko ten) Potrzeba tożsamości (w różnych wymiarach- tożsamości narodowej, publicznej, prywatnej) Motyw dążenia do odkrywania własnej tożsamości i określenia tożsamości publicznej (grupowej, społecznej, narodowej) Wolność i intencjonalnośćPotrzeba wolności i realizowania własnych celów, zadań Motyw dążenia do zachowania podmiotowości, kierowania sobą, możliwości wyboru (wolności);

14 Atrybuty osobowe – potrzeby – motywy ja cd. Perspektywa antropologii personalistycznej – wnioskowane atrybuty osobowe Potrzeby wnioskowane na podstawie psychologicznych motywów ja Wyniki analiz psychologicznych - rodzaje motywów ja jako fundament motywacji ludzkiej Odpowiedzialność; intymność i pewnego rodzaju niedostępność (tajemnica świata wewnętrznego osoby) Potrzeba poczucia bycia odpowiedzialnym Motyw dążenia do przypisania sobie samemu sprawstwa i odpowiedzialności za własne zachowania; Twórczość (transcendentność)Potrzeba twórczości i autotranscendencji Motyw dążenia do twórczego rozwoju, przekraczania stanów tu i teraz na rzecz stanów przyszłych (zdolność do transcendencji); GodnośćPotrzeba wartości (utrzymania pozytywnej samooceny) Motyw dążenia do zachowania własnej godności, wartości samego siebie (zarówno dla samego siebie, jak i w oczach innych osób); Intymność, prywatność (wymiar odrębności siebie i stanowienia o sobie; prywatność, która wytycza sposoby postępowania) Potrzeba prywatności, intymności Motyw dążenia do zachowania intymności (prywatności) świata wewnętrznego;

15 Osoba – kategoria do której można się odwołać uwzględniając motywy ja jako specyficzne źródła motywacji ludzkiej, nieobecne u innych istot żywych; Podmiotowość (samo obecność i bycie przekazywanym sobie tak, by móc stanowić o sobie) –w odniesieniu do motywów ja (specyficzne motywacyjne właściwości charakteryzujące każdego, ale będące też czymś bardzo jedynym dla danej osoby) Realizacja motywów ja w kontekście społeczno – kulturowym (poprzez więź z właściwymi sobie na danym etapie osobami) – pozwala przejść na poziom interpretacji typu „stawanie się podmiotem”

16 Spełnienie się motywów „ja” jest tylko możliwe poprzez kontakt z drugą osobą (w dialogu, we wsparciu, szeroko, w interakcji) Druga osoba umożliwiając realizację motywu ja (atrybutu osobowego) prowadzi do wzmocnienia tego, co fundamentalne w osobie, i tym samym do pojawienia się możliwości rozwoju (tutaj, zdrowia) - bez względu na strefę (rodzaj) zaburzenia

17 Instytucjonalizacja – może sprzyjać, ale gdy zostaje zdominowana poprzez nadmierny rozrost formalizacji, zaczyna traktować osobę przedmiotowo i narusza „naturalne” dążenia jednostkowe do bycia podmiotem (dzięki możności realizacji motywów ja) – zamyka w pętli niemocy i tłumi szanse na zdolność do rozwoju (czyli na zdrowie)

18 Jeśli człowiek nie doświadcza bycia podmiotem, z powodu frustracji motyw ó w ja, to ten brak musi być zapełniony jakąś przestrzenią (nawet iluzyjnie). Dalej poszukuje on poprzez stosowane mechanizmy, taktyki przywrócenia poczucia podmiotowości (i choć to może przywracać poczucie podmiotowości, to osoba de facto jest przedmiotem, a nie podmiotem)

19 Spełnianie się właściwości natury osobowej a rozwój – ogólny schemat interpretacji Interakcja z warunkami życia, kulturą, innymi osobami umożliwiająca spełnienie się „ja”. Kontekst realizacji osoby Poziom obserwacji psychologicznych – zachowanie warunkowane motywami związanymi z „ja” Specyfika ludzkiego bytu – ogólny poziom wnioskowany na podstawie dominacji w zachowaniu ludzkim motywów związanych z „ja” Jednostkowy potencjał rozwojowy – w tym zasoby do radzenia sobie z chorobą, regresem Zdolność do rozwoju jako rezultat spełniania „ja” i posiadanego potencjału jednostkowego

20 Mechanizmy i procesy dążenia do zachowania podmiotowości Rzeczywistość hamuje możność spełniania się wymiarów podmiotowości Szukanie stref oparcia przywracających podmiotowość – środki zastępcze, osoby, ucieczka w świat zabezpieczający przed naruszeniem atrybutów Wybór stref zależy od odkrytych znaczeń – na ile przywracają podmiotowość Wikłanie w strefy przywracające podmiotowość Człowiek zależny od stref przywracających podmiotowość – stawanie się przedmiotem Dążenie do utrzymania podmiotowości – wypływa z natury osobowej człowieka Życie ograniczane do stref przywracających w sposób iluzyjny podmiotowość jednostkową – co nie daje sposobności do wykorzystywania posiadanych zasobów radzenia sobie z zakłóceniem. Jest to jednak dostępny sposób na spełnianie się motywów „ja” Podatność – właściwości jednostkowe oraz dostępne formy (środowisko, jakość terapii)

21 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ;-)