Arkadiusz Ptak Sołectwa w lokalnym systemie władzy (wybrane aspekty) Warszawa, 7 grudnia 2015 r. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w.

Prezentacja na temat: "Arkadiusz Ptak Sołectwa w lokalnym systemie władzy (wybrane aspekty) Warszawa, 7 grudnia 2015 r. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w."— Zapis prezentacji:

1 Arkadiusz Ptak Sołectwa w lokalnym systemie władzy (wybrane aspekty) arkadiusz.ptak.ap@gmail.com Warszawa, 7 grudnia 2015 r. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

2 Cel badań Wskazanie i wyjaśnienie roli oraz znaczenia sołectw (i ich organów) w lokalnym systemie władzy w Polsce. Obszary badań: 1)zebrania wiejskie realizujące ideę demokracji bezpośredniej 2)sołectwo jako mikrosystem polityczny 3)relacje między organami sołectwa, zwłaszcza sołtysa z władzami gminy Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

3 Prezentowane wyniki badań zostały poprzedzone badaniami pilotażowymi z wykorzystaniem metody "studium przypadku", a w gromadzeniu danych posłużyły następujące metody: obserwacja bezpośrednia, analiza dokumentów oraz wywiady osobiste. Na tej podstawie sformułowano kilka wniosków, do których należały: 1.niskie, na poziomie blisko 15%, zainteresowanie mieszkańców wsi zebraniami sprawozdawczo–wyborczymi, w tym samymi wyborami sołtysów i rad sołeckich; 2.stabilność i ciągłość sprawowania funkcji sołtysa; 3.sołtysowi pełniącemu rolę wiejskiego lidera łatwiej osiągać było sukces w wyborach do rady gminy czy rady powiatu; 4.postrzeganie sołtysów jako przedstawicieli lokalnej władzy stąd bardzo często zachodziła korelacja między oceną sołtysa i oceną wójta/burmistrza (pozytywną lub negatywną); 5.niektóre cechy socjologiczno–demograficzne sołtysów były podobne do przedstawicieli lokalnych elit wyższego szczebla (wójtów/burmistrzów, radnych). Ptak A., Wybory sołtysów i rad sołeckich. W poszukiwaniu prawideł rywalizacji wyborczej w organach pomocniczych samorządów gmin wiejskich w Polsce, "Studia Regionalne i Lokalne", 3/2012, s. 107- 122. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

4 Perspektywy teoretyczne przyjęte w badaniach 1.teoria wymiany społecznej (P. Blau), 2.teoria klientelizmu (J. Tarkowski). 3.teoria racjonalnego wyboru (M. Olson), 4.teoria kapitału społecznego (P. Bourdieu, J. Coleman, R. Putnam) Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

5 Hipotezy badawcze: 1.Poziom posiadanego kapitału społecznego (zasobu biograficznego) jednostek wpływa na częstotliwość angażowania się w działalność lokalnej wspólnoty w kierunku sprawowania funkcji sołtysa, uczestniczenia w rywalizacji wyborczej na wyższych szczeblach władzy lub w innych formach aktywności społecznej. 2.Czynniki wpływające na charakter wymiany i interakcji w ramach lokalnych struktur władzy determinują sposób funkcjonowania sołtysów w ramach tegoż systemu. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

6 Obszar badań 1.Województwo lubelskie: 85 gmin i 1 512 sołectw 2.Województwo wielkopolskie: 97 gmin i 1 794 sołectw Były to gminy wiejskie oraz miejsko-wiejskie, w których jednostkami pomocniczymi są sołectwa Badania prowadzone były w latach 2013-2015 i dotyczą kadencji władz sołectwa kadencji 2010-2014 Poziom rozwoju i typy obszarów wiejskich wg „Monitoring rozwoju obszarów wiejskich”

7 Materiał empiryczny do badań: 1.Badania ilościowe CATI sołtysów (N=380) 2.Badania ilościowe PAPI wójtów (N=157) 3.Protokoły z zebrań wiejskich (N= 3 306) 4.Statuty gmin 5.Statuty sołectw 6.Główny Urząd Statystyczny 7.Państwowa Komisja Wyborcza 8.Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego 9.„Diagnoza Społeczna” 10.Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) 11.„Monitoring rozwoju obszarów wiejskich” (IRWiR PAN, EFRWP). Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

8 Problematyka zebrań wiejskich D. Gałaj, Samorząd wiejski w PRL, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa 1978. Problematyka przedstawiana przez instancje partyjne i lokalną administrację: 1.Problematyka rolnicza, a zwłaszcza wzrost produkcji, specjalizacja, melioracja, zagospodarowanie ziemi, zabiegi agrotechniczne, akcja siewna, żniwa (64,8% respondentów). 2.Sprawy zaopatrzenia, głównie w dobra konsumpcyjne (43,0%). 3.Sprawy komunalne, w tym m.in. wodociągowanie, kanalizowanie, oświetlenie, budowę świetlic, klubów, szkół, dowóz dzieci do szkół (33,6%). 4.Naprawa i budowa dróg (28,8%). 5.Usługi SKR i służby rolnej (22,0%). 6. Czyny społeczne oraz emerytury i renty (ponad 14%). Problematyka poruszana przez mieszkańców: 1.Sprawy zaopatrzenia (38,2%), 2.Problematyka rolnicza (34,6%). 3.Naprawa i budowa dróg (28,6%). 4.Emerytury i renty (28,1%). 5.Sprawy komunalne (25,4%). 6. Usługi SKR i służby rolnej (16,5%). 7.Czyny społeczne (3,4%). Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

9 Typologia problemów Rodzaj problemu Wójtowie (PAPI)Sołtysi (CATI) N%N% Zły stan dróg i chodników 14694,834089,9 Nieopłacalność rolnictwa 10668,828675,7 Spółki wodne 8756,515340,5 Brak pracy 7146,117045,0 Brak kanalizacji 6441,613936,8 Kłótnie polityków w Sejmie i w telewizji 3120,182,1 Dostęp do lekarza 2717,5369,5 Brak mieszkań 2516,23810,1 Brak wodociągu 1610,4143,7 Zbyt mało festynów i rozrywek we wsi 95,86918,3 Złe funkcjonowanie szkoły lub przedszkola 74,5174,5 Komunikacja autobusowa z innymi miejscowościami --10427,5

10 Różnice między regionami Uwidoczniły się w czterech typach problemów (różnice istotne statystycznie). W Wielkopolsce częściej niż w lubelskim pojawiały się problemy związane z brakiem kanalizacji oraz brakiem mieszkań. Były to więc problemy obejmujące zadania własne samorządu gminnego. W lubelskim, częściej niż w Wielkopolskim mieszkańcy wskazywali na te problemy, za które lokalne władze nie są bezpośrednio odpowiedzialne, a mianowicie na nieopłacalność rolnictwa oraz brak pracy. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

11 Efektywność realizacji wniosków z zebrań wiejskich przez władze gminy (wg sołtysów) Stopień realizacji postulatów zgłaszanych podczas zebrań wiejskich przez władze gminy Województwo lubelskiewielkopolskie N%N% Bardzo duży136,831,6 Raczej duży7137,410655,8 Raczej mały8645,36534,2 Bardzo mały1910,0168,4 Nie są realizowane10,500,0 Ogółem190100,0190100,0 Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy Zebrane dane wskazują, że w województwie wielkopolskim blisko 60% sołtysów pozytywnie wypowiadało się na temat realizacji postulatów zgłaszanych podczas zebrań wiejskich przez lokalne władze. W lubelskim odsetek ten był na poziomie niewiele ponad 44%.

12 Udział mieszkańców w zebraniach wiejskich WojewództwoNŚrednia Odchylenie standardowe Różnica średnich lubelskie8514,08%4,34% -2,68 wielkopolskie9716,76%5,43% Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy Frekwencja wyborcza na zebraniach wiejskich wybierających sołtysa i radę sołecką *t(177)=3,6;p<0,01, Różnicę w frekwencji wyborczej między poszczególnymi regionami zanotowano również w nieparametrycznym teście różnic U Manna-Whitneya. Dla lubelskiego średnia ranga wyniosła 109,03, zaś dla wielkopolski - 161,90 (U(4)= 5824,0; p<0,01). (parametryczny test różnic T-Studenta dla prób niezależnych)

13 Frekwencja na zebraniach wyborczych wybierająca sołtysa. Poziom sołectwa Kategoria sołectwaKohorta lubelskiewielkopolskie N%N% Bardzo wysoka frekwencjapowyżej 24,01%32021,1266837,19 Wysoka frekwencja18,01- 24,00%30019,8038021,16 Średnia frekwencja12,01-18,00%41427,3340722,66 Niska frekwencja6,01 -12,00%37925,0227115,09 Bardzo niska frekwencjado 6,00%1026,73703,90 Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy Dla potrzeb badań dokonano podziału sołectw na pięć kohort "frekwencyjnych". Punktem wyjścia w ustaleniu granic delimitacji poszczególnych kohort stanowiła średnia arytmetyczna frekwencji na zebraniach wiejskich w badanych województwach.

14 Czynniki determinujące udział w zebraniach wiejskich 1.Czynniki egzogeniczne (nie są zależne od sołectwa (sołtysa): poziom rozwoju społeczno-gospodarczego gminy; sołecki system wyborczy wielkość sołectwa. 2. Czynniki endogeniczne (uzależnione w znacznej części od sołtysa, bądź samych mieszkańców i instytucji działających w sołectwie): stawka wyborcza zdolności mobilizacyjne sołtysa religijność mieszkańców Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

15 Frekwencja a poziom rozwoju społeczno-gospodarczego gminy lubelskie Korelacja Pearsona-,231 * Istotność (dwustronna),033 N85 wielkopolskie Korelacja Pearsona-,404 ** Istotność (dwustronna),000 N97 Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy Rosner A., Stanny M., Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I. Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w 2010 roku, Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa 2014. Wraz ze wzrostem wskaźnika poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gminy spada frekwencja podczas zebrań wiejskich, podczas których wybierani są sołtysi i rady sołeckie. Na obniżenie frekwencji wyborczej najsilniej wpływały zamożność i spójność społeczności lokalnej oraz warunki mieszkaniowe.

16 Sołecki system wyborczy Ograniczenia w wyborach podczas zebrań wiejskich w formie zgromadzeń: termin i czas trwania głosowania. Przykład Miasta i Gminy Muszyna, gdzie wybory sołtysa nie przeprowadza się na zebraniu wiejskim (głosowanie odbywało się w niedzielę od 7.00 do 21.00 w tym samym lokalu wyborczym co wybory samorządowe). Frekwencja ponad 50%, ale zainteresowanie kandydowaniem było podobnie niskie jak w innych gminach. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

17 Frekwencja a wielkość sołectwa Wielkość sołectwa (N=3 311) Wielkość sołectwa (N=380) lubelskie Korelacja Pearsona -,362 ** -,431 ** Istotność (dwustronna),000 N 1515120 wielkopolskie Korelacja Pearsona,-393 ** -,549 ** Istotność (dwustronna),000 N 1796157 Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy Wpływ wielkości sołectwa na frekwencję wyborczą zweryfikowano zarówno na podstawie protokołów z zebrań wiejskich (N=3 311) oraz badań sołtysów CATI (N=380). Tendencja jest taka sama, tj. wraz ze wzrostem uprawnionych do głosowania w sołectwie (wielkością sołectwa) spada frekwencja, czyli im mniejsze miejscowości tym frekwencja większa. Wyłącznie natężenie jest rożne (wartość współczynnika korelacji).

18 Stawka wyborcza Wpływ występowania konkurencji w wyborach na frekwencję wyborczą Frekwencja lubelskie Korelacja Pearsona,209 ** Istotność (dwustronna),000 N1515 wielkopolskie Korelacja Pearsona,123** Istotność (dwustronna),000 N1796 Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy Dla potrzeb badań stawkę wyborczą określono za pomocą konkurencyjności wyborów na sołtysa. Uznano, że wybory są konkurencyjne, jeżeli w ponad połowie sołectw danej gminy było co najmniej dwóch kandydatów na sołtysa. Wraz ze wzrostem liczby kandydatów na sołtysa wzrasta frekwencja wyborcza w obu regionach

19 Zdolności mobilizacyjne sołtysa Uczestnicy zebrania wiejskiego Województwo lubelskiewielkopolskie N%N% Osoby zawsze zainteresowane sprawami sołectwa, które przychodzą na zebranie bez względu na osobę sołtysa i poruszane na zebraniu sprawy 183100,017895,2 Moja rodzina oraz rodzina innych osób kandydujących na sołtysa 31,62211,8 Osoby współpracujące ze mną w organizacjach działających na wsi (OSP, LZS, KGW) 31,61910,2 Moi sąsiedzi oraz sąsiedzi innych osób, które kandydowały na sołtysa 10,52010,7 Kandydaci na sołtysa i osoby im towarzyszące (wspierające) 10,5147,5 Osoby, które poprosiłem o przyjście na zebranie wiejskie31,673,7 Moi zdecydowani przeciwnicy, by zagłosować przeciw00,021,1

20 Religijność mieszkańców Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy Forma aktywności obywatelskiej DominicantesCommunicantes Województwo lubel.wlkplubel.Wlkp. Frekwencja w zebraniach wiejskich wybierająca sołtysa oraz radę sołecką -,017,005-,054-,086 Frekwencja w wyborach samorządowych (2010 r.),064,010,001-,182 Frekwencja w wyborach do Parlamentu Europejskiego (2009 r.),416**0,154,317**,150 Referendum akcesyjne - frekwencja (2003 r.),388**,252*,195,300** Referendum akcesyjne -głosowanie na "tak" (2003 r.) -,439**-,103-,209-,047 Dane o praktykujących dotyczą 2011 roku (kiedy odbywały się większość zebrań wiejskich) i obejmują gminy poddane wcześniejszym badaniom. Dla cel ó w obliczeniowych uśredniono dane dla parafii danej gminy. Nie odnotowano zależności między praktykami religijnymi, a aktywnością mieszkańców w wyborach sołeckich oraz w wyborach samorządowych.

21 Sołtysi - kapitał społeczny i relacje z wójtem Badania stowarzyszenia Klon/Jawor wskazują, że zaangażowanych formalnie na rzecz organizacji lub grup społecznych jest na poziomie ok. 18%. W ramach "Diagnozy społecznej" pytano również o zaangażowanie społeczne. W 2013 roku członkami „jakichś organizacji, stowarzyszeń, partii, komitetów, rad, grup religijnych, związków lub kół” było 13,7% ankietowanych. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

22 W badaniach badając kapitał społeczny sołtysów ograniczono się wyłącznie do ich formalnej aktywności społecznej i działalności w: 1.organizacjach społecznych, 2.partiach politycznych, 3.organach władzy publicznej. Nie uwzględniono więc wskaźników wykorzystywanych w innych badaniach, takich jak m.in. ich nieformalnego zaangażowania w działalność społeczną, poziom zaufania, czy też stosunku do procedur i instytucji demokratycznych. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

23 Nazwa organizacji Obecna działalność sołtysa (w %) Działalność sołtysa w przeszłości (w %) lubelskie wielkopolskie lubelskie wielkopolskie Ochotnicza Straż Pożarna 68,553,132,956,3 Koło Gospodyń Wiejskich 33,731,018,431,0 Ludowe Zespoły Sportowe 6,525,711,84,2 Kółko rolnicze 2,26,230,322,5 Spółdzielnia rolnicza 0,06,25,35,6 Grupa producencka 0,03,55,31,4 Społeczne komitety (np. wodociągowania) 2,20,028,911,3 Lokalna Grupa Działania 41,259,17,74,1 Rada parafialna 33,343,329,228,6 Rada rodziców w szkole 37,320,475,481,6 Ponad 77% sołtysów z Wielkopolski oraz 66,8% z lubelskiego zadeklarowała, że jest członkiem jednej z organizacji działającej w jego miejscowości. Sołtysi z Wielkopolski byli jeszcze bardziej aktywni w przeszłości (83,7%). W lubelskim odsetek aktywnych sołtysów w przeszłości był na porównywalnym poziomie jak obecnie (66,3%).

24 1.Głównym obszarem aktywności sołtysów jest członkostwo w Ochotniczych Strażach Pożarnych oraz Kołach Gospodyń Wiejskich. 2.Do dwóch tradycyjnych wiejskich organizacji dołączyła kolejna, którą jest Lokalna Grupa Działaniach (LGD) 3.Niezwykle ważnym obszarem aktywności sołtysów są rady parafialne oraz rady rodziców. 4.Zdecydowanie spada aktywność sołtysów w organizacjach działających typowo na rzecz rolnictwa, głównie w kółkach rolniczych. 5.Wyczerpała się również formuła społecznych komitetów wodociągowania i telefonizacji wsi. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

25 Aktywność sołtysów w partiach politycznych Z badań CATI wynika, że przynależność sołtysów do partii jest regionalnie zróżnicowana. Wyraźnie bardziej zaangażowani w działalność partyjną są sołtysi z Wielkopolski, gdzie blisko 19% z nich jest członkami partii politycznych. W lubelskim odsetek ten jest na poziomie 10%. Także w przeszłości sołtysi z Wielkopolski częściej (20,5%), niż z lubelskiego (13,7%) byli członkami partii. Sołtysi, którzy zadeklarowali członkostwo w partii politycznej wskazywali przede wszystkim na swoją aktywność w ruchu ludowym. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

26 Udział sołtysów w wyborach do rad gmin i rad powiatów w 2010 roku Typ gminy 1, 2, 3 (gminy rolnicze) Typ gminy 5 (gminy wielofunkcyjne, ze zrównoważonymi sektorami ) Typ gminy 6, 7 (gminy zurbanizowane) Sołtysi kandydujący do rady gminy/powiatu 13,3%13,2%32,7% Sołtysi którzy wygrali wybory 77,8%82,3%50,7%

27 na urząd sołtysa Rola wójtów (burmistrzów) w wyborach na urząd sołtysa% Przed zebraniem wiejskim (np. w urzędzie gminy) spotykam się osobiście i proponuję kandydowanie osobie, która w mojej opinii najlepiej będzie sprawowała taką funkcję. Dotyczy to zarówno urzędującego sołtysa, jak i osób, które nie posiadają doświadczenia w sprawowaniu funkcji sołtysa, jeżeli urzędujący sołtys funkcję sprawuje niewłaściwie Często 27,6 Rzadko 72,4 Przed zebraniem wiejskim wiem o mogących „pojawić się” kandydatach na sołtysów w sołectwach Często 53,0 Rzadko 47,0 Na samym zebraniu wiejskim deklaruję publicznie swoje poparcie dla urzędującego sołtysa, a jeżeli nie jest to urzędujący sołtys udzielam poparcia kandydatowi, który w mojej opinii będzie dobrze sprawował funkcję sołtysa w przyszłości Często 35,9 Rzadko 64,1 Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

28 Typy relacji pomiędzy wójtami (burmistrzami) a sołtysami% Chcąc skontaktować się z sołtysami telefonicznie sam do nich dzwonię (z pominięciem sekretariatu). Ich numery telefonu mam w swojej „komórce” Często87,4 Rzadko12,6 Sołtysi nie mają problemu z bezpośrednim kontaktem ze mną. Jeżeli urzęduję i nie mam innego spotkania mogą spotykać się u mnie Często96,1 Rzadko3,9 Bywam u sołtysów na imieninach (lub telefonuje z życzeniami) Często21,5 Rzadko78,5 Jestem „na Ty” z sołtysami Często59,3 Rzadko40,7 Sołtysi przychodzą do mnie na imieniny/urodziny Często26,8 Rzadko73,2 Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy K. Bondyra oraz M. Wojtkowiak tłumacząc tytuł swojego artykułu - Sołtys ma pierwszeństwo - nawiązali do swoich spostrzeżeń. Prowadząc badania z wójtami i burmistrzami ich respondenci wielokrotnie wypowiadali się, że "(...) jeżeli w trakcie naszej rozmowy wejdzie do gabinetu sołtys, to natychmiast wywiad przerywamy, gdyż właśnie >” Bondyra K., Wojtkowiak M., Sołtys ma pierwszeństwo, [w:] Samorząd pomocniczy jako czynnik pobudzający społeczeństwo obywatelskie na wsi, red. A. Sakson, P. Węgierkiewicz, Wyd. Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, Stowarzyszenie Fundamenty Silnego Państwa oraz Instytut Zachodni, Konin - Warszawa - Poznań 2010.

29 Podsumowanie – aspekt regionalny Badania prowadzone w sołectwach i gminach lubelskiego oraz wielkopolskiego ujawniły zróżnicowania między regionami. Czynnikami mającymi największy wpływ na międzyregionalne zróżnicowania były: 1.tradycja polityczna; 2.urbanizacja obszarów wiejskich; 3.typ gminy; 4.kapitał społeczny sołtysa; 5.stosunek władz gminy do jednostek pomocniczych. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

30 1.Dane statystyczne oraz badania ilościowe wykazały, że większą aktywnością (uczestnictwem) w zebraniach wiejskich wykazali się mieszkańcy Wielkopolski. Do czynników, które uzasadniałyby taką postawę Wielkopolan należą: a.Częstsze realizowanie wniosków zgłaszanych przez mieszkańców podczas zebrań wiejskich przez władze gminy. b.Wykorzystywanie przez sołtysów z Wielkopolski znacznie większej liczby źródeł informowania mieszkańców o zebraniach, w tym Internetu (ponad 16% w Wielkopolsce i 5,3% w lubelskim. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

31 c.Struktura osób biorąca udział w tychże zebraniach. W Wielkopolsce (65,4%) częściej niż w lubelskim (60,8%) w zebraniach uczestniczą osoby, które stale interesują się sprawami sołectwa i systematycznie uczestniczą w tych zebraniach. d.Funkcje zebrań wiejskich, które częściej w Wielkopolsce pełnią inne, nieformalne funkcje, w tym wyłanianie wspólnego kandydata na radnego, czy też wspólne spędzanie wolnego czasu po ich zakończeniu. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

32 e.Rola i znaczenie sołtysa na wielkopolskiej wsi znacznie częściej niż sołtysi z lubelskiego gotowi byli wziąć osobistą, materialną odpowiedzialność za zwiększenie środków w ramach fundusz sołeckiego. Dysponują większym kapitałem społecznym: częściej należą do organizacji pozarządowych, partii politycznych Potrafią organizować pozabudżetowe środki finansowe na działalność sołectwa Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

33 Relacje wójt - sołtys Bliższe relacje między tymi aktorami lokalnej polityki są w lubelskim. Większy jest również wpływ wójta na działalność sołectw. Wójtowie z lubelskiego są bardziej zaangażowani w wybory sołeckie i częściej niż w Wielkopolsce: 1) uczestniczą w zebraniach wiejskich podczas których wybierani są sołtysi; 2) mają wiedzę o mogących pojawić się kandydatach na sołtysa jeszcze przed zebraniem wiejskim 3) prowadzą rozmowy z sołtysem przed rywalizacją wyborczą w jednostkach pomocniczych. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

34 W lubelskim znacznie częściej niż w Wielkopolsce sołtysi kandydują do rady gminy z list wyborczych wójta. W Wielkopolsce ponad trzykrotnie częściej sołtysi kandydowali w 2014 roku do rady z komitetu wyborczego, który był w opozycji do wójta. W lubelskim istnieje związek między kandydowaniem sołtysa z komitetu wyborczego wójta, a bywaniem na imieninach. Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy

35 Dziękuję za uwagę Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy