Autonomiczny układ nerwowy

Prezentacja na temat: "Autonomiczny układ nerwowy"— Zapis prezentacji:

1 Autonomiczny układ nerwowy
unerwia mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły reguluje funkcje trzewne częstość serca, ciśnienie tętnicze, trawienie, oddawanie moczu

2 Autonomiczny układ nerwowy
drogi zawierające dwa neurony przedzwojowy zazwojowy Pre-ganglionic Post-ganglionic Ganglion

3 Autonomiczny układ nerwowy
Figure 15.4a

4 Autonomiczny układ nerwowy – podział
część współczulna i przywspółczulna Unerwiają te same struktury Przeciwstawne działanie

5 Autonomiczny układ nerwowy
Figure 15.3

6 Neurotransmittery Neurotransmittery uwalniane z zakończeń przedzwojowych: Acetylocholina Neurotransmittery uwalniane z zakończeń zazwojowych: Noradrenalina (część współczulna) Acetylocholina (część przywspółczulna)

7 Unerwienie serca Układ współczulny Układ przywspółczulny

8 Unerwienie serca Włókna współczulne
Włókna zazwojowe odchodzą od zwojów: gwiaździstego, szyjnego środkowego i dolnego oraz piersiowych (4 górnych) Włókna z prawego pnia współczulnego zaopatrują głównie węzeł zatokowo – przedsionkowy oraz przedsionki Włókna z lewego pnia współczulnego zaopatrują głównie komory Na zakończeniach uwalniania noradrenalina (NA) Działa na receptor adrenergiczny 1 (sprzężony przez białka Gs z cyklazą adenylową)

9

10

11 Układ współczulny w sercu
komórki węzła SA→ ↑HR β1 komórki węzła SA→ ↑ szybkości przewodzenia β1 β1 mięsień roboczy komór→ ↑ kurczliwości

12 Unerwienie serca - cd Pobudzenie włókien współczulnych:
Dodatni efekt chronotropowy Dodatni efekt inotropowy Dodatni efekt dromoropowy Oraz zmiany metaboliczne:  lipolizy i glikogenolizy,  dostępności substratów metabolicznych

13 CO = HR x SV EFEKT:  SV;  CO;  ciśnienia tętniczego,
NA→ β1receptory węzła SA → ↑HR NA→ β1receptory kardiomicytów→ ↑ kurczliwości EFEKT:  SV;  CO;  ciśnienia tętniczego,

14 Unerwienie serca - cd Włókna przywspółczulne (n.błędny)
Włókna przedzwojowe rozpoczynają się w jądrach grzbietowych nerwów błędnych Przełączenie na włókna pozazwojowe w samym sercu Włókna pozazwojowe zaopatrują: prawy n. błędny - węzeł SA, prawy przedsionek lewy n. błędny - węzeł AV, lewy przedsionek unerwienie przywspółczulne komór - skąpe Na zakończeniach uwalniania acetylocholina (Ach) Działa na receptor M2 (sprzężony przez białka Gi z cyklazą adenylową)

15

16

17 Unerwienie serca - cd Pobudzenie włókien przywspółczulnych:
ujemny efekt chronotropowy ( HR) ujemny efekt inotropowy ( kurczliwości) ujemny efekt dromoropowy ( szybkości przewodzenia) EFEKT:  SV;  CO;  ciśnienia tętniczego,

18 Unerwienie naczyń krwionośnych
Unerwienie naczyniozwężające Unerwienie naczyniorozszerzające

19 Unerwienie naczyniozwężające
włókna współczulne pozazwojowe we wszystkich naczyniach (wyjątek: naczynia włosowate i naczynia łożyska) transmitter: NA; receptor: 1 spoczynkowa aktywność toniczna = stałe napięcie neurogennne najobficiej: tętniczki, zwieracze prekapilarne; w mniejszym stopniu większe tętnice i żyłki efekt pobudzenia:  opór obwodowy,  powrót żylny; a w konsekwencji:  SV,  CO, BP brak specjalnych nerwów naczyniorozszerzających wniosek: skurcz naczyń:  aktywności współczulnej rozkurcz naczyń:  aktywności współczulnej

20 α1 Unerwienie naczyniozwężające
w naczyniach zaopatrujących skórę, błony śluzowe, trzewia i nerki, mięśnie gładkie ściany naczynia posiadają prawie wyłącznie receptory α1 pobudzenie receptorów α1 powoduje skurcz mięśni gładkich naczynia α1

21 Unerwienie naczyniorozszerzające
tylko w nielicznych naczyniach krwionośnych nie wykazuje aktywności spoczynkowej różny charakter: przywspółczulny: ślinianki, opony mózgowe, mózg, naczynia wieńcowe, narządy płciowe współczulny (Ach): mięśnie szkieletowe

22 Ośrodek sercowy w rdzeniu przedłużonym otrzymuje informację: podział:
z receptorów obwodowych z wyższych pięter OUN: podwzgórze, kora mózgowa podział: ośrodek sercowohamujący – pobudza dosercowe włókna n. X ośrodek sercowopobudzający - pobudza dosercowe włókna współczulne toniczna (stała) przewaga ośrodka sercowohamującego nad ośrodkiem sercowopobudzającym ośrodek sercowopobudzający i włókna współczulne dosercowe nie wykazują tonicznego napięcia; aktywność wzrasta okresowo (wysiłek fizyczny)

23 Ośrodek naczynioruchowy
w rdzeniu przedłużonym kontroluje czynność włókien współczulnych zazwojowych, zwężających naczynia dwa skupiska neuronów: strefa presyjna – boczna część rdzenia przedłużonego, pobudzenie:  aktywności współczulnej strefa depresyjna – przyśrodkowa część rdzenia przedłużonego, pobudzenie:  aktywności współczulnej stałe pobudzanie strefy presyjnej podwzórze, kora mózgowa, układ siatkowaty obszar chemowrażliwy rdzenia przedłużonego ośrodek oddechowy rdzenia przedłużonego impulsacja aferentna z receptorów obwodowych (baro- i chemoreceptory

24

25 Odruch z baroreceptorów
główny mechanizm regulujący napięcie współczulne charakter hamujący receptory: baroreceptory (mechanoreceptory) zatoki szyjne łuk aorty bodziec pobudzający:  ciśnienia tętniczego b(rozciągnięcie ściany tętnicy) włókna dośrodkowe: n. zatokowy (n. IX) – z baroreceptorów zatok szyjnych n. aortalny (n. X) - z baroreceptorów łuku aorty włókna afferentne: typu A (grube, zmielinizowane, szybko się adaptujące) lub typu C (cienkie, bezrdzenne, utrzymujące swą aktywność)

26 Odruch z baroreceptorów - cd
efekt: serce: hamowanie aktywności współczulnej, pobudzanie n. X naczynia: hamowanie aktywności współczulnej skutek: serce:  HR,  kurczliwości naczynia: rozszerzenie naczyń WNIOSEK:  BP

27

28

29 Odruch z baroreceptorów

30 pobudzenie baroreceptorów zatok szyjnych i łuku aorty
 MAP pobudzenie baroreceptorów zatok szyjnych i łuku aorty ośrodki rdzenia przedłużonego  aktywność współczulna  aktywność przywspółczulna bodziec tętnice, żyły komory węzeł SA receptor ośrodki rozkurcz  kurczliwość  HR wł. efferen efektor odp. tkan  oporu obwodowego  CO odp. syst  ciśnienie tętnicze (do normy)

31 Odruch z baroreceptorów
rozszerzeniu ulegają także duże żyły zaleganie krwi przechodzenie płynu do tkanek adaptacja = pobudzenie słabnie w miarę trwania bodźca prawidłowe BP jest bodźcem stale pobudzającym baroreceptory

32 Odbarczenie baroreceptorów  MAP
odbarczenie baroreceptorów zatok szyjnych i łuku aorty ośrodki rdzenia przedłużonego  aktywność współczulna  aktywność przywspółczulna bodziec tętnice, żyły komory węzeł SA receptor ośrodki skurcz  kurczliwość  HR wł. efferen efektor odp. tkan  oporu obwodowego  CO odp. syst  ciśnienie tętnicze (do normy)

33 Odruch z baroreceptorów - znaczenie
odruch własny układu krążenia - receptory i efektory w obrębie układu sercowo – naczyniowego rola: wyrównywanie krótkotrwałych wahań ciśnienia tętniczego regulacja rozmieszczenia płynu między naczyniami krwionośnymi a przestrzenią zewnątrzkomórkową

34

35 Mechanoreceptory serca

36 Odruch Bezolda - Jarischa
mechanoreceptory komór bodziec: rozciągnięcie ścian komory włókna afferentne: typu C, cienkie, bezmielinowe efekt: serce: hamowanie aktywności współczulnej, pobudzanie n. X naczynia: hamowanie aktywności współczulnej skutek: serce:  HR,  kurczliwości naczynia: rozszerzenie naczyń

37 Odruch Bezolda - Jarischa
znaczenie: odruch własny sercowo – sercowy zmniejsza pracę serca w warunkach nadmiernego przeciążenia paradoksalne pobudzenie mechanoreceptorów: np. po krwotoku weratrydyna – alkaloid pobudzjący mechanoreceptory lewej komory

38 Odruch Bainbridge'a receptory przedsionków typu B
bodziec: mechaniczne rozciąganie przedsionków włókna afferentne: grube, zmielinizowane efekt: serce: pobudzanie aktywności współczulnej, hamowanie n. X naczynia: pobudzanie aktywności współczulnej skutek: serce:  HR,  kurczliwości naczynia: skurcz naczyń znaczenie: ułatwia przesunięcie zwiększonej objętości krwi z PK przez krążenie płucne do LK

39 Odruch Bainbridge'a rozciągnięcie przedsionków  powrót żylny
impuls do ośrodków rdzenia przedłużonego (n. IX)  HR  aktywności współczulnej dosercowej

40 Odruch z chemoreceptorów tętniczych
chemoreceptory – kłębki szyjne i aortalne bodziec:  pO2,  pCO2,  pH włókna afferentne: n. zatokowy (n. IX) – z chemoreceptorów kłębków szyjnych n. aortalny (n. X) - z chemoreceptorów kłębków aortalnych efekt: naczynia: pobudzenie aktywności wspólczulnej  skurcz naczyń (wyjątek: mózg, serce) serce: koaktywacja = jednoczesne pobudzenie włókien współczulnych i n. X; odpowiedź serca uzależniona od układu oddechowego

41

42 Regulacja hormonalna układu krążenia
układ renina – angiotensyna – aldosteron (układ RAA) wazopraesyna (hormon antydiuretyczny, ADH, AVP) przedsionkowy peptyd natriuretyczny (ANP)

43 Układ RAA renina ANGIOTENSYNA II ANGIOTENSYNOGEN ANGIOTENSYNA I
konwertaza angiotensyny ANGIOTENSYNA II ALDOSTERON

44 Renina wydzielana przez aparat przykłębuszkowy nerki (komórki ziarniste tętniczki doprowadzającej) enzym proteolityczny okres półtrwania min. czynniki pobudzające uwalnianie:  aktywności współczulnej (NA, receptory ) hipowolemia  RR przewlekłe choroby z obrzękami

45 Renina czynniki hamujące wydzielanie: działanie: angiotensyna II
wazopresyna hipernatermia ANP działanie: przekształca angiotensynogen w angiotensynę I

46 Układ RAA renina ANGIOTENSYNA II ANGIOTENSYNOGEN ANGIOTENSYNA I
konwertaza angiotensyny ANGIOTENSYNA II ALDOSTERON

47 Angiotensyna II Peptyd – 8 aminokwasów Okres półtrwania: 1-3 min.
Działanie:  syntezy i wydzielania aldosteronu skurcz naczyń  ADH  ACTH  resorbcji Na w kanalikach nerkowych  pragnienie Unieczynniana przez angiotensynazy Angiotensyna III silnie pobudza wydzielanie aldosteronu

48 Aldosteron Mineralokortykosteroid (C21) wydzielany przez warstwę kłębkowatą kory nadnerczy Okres półtrwania min. Rytm dobowy – szczyt wydzielania we wczesnych godzinach rannych W osoczu związany z albuminami i CBG Metabolizowany w wątrobie Wydalany przez nerki w stanie wolnym i sprzężonym z kwasem siarkowym i glukuronowym

49 Aldosteron Czynniki pobudzające wydzielanie:
ACTH Angiotensyna II Hiperkaliemia Hiponatremia hipowolemia Czynniki hamujące wydzielanie: Wazopresyna Wzrost RR Receptory cytoplazmatyczne: nerki, ślinianki, jelito, gruczoły potowe

50 kora nadnerczy (warstwa kłębkowata) aldosteron  K+  angiotensyna II
 ACTH aldosteron  resorbcji Na+  Na+  wydalanie K+  wydalanie H+

51 Przedsionkowy peptyd natriuretyczny - ANP
Synteza w kardiomiocytach przedsionków Etapy syntezy: pre-pro-ANP; pro-ANP i ANP Peptyd- 28 aa Czynniki pobudzające wydzielanie: Hiperwolemia Adrenalina

52

53 Wazopresyna Synteza w podwzgórzu
Jądro nadwzrokowe Jądro przykomorowe Magazynowana w tylnym płacie przysadki Hormon polipeptydowy Okres półtrwania min.

54 Wazopresyna Działanie:
Nerka – receptor V2; zwrotne wchłanianie wolnej wody w kanalikach zbiorczych Naczynia krwionośne – receptor V1; skurcz naczyń; to działanie tylko w dużych stężeniach

55 Wazopresyna Czynniki pobudzające wydzielanie:
Hipermolalność osocza Hipowolemia Czynniki hamujące wydzielanie: Hipomolalność osocza Hiperwolemia

56 dodatek

57 Chemoreceptor Reflex-pH

58 Chemoreceptor Reflex-pH

59

60

61