Zakażenia wywołane przez Herpesviridae

Prezentacja na temat: "Zakażenia wywołane przez Herpesviridae"— Zapis prezentacji:

1 Zakażenia wywołane przez Herpesviridae
Ewa Duszczyk Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego AM w Warszawie

2 Wirusy herpes patogenne dla człowieka

3 Zakażenia HSV HSV1 - zakażenie przez kontakt lub drogą kropelkową
- chorują głównie dzieci między 6 mż a 5 rż. HSV2 - zakażenie drogą płciową - chorują głównie osoby w wieku lat noworodki

4 Postacie kliniczne zakażenia HSV 1
Opryszczkowe zapalenia jamy ustnej i dziąseł Wyprysk opryszczkowy Opryszczkowe zapalenie spojówek i rogówki Zanokcica opryszczkowa Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

5 Postacie kliniczne zakażenia HSV 2
Opryszczka zewnętrznych narządów płciowych Uogólniona opryszczka noworodków

6 Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł
najczęściej chorują dzieci w r.ż okres wylęgania dni początek z gorączką ( ° C) obrzęk, bolesność śluzówek, pęcherzyki na śluzówkach j. ustnej, wargach i skórze okolicy ust czas trwania około dni leczenie objawowe: leki p-gorączkowe, boraks z gliceryną, posiłki przecierane, chłodne

7 Zapalenie jamy ustnej HSV

8 Wyprysk opryszczkowy najczęściej chorują niemowlęta po 6 mc ż.
na podłożu atopowo zmienionej skóry liczne wykwity pęcherzykowezlewanie się pęcherzykówrozległe sączące się nadżerkiwtórne nadkażenie bakteryjne gorączka °C utrata płynów ustrojowychzaburzenia wodno-elektrolitowe

9 Wyprysk opryszczkowy c.d.
czas trwania dni leczenie: acyclowir iv. 15 mg/kg mc w 3 dawkach przez 7-10 dni, lub 60 mg/kg na dobę w 4-5 dawkach per os, maść borno-riwanolowa, antybiotyki o szerokim spektrum, leki przeciw gorączkowe, płyny nawadniające

10 Wyprysk opryszczkowy

11 Opryszczkowe zapalenie spojówek i rogówki
zwykle w przebiegu opryszczki pierwotnej ale i nawrotowej zmiany pęcherzykowe, przekrwienie  owrzodzenia spojówek  nadkażenie bakteryjne „ drzewkowate” owrzodzenie rogówki  bliznowacenie  upośledzenie przezierności

12 Opryszczkowe zapalenie spojówek i rogówki c. d.
leczenie: acyklowir w maści ocznej krople i maści oczne z antybiotykiem nie wymaga podania acyklowiru doustnie wskazana konsultacja okulisty

13 Zanokcica opryszczkowa
zakażenie przez bezpośredni kontakt uszkodzonej skóry ( u dzieci autoinokulacja) bolesność i obrzęk wału paznokciowego + pęcherzyki, brak ropienia przebieg bezgorączkowy czas trwania około 10 dni nie wymaga leczenia

14 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
w 70% jako wynik reaktywacji zakażenia szybko narastające objawy ogniskowego uszkodzenia OUN (imituje ch. ogniskową) lokalizacja zwykle w płatach skroniowych przebieg ciężki - śmiertelność ok. 40% pozostawia trwałe ubytki neurologiczne izolowane zapalenie opon m-rdz ma lekki przebieg

15 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu c.d.
LECZENIE: acyklowir mg/kg/dobę w 3 dawkach przez 10 dni 20% mannitol deksametazon 0,5 - 1,0 mg/kg/dobę

16 Zakażenie HSV2 - opryszczka zewnętrznych narądów płciowych
chorują osoby w wieku r.ż zakażenie pierwotne i nawrotowe zmiany zapalne sromu, pochwy, szyjki macicy, prącia, okolicznej skóry, czasem gorączka, powiększenie węzłów chłonnych może zwiększać ryzyko raka szyjki macicy

17 Opryszczka nawrotowa nawracające zmiany na granicy skóry
i błon śluzowych czas trwania dni leczenie: maść z acyklowirem leczenie konieczne u osób z niedoborem odporności

18 Opryszczka wargowa

19 Zakażenia wirusem EBV Trochę historii...
1964 r. wykrycie nowego wirusa z rodzaju herpes w hodowli komórek limfoidalnych chłoniaka Burkitta ustalenie etiologii mononukleozy zakaźnej - badania Gertrudy i Wernera Henle

20 Wirusy EBV typ A lub 1 - ma większą zdolność unieśmiertelniania komórek in vitro typ B lub 2 występuje głównie w Afryce oraz u osób leczonych immunosupresyjnie homologacja między kwasem nukleinowym obu typów wynosi % człowiek jest jedynym naturalnym gospodarzem EBV.

21 Pierwotne zakażenie EBV
bezobjawowe mononukleoza zakaźna zapalenie gardła i migdałków ostre choroby neurologiczne (zespół Guillain-Barre, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu małopłytkowość

22 Pierwotne zakażenia EBV
zakażenia wrodzone z wadami płodu nabyta agammaglobulinemia, niedokrwistość aplastyczna, chłoniak zapalenia płuc zespół hemofagocytarny zapalenie wątroby

23 Reaktywacja zakażenia EBV
chłoniak Burkitta rak nosogardła chłoniaki u biorców przeszczepów i zakażonych HIV leukoplakia włochata przewlekła infekcja EBV zespół przewlekłego zmęczenia

24 Zakażenie EBV związek EBV z leiomyosarcoma lub leiomyoma u zakażonych HIV oraz u dzieci leczonych immunosupresyjnie po przeszczepach narzadów (zaburzony nadzór immunologiczny nad namnażaniem zakażonych EBV limfocytów B oraz supresja limfocytów T. wytwarzanie autoprzeciwciał przez zakażone EBV limfocyty B.

25 Objawy kliniczne mononukleozy zakażnej
gorączka zapalenie gardła uogólniona limfadenopatia hepatosplenomegalia nieżyt nosa obrzęki wokół oczu wysypki wybroczyny na podniebieniu

26 Obraz gardła w mononukleozie

27 Obraz gardła w mononukleozie zakaźnej 2.

28 Mononukleoza zakaźna kryteria diagnostyczne
typowy obraz kliniczny charakterystyczny obraz morfologiczny krwi obwodowej obecność w surowicy przeciwciał heterofilnych i / lub swoistych

29 Antygeny EBV Antygen kapsydowy VCA (Henle i Henle )
Antygen wczesny EA-D i EA-R (Henle i wsp) Antygen jądrowy EBNA 1 i EBNA 2 ( Klein i Reedman )

30 Diagnostyka zakażenia EBV
Oznaczenie przeciwciał dlaVCA w klasie IgM, IgG ,IgA Oznaczenie przeciwciał dla EA Oznaczenie przeciwciał dla EBNA-1 i EBNA-2

31 Powikłania mononukleozy zakaźnej
hematologiczne neurologiczne związane z układem oddechowym kardiologiczne zapalenie wątroby pęknięcie śledziony zespół Alicji w Krainie Czarów

32 Leczenie zakażeń EBV mononukleoza zakaźna - objawowe, w szczególnych przypadkach sterydy, antybiotyki zespoły limfoproliferacyjne - wirostatyki: acyklowir lub gancyklowir limfoproliferacja po przeszczepie szpiku - przeszczepianie od dawcy komórek cytotoksycznych T swoistych wobec EBV

33 Zespół przewlekłego zmęczenia
1988 r. Zdefiniowano CFS - Chronic Fatique Syndrome Epidemiologia: obserwowany głównie u osób dorosłych ( lat ) Kobiety - 75 % Mężczyźni - 25 % Częstość występowania 0, %

34 Czynniki zakaźne podejrzane o udział w CFS
EBV HHV6 Enterowirusy CMV HCV Toxoplasma Chlamydia

35 Epidemiologia ospy wietrznej
Występuje endemicznie na całym świecie Rocznie notuje się około 60 milionów zachorowań Sezonowość w klimacie umiarkowanym

36 Ospa wietrzna w USA W USA rocznie rejestrowano 3,7 do 4 milionów przypadków hospitalizacji 100 zgonów rocznie JAMA, 2002;287(5):606

37 Powikłania Niemcy – powikłania u 5,5% Włochy - powikłania u 3,5 do 5%
Anglia i Walia – 25 zgonów rocznie Francja – powikłania u 2% Pediatr Infect Dis J, 2004,23 (5):379

38 Ospa wietrzna w Polsce Rejestruje się od 100 do 200 tysięcy zachorowań
Czy to wszystkie przypadki ? hospitalizacji Zgony ?

39 Przebieg choroby zazwyczaj lekki cięższy u osób dorosłych
ciężki, a nawet śmiertelny: u pacjentów z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności u noworodków u osób z chorobami nowotworowymi, na przewlekłej sterydoterapii, leczonych immunosupresyjnie

40 Naturalny przebieg ospy wietrznej
zakażenie okres wylęgania dni okres zwiastunów godzin przed wysypką wysypka przyschnięcie pęcherzyków zdrowienie

41 Powikłania ospy wietrznej
zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych zapalenie móżdżku zapalenie mózgu Zespół Guillain - Barre‘ zapalenie płuc ( rzadko u dzieci ) nadkażenie bakteryjne wykwitów: ropowica, pęcherzyca gronkowcowa, róża, płonica, martwicze zapalenie powięzi

42 Martwicze zapalenie powięzi i tkanki podskórnej
Etiologia: paciorkowiec hemolizujący grupy B proliferacja swoistych limfocytów T  uwalnianie cytokin zapalnych, wstrząs, uszkodzenie tkanek Sprzyjają: kortykosteroidy, niesterydowe leki przeciwzapalne hamowanie fagocytozy  rozszerzenie się zakażenia

43 Martwicze zapalenie powięzi
Powikłanie ospy wietrznej u 10 letniego chłopca R.Rokicka-Milewska

44 Powikłanie ospy wietrznej u 7 letniej dziewczynki
R. Rokicka-Milewska

45 Powikłania ospy wietrznej w zależności od wieku
bakteryjne częściej u dzieci do 4 roku życia neurologiczne u dzieci starszych

46 Powikłania ospy wietrznej c.d.
ostra śródzakaźna małopłytkowość zapalenie spojówek i rogówek zespół Reye'a zapalenie wątroby zapalenie mięśnia sercowego zapalenie stawów zapalenie nerek

47 Objawy półpaśca ból, pieczenie, świąd skóry czasem gorączka, ból głowy
obrzęk, zaczerwienienie skóry - grudki - pęcherzyki - zlewające się w pęcherze - strupki czas trwania dni

48 Powikłania półpaśca półpasiec uogólniony półpasiec oczny
półpasiec uszny zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych i mózgu przewlekła neuralgia

49 Półpasiec

50 Immunoprofilaktyka bierna - wskazania
osoby z niedoborem odporności kobiety w ciąży noworodki, których matki chorowały na ospę wietrzną 5 dni przed do 2 dni po porodzie wcześniaki Varitect i.v. Varicella-Zoster Immune Globulin i.m. KRÓTKOTRWAŁA i KOSZTOWNA

51 Postacie kliniczne zakażenia CMV
EPIDEMIOLOGIA: zakażenie drogą bezpośrednich kontaktów i/lub kropelkową drogą przetoczeń krwi i przeszczepów narządów wertykalnie ( przez łożysko, podczas porodu, z mlekiem matki ) w 99% zakażenie bezobjawowe lub skąpo objawowe

52 Cytomegalia nabyta przebieg zwykle bezobjawowy
objawy u noworodków i niemowląt do 3 mies. życia i u osób z immunosupresją Cięższy przebieg przy masywnym zakażeniu np.. po przetoczeniu, u osób dializowanych, po przeszczepie, chorych na AIDS

53 Postacie kliniczne nabytej cytomagalii
mononukleoza cytomegalowirusowa zapalenie wątroby gorączka bez uchwytnej przyczyny ( kilka tygodni) śródmiąższowe zapalenie płuc (u noworodków, osób po przeszczepie, z immunosupresją) zapalenie przewodu pokarmowego zapalenie siatkówki i naczyniówki zapalenie mózgu

54 Leczenie cytomegalii głównie objawowe
u osób zakażonych HIV, noworodków, z immunosupresją, po przeszczepie lekiem z wyboru jest gancyklowir 10 mg/kg/dobę w 2 dawkach przez dni. Leczenie przewlekłe 5mg/kg/dobę przez 5 dni - 5 dni przerwy UWAGA - lek jest bardzo toksyczny

55 Leczenie cytomegalii c.d.
Immunoglobuliny: CYTOTECT CYTOGAM Dawkowanie: 4 ml/kg/dobę w 0  4  8 dniu leczenia 2 ml/kg/dobę w 12  16 dniu leczenia

56 HHV6 wykryty w 1986 roku Podtyp HHV-A
nie znane są objawy zakażenia pierwotnego izolowany od osób dorosłych z immuno-supresją Podtyp HHV6- B rumień nagły z. mononukleozo-podobny możliwe zakażenie wertykalne i przez pokarm

57 Objawy pierwotnego zakażenia HHV6 u dzieci
gorączka objawy żołądkowo-jelitowe nieżyt górnych dróg oddechowych zapalenie płuc wysypka (exanthema subitum ) drgawki zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu latencja w mononuklearach, zwojach nerwowych, w śliniankach

58 Rumień nagły - gorączka trzydniowa
chorują dzieci po 8 mż i w 2 roku życia OBJAWY gorączka > 39°C przez 2 -5 dni drażliwość, niepokój, drgawki wysypka po spadku gorączki w okresie gorączki leukocytoza z przesunięciem w lewo leukopenia limfocytarna ( nawet do 8 tygodni ) leczenie objawowe

59 Zakażenia HHV6 u osób zakażonych HIV
Odpowiedzialny za progresję AIDS (wg Gallo) zakaża i niszczy limfocyty CD4 zwieksza ekspresję receptorów CD4w limfocytach T i kom NK  replikacji HIV transaktywuje receptory HIV regulujące namnażanie   replikacji HIV

60 HHV7 wykryty w 1990 roku morfologicznie podobny do HHV6
izolowany ze śliny 75% zdrowych dorosłych, limfocytów, wydzieliny szyjki macicy Zakażenie pierwotne przebiega pod postacią: - rumienia nagłego - stanów gorączkowych - drgawek gorączkowych Do zakażenia pierwotnego dochodzi ok. 3 roku życia. HHV6 i HHV7 mogą wzajemnie powodować reaktywację latentnego zakażenia

61 HHV8=KSHV=KS-associated HIV
Izolowany z mięsaka Kaposiego, morfologicznie zbliżony do EBV zdolny do onkogenezy, wywołuje: - naczyniakomięsaki - chłoniaki B komórkowe - chorobę Castlemana zakażenie drogą płciową, latencja limfocytów B, komórek zwojów nerwowych

62 Podsumowanie zakażenia są powszechne, głównie bezobjawowe
szczepionka tylko przeciwko VZV nadal trudności diagnostyczne i terapeutyczne