ZAKAŻENIA OKRESU NOWORODKOWEGO

Prezentacja na temat: "ZAKAŻENIA OKRESU NOWORODKOWEGO"— Zapis prezentacji:

1 ZAKAŻENIA OKRESU NOWORODKOWEGO
M.Katarzyna Borszewska -Kornacka Klinika Neonatologii AM w Warszawie

2

3 Zakażenia wewnątrzmaciczne
Zakażenia nabyte

4 Poziom przeciwciał u noworodków donoszonych i przedwcześnie urodzonych
1100 700 poziom IgG w surowicy (mg/100 ml) 550 IgG Levels at Birth Maternal antibody transfer begins during the later stages of pregnancy and continues until birth. Therefore, infants that are born prematurely have reduced levels of maternal IgG. This places them at increased risk of infections, including RSV. Data presented reveal that infants born at 32 and 35 weeks GA have about 50% and 60% respectively, of the maternal antibody IgG levels when compared to full-term infants. t.c. (Saxon A, Stiehm ER. In: Stiehm ER (ed). Immunologic disorders infants and children, 3rd ed. Phila, W.B. Saunders Co.,1989)

5 Zakażenia wewnątrzmaciczne

6 Bezobjawowy przebieg u noworodka najczęstszym obrazem klinicznym

7 Zakażenie wczesne - do 7 doby życia
Zakażenie późne po 7 dobie życia

8 ROZPOZNANIE ZAKAŻENIA
WYWIAD POŁOŻNICZY OBJAWY KLINICZNE BADANIA LABORATORYJNE

9 CZYNNIKI RYZYKA niedojrzałość < 37 t.c. (<32 t.c.)
punktacja wg Apgar < 5 w 5’ życia przedwczesne pęknięcie błon płodowych > 12 godz. zapalenie błon płodowych nadmierna kolonizacja pochwy (vaginosis) zmiany zapalne pochwy (vaginitis)

10 DROGI ZAKAŻENIA wstępująca (pęknięte błony płodowe, nieuszkodzone błony płodowe) krwiopochodna - przezłożyskowa w następstwie zabiegów diagnostycznych lub terapeutycznych (nakłucie worka owodniowego i pępowiny, szew okrężny na szyjkę macicy)

11 Zapalenie błon płodowych - chorioamnionitis
%

12 ZAPALENIE BŁON PŁODOWYCH
M-CHORIOAMNIONITIS- MIKROBIOLOGICZNE ZAPALENIE OWODNI-obecność patogenu w płynie owodniowym C-CHORIOAMNIONITIS-KLINICZNE ZAPALENIE OWODNI-objawy kliniczne H-CHORIOAMNIONITIS-PATOMORFOLOGICZNE ZAPALENIE OWODNI-zmiany histopatologiczne w łożysku Willoughby R.E., Nelson K.B. Chorioamnionitis and brain injure. Clinics in Perinatology 2002;29:

13 ZAPALENIE BŁON PŁODOWYCH
CIEPŁOTA CIAŁA / -  37,5O C LICZBA LEUKOCYTÓW > 20 T/L TACHYCARDIA PŁODU WZMOŻONE NAPIĘCIE MACICY CUCHNĄCY PŁYN OWODNIOWY DODATNI POSIEW PŁYNU OWODNIOWEGO

14 DIAGNOSTYKA Posiew z ucha noworodka CRP Prokalcytonina IL-6
Wskaźnik sedymentacji erytrocytów Fibronektyna Chiesa C et al.. Clinical Chemistry 2003;49:1,60-68

15 DIAGNOSTYKA Leukocytoza > 34 T/L Leukopenia < 5 T/L
Neutropenia < 1,5 T/L Małopłytkowość < 100 T/L Badanie łożyska i treści żołądkowej

16 Mycoplasma hominis > 40%
Ureaplasma urealyticum % Streptococcus B % Escherichia coli % Enterococcus 1 - 2% PATOGENY W PŁYNIE OWODNIOWYM

17 Bacteroides bivius, Peptostreptococcus, Fussobacterium sp. Gardnerella vaginalis % Chlamydia PATOGENY W PŁYNIE OWODNIOWYM

18 dodatni posiew z pochwy i szyjki macicy
pęknięcie błon płodowych bakteriomocz wykładniki kliniczne i laboratoryjne DAWKA 150% WSKAZANIA DO ANTYBIOTYKOTERAPII U CIĘŻARNEJ

19 Zakażenie Streptococcus B

20 Zapobieganie zakażeniom wewnątrzmacicznym - antybiotykoterapia u matki

21 PROFILAKTYKA PACIORKOWIEC B
ANTYBIOTYKOTERAPIA (36-40 t.c.) po identyfikacji patogenu (36-40 t.c ) przy dodatnim wywiadzie PENICILLIN G, AMPICILLIN,CLINDAMYCIN

22 PROFILAKTYKA PACIORKOWIEC B
Profilaktyka śródporodowa nie wpływa na zakażenia okresu noworodkowego spowodowane innymi patogenami Sinha A., Yokoe D., Platt R. J Pediatr 2002;142:

23 Zakażenia nabyte

24 SKALA PROBLEMU 5,2%- 30,4% National Institute of Child Health and Human Development ( USA) 6215 (VLBV) 21% ( 10,6-31,7%)

25 CZYNNIKI RYZYKA ZAKAŻEŃ NABYTYCH
niedojrzałość i ekstremalnie mała masa ciała dostępy naczyniowe cewniki, rurki intubacyjne, dreny sztuczna wentylacja nieuzasadniona antybiotykoterapia

26 CZYNNIKI RYZYKA ZAKAŻEŃ NABYTYCH
nadmierna kolonizacja przewodu pokarmowego i skóry żywienie paranetralne i enteralne długotrwała hospitalizacja

27 NARASTJĄCA ANTYBIOTYKOOPORNOŚĆ
*Gronkowce MRS i VRE *Enterokoki VRE *PS –oporność na karbapenemy

28 OPTY-NEURON-ESAC program MINISTERSTWA ZDROWIA

29 DROBNOUSTROJE NA ODDZIALE NOWORODKOWYM
Streptococcus B E.coli Staph.epidermidis Klebsiella sp Listeria monocytogenes Enterobacter Pseudomonas Serratia marcescens Proteus Candida sp

30 CZYNNIKI RYZYKA ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH U NOWORODKÓW Z MAŁĄ URODZENIOWĄ MASĄ CIAŁA
 niedojrzałość noworodka i jego układu odpornościowego  długotrwała antybiotykoterapia  długotrwałe żywienie parenteralne  zabiegi diagnostyczne i lecznicze (cewniki, dreny, sztuczna wentylacja)  steroidoterapia  stosowanie metyloksantyn  uszkodzenie naturalnych barier ustrojowych (skóra, błona śluzowa żołądka, jelit - otarcia i uszkodzenia skóry- czujniki, elektrody, sondy dożołądkowe

31 CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
1000g g  % 800g g  10% <800g  20% OITN  10 –28%

32 MATERIAŁ POBIERANY DO BADAŃ
krew mocz wymazy ze śluzówek płyny ustrojowe bioptaty tkankowe

33 DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
mykologiczna obecność metabolitów grzybów serologiczna badania molekularne D-arabinitol hodowla mikroskopia przeciw- ciała PCR sondy genetyczne antygeny RIA LATEX ELISA

34 GRZYBICZE ZAPALENIE OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
MIKROROPNIE MÓZGU I MÓŻDŻKU

35 TERAPIA EMPIRYCZNA I PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
 Trombocytopenia ( trudna do wytłumaczenia niezależnie od dojrzałości)  <25 t.c.niezależnie od liczby trombocytów  t.c. + cefalosporyny lub karbapenemy,niezależnie od liczby trombocytów Benjamin D.K.et al. Pediatrics 2003;112 ,(3):543

36 MATERIAŁ POBIERANY DO BADAŃ
RESPIRATOROWE ZAPALENIE PŁUC MATERIAŁ POBIERANY DO BADAŃ 121 <1250g –24-32 t.c. 29 –rtg MRCNS 15 PS 5 KL.OX 2 AC. BAUM 2 E.coli Stren.malt 1

37 POSOCZNICA NOWORODKOWA
 Bezdech  Desaturacja  Kwasica metaboliczna  Małopłytkowość  Hiperglikemia  Obniżenie antytrombiny III

38 POSOCZNICA NOWORODKOWA
 Wspomaganie oddechu  Katecholaminy  Leczenie antycytokinowe-Px, Insulina, Adenozyna, Białko C  Immunoglobuliny  Antytrombina III  Antybiotykoterapia empiryczna i celowana Das U.N. Med. Sci Monit 2003;9:181

39 Zakażenia wirusowe i pierwotniakowe u noworodków

40 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
0,4/ /1000-noworodki 7,8/ w Polsce- 55-60% etiologia wirusowa

41 Zakażenie wczesne - do 7 doby życia
Zakażenie późne po 7 dobie życia

42 Postaci zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

43 ETIOLOGIA BAKTERYJNEGO ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
Streptococcus B % Inne rodzaje Strept.i Staphyl. E.coli % Gram (-) Klebsiella p.Proteus sp., Serratia marcescens, % Listeria mnocytogenes % Inne ( Hemoph.Salm.Flavobact) % Citrobacter diversus

44 ETIOLOGIA BAKTERYJNEGO ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
Streptococcus B -typ III E.coli -K1 Listeria mnocytogenes

45 ETIOLOGIA BAKTERYJNEGO ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
N.meningitidis ,5% H.influenzae ,3% S.pneumoniae ,3% Inne ,9%

46 Zakażenie Streptococcus B
10-35% kobiet- bezobjawowe nosicielstwo

47 Zakażenie Streptococcus B
ANTYBIOTYKOTERAPIA podczas porodu

48 E.coli Escherichia coli E.coli K1

49 Zakażenie Escherichia coli

50 ZAKAŻENIE LISTERIA MONOCYTOGENES
DROGI ZAKAŻENIA Droga odzwierzęca Zakażona żywność Wewnątrzmaciczna ( krwiopochodna )

51 ZAKAŻENIE LISTERIA MONOCYTOGENES
NOSICIELSTWO 1%

52 ZAKAŻENIE LISTERIA MONOCYTOGENES
Cechy charakterystyczne 1.uogólnianie się zakażenia 2.specyfika bakterii 3.działanie listeriozyny O 4.powstawanie odległych ognisk-ropnie

53 ZAKAŻENIE LISTERIA MONOCYTOGENES
POSTAĆ WCZESNA POSTAĆ PÓŹNA-2-4 tyg.

54 WARTOŚCI PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO

55 KLINIKA NOWORODKOWEGO ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
BARIERA KREW-MÓZG Uszkodzenie przez toksyny bakteryjne(E coli O111 B4) Hyperosmolarne płyny Czynniki genetyczne

56 KLINIKA NOWORODKOWEGO ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
POSTAĆ WCZESNA Pogorszenie stanu ogólnego Utrata łaknienia Żółtaczka Wymioty Zaburzenia oddychania Zaburzenia termoregulacji

57 KLINIKA NOWORODKOWEGO ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
POSTAĆ PÓŹNA Drgawki Drżenia Zaburzenia napięcia mięśniowego Krzyk mózgowy Śpiączka Oczopląs

58 Wykładniki laboratoryjne
Leukocytoza > 34 T/L Leukopenia < 5 T/L Neutropenia < 1,5 T/L Małopłytkowość < 100 T/L Badanie łożyska i treści żołądkowej

59 Wykładniki laboratoryjne
Posiew z ucha noworodka CRP Prokalcytonina Wskaźnik sedymentacji erytrocytów Fibronektyna

60 Wykładniki laboratoryjne
Elastaza granulocytarna Haptoglobina TNF IL-6 i IL-1 IL-2 IL-8

61 KRYTERIA ROZPOZNANIA Wzrost bakterii w płynie mózgowo-rdzeniowym
Wzrost bakterii we krwi i leukocyty w płynie > 5 mm3 Bakterie w preparacie bezpośrednim i testach serologicznych Leukocyty w płynie m-r > 5 mm3 przy antybiotykoterapii Brak bakterii w płynie m-r przy pleocytozie >100 mm3 Białko > 1000mg Glukoza poniżej 1 mmol/l

62 KRYTERIA ROZPOZNANIA BADANIA SEROLOGICZNE
1.test aglutynacji lateksowej;( Hemophilus inf. Strep pneumoniae .E coli, N.meningitidis) 2.immunoforeza przeciwprądowa; Str.agal,Str.pneum.Hem.inf.E.coli N.meningitidis 3.PCR

63 Posiew krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego
Bezpośrednio z naczynia specjalne podłoże płynne -tlenowe i beztlenowe 3x wyjałowienie skóry w miejscu pobrania stosunek materiału do podłoża 1:10, 1:20 przechowywanie °C

64 KRYTERIA ROZPOZNANIA DIAGNOSTYKA OBRAZOWA 1.Badania usg +Doppler 2.CT
3.MRI

65 KRYTERIA ROZPOZNANIA DIAGNOSTYKA OBRAZOWA
Wzmożenie echogeniczności bruzd-obrzęk Ventriculitis Zmiany wielotorbielowate Wodogłowie Wodniaki podtwardówkowe Zawały

66 KRYTERIA ROZPOZNANIA CIŚNIENIE ŚRÓDCZASZKOWE

67 POWIKŁANIA-OSTRE Zapalenie pajęczynówki ( Arachnoiditis)
Zapalenie wyściółki komór ( Ventriculitis) Zapalenie naczyń ( Vasculitis) Obrzęk mózgu Zawał mózgu Encefalopatia Ropień mózgu Wysięk podtwradówkowy

68 ROPNIE MÓZGU ŚRÓDMIĄŻSZOWA INWAZJA PATOGENÓW

69 ROPNIE MÓZGU 80% lokalizacja w okolicy ciemieniowej

70 ROPNIE MÓZGU NEUROCHIRURGICZNE LECZENIE 1.nakłucie ropnia
2.drenaż otwarty 3.wycięcie ropnia 4.zbiornik Rickhama-wodogłowie z zakażeniem OUN

71 POWIKŁANIA PÓŹNE Wodogłowie Encefalopatia wielotorbielowata
Atrofia mózgu

72 LECZENIE SCHEMAT I AMPICILINA + AMINOGLIKOZYDY
SCHEMAT II CEFALOSPORYNY III + AMINOGLIKOZYDY SCHEMAT III CEFALOSPORYNY III + AMPICILINA

73 LECZENIE HAEMOPHILUS influenzae: Cefotaksym, Chloramfenikol ,Ciprofloksacyna Streptococcus pneumoniae:Wancomycyna,Rifampicyna Neisseria meningitidis:Cefotaksym, Ceftriakson, Chloramfenicol, Rifampicyna

74 PROFILAKTYKA-FLUKONAZOL LECZENIE AMFOTERYCYNA –AMBISONE KASPOFUNGINY (aspergillus)

75 TĘŻEC NOWORODKOWY Clostridium tetani

76 TĘŻEC NOWORODKOWY 1:

77 Sztywność mięśni twarzy
Objawy kliniczne Sinica Sztywność mięśni twarzy Uogólniona sztywność Opistotonus Patologiczny krzyk Zaburzenia łaknienia

78 SUROWICA PRZECIWTĘŻCOWA-
LECZENIE PENICILLINA SUROWICA PRZECIWTĘŻCOWA- 500j ANATOKSYNA j

79 wirusowe i pierwotniakowe
Zakażenia wirusowe i pierwotniakowe

80 CYTOMEGALIA WRODZONA 2-2,5%

81 DROGI ZAKAŻENIA Matczyno- płodowe Matczyno- niemowlęce Szpitalne
Krew i preparaty

82 10-15% noworodek ZAKAŻENIE CIĘŻARNEJ 40% płód

83 CYTOMEGALIA KLINIKA ZAKAŻENIA
Hipotrofia % Żółtaczka % Powiększenie wątroby % Niedokrwistość % Wybroczyny % Zapalenie płuc %

84 CYTOMEGALIA KLINIKA ZAKAŻENIA
Zapalenie opon i mózgu % Zwapnienia % Małogłowie % Zapalenie siatkówki i naczyniówki %

85 CYTOMEGALIA NEUROPATOLOGIA
Małogłowie % Zapalenie mózgu % Zwapnienia % Polimikrogyria % Lissencefalia % Poszerzenie u.komorowego % Hipoplazja móżdżku % PVL %

86 WRODZONA CYTOMEGALIA DIAGNOSTYKA Antygen w Diagnostyka PCR leukocytach
serologiczna

87 IMMUNOGLOBULINY GANCICLOVIR:5-10-15 mg/kg 14-21 dni
LECZENIE IMMUNOGLOBULINY GANCICLOVIR: mg/kg dni

88 HERPES SIMPLEX RODZAJE Nieznane8% Typ 2- 54% Typ 1-38%

89 HERPES SIMPLEX POSTACI SKÓRNA OUN UOGÓLNIONA

90 HERPES SIMPLEX PROGNOZA ŚREDNIA-16% ZŁA 23% DOBRA 61%

91 TOKSOPLAZMOZAZA

92 RYZYKO ZAKAŻENIA 100% 0% 65% III 70% 30% 25% II 40% 60% 17% I
Bez objawów Ciężka Postać Zakażone Noworodki Zakażenie w ciąży

93 WRODZONA TOKSOPLAZMOZA
Pierwotne zakażenie w ciąży Zakażenie płodu Zmiany w łożysku Parazytemia

94 OBJAWOWA TOKSOPLAZMOZA 30%
Wodogłowie Małogłowie Zapalenie Siatkówki Naczyniówki Zwapnienia

95 ZMIANY NEUROPATOLOGICZNE
zapalne mózgu Nacieki okołonaczyn. Martwica mózgu Proliferacja astrogleju

96 TOKSOPLAZMOZA KLINIKA ZAKAŻENIA
Wcześniactwo % Drgawki % Żółtaczka % Powiększenie wątroby % Niedokrwistość % Wybroczyny % Zapalenie płuc %

97 TOKSOPLAZMOZA KLINIKA ZAKAŻENIA
Zapalenie opon i mózgu % Zwapnienia % Wodogłowie % Małogłowie % Zapalenie siatkówki i naczyniówki %

98 WRODZONA TOKSOPLAZMOZA
DIAGNOSTYKA Próby biologiczne Badania histopatologiczne Diagnostyka serologiczna

99 BADANIE PRZESIEWOWE Ig G (-) ; IgM (-) IgG (+) ; IgM (-)

100 LECZENIE Fansidar 50-100mg/kg Noworodek Dorośli Leki Spiramycyna lub
1 tab/20kg 1x w tyg. 2 tab/dobę 1x w tyg Fansidar 25mg P +500mg S 0,5-1,0mg/kg 50-100mg/kg 25mg/dobę 2,0-1,0g/dobę Pirymetamina Sulfadiazyna 0.05-0,1g tys. j 3,0g= j Spiramycyna lub Noworodek Dorośli Leki

101 Rozważania epidemiologiczne
źródło bakterii - noworodek - personel lokal - sprzęt ilość i rodzaj bakterii drogi przenoszenia wrota zakażenia

102 Rozważania epidemiologiczne
wrażliwość patogenów : skóra układ oddechowy - układ pokarmowy - kolonizacja fizjologiczna - kolonizacja drobnoustrojami patogennymi

103 85% zakażenie poprzez ręce personelu medycznego
15% zakażenie poprzez powietrze

104 ZAKAŻENIA Matka Płód Wczesna Noworodek diagnostyka Racjonalna
antybiotykoterapia ZAKAŻENIA Organizacja Oddziałów Noworodkowych Komisja ds.. zakażeń

105 Zmiany w terapii ograniczające zakażenia
selektywna dekontaminacja - probiotyki? minimalizacja wentylacji nCPAP apteka centralna i jej rola filtry przeciwbakteryjne sterylizacja gazowa minimalizacja wkłuć centralnych płynne mieszanki odżywcze

106 Zmiany w terapii ograniczające zakażenia
procedury jałowe podawanie surfaktantu w warunkach jałowych monitorowanie nieinwazyjne zwiększenie liczby personelu pielęgniarskiego przeciwciała monoklonalne

107 Zmiany w terapii ograniczające zakażenia
szkolenia MYCIE RĄK stały kontakt z Laboratorium Bakteriologicznym stała kontrola sytuacji epidemiologicznej oddziału

108 CELE STRATEGICZNE W ZAPOBIEGANIU ZAKAŻEŃ
1.Karmienie piersią 2.Zapobieganie i leczenie zakażeń przenoszone przez kobiety w ciąży 3. Wykrywanie i prawidłowe leczenie rzadkich zakażeń 4.Opieka nad dziećmi z defektami immunologicznymi 5.Racjonalna antybiotykoterapia 6.Edukacja młodzieży Davies EG.M.Sharland,Nicoll A. Arch.Dis.Child 2003;88:1-3