Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

prawo cywilne część ogólna

Podobne prezentacje


Prezentacja na temat: "prawo cywilne część ogólna"— Zapis prezentacji:

1 prawo cywilne część ogólna
dr Paweł Wojciechowski

2 Zagadnienia wstępne z systemu prawa
Część I Zagadnienia wstępne z systemu prawa

3 System źródeł prawa w Polsce tworzą:
przepisy prawa krajowego (art Konstytucji) przepisy prawa unijnego (288 TfUE)

4 Źródła prawa krajowego (art. 87-94 Konstytucji)
Konstytucja (ustawa zasadnicza), ustawy (podstawowy akt prawny), ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia (konieczna delegacja ustawowa wskazująca organ i zakres spraw do uregulowania), akty prawa miejscowego (w zakresie wynikającym z ustaw).

5 Źródła prawa unijnego Prawo pierwotne
Traktaty założycielskie (TfUE, TUE) Traktaty akcesyjne Zasady wyprowadzone z Traktatów przez TSUE Umowy międzynarodowe zawierane przez UE Prawo wtórne – akty prawne stanowione przez organy UE akty ustawodawcze akty nieustawodawcze delegowane wykonawcze zalecenia i opinie (akty niewiążące prawnie). rozporządzenia dyrektywy decyzje

6 Prawo pierwotne Traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej Traktat paryski z 1951 r. (obowiązywał w latach ) Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali Traktaty rzymskie z 1957 r. (weszły w życie w 1958 r.) Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej Traktat z Maastricht z 1992 r. (wszedł w życie w 1993 r.) Umowy zmieniające i uzupełniające traktaty założycielskie Jednolity Akt Europejski z 1986 r. (wszedł w życie w 1987 r.) Traktat amsterdamski z 1997 r. (wszedł w życie w 1999 r.) Traktat nicejski z 2001 r. (wszedł w życie w 2003 r.) Traktat lizboński z 2007 r. (wszedł w życie 1 grudnia 2009 r.) Traktaty akcesyjne Obecnie: TfUE i TUE

7 Prawo wtórne - co może regulować UE ?
Zasada przyznania kompetencji (art. 5 TUE) Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie kompetencje nie przyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich TfUE przyznaje Kompetencje wyłączne (np. cła, reguły konkurencji, polityka handlowa – art. 3 TfUE) Kompetencje dzielone (niewyłączne) (np. rolnictwo, środowisko, ochrona konsumentów – art. 4 TfUE) Kompetencje wspierające, koordynacyjne i uzupełniające (np. ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego, przemysł - art. 6 TfUE)

8 Zasady dotyczące zakresu regulacji
Zasada proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów Zasada pomocniczości Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii (nie dotyczy kompetencji wyłącznych)

9 Kto ustanawia prawo wtórne?
Parlament Europejski i Rada – akty ustawodawcze zwykła procedura ustawodawcza - wspólnie Parlament Europejski i Rada specjalna procedura ustawodawcza (w szczególnych przypadkach przewidzianych w Traktatach): Parlament Europejski z udziałem Rady lub Rada z udziałem Parlamentu Europejskiego Poprzednio na podstawie TWE Tryb współdecydowania Tryb konsultacji (art. 37 TWE) Inicjatywę prawodawczą ma przede wszystkim Komisja (a wyjątkowo Grupa Państw Członkowskich lub PE - gdy Traktat przewiduje i inicjatywa obywatelska)

10 Kto ustanawia prawo wtórne?
Komisja – „akty nieustawodawcze” Akty delegowane uzupełniają lub zmieniają niektóre, inne niż istotne, elementy aktu ustawodawczego – wyraźna delegacja Akty wykonawcze (pod kontrolą Państw Członkowskich) Jeżeli konieczne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów Unii Poprzednio na podstawie TWE akt wykonawcze (nienazwane) – zwykle w oparciu procedurę zarządzania określoną w art. 4 decyzji Rady (WE) 1999/468 (tzw. komitologia)

11 Rodzaje unijnych aktów prawnych
Dyrektywa - instrument harmonizacji prawa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Wymaga implementacji krajowej Rozporządzenie - instrument ujednolicania prawa ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich. nie można powtarzać treści w przepisach krajowych Decyzja - wiąże w całości. Decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów Zalecenia i opinie - nie mają mocy prawnie wiążącej (wraz z różnymi innymi dokumentami jak wytyczne, komunikaty, podręczniki, programy itd. tworzą tzw. soft law)

12 Zasada pierwszeństwa prawa unijnego
Orzecznictwo TSUE (ETS) prawo krajowe powinno być zgodne z prawem unijnym, a w przypadku, gdy występują pomiędzy nimi sprzeczności, prawo krajowe nie powinno być stosowane Konstytucja (art. 91) umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą (TK uzupełnił że także w referendum) prawo stanowione przez organizację międzynarodową jest stosowane bezpośrednio mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami – o ile wynika to z umowy międzynarodowej powołującej organizację

13 Zasada pierwszeństwa prawa unijnego
z zasady tej wynika: 1) nakaz efektywnego wykonywania i zabezpieczania prawa unijnego, 2) zakaz kwestionowania ważności norm prawa unijnego przez organy krajowe, 3) zakaz stanowienia prawa krajowego sprzecznego z prawem unijnym, 4) zakaz stosowania przez organy krajowe jakichkolwiek przepisów sprzecznych z normami unijnymi, 5) nakaz zapewnienia bezpośredniej wykonalności orzeczeń TSUE oraz decyzji Rady i Komisji

14 Zasada pierwszeństwa prawa unijnego
w odniesieniu do rozporządzeń wynika z niej: 1) zakaz transpozycji rozporządzeń do prawa krajowego, a nawet publikacji w prawie krajowym, 2) zakaz stosowania prawa krajowego w dziedzinie objętej rozporządzeniem, w tym modyfikacji lub uchylania rozporządzeń prawem krajowym, 3) zakaz uzupełniania rozporządzeń prawem krajowym w jakiejkolwiek formie, chyba że samo rozporządzenie do tego upoważnia w ramach delegacji uprawnień wykonawczych na organy krajowe

15 Zasada skutku bezpośredniego
normy prawa unijnego stanowią źródło praw lub obowiązków jednostek, które na podstawie tych norm domagać się mogą przyznanego im uprawnienia przed sądem krajowym skutek bezpośredni może mieć naturę: wertykalną (jednostka może powoływać się na normę unijną przeciwko państwu) lub horyzontalną (możliwe jest powoływanie się na normę wspólnotową w sporach prawa prywatnego. bezpośrednio skuteczne w pełnym zakresie są rozporządzenia przepis Traktatu może być bezpośrednio skuteczny o ile jest: jasny, bezwarunkowy, uniezależniony od implementacji przez organy krajowe lub unijne, musi albo wyraźnie przyznawać uprawnienie jednostce, albo określać obowiązki jednostki, państwa lub instytucji unijnej.

16 Zasada skutku bezpośredniego
dyrektywy zasadniczo są skuteczne pośrednio jeśli Państwo Członkowskie nie implementuje dyrektywy w wyznaczonym terminie lub implementuje ją w sposób nieprawidłowy to: dyrektywa może mieć bezpośrednie zastosowanie, o ile jej normy są: jasne, precyzyjne, bezwarunkowe, Państwo Członkowskie nie dysponuje marginesem swobody dyrektywy mogą mieć jednak wyłącznie skutek bezpośredni wertykalny

17 Obowiązek pro-unijnej wykładni prawa krajowego
Orzecznictwo TSUE (ETS) w sytuacji, gdy nie można przepisowi prawa unijnego przypisać skutku bezpośredniego obowiązek pro-unijnej wykładni prawa krajowego spoczywa na wszystkich organach Państw Członkowskich

18 Obowiązek publikacji warunkiem obowiązywania aktów prawa krajowego i unijnego jest ich publikacja akty prawa unijnego publikowane są w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (Official Journal of the European Union, O.J. EU) - seria L (od leges - przepisy prawa) Wchodzą one w życie z dniem w nich określonym lub, w jego braku, dwudziestego dnia po ich publikacji. Dziennik wydawany jest we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej (23) przez Urząd Publikacji Unii Europejskiej Akty prawa krajowego publikowane są w Dzienniku Ustaw RP

19 Obowiązek publikacji Ustawa z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw „ Art. 2a. 1. Akty normatywne i inne akty prawne podlegające ogłoszeniu ogłasza się w formie dokumentu elektronicznego (…). 2. Dzienniki urzędowe wydaje się w postaci elektronicznej, chyba że ustawa stanowi inaczej. 3. Dla każdego dziennika urzędowego wydawanego w postaci elektronicznej organ wydający prowadzi odrębną stronę internetową.”; Ustawa ta wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.,

20 Język przepisów prawa unijnego - interpretacja
pojęcia stosowane w prawie unijnym muszą odzwierciedlać znaczenie poszczególnych słów w różnych kulturach prawnych, w których poszczególne słowa mają odmienne znaczenie jurydyczne, na potrzeby poszczególnych aktów prawnych tworzona jest siatka pojęciowa, która nierzadko odbiega od znaczenia poszczególnych pojęć przyjmowanego w aktach prawnych poszczególnych państw członkowskich – ważne są słowniczki definicyjne wykładnia literalna jest niewystarczająca – pierwszorzędne znaczenie ma wykładnia funkcjonalna dla właściwego odczytania aktu prawa unijnego konieczna jest analiza preambuły a także uzasadnienia do projektu przy stosowaniu prawa znaczenie mają też akty niewiążące prawnie (soft law) istotne jest orzecznictwo TSUE

21 Tryb stanowienia prawa przez Komisję
Warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji ustalone zostały w: decyzji Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych (przed 1 marca 2011 r) rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (od 1 marca 2011 r) W przypadku gdy akty podstawowe przewidują wykonywanie uprawnień wykonawczych przez Komisję zgodnie z poszczególnymi przepisami decyzji 1999/468/WE, stosuje się odwołania do odpowiednich przepisów rozporządzenia

22 Tryb stanowienia prawa przez Komisję
Decyzja 1999/468 przewidywała 4 procedury wydawania aktów wykonawczych: doradczą, zarządzania (ta miała kluczowe znaczenie), regulacyjną i w sprawie środków ochronnych Rozporządzenie 182/2011 przewiduje procedurę doradczą i sprawdzającą (ta ma kluczowe znaczenie, zastępuje procedury zarządzającą i regulacyjną) dodatkowo przewiduje się w miejsce środków ochronnych tryb wydawania aktów mających natychmiastowe zastosowanie) Komitet składa się z przedstawicieli Państw Członkowskich (dla wydania aktu wymagana jest pozytywna opinia)

23 Tryb stanowienia prawa krajowego
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom (15 lub Komisja), Senatowi, Prezydentowi i Radzie Ministrów, a także grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu Rozpatrywanie projektów ustaw w Sejmie odbywa się w trzech czytaniach Uchwalona ustawa trafia do Senatu który może: zgłosić poprawki, przyjąć lub odrzucić ustawę Sejm może odrzucić zmiany Senatu większością bezwzględną Ustawa trafia do podpisu Prezydenta, który może: podpisać, wystąpić do TK o zbadanie zgodności z Konstytucją, przekazać ustawę do ponownego rozpatrzenia (veto)

24 Konkluzje co do systemu prawa
gdy zagadnienie regulowane jest: w rozporządzeniu wydanym przez organy UE - w pierwszej kolejności analizujemy treść rozporządzenia, a w zakresie nie uregulowanym w rozporządzeniu przepisy krajowe (zwykle kwestie proceduralne, wyznaczenie kompetentnych organów) w dyrektywie – analizujemy przepisy krajowe, przy interpretacji przepisów krajowych pomocniczo analizujemy dyrektywę

25 Konkluzje co do systemu prawa
Analizując przepisy unijne bierzemy pod uwagę: treść przepisu, treść preambuły, w razie wątpliwości treść uzasadnienia oraz innych dokumentów (opinie i stanowiska wymieniane w procesie tworzenia prawa), wskazane jest porównanie wersji polskiej z inną wersją językową Nie wystarczy wykładnia literalna

26 Konkluzje co do systemu prawa
W przypadku rozbieżności pomiędzy: rozporządzeniem UE a prawem krajowym bezwzględnie stosujemy przepis rozporządzenia, dyrektywą a prawem krajowym – zasadniczo stosujemy przepis krajowy, chyba że dyrektywa zawiera -- przepis jasny, precyzyjny, bezwarunkowy, wtedy w stosunkach wertykalnych można stosować dyrektywę, poza tym stosujemy pro-unijną wykładnię

27 Prawo cywilne w systemie prawa
System prawa dzieli się na kilka gałęzi: Prawo prywatne (dotyczy interesu jednostki) Prawo publiczne (dotyczy interesu ogółu)

28 Prawo cywilne w systemie prawa
Prawo cywilne ( ius civile) – gałąź prawa obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunki cywilnoprawne (majątkowe i niemajątkowe) między podmiotami prawa prywatnego sytuację prawną osób i rzeczy jako podmiotów i przedmiotów stosunków cywilnoprawnych treść stosunków prawnych, na którą składają się uprawnienia i obowiązki podmiotów tych stosunków

29 Prawo cywilne w systemie prawa
Prawo cywilne – prawo „życia codziennego” reguluje stosunki społeczne między równoprawnymi podmiotami normy prawa cywilnego regulują stosunki między autonomicznymi podmiotami. zasada autonomiczności podmiotów oznacza, iż samodzielnie kształtują one relacje między sobą nie występuje charakterystyczny dla prawa publicznego stosunek podporządkowania normy prawa cywilnego wyznaczają tylko ogólne granice autonomii podmiotów uwzględniając interes powszechny

30 Prawo cywilne w systemie prawa
Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest Kodeks cywilny – ustawa z 23 kwietnia 1964 r 4 księgi w kc to 4 działy prawa cywilnego Część ogólna Prawo rzeczowe Zobowiązania Spadki Inne działy to Prawo rodzinne i opiekuńcze Prawo na dobrach niematerialnych (własności intelektualnej) Prawo spółdzielcze Prawo handlowe Prawo prywatne międzynarodowe

31 Pojęcia podstawowe z zakresu prawa cywilnego

32 Podstawowe zasady prawa cywilnego:
ochrony jednostki ludzkiej, równości i równorzędności podmiotów, autonomii woli (swoboda umów), ochrony mienia, ochrony dobrej wiary, sądowej ochrony praw. są to specyficzne terminy określające sposoby rozumienia i interpretacji prawa cywilnego

33 Wśród przepisów prawa cywilnego można wyróżnić : PRZEPISY BEZWZGLĘDNIE OBOWIĄZUJĄCE ius cogens (imperatywne) - głownie prawo rzeczowe PRZEPISY WZGLĘDNIE OBOWIĄZUJĄCE ius dispositivum (dyspozytywne) - głównie zobowiązania PRZEPISY SEMIIMPERATYWNE ius semidispositivum - głownie prawo konsumenckie ormy semiimperatywne, wraz z normami względnie wiążącymi (ius dispositivum), są charakterystyczne dla stosunków zobowiązaniowych, a w szczególności stosunków umownych, między podmiotami niezależnymi i równymi z formalnego punktu widzenia. Ustawodawca dostrzegając jednak ekonomiczną nierówność między niektórymi podmiotami decyduje się na wprowadzenie norm chroniących słabszą stronę stosunku prawnego a zarazem gwarantujących tzw. swobodę umów, Prawo autorskie

34 Stosunek cywilno prawny
stosunek społeczny uregulowany przez prawo cywilne strony tego stosunku są wobec siebie formalnie równe (równorzędne) ELEMENTAMI stosunku cywilnoprawnego są: podmiot stosunku, przedmiot stosunku, uprawnienia oraz obowiązki, które składają się na treść stosunku.

35 PODMIOTAMI STOSUNKU CYWILNOPRAWNEGO mogą być:
osoby fizyczne, osoby prawne, Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (tzw. osoby ułomne, ustawowe, niepełne). W każdym stosunku prawnym muszą występować co najmniej dwa podmioty

36 PRZEDMIOTEM stosunku cywilnoprawnego jest to wszystko, na co są skierowane uprawnienia i obowiązki podmiotów tego stosunku. TREŚCIĄ STOSUNKU cywilnoprawnego są uprawnienia i obowiązki podmiotów tego stosunku, tzn. po jednej stronie jest prawo podmiotowe, po drugiej odpowiadający mu obowiązek. Stosunki cywilnoprawne mogą być PROSTE (jedna strona jest uprawniona a druga zobowiązana) ZŁOŻONE, (obie strony są zarazem uprawnione i zobowiązane)

37 Prawo podmiotowe służy w prawie cywilnym do opisania sytuacji prawnej jednego podmiotu względem innego lub innych podmiotów prawa (zawsze elementem treści stosunku cywilnoprawnego) jest to przyznana i zabezpieczona przez normę prawną oraz wynikającą z danego stosunku cywilnoprawnego pewna sfera możliwości postępowania w określony sposób. wyznaczone jest normami prawnymi, które przyznają oraz zabezpieczają jego realizację

38 Prawo podmiotowe służy ochronie interesów podmiotów prawa cywilnego. nie ma prawa podmiotowego ten, komu przysługują kompetencje do działania wyłącznie w cudzym interesie (pełnomocnik, kurator, opiekun) może przysługiwać osobom niezdolnym do podejmowania jakichkolwiek świadomych decyzji

39 wyróżniamy: prawa podmiotowe bezpośrednie, roszczenia, prawa podmiotowe kształtujące

40 PRAWA PODMIOTOWE BEZPOŚREDNIE umożliwiają podmiotowi uprawnionemu wykonywanie przysługujących mu praw w sposób BEZPOŚREDNI, tzn. z wyłączeniem udziału innych osób. Na innych osobach ciąży obowiązek takiego zachowania się, które nie wkracza w sferę działania dla tego podmiotu zastrzeżoną, np.: prawo własności i inne prawa rzeczowe prawa osobiste,

41 ROSZCZENIE - uprawnienie, polegające na tym, że indywidualnie oznaczona osoba ma obowiązek wykonać świadczenie na rzecz oznaczonego uprawnionego, a więc że uprawniony może żądać, aby zachowała się ona w ściśle określony sposób.

42 PRAWA PODMIOTOWE KSZTAŁTUJĄCE polegają na tym, że uprawniony może poprzez własne działanie (niezależnie od działania drugiej strony stosunku prawnego) doprowadzić do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego.

43 INNE KLASYFIKACJE PRAW PODMIOTOWYCH:
prawa bezwzględne i względne, prawa akcesoryjne, związane i samoistne prawa tymczasowe – ekspektatywy. prawa majątkowe i niemajątkowe, prawa zbywalne i niezbywalne,

44 PRAWA PODMIOTOWE BEZWZGLĘDNE - prawa skuteczne względem każdej osoby, czyli wobec wszystkich. Prawom tym odpowiadają obowiązki nieograniczonej liczby osób, sprowadzające się do nienaruszania wyznaczonej przez normę prawną wyłącznej sfery działania uprawnionego. PRAWA PODMIOTOWE WZGLĘDNE - takie prawa, które są skuteczne jedynie względem określonego podmiotu lub grupy określonych podmiotów, czy określonych stron stosunku cywilnoprawnego

45 Podmioty stosunków cywilno prawnych
(podmiot prawa cywilnego)

46 Osoba fizyczna Zdolność prawna
możność bycia podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną Zdolność do czynności prawnych możność dokonywania czynności prawnych tj. możność wywoływania swoim działaniem określonych skutków prawnych

47 Osoba fizyczna - zdolność do czynności prawnych
3 możliwości: Brak zdolności do czynności prawnych Ograniczona zdolność do czynności prawnych Pełna zdolność do czynności prawnych

48 Osoba fizyczna - brak zdolności do czynności prawnych
Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby: które nie ukończyły lat trzynastu, ubezwłasnowolnione całkowicie Osoba może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską

49 Osoba fizyczna - brak zdolności do czynności prawnych
WAŻNE Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. Drobny wyjątek: Gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych

50 Osoba fizyczna – ograniczona zdolności do czynności prawnych
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, osoby ubezwłasnowolnione częściowo Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę

51 Osoba mająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych może dokonywać czynności prawnych ale do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. (rodzica, kuratora) ,(może więc przyjąć darowiznę ) Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego

52 Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. (czynność prawna niezupełna, kulejąca – tzw. bezskuteczność zawieszona Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.

53 WAŻNE  Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu

54 Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości (18 lat lub poprzez zawarcie małżeństwa – kobieta powyżej lat 16)

55 Osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej

56 Osobami prawnymi są: Skarb Państwa jednostki samorządu terytorialnego jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną np. stowarzyszenia, spółki kapitałowe, fundacje, przedsiębiorstwa państwowe spółdzielnie,

57 Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy; w wypadkach i w zakresie w przepisach tych przewidzianych organizację i sposób działania osoby prawnej reguluje także jej statut. (art. 35 kc) Osobowość prawną uzyskuje się: z chwilą wpisu do właściwego rejestru, wprost z mocy ustawy – ANR, PAN, itd.

58 Osoby prawne mają pełną zdolność prawną (są podmiotami praw i obowiązków) pełną zdolność do czynności prawnych (zdolność do wywoływania swoimi działaniami skutków prawnych)  Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie (Art. 38 kc)

59 Organ składa się z osób fizycznych (bądź też jednej takiej osoby), które zgodnie z przepisami określającymi ustrój danej osoby prawnej ją reprezentują. Organ osoby prawnej (inaczej niż przedstawiciel) nie jest podmiotem stosunków prawnych, a podmiotem tym jest sama osoba prawna. Czynność prawna dokonana przez osoby fizyczne wchodzące w skład organu osoby prawnej, ale z przekroczeniem jego kompetencji, nie może wywołać skutku dla tej osoby (prawnej) i jako sprzeczna z art. 38 jest nieważna

60 Art. 39.  § 1. Kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie będąc jej organem albo przekraczając zakres umocowania takiego organu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania. § 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy umowa została zawarta w imieniu osoby prawnej, która nie istnieje.

61 WAŻNE INACZEJ niż w art. 103 kc dotyczącego przekroczenia umocowania nie ma możliwości potwierdzenia czynności nie jest więc możliwa konwalidacja czynności prawnej poprzez potwierdzenie przez organ do tego uprawniony

62 Należy dokładnie weryfikować zasady reprezentacji i dokładnie sprawdzać KRS
Żaden przepis prawa nie stanowi, iż do reprezentowania osoby prawnej uprawnione są tylko te osoby, które w takim charakterze figurują w Krajowym Rejestrze Sądowym. Ale Domniemywa się, że dane wpisane do Rejestru są prawdziwe (art. 17. 1 ustawy o KRS) Czynność prawna dokonana z osobą wpisaną jako uprawniona do reprezentowania osoby prawnej w KRS wiąże co do zasady tę osobę, mimo że w rzeczywistości osoba ta utraciła funkcję.

63 Skarb Państwa Państwo występuje w stosunkach cywilno prawnych (dominium a nie imperium) jako równoprawny podmiot praw i obowiązków (Skarb Państwa) Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych. własność i inne prawa majątkowe stanowiące mienie państwowe przysługują Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym

64 Skarb Państwa Skarb Państwa jest jedyną osobą prawną niemającą organów (podobnie siedziby). Ma on jedynie swoją strukturę organizacyjną, która w obrocie cywilnoprawnym, a także przy czynnościach procesowych występuje pod postacią tzw. stationes fisci Każda czynność cywilnoprawna państwowej jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej jest de iure civili czynnością Skarbu Państwa. Jednostki te bowiem działają na rachunek Skarbu Państwa i wynikające z takiego działania przysporzenie majątkowe następuje zawsze na jego rzecz

65 Skarb Państwa Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów szczególnych, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej. (art. 11 ugn) Dotyczy to czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa.

66 Skarb Państwa Starosta reprezentujący Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami występuje: w pozycji tzw. statio fisci Skarbu Państwa, gdy podejmuje czynności cywilnoprawne (np. umowa sprzedaży, darowizny, zamiany) w odniesieniu do nieruchomości skarbowych, jako właściwy „organ” wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej - gdy wydaje decyzje administracyjne w odniesieniu do tych nieruchomości (np. decyzję o oddaniu nieruchomości w trwały zarząd, o wywłaszczeniu nieruchomości).  

67 Skarb Państwa ograniczenia kompetencji starosty do reprezentowania Skarbu Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami mogą polegać na: konieczności uzyskiwania przez starostę uprzedniej zgody organu administracji rządowej (wojewody) na dokonanie określonej czynności prawnej, przyznawaniu kompetencji innemu podmiotowi w sprawach dotyczących gospodarki nieruchomościami.  

68 Skarb Państwa – konieczność zgody
przykłady konieczności uzyskania przez starostę zgody wojewody:  darowizna nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa oraz odstąpienie od obowiązku odwołania darowizny w przypadku niewykorzystania nieruchomości na cel określony w umowie darowizny ( art. 13 ust. 2a );   sprzedaż nieruchomości skarbowej jednostce samorządu terytorialnego po cenie niższej niż jej wartość rynkowa lub oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste tym jednostkom bez pobierania pierwszej opłaty ( art. 14 ust. 1 i 5 );   nieodpłatne obciążenie nieruchomości skarbowej ograniczonymi prawami rzeczowymi na rzecz jednostek samorządu terytorialnego (art. 14 ust. 2 i 5);

69 Skarb Państwa – konieczność zgody
 zamiana nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego przez Skarb Państwa z jednostką samorządu terytorialnego (art. 14 ust. 3, 4 i 5);   zbycie i nabycie przez starostę nieruchomości wchodzących w skład zasobu ( art. 23 ust. 1 pkt 7 ) oraz zbycie nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego ( art. 32 ust. 1a );   wydzierżawienie, wynajęcie i użyczenie nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa na okres powyżej 3 lat (art. 23 ust. 1 pkt 7a);   udzielenie bonifikaty przy sprzedaży nieruchomości ( art. 68 ust. 1 ) bądź oddaniu nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste ( art. 73 ust. 3 );  

70 Skarb Państwa – konieczność zgody
wydanie decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu w przypadkach określonych w   art. 46 ust. 4 ;   udzielenie bonifikaty od opłat rocznych z tytułu trwałego zarządu ( art. 84 ust. 3 ).   Wojewoda może też przyznać pierwszeństwo najemcom i dzierżawcom ( art. 34 ust. 6 ), zwolnić z obowiązku sprzedaży nieruchomości w drodze przetargu ( art. 37 ust. 3 ), zwolnić z obowiązku zawarcia umowy dzierżawy, najmu lub użytkowania w drodze przetargu (art. 37 ust. 4).  

71 Skarb Państwa - kompetencje innych podmiotów
szczególne kompetencje w zakresie gospodarki nieruchomościami przysługują : ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa, Organom założycielskim Państwowym jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej

72 Skarb Państwa - kompetencje innych podmiotów
kompetencje ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa w zakresie gospodarowania nieruchomościami (na podstawie ugn) obejmują:   wyposażenie państwowej osoby prawnej w nieruchomości ( art. 51, 52 i 53 );   zagospodarowania nieruchomości pozostałych po zlikwidowanej lub sprywatyzowanej państwowej osobie prawnej ( art. 57 ust. 1-3 );   wniesienie nieruchomości jako wkładu niepieniężnego do spółki ( art. 58 );  

73 Skarb Państwa - kompetencje innych podmiotów
wyposażenie fundacji lub dokonanie darowizny nieruchomości skarbowej na rzecz fundacji oraz organizacji pożytku publicznego prowadzących działalność charytatywną, opiekuńczą, kulturalną, leczniczą itp.   oddawanie nieodpłatnie jednostkom organizacyjnym wymienionym w   art. 60 ust. 1 ustawy nieruchomości w trwały zarząd (art. 60 ust. 2), jak również w drodze decyzji wygasić ten zarząd (art. 60 ust. 3);  

74 Skarb Państwa - kompetencje innych podmiotów
rozstrzyganie o sposobie zagospodarowania nieruchomości, które były w trwałym zarządzie jednostek wymienionych w art. 60 ust. 1, a które uległy likwidacji lub przekształceniu (art. 60 ust. 4);   zawierać umowy sprzedaży, oddać w użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę nieruchomości Skarbu Państwa przedstawicielstwom dyplomatycznym, urzędom konsularnym i innym przedstawicielstwom zrównanym z nimi ( art. 61 ).  

75 Skarb Państwa uprawnienia ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa wynikające z art. 2 ustawy z 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, :   3) wykonuje uprawnienia wynikające z praw majątkowych Skarbu Państwa, w szczególności:   a) w zakresie praw z akcji i udziałów należących do Skarbu Państwa, łącznie z wynikającymi z nich prawami osobistymi,  

76 Skarb Państwa b) w stosunku do mienia pozostałego po likwidacji państwowej jednostki organizacyjnej lub przypadającego Skarbowi Państwa w wyniku likwidacji spółki z jego udziałem; 4) wyraża zgodę na dokonanie czynności prawnej przez państwową osobę prawną w zakresie rozporządzania składnikami aktywów trwałych i rzeczowych aktywów trwałych, jeżeli wartość rynkowa przedmiotu rozporządzenia przekracza euro ( art. 5a ust. 1 powołanej ustawy).

77 Skarb Państwa Zgodnie z Art. 17 ustawy o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa Kierownicy urzędów państwowych, w rozumieniu przepisów o pracownikach urzędów państwowych, w szczególności dyrektorzy generalni urzędów, reprezentują Skarb Państwa w odniesieniu do powierzonego im mienia i w zakresie zadań ich urzędów, określonych w odrębnych przepisach. W strukturach organizacyjnych urzędów państwowych wyznacza się komórki albo stanowiska pracy do obsługi spraw związanych z reprezentowaniem Skarbu Państwa.

78 Skarb Państwa Szczególne uprawnienia - w zakresie wyposażenia w nieruchomości państwowej osoby prawnej - przysługują organowi założycielskiemu lub sprawującemu nadzór. Funkcje te mogą wykonywać: minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, inni ministrowie (np. do spraw wymiaru sprawiedliwości, do spraw gospodarki) oraz wojewodowie Wyposażenie państwowej osoby prawnej polega bądź na przeniesieniu własności, bądź na oddaniu jej w użytkowanie wieczyste.

79 Skarb Państwa Na wyposażenie przeznacza się nieruchomości z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, które - na wniosek organu założycielskiego lub sprawującego nadzór - wskazuje starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, przeniesienie własności lub oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste następuje w formie aktu notarialnego, a dokonuje tego minister właściwy do spraw Skarbu Państwa lub organ założycielski ( art. 51, 52 i 53 ). Przy utworzeniu państwowej jednostki organizacyjnej bez osobowości prawnej oddania nieruchomości w trwały zarząd dokonuje starosta ( art. 54 ust. 2 ).

80 Skarb Państwa Zasady gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa i reprezentacji SP, nieobjętymi ustawą   o gospodarce nieruchomościami

81 Skarb Państwa Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady gospodarowania skarbowymi nieruchomościami rolnymi jest ustawa   z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700) Skarb Państwa – na zasadzie powiernictwa – reprezentuje ANR

82 Skarb Państwa W zakresie zarządzania lasami podstawowe znaczenie ma ustawa  z 28 września 1991 r. o lasach Skarb Państwa reprezentuje państwowa jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej - Lasy Państwowe. W skład Lasów Państwowych wchodzą jednostki organizacyjne: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, regionalne dyrekcje Lasów Państwowych i nadleśnictwa. Dyrektorzy: Dyrekcji Generalnej, dyrekcji regionalnych i nadleśniczy - każdy w zakresie swojego działania - reprezentują Skarb Państwa w stosunkach cywilnoprawnych

83 Skarb Państwa Dyrektorzy Lasów Państwowych i nadleśniczy, reprezentując Skarb Państwa, działają jako jego organy, a zatem zbędne jest żądanie od nich pełnomocnictw przy czynnościach obrotu lasami i gruntami przeznaczonymi do zalesienia

84 Skarb Państwa Na podstawie ustawy   z 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz   o Krajowym Funduszu Drogowym Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad nabywa, w drodze umowy, na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położone w pasie drogowym autostrady.  2. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad może nabywać na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości poza pasem drogowym autostrady w celu dokonania ich zamiany na nieruchomości położone w pasie drogowym autostrady.  Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad otrzymuje, z mocy prawa, nieodpłatnie w trwały zarząd, od dnia nabycia na rzecz Skarbu Państwa, nieruchomości przeznaczone na cele budowy autostrad

85 Skarb Państwa Niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa (w tym nieruchomościami) gospodaruje Agencja Mienia Wojskowego zgodnie z przepisami ustawy   z 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz   o Agencji Mienia Wojskowego (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 163, poz. 1711). Ustawą tą utworzono Agencję Mienia Wojskowego, która jest państwową osobą prawną..   13. Ustawą z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398) utworzono Wojskową Agencję Mieszkaniową, która jest państwową osobą prawną ( art. 8 ).

86 Jednostki samorządu terytorialnego

87 JST Status prawy JST regulują:
Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym Ustawa 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa organ wykonawczy tj. wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu, zarząd województwa organ stanowiący, tj. rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa

88 JST kompetencja do reprezentowania jst w sprawach gospodarki nieruchomościami przyznana jest organom wykonawczym Obejmuje to czynności prawne lub czynności procesowe podejmowane na rzecz lub w interesie jednostek samorządu terytorialnego zarówno w u.g.n. jak i w innych ustawach przewiduje się szereg wyjątków.

89 JST Zgody rady lub sejmiku wymaga dokonanie przez organ wykonawczy
darowizny nieruchomości i odstąpienie od obowiązku jej odwołania (art. 13 ust. 2a u.g.n.), sprzedaż nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub innej jednostki samorządu terytorialnego za cenę obniżoną albo oddanie w użytkowanie wieczyste bez obowiązku uiszczenia pierwszej opłaty lub zawarcie umowy zamiany bez obowiązku dokonywania dopłat (art. 14 ust. 1 i 3 u.g.n.).

90 JST Rada lub sejmik może przyznać w drodze uchwały pierwszeństwo w nabywaniu lokali ich najemcom lub dzierżawcom (art. 34 ust. 6 u.g.n.). Za zgodą rady lub sejmiku może nastąpić zwolnienie z obowiązku zbycia w drodze przetargu nieruchomości przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe lub na realizację urządzeń infrastruktury technicznej albo innych celów publicznych ( art. 37 ust. 3 u.g.n.) Rada lub sejmik może udzielić bonifikaty w stosunku do ceny sprzedaży nieruchomości zbywanej w drodze bezprzetargowej (art. 68 ust. 1 u.g.n.), jak również bonifikat od pierwszej opłaty i opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego (art. 73 ust. 3 u.g.n.). 

91 JST - Gmina Art. 46. 1. Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą.  3. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej.  4. Skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), który odmówił kontrasygnaty, dokona jej jednak na pisemne polecenie zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy oraz regionalną izbę obrachunkową

92 JST Gmina Przez pojęcie „zarząd mieniem” należy rozumieć tylko takie działania, które spełniają dwie przesłanki:  a) dotyczą składania oświadczeń woli w imieniu gminy „na zewnątrz” w formie cywilnoprawnej,  b) mają za przedmiot nawiązanie, zmianę lub zniesienie prawa własności lub innego prawa majątkowego (mienia). Działanie wójta jest działaniem samej gminy, w związku z tym każde oświadczenie woli w zakresie zarządu mieniem na płaszczyźnie prawa prywatnego powinno wskazywać jako stronę gminę, reprezentowaną przez jej organ - wójta

93 JST - gmina Zgodnie z 18 ust. 2 pkt 9 lit. a u.s.g.
do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu dotyczących (…) określenia zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub najmu na czas oznaczony dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość do czasu określenia zasad organ wykonawczy może dokonywać tych czynności za zgodą rady gminy.  

94 JST Powiat Art. 48. 1. Oświadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd.   2. Zarząd może upoważnić pracowników starostwa, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności powiatu.   W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie.

95 JST Powiat 3. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu lub osoby przez niego upoważnionej.   4. Skarbnik powiatu, który odmówił kontrasygnaty, ma jednak obowiązek jej dokonania na pisemne polecenie starosty, przy równoczesnym powiadomieniu o tym rady powiatu i regionalnej izby obrachunkowej.  

96 JST Powiat Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy m.in.
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu

97 JST Powiat Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy m.in.
podejmowanie uchwał dotyczących tworzenia i przystąpienia do spółki, określania zasad wnoszenia wkładów (w tym nieruchomości jako wkładów niepieniężnych); tworzenie jednostek organizacyjnych oraz wyposażanie ich w majątek (w tym nieruchomości)

98 JST Województwo  Oświadczenia woli w imieniu województwa składa marszałek województwa wraz z członkiem zarządu województwa, chyba że statut województwa stanowi inaczej.   2. Sejmik województwa może udzielić marszałkowi upoważnienia do składania jednoosobowo oświadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa.  

99 JST województwo 3. Czynność prawna, z której wynika zobowiązanie pieniężne, wymaga do jej skuteczności kontrasygnaty głównego księgowego budżetu województwa lub osoby przez niego upoważnionej.   4. Główny księgowy budżetu województwa, który odmówi kontrasygnaty, dokonuje jej jednak na pisemne polecenie marszałka województwa, informując równocześnie o tym sejmik województwa oraz regionalną izbę obrachunkową.   5. Zarząd województwa może upoważnić pracowników urzędu marszałkowskiego do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności województwa.

100 JST Województwo Zgodnie z   art. 18 pkt 19 lit. a u.s.w. do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała sejmiku województwa jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą sejmiku województwa

101 jednostki organizacyjne
Prywatne osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej

102 zakres zagadnień Prywatne osoby prawne Przedsiębiorca Firma Prokura i pełnomocnictwo Spółki prawa handlowego

103 Osoby prawne Spółki kapitałowe prawa handlowego Spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółdzielnie Fundacje Stowarzyszenia Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej Spółki osobowe prawa handlowego Spółka jawna, spółka komandytowa, spółka partnerska, spółka komandytowo akcyjna) Spółki kapitałowe w organizacji Wspólnota mieszkaniowa

104 Przedsiębiorca

105 Pojęcie przedsiębiorcy
Art kc Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

106 Pojęcie przedsiębiorcy
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej  Art. 4. 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą Art. 2 Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

107 Firma

108 Pojęcie firmy Przedsiębiorca działa pod firmą
firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy jako podmiotu prawa, pod którą występuje w obrocie prawnym Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze,

109 Elementy firmy rdzeń lub korpus ( zależy od typu przedsiębiorcy )
osoba fizyczna – imię i nazwisko tej osoby spółka jawna- nazwiska lub nazwy jednego lub kilku wspólników spółka komandytowa i komandytowo akcyjna – nazwiska lub nazwy jednego lub kilku komplementeriuszy spółka partnerska – nazwiska jednego lub kilku partnerów osoba prawna – dowolna nazwa 2. dodatkowe oznaczenia obowiązkowe - powinny określać formę prawną osoby prawnej 3. nieobowiązkowe oznaczenia dodatkowe

110 Zasady firmy jedności - przedsiębiorca może używać tylko jednej firmy
prawdziwości - firma powinna być zgodna z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym jawności - obowiązek zgłoszenia firmy do rejestru oraz podania brzmienia firmy do powszechnej wiadomości ciągłości - polega na dopuszczalności dalszego zachowania dotychczasowej firmy w określonych sytuacjach, które według reguł ogólnych spowodowałyby konieczność uaktualnienia brzmienia firmy wyłączności - każda nowa firma powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku

111 Ochrona firmy Art kc Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.

112 Ochrona firmy Art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

113 Art. 6  ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Jeżeli oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przedsiębiorcy może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem, które wcześniej używało podobnego oznaczenia, przedsiębiorca ten powinien podjąć środki mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd osób trzecich.   takim środkiem może być: wypisanie całego imienia, dodanie oznaczenia siedziby lub roku założenia, jak również dokonanie pewnych zmian graficznych

114 1. W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:   1) zaniechania niedozwolonych działań,   2) usunięcia skutków niedozwolonych działań,   3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,   4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,   5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,   6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny. 

115 Firma a znak towarowy znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny jeżeli oznaczenie takie nadaje się do rozróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od innego Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne Przez uzyskanie prawa ochronnego przedsiębiorca nabywa prawo do wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy.

116 Firma a znak towarowy czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.   Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone dla wszystkich lub części towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie

117 Pełnomocnictwa i Prokura

118 Osoby mogą dokonywać czynności prawnych osobiści lub poprzez przedstawicieli
Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).

119 Pełnomocnictwo: ogólne - obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu rodzajowe - do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu do poszczególnej czynności. Forma jak dla czynności prawnej ogólne pod rygorem nieważności udzielane na piśmie ograniczona zdolności do czynności prawnych pełnomocnika nie ma wpływu na ważność czynności dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy

120 Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.   Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

121 Jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta.  Art. 103. § (bezskutezcność zawieszona) Druga strona może wyznaczyć osobie, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.   W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę w cudzym imieniu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu.  

122 Jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć. (Art. 105.) Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa

123 prokura jest pełnomocnictwem szczególnego rodzaju
udzielić ją może wyłącznie przedsiębiorca Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania

124 Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie
Prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Ustanowienie prokury osoby , które mają prawo do prowadzenia praw spółki ustanawiają jednomyślnie uchwałą

125 Zakres prokury jest pełnomocnictwem, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i poza sądowych , jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa i reprezentowanie na zewnątrz nie można jej ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

126 Rodzaje prokury oddzielna (samoistna) - upoważnia do jednoosobowego działania łączna - konieczne jest współdziałanie dwóch lub więcej osób uprawnionych do łącznej reprezentacji podmiotu oddziałowa

127 Wygaśnięcie prokury odwołanie ( spółka jawna i partnerska – każdy wspólnik, spółka komandytowa- komplementariusz ) wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru upadłość otwarcie likwidacji śmierć prokurenta utrata zdolności do czynności prawnych prokurenta zrzeczenie się przez prokurenta

128 Część II

129 Spółki

130 Spółki osobowe : spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna.

131 Spółki osobowe posiadają następujące cechy:
brak osobowości prawnej (są bowiem tzw. ułomnymi osobami prawnymi), wspólnicy reprezentują spółkę (co do zasady, bo np. w spółce partnerskiej może zostać powołany do tego zarząd), istnieje stała więź między wspólnikami, wspólnicy muszą być ujawnieni (są jednak wyjątki od tej zasady, np. komandytariusze, jeśli nie chcą ponosić pełnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, nie powinni być ujawniani w firmie spółki), wspólnicy wnoszą wkłady, nieograniczona i solidarna odpowiedzialność osobistym majątkiem wspólników za zobowiązania spółki (są wyjątki od tej zasady, gdyż np. akcjonariusze w spółce komandytowo-akcyjnej nie odpowiadają za zobowiązania spółki), wspólnicy pracują na rzecz spółki (nie wszyscy mają taki obowiązek, czasem wystarczy wniesienie wkładów w odpowiedniej wysokości),

132 Cechy spółek kapitałowych:
posiadanie kapitału zakładowego posiadanie osobowości prawnej posiadanie zgromadzonego majątku odrębnego od majątków osobistych wspólników lub akcjonariuszy ponoszenie przez spółkę odpowiedzialności za zobowiązania całym swym majątkiem wyłączenie, odpowiedzialności wspólników/akcjonariuszy za zobowiązania spółki wyłączenie, co do zasady, wspólników lub akcjonariuszy z bezpośredniego prowadzenia spraw spółki (tzw. rozdział sfery właścicielskiej od sfery zarządzania) poprzez utworzenie organów spółki prawa i obowiązki udziałowców/akcjonariuszy reguluje, z zastrzeżeniem bezwzględnie obowiązujących norm prawa, umowa spółki/statut,


Pobierz ppt "prawo cywilne część ogólna"

Podobne prezentacje


Reklamy Google