Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl.

Prezentacja na temat: "Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl."— Zapis prezentacji:

1 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2 Justyna Drop WYBRANE GAŁĘZIE PRZEMYSŁU ŚWIATOWEGO

3 1.Hutnictwo Podstawą rozwoju hutnictwa są surowce metaliczne. Są to minerały występujące w postaci rud, lub w postaci rodzimej (złoto, czy platyna). Wyróżnia się następujące złoża rud metali: Żelaza i metali uszlachetniających stal: manganu, chromu, niklu, wolframu, kobaltu i tytanu, Metali nieżelaznych, tzw. Kolorowych: miedź, cynku i ołowiu, cyny, aluminium, arsenu, antymonu, kadmu, rtęci i bizmutu, Metali szlachetnych: złota, srebrna, platyna, Metali promieniotwórczych: uranu, toru, radu i innych Żelaza Chromu Manganu wolframu Rudy: Wielkie Duże Średnie małe Ośrodki: Górnictwo rud żelaza, chromu, manganu, wolframu Śleszyński P., 2001, [Mapy]; [w:] Plit J. (red.), Atlas Świata, Encyklopedia Geograficzna Świata

4 Rudy żelaza Do głównych rud żelaza należą: Magnetyt: około 72% zawartości Fe w rudzie, Hematyt: ok. 70% Fe, Limonit: od 48%-66% Fe, Syderyt: od 35%-48% Fe. Żelazo w czystej postaci jest miękkie i łatwo się utlenia, co utrudnia jego bezpośrednie wykorzystywanie. W tym celu stosuje się domieszki węgla i metali uszlachetniających stal. Największe światowe złoża rud żelaza należą do typu złóż metamorficznych. Największe okręgi wydobycia: Ukraina – Krzywy Róg, Rosja – Kursk ( anomalia magnetyczna) i Płw. Kola, USA i Kanada – okręg Mesabi w rejonie Jeziora Górnego i na Labradorze, Brazylia - prowincja Minas Gerais Indie - Orisa i Bihar, RPA – Transval, Chiny – Mandżuria. Największe osadowe złoża rud posiadają: Francja, Rosja, Czechy, Belgia i Luksemburg. Największe złoża magmowo-magnetytowe posiada: Szwecja – Kiruna i Gallivare, Rosja na Uralu – Magnitogorsk i Niżnyj Tagił. Hematyt Kopalnia rudy żelaza Minas Gerais, w Itabira, Brazylia

5 Hutnictwo metali nieżelaznych Największe znaczenie w przemyśle w tej grupie metali mają: miedź, cynk i ołów, cyny i aluminium. Miedź – obok złota i srebra należy do metali użytkowanych przez człowieka od ponad 6000 lat p.n.e. Jest on wszechstronnie wykorzystywany w przemyśe elektrotechnicznym, zbrojeniowym, w transporcie i do stopów brązu, spiżu i mosiądzu. Głównym zastosowaniem miedzi jest produkcja kabli elektrycznych (60%), pokryć dachów i instalacji wodociągowych (20%) i maszyn przemysłowych (15%). Największe okręgi wydobycia rud miedzi znajdują się w: Stanach Zjednoczonych, Rosji, Kanadzie, Chile, Peru, Zairze, Australii i Polsce ( Zagłębie Lubińsko – Głogowskie – największe w Europie wydobycie miedzi). W światowym wydobyciu rud miedzi w przeliczeniu na czysty składnik, wynoszącym w 2010 r. łącznie 16,2 mln ton, przodowały: Chile (5,52 mln ton), Peru (1,28 mln ton), Chiny (1,15 mln ton) USA (1,12 mln ton), Australia (900 tys. ton),Indonezja (840 tys. ton), Zambia (770 tys. ton), Rosja (750 tys. ton), Kanada (480 tys. ton), Polska (430 tys. ton) i Kazachstan (400 tys. ton). Do krajów posiadających największe szacowane zasoby miedzi należą: Chile (150 mln ton), Peru (90 mln ton), Australia (80 mln ton), Meksyk (38 mln ton), Stany zjednoczone (35 mln ton), Chiny, Indonezja i Rosja (30 mln ton) oraz Polska, której znane zasoby są szacowane 26 mln ton. Miedź rodzima

6 Rudy cynku, ołowiu i cyny – wydobywanie tych rud znane jest już od kilku tysięcy lat. Obecnie metale te mają duże zastosowanie w gospodarce, np. przy wyrobie blachy cynkowej, drutu i folii, rur, blach, płyt akumulatorowych oraz kabli ( cynk), albo przy wyrobie farb i lakierów ( ołów). Największe okręgi wydobycia: - Cynku: Kanada i Stany Zjednoczone, - Ołowiu: Australia, Stany Zjednoczone, Kanada, Rosja, RPA i Nigeria, - Cyny: Malezja, Tajlandia. Państwa przodujące w wydobyciu rud cynku i ołowiu (2008r.): Chiny – 5 mln 632 tyś. t Australia – 2 mln 169 tyś. t Peru – 1 mln 948 tys. t USA – 1 mln 201 tyś. t Kanada – 816 tyś. t Indie – 730 tyś. t Meksyk - 595 tyś t Państwa przodujące w wydobyciu rud cyny ( 2008r.): Chiny – 125 tyś. t. Indonezja – 53,2 tyś. t Peru – 32 tyś. t Boliwia – 17,3 tyś. t Brazylia – 13 tyś. T Dem. Rep. Konga – 11,8 tyś. t Wietnam – 5,4 tyś. t Ruda ołowiu cynk W Polsce hutnictwo cynku i ołowiu zlokalizowane jest w Kombinacie Górniczo – Hutniczym w Bukownie oraz Miasteczku Śląskim k. Tarnowskich Gór.

7 Hutnictwo aluminium Aluminium jest metalem lekkim mającym duże znaczenie w produkcji środków transportu, różnych wyrobów stalowo –aluminiowych, opakowań oraz w nowoczesnym budownictwie. Podstawą produkcji aluminium są wodorotlenki glinu, nazwane boksytami. Nazwa boksyt pochodzi od francuskiego miasta Les Beaux-de-Provence w południowej Francji, tam gdzie w 1821 roku po raz pierwszy odkryto złoża. Złoża boksytu (rudy aluminium), z którego otrzymuje się aluminium nie odnawiają się, co prowadzi do ich bezpowrotnego wyczerpywania. Złoża boksytów występują na obszarach intensywnego wietrzenia chemicznego skał krzemionkowych, tj. w warunkach klimatów gorących, wilgotnych. Boksyt jest najczęściej koloru czerwonego lub brunatnego, drobnoziarnisty, miękki, słabo spojony lub zwięzły i twardy. Produkcja aluminium z boksytu powoduje skażenie gleby, wody i powietrza, jest też bardzo energochłonna (produkcja 1 kg tego metalu pochłania 20 razy tyle energii, co wyprodukowanie 1 kg chleba). Tymczasem odzysk aluminium z puszek można przeprowadzać w nieskończoność, nie powodując pogorszenia jakości metalu. Produkowanie nowych puszek ze starych, w porównaniu z produkcją tych samych puszek z boksytu, powoduje zmniejszenie ilości zanieczyszczeń powietrza aż o 95 proc., a zanieczyszczeń wody o 97 proc., zmniejszenie zużycia energii elektrycznej o 95 proc. i oszczędność naturalnych złóż rud (recykling 1 tony złomu aluminiowego pozwala oszczędzić aż 4 tony boksytu). boksyt

8 Państwa przodujące w wydobyciu boksytów na świecie Kraj Wydobycie ZasobyBaza zasobów 20072008 Australia62 40063 0005 800 0007 900 000 Chiny30 00032 000700 0002 300 000 Brazylia24 80025 0001 900 0002 500 000 Indie19 20020 000770 0001 400 000 Gwinea18 000 7 400 0008 600 000 Jamajka14 60015 0002 000 0002 500 000 Świat - razem202 000205 00027 000 00038 000 000 Źródło:U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries, 2009 Największe złoża boksytów występują w: Europie – Węgry, Grecja, Rosja, Azja - Chiny Ameryce Południowej – Surinam, Gujana, Brazylia, Australii – na Płw. York i Ziemi Arnhema, Afryce Zachodniej – Gwinea, Sierra Leone.

9 2. Przemysł elektromaszynowy Branże przemysłu elektromaszynowego: 1. środki transportu: samolotowy, samochodowy, stoczniowy, tabor kolejowy, 2. maszynowy: dla górnictwa, włókiennictwa, hutnictwa, 3. elektroniczny i elektrotechniczny: telewizory, komputery, pralki, DVD, kable, gniazdka, 4. precyzyjny: zegarki, urządzenia optyczne, lunety, mikroskopy, 5. metalowy: gwoździe, odkurzacze, lodówki. Czynniki lokalizacji: jakościowa siła robocza popyt zaplecze naukowo- badawcze dobrze rozwinięta infrastruktura (drogi, kanały) możliwość współpracy. Słowacka fabryka telewizorów Nitra

10 1. Przemysł środków transportu: samochody osobowe: Niemcy – dominują koncerny: Volkswagen, BMW, Audi, a największe ośrodki to Monachium, Kolonia, Hanower, Stuttgart, Norymberga, Brunszwik; Francja – Renault, Citroen, Peugeot, z ośrodkami w Paryżu i Lionie; Japonia – Nissan, Toyota, Mitsubishi, Honda, Subaru; USA –dominują koncerny General Motors, Ford, a główne ośrodki to Chicago, Los Angeles, Detroit, Toledo i Cleveland; Mniejszymi producentami samochodów są: Hiszpania, Włochy, W. Brytania, Belgia, Szwecja. W ostatnich latach dynamicznie się rozwijają pod tym względem kraje takie jak: Korea Południowa, Rosja, Polska, Brazylia. samochody ciężarowe: Stany Zjednoczone, Kanada, Rosja, Szwecja, Grecja samoloty: USA – główne ośrodki to Seattle, Denver i Los Angeles; Francja – Paryż i Tuluza; Rosja – Jekatierinburg; Samoloty produkują również Niemcy, W. Brytania, Japonia, Polska (Mielec, Warszawa, Świdnik, Bielsko-Biała, Rzeszów, Kalisz); statki: Japonia, Korea Południowa, Niemcy, Chiny, Polska. Fabryka Boeinga k. Seattle

11 2. Przemysł maszynowy Przemysł ten wytwarza maszyny i urządzenia dla wszystkich gałęzi gospodarki narodowej. Produkuje różnego typu obrabiarki, kotły, turbiny parowe, silniki, maszyny budowlane, górnicze, rolnicze itp. W produkcji przemysłu maszynowego przodują kraje takie jak: Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy, Rosja, Wielka Brytania, Francja. Spory udział w produkcji różnego rodzaju maszyn ma także Polska. 3. Przemysł elektroniczny i elektrotechniczny: Należy do najbardziej dynamicznie rozwijającej się branży przemysłu elektromaszynowego, Dostarcza silników elektrycznych, transformatorów, przewodów, kabli, sprzętu oświetleniowego, odbiorników radiowych, telewizorów, urządzeń elektronicznych czy komputerów. Największe na świecie ośrodki przemysłu elektrotechnicznego i elektronicznego to: Stany Zjednoczone - Kalifornia-Dolina Krzemowa, Teksas (Dallas, Boston); Japonia – wyspa Kiusiu; Chiny – Hongkong, Pekin, Szanghaj, Kanton. Największymi ośrodkami wyrobów elektronicznych i elektronicznych w Polsce są: Warszawa, Łódź, Mława, Dzierżoniów, Wrocław, Świdnica, Bydgoszcz, Kraków i Nowy Sącz. Polska fabryka firmy Dell

12 Przemysł chemiczny Przemysł chemiczny – jedna z najważniejszych gałęzi przemysłu przetwórczego. Przemysł ten obejmuje: przemysł chemii organicznej – wytwarzający produkty na bazie węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego, drewna, kauczuku, tłuszczów i innych substancji organicznych przemysł chemii nieorganicznej – wytwarzający produkty na bazie takich surowców, jak: sól kamienna, siarka, fosforyty, sole mineralne, składniki powietrza i inne materiały nieorganiczne. Przemysł chemii organicznej obejmuje :

13 Przemysł chemii nieorganicznej obejmuje produkcję kwasu siarkowego, barwników, gumy, zapałek i innych produktów. Podstawowym surowcem tego przemysłu jest siarka. Największe złoża siarki posiadają: Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk, Rosja, Chile, Japonia, Włochy, Chiny i Polska. W Polsce kopalnie siarki znajdują się w Osiecku, Grzybowie i Jeziórku. Kopalnia Siarkopol w Grzybowie to jedynie miejsce na świecie, gdzie bezcenną siarkę kopalnianą wydobywa się metodą podziemnego wytopu. Produkcja siarki na świecie szacowana jest na około 69 mln ton rocznie. Największymi producentami są: Stany Zjednoczone, Australia, Kanada, Chile Chiny, Polska. Siarka rodzima i siarka odzyskana jest obok węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego podstawowym surowcem przemysłu chemicznego. Siarkę odzyskaną otrzymuje się w wyniku odsiarczania ropy naftowej i gazu ziemnego, co daje ok. 75% światowej produkcji siarki Fabryka zapałek w Częstochowie Siarkopol

14 Sól kamienna – wykorzystywana jest do produkcji sody, chloru, kwasu solnego, produktów stanowiących półfabrykaty dla przemysłu chemicznego i spożywczego. Sól wydobywa się ze złóż lub uzyskuje się przez odparowywanie jej ze słonych zatok morskich lub słonych jezior. Sól z wody morskiej lub z wód jezior słonych pozyskuje się we: Włoszech, Francji, Portugalii, Hiszpanii, Indiach, Chinach, Rosji, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Arabii Saudyjskiej, Algierii, Tunezji, USA, Chorwacji. Halityt (potocznie sól kamienna) to monomineralna skała zbudowana z halitu. Do największych producentów soli ( kamiennej, potasowych, magnezowych) należą ( 2008 rok): Chiny – 59,5 mln t Stany Zjednoczone – 46 mln t Indie – 19,2 mln t Niemcy – 18,9 mln t Kanada – 14,2 mln t. Polska pozyskała w 2008 roku 3 mln ton soli ogółem. W Polsce największe złoża soli kamiennej są wieku cechsztyńskiego, znajdują się na Kujawach (kopalnie w Inowrocławiu – wydobycie ok. 2,5 mln t rocznie i Ciechocinku, gdzie sól pozyskiwana jest metodą wypłukiwania solanki), a także we wschodniej Wielkopolsce w Kłodawie – obecnie najważniejsze złoże eksploatowane metodą podziemną, wydobycie ok. 700 tys. t rocznie, oraz na Dolnym Śląsku w Sieroszowicach – wydobycie ok. 220 tys. t rocznie.

15 Złoża w Małopolsce – mioceńskie, obecnie nieeksploatowane: w Wieliczce: Kopalnia soli "Wieliczka" – wydobycie zakończono w 1996 r., a produkcja w wysokości ok. 20 tys. t soli rocznie odbywa się poprzez utylizację wód zasolonych wpływających do kopalni. Kopalnia jest przede wszystkim obiektem turystyczno-uzdrowiskowym, odwiedzanym przez ponad 1 mln turystów rocznie w Bochni – w likwidacji od 1990 r., od 1995 r. prowadzona jest działalność turystyczno-uzdrowiskowa w Baryczy – zakończono wydobycie w 1998 r. Ważnym działem przemysłu chemicznego jest produkcja nawozów sztucznych ( mineralnych), azotowych i fosforowych. Do produkcji nawozów azotowych używa się obecnie gazu ziemnego. Największymi producentami są Chiny i Stany Zjednoczone. W pierwszej 10 producentów znajduje się także Polska ( Puławy, Kędzierzyn, Włocławek i Tarnów). Halit z Wieliczki Zakłady Azotowe Puławy S.A. są liderem polskiego przemysłu nawozowo-chemicznego. Nawozy azotowe - to nawozy, które zawierają główny składnik pokarmowy roślin - azot, niezbędny do syntezy m.in. białek, często w formie bezpośrednio przyswajalnej przez rośliny, rzadziej w formie przyswajalnej po przemianach zachodzących w glebie.

16 Podstawą produkcji nawozów fosforowych są fosforyty lub apatyty, które poddaje się działaniu kwasu siarkowego. Nawozy fosforowe - nawozy mineralne, których głównym składnikiem jest fosfor, makroelement w odżywianiu roślin, składnik białek, fityny, także organicznych kwasów nukleinowych. Największe złoża fosforytów znajdują się w: Stanach Zjednoczonych ( Floryda), w Chinach, Maroku, Rosji ( Płw. Kolski, okolice Jeziora Bajkał), w Kazachstanie. Złoża fosforytów o najwyższej jakości eksploatowane są na maleńkiej wyspie położonej na Pacyfiku, Nauru, które to stanowią główny produkt eksportowy tej najmniejszej republiki na świecie. Polska importuje fosforyty głównie z Maroka. Produkcja światowa fosforytów w 2008 roku wyniosła 166 mln ton. Apatyt z Maroka Najwięksi producenci fosforytów w 2008 roku: Chiny – 50,7 mln t USA – 30,9 mln ton Maroko - 24,9 mln ton Rosja – 9,8 mln t Tunezja 7,7 mln t Brazylia – 6,3 mln t Hałdy fosfogipsu na Florydzie Największym producentem nawozów fosforowych w Polsce są Zakłady Chemiczne Police S.A. w Policach.

17 Przemysły zaawansowanych technologii Przemysły zaawansowanych technologii ( high –technology) są współcześnie motorem rozwoju gospodarczego. Obejmują one produkcję:

18 Przemysły zaawansowanych technologii cechują się: Wysoką kapitałochłonnością spowodowaną przede wszystkim kosztami badań naukowych będących podstawą produkcji, Stałą modernizacją i unowocześnianiem produkcji, Małymi i średnimi przedsiębiorcami, w których łatwiej wprowadzić innowacje, Rozległą kooperacją ( współpracą), często z kilkudziesięcioma zakładami, Zużywaniem niewielkiej ilości surowców, Zatrudnianiem wysoko kwalifikowanej kadry w działach produkcji, zbytu i obsługi serwisowej. Ośrodki high –tech. koncentrują się w: USA – Dolina Krzemowa, Orange Country, Droga 128 w Bostonie, Dallas, Phoenix, Kanadzie – Sheridam Park w Toronto, Montreal, Kanata, Vancouver, Japonii – Silicon Island Kiusiu, Tokio, Osaka, Hiroszima, miasto naukowe Tsukuba, Wielkiej Brytanii – M$ Corridor – wzdłuż drogi Londyn –Bristol, Park Naukowy Cambridge Niemczech –na obrzeżach Berlina Centrum Kooperacji Wschód-Zachód, Heidelberg, Stuttgart, Frencji – miasto naukowe Paryż – Południe, Tuluza, Sophia Antipolis, Grenoble, Nicea, Montpellier.

19 Przemysły high-tech. Ze względu na bardzo dużą kapitałochłonność rozwinęły się głównie w krajach wysokorozwiniętych, zasobnych w kapitał i kadrę naukową. Obszary, na których skupione zostały zakłady high – technology lub placówki pracujące naukowo na rzecz przemysłu wysokiej techniki to: o Park naukowy – kompleks laboratoriów, pracowni, biur projektowych, powstały z inicjatywy wyższej uczelni, współpracujący z zakładami przemysłowymi wdrażającymi do produkcji efekty badań naukowych, o Biegun ( park) technologiczny – skupisko instytucji naukowych, finansowych, zakładów przemysłowych współpracujących ze sobą w zakresie opracowywania, wdrażania do produkcji i dystrybucji innowacji technologicznych, o Uniwersytety i instytucje badawcze – w większości biegunów technologicznych powstały wewnętrzne strefy uniwersyteckie lub w bezpośrednim sąsiedztwie uniwersytetów, np. : * Uniwersytet Stanforda, U. Berkeley, San Francisco Dolina Krzemowa * U. Harvarda, MIT – Massachusetts Institute of Technology, U. Stanowy, Droga 128 * U. w Cambridge * U. Sorbona Miasto Naukowe Paryż – Południe * U. w Hiroszimie Wydział Nauk Ścisłych w Kamo o Technopolia – obszar, na którym koncentrują się bieguny technologiczne. Tianjin High-tech Park ( Chiny ) Massachusetts Institute of Technology