Ekonomiczne czynniki rozwoju rynku turystycznego: popyt turystyczny

Prezentacja na temat: "Ekonomiczne czynniki rozwoju rynku turystycznego: popyt turystyczny"— Zapis prezentacji:

1 Ekonomiczne czynniki rozwoju rynku turystycznego: popyt turystyczny
Teresa Skalska

2 Cel i zakres prezentacji
T.S.2012 Cel i zakres prezentacji Założenia projektu Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju rynku usług turystycznych w Polsce Wybrane aspekty analizy Wybrane czynniki popytotwórcze Ocena reakcji popytu turystycznego na zmiany wybranych czynników Zróżnicowana wrażliwość poszczególnych segmentów rynku na zmiany warunków rynkowych Reakcja na zmiany w czasie (natychmiast, czy z opóźnieniem?).

3 T.S.2012 Założenia projektu Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju rynku usług turystycznych w Polsce Omówienie podstawowych czynników wpływających na rozwój rynku turystycznego w Polsce; szeroki przegląd zjawisk występujących na tym rynku w latach Wskazanie, jakie czynniki miały największy wpływ na przemiany zaobserwowane na polskim rynku turystycznym. Zgodnie z przyjętymi założeniami analiza koncentruje się na zjawiskach zewnętrznych w stosunku do przedsiębiorstw turystycznych. Dwie główne części projektu : (1) analiza czynników kształtujących wielkość ruchu turystycznego i spożycia turystycznego oraz (2) analiza podaży usług noclegowych i pośrednicko-organizatorskich. Weryfikacja wybranych teoretycznych koncepcji objaśniających mechanizmy rozwoju popytu i podaży. Ocena konkurencyjności rynku w zależności od zmian zachodzących w jego otoczeniu.

4 T.S.2012 Rynek rozumiany jako… ogół stosunków i relacji zachodzących między nabywcami, którzy zgłaszają popyt na dobra i usługi a sprzedawcami, którzy oferują te dobra i usługi, czyli tworzą podaż.

5 Wybrane aspekty analizy: popyt
T.S.2012 Wybrane aspekty analizy: popyt Obszar badań – zagraniczna turystyka przyjazdowa do Polski. Wybór kilku ważnych rynków emisyjnych: Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Holandia i Ukraina. Zmienne objaśniające popyt: ceny (ceny walut, CPI), obroty handlowe, zmienne dochodowe i inne

6 Ekonomiczne czynniki rozwoju rynku: specyfika turystyki międzynarodowej
T.S.2012 Zmienne „na styku” obydwu obszarów: relacje pomiędzy cenami kursy walut działania promocyjne relacja czasu podróży do jej kosztu ... Poziom cen Konkurencja na rynku Jakość produktu Regulacje ekonomiczne w sektorze turystyki ... Zmienne występujące w obszarze recepcji Dochody Podział dochodów Siła nabywcza waluty Prawo do urlopów, długość, wykorzystanie Polityka turystyczna, kontrola wydatków ... Zmienne występujące w obszarze generującym ruch turystyczny

7 T.S.2012 Zmienne „na styku”... W turystyce międzynarodowej ta grupa zmiennych ma istotnie odmienną wartość w odniesieniu do różnych rynków (inna np. dla Niemców, inna dla Ukraińców); na ich podstawie konsumenci budują swój „koszyk” produktów substytucyjnych i dokonują wyborów spośród różnych obszarów recepcji turystycznej i różnorodnych produktów; wiedza turystów o parametrach ekonomicznych właściwych dla poszczególnych rynków jest jednak niezbyt szczegółowa, wybór jest niedoskonały i nie zawsze oparty na racjonalnych przesłankach; w tej grupie czynników największe znaczenie w podejmowaniu decyzji przypisuje się cenie, zwłaszcza w odniesieniu do bliskich substytutów.

8 Przyjęte założenia. Zakres analizy
T.S.2012 Przyjęte założenia. Zakres analizy

9 T.S.2012 Od szeregu lat najczęściej wykorzystywanym w wielu krajach modelem popytu jest taki, w którym zakłada się, że popyt jest funkcją kilku podstawowych zmiennych, odzwierciedlającą wpływ zmian czynników uważanych za determinujące zachowania konsumentów na rynku: DTij = ƒ (Yj, TCij, RPij, ERij, QFij), gdzie: DTij – popyt na podróże zagraniczne z obszaru wysyłającego j do destynacji i; Yj, – poziom dochodu na obszarze wysyłającym j; TCij – koszty transportu pomiędzy obszarem wysyłającym j oraz recepcyjnym i; RPij – relacja między cenami w kraju recepcyjnym i oraz cenami w kraju wysyłającym j, a także cenami w destynacjach alternatywnych (konkurencyjnych); ERij – kursy wymiany walut, rozumiane jako relacja między kursem waluty kraju recepcyjnego a kursem waluty kraju generującego ruch turystyczny; QFij – czynniki jakościowe określające poziom usług turystycznych w kraju recepcyjnym.

10 Wybrane mierniki popytu (zmienne objaśniane)
T.S.2012 Ilościowe: Liczba turystów Liczba odwiedzających jednodniowych Liczba noclegów w obiektach zbiorowego zakwaterowania Liczba noclegów w obiektach hotelarskich Wartościowe: Wydatki turystów (PLN/osobę) Wydatki odwiedzających jednodniowych (PLN/osobę)   

11 Zmienne objaśniające wybrane do analizy
T.S.2012 Zmienne „na styku” obydwu obszarów: kursy walut (eur, usd, gdp) – (t) Kursy walut (t-1) Zmienne losowe (1-4) CPI Poziom cen wybranych grup produktów Eksport Import Zmienne występujące w obszarze recepcji Populacja GDP (PPS) w okresie t CPI Inflacja Stopa oszczędności Dynamika spożycia prywatnego GDP (t-1) Zmienne występujące w obszarze generującym ruch turystyczny

12 Kursy walut czy cena jako zmienna objaśniająca?
T.S.2012 Stosowane są dwa podejścia: kursy wymiany walut mogą być traktowane jako osobna zmienna objaśniająca, wprowadza się jedną zmienną, łączącą zmiany kursów i zmiany cen* Czasami używa się specjalnego przelicznika kursu, pokazującego relację kursu waluty kraju wysyłającego wobec ważonego kursu walut krajów odwiedzanych, ale pozostających wobec siebie w konkurencji. *tzw. realny efektywny kurs wymiany walut, obliczany jako średnia ważona kursów waluty danego kraju wobec różnych walut zagranicznych (koszyka walut) oraz uwzględniający różnice w tempie inflacji. M. T. Sinclair, M. Stabler: The economics of tourism.

13 Zmienne odzwierciedlające wpływ zdarzeń losowych
T.S.2012 W analizie wzięto pod uwagę następujące zmienne: zmienna losowa (1) związana jest z wydarzeniami z września 2001 roku; przyjmuje ona: wartość równą 1 dla roku 2001 w odniesieniu do Ukrainy; dla pozostałych lat wartość zero; wartość równą 1 dla lat 2001 i 2002 w odniesieniu do Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji i Holandii; dla pozostałych lat wartość zero. zmienna losowa (2) związana jest ze zmianami zasad przekraczania granic i wejściem Polski do UE; przyjmuje ona: wartość równą 1 dla lat 2004 i 2005 w odniesieniu do krajów Unii Europejskiej; dla pozostałych lat wartość równą zero; wartość równą 1 dla lat 2003 i 2004 w odniesieniu do Ukrainy (z uwagi na efekt wprowadzenia wiz oraz „pomarańczową rewolucję”); dla pozostałych lat wartość równą zero. W 2007 dla Ukrainy dodano wartość równą 1 z uwagi na fakt przystąpienia Polski do strefy Schengen ; przekraczanie granicy przez rezydentów sąsiedzkich krajów wschodnich nie należących do UE stało się bardzo utrudnione. zmienna losowa (3), związana z ogólnoświatowym kryzysem finansowym ( w i 2009 dla wszystkich krajów przyjmuje wartość 1); zmienna losowa (4), związana z przewodniczeniem Polski w UE; w 2011 roku przyjmuje ona wartość 1.

14 Wybrane segmenty rynku
T.S.2012 Typowa turystyka Odwiedziny krewnych i znajomych Zakupy na własne potrzeby Podróże służbowe

15 Wybrane rynki emisyjne
T.S.2012 Przyjazdy i wydatki ogółem (turyści i odwiedzający jednodniowi) Niemcy Wielka Brytania Holandia Ukraina

16 Liczba turystów ogółem (w tys.)
T.S.2012 LT = (144,1*CPI-3651*Los3+2333,3*Lag_GBP-4805,1*Lag_USD-0,1*Eksport +0,06*Imp+1487,2*Los4)+6168,8+/-391,5 CPI(PL) GBP_lag USD_lag Eksport Import Los3 Los4

17 Wybrane segmenty rynku
T.S.2012 Wybrane segmenty rynku Wyd_tt = - 157,7*eur+522,9*los3+482,1*lag_eur+214,5*lag_usd -445,4 lag_gbp)+1193,3+/-47,4 Wyd_służb = (0,02*Imp+357,9*Los3- 0,02*Eksport+365*Los4)+454,1+/-112,4 Euro Eur_lag Usd_lag Gbp_lag Los 3 Import Eksport Los 3 Los 4

18 Wybrane segmenty rynku
T.S.2012 Wybrane segmenty rynku Wyd_VFR = (-230,6*gbp+27,1*Infl-278,1*Lag_gbp=250,8*Los3 +283,5*Lag_usd+135,5*Los2+67,4*Lag_eur+3,8*lot -1,86*kol-10,6*usd)+1918,8+/-0,09 Wyd _zak = (-764*los2-288,8*Infl+270,6*ceny_żyw) -26101,5 +/-165,6 Inflacja (PL) Ceny lot Ceny kolej Gbp Usd Gbp_lag Usd_lag Eur_lag Los 2 Los 3 Inflacja (PL) Ceny żywności Los 2

19 Niemcy Import GDP(PPS) Populacja Euro Stopa oszczędności Los 1 Los 1
T.S.2012 Niemcy Loj_Niemcy = (-16802,4*eur-18876,5*los1-1,9*GDP(PPS)) ,7+/-4640,3 Lt_Niemcy = (1005*Los1-0,02*import+508,9*stopa oszczędności -1,12*populacja)+89239,4+/-246,4 Import Populacja Stopa oszczędności Los 1 GDP(PPS) Euro Los 1

20 Niemcy Import Usd Euro Euro_lag Ceny_lot Los 1
T.S.2012 Niemcy Lnoc_hot_Niemcy = (-58*ceny_transp_lot-722,7*Los1+8273,3)+/-234,2 Lnoc_obzz_Niemcy = -2057,5usd+958,7eur-0,01*import +607,6Lag-eur+5694,9+/-197,6 Import Usd Euro Euro_lag Ceny_lot Los 1

21 Wielka Brytania Eksport Import CPI(PL) CPI(kraj emisji) Usd
T.S.2012 Wielka Brytania Wyd_T_Wielka Brytania = 0,02*import- 0,016*eksport+37,9*CPI(PL)-74,3*CPI(kraj emisji) +228,4*usd+3019,2+/-76,6 Eksport Import CPI(PL) CPI(kraj emisji) Usd

22 T.S.2012 Francja GDP(kraj emisji) Import GDP(kraj emisji)_lag Usd_lag

23 T.S.2012 Ukraina: podróże

24 Ukraina: wydatki Od 2004: Gbp_lag Do 2003: CPI(PL) Eksport Los 2
T.S.2012 Ukraina: wydatki Od 2004: Gbp_lag CPI(PL) Los 2 Los 3 Do 2003: Eksport CPI(PL) USD Ceny odzieży

25 Wnioski (1) Wyniki badań dowodzą dużego znaczenia:
T.S.2012 Wyniki badań dowodzą dużego znaczenia: kursów walut dla: Wyjaśnienia zmian liczby turystów ogółem, wydatków w segmencie typowej turystyki , w odniesieniu do odwiedzin krewnych i znajomych obrotów handlowych dla: Wyjaśnienia zmian liczby turystów podróży służbowych wydatków turystów z W. Brytanii; cen na rynku polskim (CPI oraz ceny żywności, odzieży) dla: Poziomu wydatków w zw. z przyjazdami po zakupy, wydatków turystów z W. Brytanii, odwiedzających jednodniowych z Ukrainy (tak liczby przyjazdów, jak i wydatków).

26 Wnioski (2) T.S.2012 Oddziaływanie różnorodnych czynników ekonomicznych powinno być analizowane osobno w odniesieniu do poszczególnych segmentów rynku: Popyt może być mało elastyczny (np. dochodowo i/lub cenowo) w odniesieniu do niektórych segmentów (np. do turystyki biznesowej), a bardziej elastyczny w stosunku do innych (np. podróży motywowanych chęcią dokonania zakupów). Dotyczy to również segmentów wyodrębnionych ze względu na kraj rezydencji.

27 Wnioski (3) T.S.2012 Komplementarność usług turystycznych: klient, uciekając od dobra (usługi) o podwyższonej cenie, de facto ucieknie również od dóbr (usług) komplementarnych, nabywanych łącznie z dobrem, na które cena wzrosła. Możliwe jest również wystąpienie podobnego mechanizmu w odniesieniu do zmian cen dóbr substytucyjnych wobec usług turystycznych, np. usług rekreacyjnych. A zatem o rozwoju i kondycji rynku turystycznego może decydować sytuacja na rynkach pozornie z nim nie związanych. W tym kontekście zrozumiała jest potrzeba analizy mieszanej elastyczności cenowej popytu.

28 Podsumowanie T.S.2012 Badania polskie, podobnie jak szereg badań przeprowadzonych na innych rynkach, dowodzą zróżnicowanej reakcji poszczególnych segmentów rynku na zmiany rynkowe, np. kursów walut, czy cen. Warto podkreślić, że korzystne dla cudzoziemców kursy walut przyciągają raczej wydających niewiele. Świadczy o tym wzrost liczby osób pozostawiających na terenie Polski relatywnie najmniejsze sumy w okresach spadku kursu złotego.

29 T.S.2012 Dziękuję za uwagę