MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W KATOWICACH

Prezentacja na temat: "MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W KATOWICACH"— Zapis prezentacji:

1 MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W KATOWICACH
ul. Jagiellońska 17; Katowice tel.: , , fax.: wew. 136, 129 Zapraszamy do prezentacji Beata Flak, Andrzej Górak

2 „Damy Radę – program aktywizacji zawodowej
Od czerwca 2008 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach realizuje projekt systemowy „Damy Radę – program aktywizacji zawodowej i społecznej w Katowicach”.

3 Zadania w projekcie Zadanie 1. Aktywna integracja
Zadanie 2. Praca socjalna Zadanie 3. Zasiłki i pomoc w naturze Zadanie 4. Działania o charakterze środowiskowym Zadanie 5. Zarządzanie projektem

4 Kontrakty socjalne: Przy wykorzystaniu narzędzia - kontraktu socjalnego – pracownicy socjalni mogą przedstawić mieszkańcom miasta Katowice ofertę wsparcia przy wykorzystaniu instrumentów aktywnej integracji w obszarach: aktywizacji zawodowej, aktywizacji edukacyjnej, aktywizacji zdrowotnej, aktywizacji społecznej.

5 Instrumenty aktywizacji zawodowej
Klub Integracji Społecznej, usługa wspierająca dla uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej organizacja i sfinansowanie usług wspierających – doradcy zawodowego – zrealizowana m.in. dzięki ścisłej współpracy z Ochotniczym Hufcem Pracy (OHP) - instrument stosowany bezpłatnie w 2009 r. drodze porozumienia z MOPS w Katowicach, identyfikacja zasobów i potencjału zawodowego – tworzenie Indywidualnych Planów Działania, poradnictwo i wsparcie indywidualne w zakresie wzrostu kompetencji w dążeniu do powrotu na rynek pracy, organizacja i sfinansowanie usług wspierających – trener pracy.

6 Instrumenty aktywizacji edukacyjnej
szkolenia zawodowe w tym min: spawacz CO 2, pracownik budowlany, obsługa komputera, język angielski, fryzjer, florysta, ochroniarz, wizaż, kosmetyczka ,kadry-płace, opieka nad osobami starszymi i dziećmi, prawo jazdy kategorii B i C, księgowość z obsługa komputera, minimum sanitarne, ekspedientka, manicure – pedicure i zdobnictwo paznokci, operator wózka podnośnikowego, grafika komputerowa i projektowanie stron www, obsługa sekretariatu, magazynier, mała gastronomia pracownik administracyjno-biurowy w tym obsługa komputera i urządzeń biurowych, obsługa komputerowych programów użytkowych, sprzedawca-kasjer, kierowca wózków z napędem silnikowym, komputerowa obsługa magazynu, operator koparko-ładowarki, eksploatacja urządzeń elektroenergetycznych do 1kV,

7 Instrumenty aktywizacji edukacyjnej
szkolenia dla osób niepełnosprawnych: pracownik administracyjno-biurowy, ogrodnictwo-pracownik gospodarczy, asystent pracownika biurowego lub pomocnik pracownika magazynu, obsługa komputera, kurs komputerowy z obsługą biura, florysta, pomoc kuchenna, kurs opieki nad osobami starszymi, sprzedawca magazynier, przygotowanie do podjęcia zatrudnienia, poruszanie się po rynku pracy i usługi doradcze, skierowanie i sfinansowanie warsztatów z zakresu metod aktywnego poruszania się po rynku pracy i autoprezentacja

8 Instrumenty aktywizacji zdrowotnej
Sfinansowanie: badań niezbędnych do wydania „książeczki SANEPID”, kosztów usług psychiatrycznych, indywidualnej i rodzinnej terapii psychologicznej, terapii rodzinnej, psychospołecznej dla rodzin z problemem alkoholowym, zajęć terapeutycznych dla osób z syndromem DDA (dorosłe dzieci alkoholików) , zajęć terapeutycznych merytorycznie związane z problemem alkoholowy, Instrumenty sfinansowane dla osób niepełnosprawnych: indywidualna terapia psychologiczna, terapia logopedyczna, zajęcia rehabilitacyjne metodą PNF, hipoterapia.

9 Instrumenty aktywizacji społecznej
treningi opiekuńczo – wychowawcze w środowisku zamieszkania, wyjazdowy trening umiejętności społecznych ( w tym z elementami FAS), usługi doradcze Inkubatora Gospodarki Społecznej z zakresu: - aktywizacji zawodowej dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy, - zainteresowanych podjęciem działalności gospodarczej, - zainteresowanych podjęciem działalności w ramach III sektora, trening asertywności dla osób niepełnosprawnych, trening komunikacji dla osób niepełnosprawnych, poradnictwo i wsparcie indywidualne w zakresie wzrostu kompetencji w dążeniu do powrotu na rynek pracy, indywidualny trening podstaw obsługi komputera,

10 Instrumenty aktywizacji społecznej
indywidualne konsultacje dot. zarządzania budżetem domowym, grupowe warsztaty kompetencji zawodowych, grupowe warsztaty kompetencji zawodowych –instrument realizowany bezpłatnie w 2009r na podstawie porozumienia z OHP, poradnictwo i wsparcie indywidualne w zakresie wzrostu kompetencji w dążeniu do aktywizacji zawodowej poprzez uruchomienie działalności gospodarczej, wsparcie w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społecznych:

11 Zadania doradcy zawodowego:
pomoc klientowi w rozpoznaniu trudności w znalezieniu zatrudnienia, diagnozowanie predyspozycji oraz preferencji zawodowych, możliwość wykonania testów zainteresowań i predyspozycji zawodowych w celu dookreślenia własnego potencjału zawodowego, identyfikacja oczekiwań klienta względem własnego miejsca na rynku pracy - ustalenie odpowiedniego rodzaju i obszaru poszukiwanej pracy, odkrywanie zasobów zawodowych. pomoc w definiowaniu braków i deficytów w zakresie sylwetki zawodowej. precyzowanie wstępnych celów zawodowych. wyznaczanie ścieżki realizacji zamierzeń, celów, uzupełniania braków i deficytów w zakresie sylwetki zawodowej, stworzenie harmonogramu działań (wyznaczenie kamieni milowych).

12 Zadania trenera pracy:
przygotowanie na podstawie rozpoznanych możliwości, kwalifikacji, zainteresowań i preferencji zawodowych indywidualnego planu działania zgodnie z potrzebami osoby poszukującej pracy, wsparcie klienta w czynnościach związanych z realizacją Indywidualnego Planu Działań, monitorowanie działania klienta, podpowiadanie najlepszych rozwiązań, a także udzielanie pomocy w rozwiązywaniu bieżących problemów.

13 Zadania asystenta rodziny
przygotowanie oceny/ diagnozy sytuacji rodziny i określenie najistotniejszych potrzeb rodziny, określenie celów i opracowanie z pracownikiem socjalnym i rodziną planu działań, podpisanie przez asystenta uzgodnień z rodziną dotyczących zakresu realizowanych działań, zakres usług asystenta obejmuje, w zależności od zdiagnozowanych potrzeb jedną lub więcej z poniższych form wsparcia: pomoc w prawidłowym wychowaniu i opiece nad dziećmi , doradzanie w sprawie sposobów organizowania czasu wolnego dzieciom, sposobów rozbudzania zainteresowań, uwrażliwianie rodziców na sytuacje wymagające ich szczególnego nadzoru rodziców,

14 Zadania asystenta rodziny c.d.
pomoc w budowaniu prawidłowych więzi i komunikacji między członkami rodziny (spotkania z całą rodziną), motywowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu szkolnym dziecka, pomoc w dbaniu o  zdrowie, praca nad poprawą umiejętności prowadzenia gospodarstwa domowego poprzez naukę gotowania, sprzątania, robienia zakupów, naukę przestrzegania norm społecznych i prawidłowego rozumienia i pełnienia ról społecznych (w tym ról rodzicielskich i zawodowych), pomoc w załatwianiu spraw urzędowych przez rodzinę, trening budżetowy, trening planowania perspektywicznego.

15 Zadania asystenta osoby niepełnosprawnej:
Wsparcie dla osób niepełnosprawnych realizowane są poprzez trzy instrumenty: usługę asystenta osoby niepełnosprawnej - opracowanie Indywidualnych Programów Rehabilitacyjno-Rewalidacyjnych dla osób objętych usługami, wspieranie realizacji Indywidualnych Programów Rehabilitacyjno-Rewalidacyjnych, wspieranie efektów rehabilitacyjnych wypracowanych podczas zajęć indywidualnych i grupowych prowadzonych w ramach projektu skierowanych do osób objętych usługami asystenta osoby niepełnosprawnej, wspieranie udziału w działaniach nakierowanych na aktywizację zawodową oraz społeczną, działania wzmacniające samodzielne funkcjonowanie społeczne,

16 Zadania asystenta osoby niepełnosprawnej c.d.
usługę wsparcia indywidualnego oraz grupowego w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społeczno-zawodowych - indywidualne spotkania ze specjalistami, w celu opracowania Indywidualnego Planu Rehabilitacyjno - Rewalidacyjnego, grupowe zajęcia warsztatowe, w ramach których realizowano moduły: zajęcia integracyjne, trening motywacyjny, komunikacja interpersonalna, zajęcia z zakresu aktywizacji zawodowej (osoba niepełnosprawna na rynku pracy – prawa i obowiązki pracownika niepełnosprawnego, prawa i obowiązki pracodawcy, przygotowanie stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej), usługę grupy wsparcia - grupy samopomocowej - wymiana doświadczeń uczestników, pogłębienie relacji, wzajemne wspieranie się oraz wspólne poszukiwanie rozwiązań problemów związanych z niepełnosprawnością.

17 Terapia rodzinna nakierowana na:
zapewnianie rodzinie możliwość prowadzenia systematycznej terapii psychologicznej tj. 1 spotkania w tygodniu/co 2 tygodnie, w zależności od potrzeb uczestników terapii, przez rodzinną terapię psychologiczną rozumie się spotkania (sesje) polegające na jednoczesnej pracy z osobami tworzącymi rodzinę lub jej część (np. para małżeńska) trwające około 60–90 minut, stanowiące element leczenia. Terapia prowadzona jest według określonej metody przez przygotowanego odpowiednio psychoterapeutę (lub dwóch psychoterapeutów). Cykl spotkań terapeutycznych zazwyczaj poprzedzony jest zawarciem "kontraktu terapeutycznego" pomiędzy rodziną a terapeutą opisującym cel terapii, czas jej trwania, częstotliwość spotkań i inne zasady współpracy,

18 Oferta Klubu Integracji Społecznej:
Zajęcia integracyjne: i umiejętności społeczno-zawodowych klientów w tym: warsztaty rozwoju indywidualnego i umiejętności interpersonalnych, dyskusje tematyczne moderowane przez konsultanta, udział uczestników Klubu w wydarzeniach kulturalnych, zajęciach sportowych i rekreacyjnych dostosowanych do możliwości uczestników, Grupowe warsztaty kompetencji zawodowych w tym: nauka prawidłowego sporządzania dokumentów aplikacyjnych, omówienie zagadnień dotyczących komunikacji interpersonalnej oraz skutecznej autoprezentacji własnych zasobów zawodowych, ćwiczenia z zakresu wykorzystania aktywnych metod poruszania się po rynku pracy i poszukiwania zatrudnienia, przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej z potencjalnym pracodawcą (symulacje rozmów),

19 Oferta Klubu Integracji Społecznej:
Zajęcia grupowe z języka angielskiego, Zajęcia indywidualne z podstaw obsługi komputera w tym nauka korzystania z zasobów Internetu jako niewyczerpanego źródła informacji, Zajęcia indywidualne w zakresie poruszania się po rynku pracy: w tym poradnictwo w zakresie szeroko pojętego wzrostu kompetencji w dążeniu do powrotu na rynek pracy, m.in.: przygotowanie aplikacji CV i listu motywacyjnego, omówienie sposobów aktywnego poszukiwania pracy, poradnictwo w zakresie samo zatrudnienia/otwarcia działalności gospodarczej, zatrudnienia/uruchomienia spółdzielni socjalnej.

20 Trening umiejętności społecznych – wyjazdowy
6 dniowy pobyt grup rodzin w ośrodku wczasowo-szkoleniowym, mieszczącym się poza obrębem aglomeracji katowickiej, przeprowadzenie w czasie tego pobytu treningu umiejętności społecznych dla osób dorosłych, którego celem będzie trenowanie umiejętności społecznych, w tym dobrej komunikacji i zachowań ważnych dla wypełniania ról społecznych, rozwojowe zajęcia grupowe dla dzieci i młodzieży, zajęcia o charakterze integracyjnym np. imprezy kulturalno-rekreacyjne, wspólne ognisko, wycieczki z udziałem całych rodzin, konkursy artystyczne, spotkania rozwojowe dla uczestników.

21 Program Centrum Aktywności Lokalnej
Szopienice Program Centrum Aktywności Lokalnej Nikiszowiec Program Centrum Aktywności Lokalnej Załęże Inkubator Gospodarki Społecznej

22 Program Centrum Aktywności Lokalnej w Szopienicach
Głównym celem programu jest aktywizowanie społeczności lokalnych, tworzenie poczucia przynależności do danego miejsca i lokalnej grupy, uruchamianie na nowo zbiorowych strategii pomagania ludziom w pomaganiu sobie samym.

23 Działania w ramach PCAL Szopienice
diagnozuje problemy mieszkańców dzielnicy, pobudza mieszkańców do samodzielnego rozwiązywania problemów i wspiera mieszkańców w podejmowanych działaniach na rzecz poprawy swojego otoczenia oraz swojej osobistej sytuacji, inicjuje i wspiera działalność grup samopomocowych (zostały zainicjowane 2 grupy), wspiera mieszkańców w pozyskiwaniu środków finansowych na realizację własnych pomysłów - edukuje mieszkańców w zakresie dbałości o swoje miejsce zamieszkania (czystość i estetykę osiedli – między innymi przykład mieszkańców osiedla Bagno”), , oferuje wsparcie w formie poradnictwa specjalistycznego w zakresie problemów wychowawczych z dziećmi i problemów rodzinnych,

24 Działania w ramach PCAL Szopienice
udziela wsparcia w zakresie problemów z nauką poprzez bezpłatne korepetycje, organizuje trzeźwościowie imprezy integracyjne dla mieszkańców oraz zajęcia dla dzieci, młodzieży i dorosłych z konstruktywnego spędzania czasu wolnego, realizuje Profilaktyczny Program z MOPSIKIEM BEZPIECZNIEJ, aktywizuje młodzież z Szopienic zagrożoną niedostosowaniem społecznym do działań wolontarystycznych. Młodzi ludzie zamiast spędzać czas na ulicy angażują się w pomoc przy organizacji imprez lokalnych, uczą się współpracy w grupie oraz realizacji wyznaczonych przez siebie celów. Wzrasta ich poczucie własnej wartości. Nauka poprzez wolontariat daje im możliwość zdobywania doświadczenia przydatnego na rynku pracy.

25 Przykład mieszkańców „Bagna”

26 Przykład mieszkańców „Bagna” – budowa placu zabaw

27 Przykład mieszkańców „Bagna” – budowa placu zabaw

28 Przykład mieszkańców „Bagna” – festyn

29 Program Centrum Aktywności Lokalnej w Nikiszowcu
Głównym celem Programu jest podniesienie poziomu aktywności mieszkańców dzielnicy Nikiszowiec i Janów oraz instytucji lokalnych na rzecz samodzielnego rozwiązywania ważnych problemów społecznych.

30 Działania w ramach PCAL Nikiszowiec
naszym klientem jest cała społeczność dzielnicy/osiedla, angażujemy każdego, kto chce być aktywnym niezależnie od wieku i stanu posiadania, bazujemy na dobrej diagnozie społecznej (mapa zasobów i potrzeb lokalnych), poszukujemy, szkolimy i wspieramy lokalnych liderów, mobilizując ich do angażowania nowych osób, kształtujemy postawy społeczne, wrażliwość, zwiększamy kompetencje społeczne mieszkańców, pełnimy rolę pomostu pomiędzy władzą a mieszkańcami, uczymy sposobów komunikowania potrzeb i ich zaspokajania,

31 Działania w ramach PCAL Nikiszowiec
wspieramy formułowanie się koalicji/partnerstw, służących rozwiązywaniu konkretnych problemów, wzmacniamy poczucie dumy i zadowolenia z mieszkania w takim miejscu jak Nikiszowiec, promujemy Nikiszowiec jako miejsce przyjazne ludziom, atrakcyjne do mieszkania i różnych form aktywności, wspieramy inicjatywy w obszarze kultury, ekologii, turystyki, społeczeństwa obywatelskiego, sportowe, artystyczne, edukacyjne itp., prowadzimy akcje medialne – promujemy aktywną społeczność i samą dzielnicę. Organizujemy duże imprezy integracyjne

32 Święto sąsiada na Nikiszowcu

33 Odpust u św. Anny na Nikiszowcu

34 Jarmark na Nikiszowcu

35 Program Centrum Aktywności Lokalnej w Załężu
Głównym celem Programu jest podniesienie poziomu aktywności mieszkańców dzielnicy Załęże oraz instytucji lokalnych na rzecz samodzielnego rozwiązywania problemów społecznych, w szczególności problemów dotykających osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej i rodzinnej.

36 Działania w ramach PCAL Załęża
utworzenie grupy samopomocowej skupiającej aktywnych mieszkańców dzielnicy, badanie sukcesywne potrzeb społeczności lokalnej (w ramach opracowania zobrazowano istniejące wśród mieszkańców stereotypy), zorganizowanie festynu integracyjnego pod hasłem ,,Załęże twoje miejsce na Świecie”, Zorganizowanie, na rzecz poprawy bezpieczeństwa dzieci uczących się w lokalnej szkole podstawowej zajęć profilaktycznych ,,Z Mopsikiem bezpieczniej”, Pobudzanie wzrostu świadomości potrzeb dzielnicy, aby mieszkańcy dostrzegli, iż samodzielna działalność na rzecz dzielnicy stanowi wyzwanie i daje dużo satysfakcji.

37 Festyn na Załężu

38 Zajęcia profilaktyczne dla dzieci ,, Z Mopsikiem bezpieczniej” w Załężu

39 Czym jest Inkubator? Inkubator Gospodarki Społecznej
mała jednostka doradcza wspierająca mieszkańców o utrudnionym dostępie do rynku pracy w poszukiwaniu zatrudnienia, w tym w tworzeniu miejsc samozatrudnienia (uruchamiania indywidualnej działalności gospodarczej lub przedsiębiorstwa społecznego)

40 Wsparcie w ramach pakietu 1
PAKIET: „Aktywność zawodowa” pomoc w rozpoznaniu preferencji zawodowych trening w aktywnym poszukiwaniu ofert pracy pomoc w przygotowaniu dokumentów aplikacyjnych rozpoznanie barier w drodze do podjęcia pracy i stworzenie strategii ich pokonywania budowa bilansu potrzeb i możliwości finansowych

41 Wsparcie w ramach pakietu 2
PAKIET: „Działalność gospodarcza” identyfikacja predyspozycji przedsiębiorczych pomoc w przeprowadzeniu gruntownej analizy pomysłu na biznes omówienie ścieżki rejestracji działalności gospodarczej w urzędach doradztwo w zakresie wyboru sposobu rozliczania się z Urzędem Skarbowym przedstawienie możliwości pozyskania środków na powstanie firmy i jej rozwój pomoc w sporządzeniu wniosku do PUP o przyznanie środków z Funduszu Pracy

42 Wsparcie w ramach pakietu 3
PAKIET: „III sektor” przedstawienie idei ekonomii społecznej omówienie roli lidera przedsiębiorstwa społecznego poszukiwanie pomysłu na biznes społeczny pomoc w utworzeniu sieci wsparcia analiza rynkowa i ekonomiczna przedsięwzięcia pomoc w wyborze formy organizacyjnej firmy pomoc w przygotowaniu formularzy rejestracyjnych wsparcie w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na rozpoczęcie działalności

43 Wsparcie Inkubatora to również…
indywidualne konsultacje dot. zarządzania budżetem domowym, grupowe warsztaty kompetencji zawodowych, poradnictwo i wsparcie indywidualne w zakresie wzrostu kompetencji w dążeniu do aktywizacji zawodowej poprzez uruchomienie działalności gospodarczej, indywidualne poradnictwo specjalistyczne w zakresie czynności prawnych i planowania strategicznego dla osób planujących uruchomienie działalności gospodarczej.

44 Inkubator w 2010r… Klubu Samopomocowego,
Inkubator Gospodarki Społecznej rozpoczął realizację Programu Aktywności Lokalnej na rzecz Osób Niepełnosprawnych „Teraz my!” Program adresowany jest do niepełnosprawnych mieszkańców Katowic, osób z ich otoczenia , które będą mogły skorzystać z oferty: Klubu Samopomocowego, Klubu wolontariusza – wolontariatu osób niepełnosprawnych, Asystenta Osoby Niepełnosprawnej, Organizacji poradnictwa, wsparcia indywidualnego i grupowego w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społeczno-zawodowych.

45 Rezultaty projektu

46 Rezultaty projektu

47 Liczba osób zgłoszonych
Rezultaty projektu Nazwa instrumentu Liczba osób zgłoszonych Warsztaty z zakresu metod aktywnego poruszania się po rynku pracy 29 Usługa wspierająca - 1-dniowe szkolenie z doradcą zawodowych 270 Klub Integracji Społecznej 21 Usługa Inkubatora Gospodarki Społecznej 114 Sfinansowanie książeczki sanepidowskiej 166 Sfinansowanie usług psychiatrycznych 9 Sfinansowanie indywidualnej terapii psychologicznej 43 Sfinansowanie rodzinnej terapii psychologicznej 15 Sfinansowanie terapii rodzinnej , psychospołecznej dla rodzin z problemem alkoholowym (wyjazd) 12 RODZIN Sfinansowanie terapii rodzinnej, psychospołecznej dla rodzin z problemem alkoholowym (ambulatoryjne) 8 RODZIN Sfinansowanie zajęć terapeutycznych DDA 4 Finansowanie zajęć terapeutycznych merytorycznie związanych z problemem alkoholowym 14 Trening opiekuńczo – wychowawczy w środowisku zamieszkania 67 Wyjazdowy trening umiejętności społecznych ( w tym z elementami FAS) 11 RODZIN Opłacenie czesnego w szkole 3 Szkolenia zawodowe, 589

48 Korzyści wynikające z realizacji projektu

49 Problemy w realizacji projektu
Przyczyny Działania zaradcze Krótki okres realizacji projektu. - termin składania wniosku i wymagająca czasu procedura jego akceptacji. - planowanie zadań i przygotowanie do realizacji projektu w okresie oczekiwania na jego akceptację. -zmodyfikowania niektórych terminów realizacji zadań w programach aktywności lokalnej. Problemy organizacyjne związane z wdrażaniem projektu. - nowatorskość działania. -dopasowanie sposobu realizacji zadań do istniejących procedur w MOPS -omawianie zasad funkcjonowania projektu z pracownikami MOPS - przygotowanie „Wytyczne dotyczące procedur i zaleceń dla realizatorów projektu”.

50 Problemy w realizacji projektu
Przyczyny Działania zaradcze Przerwanie udziału przez beneficjenta w projekcie Zerwanie współpracy MOPS Rekrutowano innego beneficjenta Niezrealizowanie instrumentu przez beneficjenta Choroba beneficjenta , przyczyny losowe Przekierowanie beneficjenta na inny instrument lub inny termin Trudności w terminowym pogodzeniu instrumentów Nakładające się terminy rozpoczęcia udziału w instrumencie z powodu krótkiego okresu realizacji Proponowanie dodatkowych instrumentów , wymiana beneficjentów pomiędzy grupami

51 Podsumowanie Korzyści dla Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej związane z realizacją projektu systemowego: wdrożenie nowych narzędzi i form pracy z klientem MOPS, podniesienie kompetencji zawodowych pracowników socjalnych, integracja wewnętrzna zespołu realizującego projekt – pogłębianie umiejętności działania zespołowego, wiedza i doświadczenie w zakresie pozyskiwania środków zewnętrznych na realizację zadań MOPS.

52 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ