Kilka „dobrych rad” dla każdego maturzysty, który zdaje WOS

Prezentacja na temat: "Kilka „dobrych rad” dla każdego maturzysty, który zdaje WOS"— Zapis prezentacji:

1 Kilka „dobrych rad” dla każdego maturzysty, który zdaje WOS
„Dobre rady” Kilka „dobrych rad” dla każdego maturzysty, który zdaje WOS od egzaminatora 

2 1. Uważnie czytaj polecenia.
Bardzo dużo błędów wynika z niezrozumienia polecenia. Często maturzysta sugeruje się pierwszą częścią zdania lub pierwszym zdaniem. Nie czyta do końca. Podstawową rzeczą jest więc zrozumienie polecenia. Musisz rozumieć każde słowo. Często maturzyści odpowiadają nie na temat. Masz problem? Odpowiedz pełnym zdaniem wtedy się nie pomylisz. P R Z Y K Ł A D Jeżeli się gubisz podkreśl sobie części polecenia. Zauważ, że często są one złożone – musisz uwzględnić każdą część pytania Fragment zadania z Arkusza I maj 2008 r.

3 1. Uważnie czytaj polecenia.
W zadaniu mamy tak naprawdę trzy polecenia: 1 – wymienić dwa zjawiska społeczne 2 – wyjaśnić konsekwencje każdego z tych 2 zjawisk 3 – ocenić konsekwencje każdego z tych 2 zjawisk Jeżeli źle nazwiesz zjawiska, drugiej części egzaminator nie będzie sprawdzał gdyż konsekwencje i ocena będą się odnosić nie do tych zjawisk co trzeba. Zauważ, że druga część polecenia składa się z 2 elementów – wyjaśnienia i oceny. W odpowiedzi musisz zawrzeć oba – tylko za wyjaśnienie konsekwencji + ocenę tych konsekwencji egzaminator przyzna Ci punkt Fragment zadania z Arkusza II maj 2008 r.

4 2. Udzielaj odpowiedzi na zadanie pytanie.
Często maturzysta chce dodać coś od siebie i popada w tarapaty. Masz podać trzy czynniki lub trzy przyczyny podaj trzy i ani jednej więcej. Dlaczego? 1 – egzaminator będzie punktował tylko trzy pierwsze odpowiedzi obojętnie czy umieścisz je obok siebie po przecinku, czy też wypunktujesz je jedna pod drugą. 2 – jeżeli maturzysta umieści więcej odpowiedzi, a jedna z nich będzie świadczyła o niezrozumieniu polecenia lub w ogóle niezrozumieniu tematu nie dostanie ani jednego punktu. Po co ryzykować? 3 – jeżeli maturzysta poda 5 odpowiedzi, dwie pierwsze będą błędne, a trzy pozostałe poprawne i tak dostanie tylko 1 punkt – liczą się trzy pierwsze. Uwaga – na maturze rozszerzonej często można otrzymać tylko 1 punkt za część zadania. Jednym słowem punkt przyznaje się gdy cała odpowiedź jest poprawna. Jeden błąd dyskwalifikuje – zwróćcie uwagę na punktację. Jeżeli za wymienienie trzech czynników możecie oddać 1 pkt nie możecie popełnić błędu

5 3. Nie rzucaj haseł. P R Z Y K Ł A D
Egzaminator nie ma zgadywać co maturzysta chciał powiedzieć. W zadaniach otwartych nie stosuj równoważników zdania (rzeczownik z przymiotnikiem) – nie rzucaj haseł. Dodaj czasownik! Maturzysta „rzuca hasło” i liczy na to, że ponieważ jest to część odpowiedzi dostanie punkt. Nie dostanie. Egzaminator ocenia tylko to co jest napisane, a nie zgaduje co maturzysta miał na myśli – pamiętajcie więc o czasownikach; nie stosujcie równoważników zdań. P R Z Y K Ł A D Żle !!! pomoc charytatywna inwestycje żywność modyfikowana Dobrze: organizowanie pomocy charytatywnej dla państw Trzeciego Świata – wysyłanie lekarstw i żywności inwestowanie w gospodarkę państw ubogich by ich mieszkańcy mogli się sami utrzymać dzięki pracy opracowanie modyfikacji roślin, które były by dostosowane do określonego klimatu i przynosiły większe plony Fragment zadania z Arkusza I maj 2007 r.

6 4. Nie zwracaj uwagi na ilość miejsca.
Nie wolno sugerować się ilością zostawionego miejsca na odpowiedź. Konstruktor arkusza musiał rozmieścić zadanie na stronie. Ponieważ zadania z tego przedmiotu często opatrzone są różnego rodzaju źródłami, które zabierają dużo miejsca, często na jednej stronie umieszcza się jedno całe zadanie. Ilość linii pozwala na to w sposób estetyczny.

7 5. Łatwiej zapamiętasz nazwy organizacji jak
zapamiętasz ich angielskie odpowiedniki. Na każdej maturze są pytania dotyczące organizacji międzynarodowych. Czasami trzeba połączyć w pary opisy organizacji i ich skróty; czasami dopisać skróty do opisów lub podpisać logo. Najczęstszym zadaniem jest wyjaśnienie skrótów. Większość skrótów to skróty pochodzące z języka angielskiego. Można dostrzec pewien schemat: W to World = Światowa, O to Organisation = Organizacja UN to United Nation = Narody Zjednoczone I to International = Międzynarodowa A to Association lub Agreement = Stowarzyszenie F to Free = Wolny, Food =Żywność lub Fund – Fundusz T to Trade = Handel lub Treaty = Pakt H to Health = Zdrowie F to M to Monetary = Walutowy D to Development = Rozwój WTO – Światowa Organizacja Handlu WHO – Światowa Organizacja Zdrowia WMO – Światowa Organizacja Meteorologiczna IMF – Międzynarodowy Fundusz Walutowy UNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury NAFTA – Północnoamerykańskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu NATO – Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego Pamiętaj też o regionach: E – European – Europejski ASE – Asia South – East NA – North American lub North Atlnatic CE – Central European

8 6. Jeżeli nie jesteś pewny odpowiedzi w zadaniach
zamkniętych najpierw wyeliminuj najbardziej nieprawdopodobne odpowiedzi . 7. Zadania na dobieranie – łączenie w pary – zacznij zadanie od tego co wiesz na pewno . 8. Zadania, w których musisz wskazać chronologię – które wydarzenie było pierwsze, a które ostatnie. Najprostszym sposobem jest wypisanie sobie koło nich dat – wtedy wszystko jest proste. Niestety często maturzysta nie zna dokładnych dat. Wówczas postaraj się określić z jakiej dekady jest każde wydarzenie, z której części tej dekady. Możliwe, że potrafisz umieścić w chronologii część wydarzeń. Resztę postaraj się dopasować.

9 9. Jeżeli masz sformułować wniosek to go sformułuj.
Przede wszystkim pamiętaj, że wniosek to UOGÓLNIENIE. Zbierz dane, porównaj, znajdź cechy wspólne i różnice. Na ich podstawie wyciągnij wniosek. Wniosek jest podsumowaniem procesu myślowego. 10. Jeżeli masz wskazać zależność pamiętaj o logice: „Jeżeli ….., to …..” . Wraz z jedną „zmienną” zmienia się inna „zmienna”. Np. Wraz ze wzrostem bezrobocia poszerza się obszar biedy. Od 2005 r. Wraz ze wzrostem emigracji spada bezrobocie w kraju.

10 11. Bezpieczniej jest odnaleźć odpowiedź w tekście i ją przepisać.
WOS to nie historia. Możesz odnaleźć odpowiedź w tekście i ją przepisać pod warunkiem, że nie masz udzielić jej własnymi słowami WOS to dość precyzyjny przedmiot. Wiele tekstów to akty prawne. Zamiana lub wykluczenie czasami jednego słowa może skutkować zmianą sensu zdania. Bezpieczniej jest więc przepisać. 12. Nie przepisuj wszystkiego – bądź precyzyjny. Przepisz tylko odpowiedź. Jeżeli przepiszesz wszystko egzaminator założy, że nie znasz prawidłowej odpowiedzi, chociaż wiesz w jakim „rejonie” się ona znajduje. Pamiętaj, to nie egzaminator ma znaleźć odpowiedź tylko Ty. Najlepiej podkreśl sobie to co chcesz przepisać – pamiętaj – nie przepisuj całych akapitów

11 13. Jeżeli masz przedstawić coś własnymi słowami
nie wolno Ci przepisać tekstu źródłowego. Przeczytaj uważnie tekst, postaraj się, poszukaj odpowiedzi, podkreśl je, a później sformułuj własnymi słowami. P R Z Y K Ł A D czy chcemy płatnej czy bezpłatnej służby zdrowia czy chcemy płatnego czy bezpłatnego szkolnictwa wyższego Fragment zadania z Arkusza I maj 2008 r.

12 14. Przy analizie źródeł inteligencja nie zawsze
wystarcza. Musisz mieć wiedzę! P R Z Y K Ł A D Żeby odpowiedzieć na to pytanie nie wystarczy sam wykres. By wykonać zadanie musisz wiedzieć: kiedy Polska weszła do UE? – datę wyborów parlamentarnych po wstąpieniu Polski do UE – IX r. Dopiero wówczas możesz odczytać dane z wykresu. Bez wiedzy nie wykonasz zadania. Fragment zadania A I – matura próbna styczeń 2009

13 P R Z Y K Ł A D O ile zwiększył się odsetek zwolenników integracji? 73% - 71% = 2% Zauważ , że odpowiedź masz podać w punktach procentowych – 2 Jeżeli postawisz znaczek % dostaniesz 0 pkt.

14 15. Jeżeli masz nazwać problem to go nazwij.
Nie udzielaj opisowej odpowiedzi. Punkt otrzymasz tylko wówczas gdy nazwiesz problem. Twórca pytania chce sprawdzić czy go znasz, dostrzegasz i czy znasz odpowiednie słownictwo. Punkt dostaniesz tylko wówczas gdy podasz nazwę. P R Z Y K Ł A D Fragment zadania z Arkusza II maj 2008 r.

15 P R Z Y K Ł A D Fragment matury próbnej A I– styczeń 2009
Największe trudności sprawia maturzystom analiza karykatur, rysunków. W tym przypadku również masz podać nazwę problemu. Najpierw uważnie obejrzyj rysunek i odpowiedz na pytanie „co widzisz?” Widzę: chłopca w krótkich spodenkach w okularach na nosie jak siedzi przed komputerem w swoim pokoju, do którego wchodzi dorosły mężczyzna z rękami w kieszeniach i w krawacie. Można dojść do wniosku, że to syn i ojciec po pracy. Ponownie przeczytaj tekst „trudno mi znaleźć wspólny język” i nazwa problemu nie jest już taka trudna – konflikt pokoleń

16 16. Pracując na danych statystycznych nie zgaduj.
Dodaj, odejmij na brudno lub oblicz procenty. Tabele – potrafią być przytłaczające. Przeczytaj tytuł tabeli, kategorie badanych, zwróć uwagę w jakich jednostkach podawane są wyniki (liczbowych czy procentowych). Przy danych liczbowych maturzyści często zgadują szczególnie jeżeli mają odpowiedzieć na pytanie „w której kategorii nastąpił największy wzrost lub największy spadek”. Przy danych liczbowych sam musisz obliczyć procenty. Odejmujemy od większej liczby mniejszą. Obliczamy jaki procent liczby wyjściowej stanowi nasza różnica. Najlepiej ułożyć proporcje dane wyjściowe – 100% różnica razy 100% różnica x x = dane wyjściowe Ułóż proporcje dla wszystkich prawdopodobnych wyników, porównaj je ze sobą, odpowiedź będziesz miał jak na dłoni. Wykresy – jeżeli masz odczytać dane z wykresu, a nie podano dla ułatwienia danych liczbowych dokonaj rzutu na oś OX i OY i je odczytaj. Nie masz linijki? – Masz dowód osobisty. 

17 Wykresy kołowe – jeżeli masz porównać kilka, kilkanaście wykresów kołowych
umieszczonych na mapie nie musisz odczytywać wszystkich danych liczbowych – zwróć uwagę na kąty – im większy kąt tym większa liczba. Kąt rozwarty – ponad 50% z całości. Im więcej kątów, tym więcej danych. tylko w tym przypadku partia uzyskała ponad połowę mandatów – kąt rozwarty P R Z Y K Ł A D tylko 4 ugrupowania – kąt podzielony na 4 części. Fragment zadania A I – matura próbna styczeń 2009

18 17. Jeżeli masz wskazać trend to go wskaż.
Pamiętaj, że trend = tendencja W odpowiedzi musisz użyć zwrotów : trend rosnący, trend malejący, nastąpił wzrost, nastąpił spadek, utrzymuje się stagnacja Analiza danych statystycznych jest jedną z podstawowych umiejętności, którymi musi wykazać się maturzysta zdający WOS. Niektóre zadania polegają jedynie na odczytaniu danych z wykresu. Inne jednak wymagają ich porównania. Trzeba wówczas porównać dane z kilku badań i wskazać trend – czy dane rosną czy maleją. To właśnie jest trend. Uważnie przeczytaj polecenie. Następnie uważnie obejrzyj dane, przeczytaj tytuł badań, kategorie wg których badano respondentów i kiedy te badania przeprowadzano. Sprawdź czy dane rosną czy maleją. Zadanie jest łatwe jeżeli dane podane są w procentach. Trudniej gdy podane są w dużych liczbach i wzrost bądź spadek procentowy trzeba samemu obliczyć.

19 P R Z Y K Ł A D Największy odsetek osób nie pracuje dłużej niż dwa
lata Sprawdź jak się zmieniają dane dla każdej kategorii: „krócej niż 3 miesiące” „ od 3 miesięcy do pół roku” „ pół roku do 1 roku” „ od 1 roku do 2 lat” „ dłużej niż 2 lata” Wnioski: najbardziej wzrasta bezrobocie długo- trwałe (powyżej dwóch lat) – od 45% w 2002 r. do 54% w 2005 r.

20 18. Musisz znać mapę administracyjną Polski.
Mapę Polski musisz znać na wyrywki. Część zadań polega na tym, by uzupełnić mapę – wpisać nazwy województw. Najczęściej jednak masz odczytać dane z karto- diagramu lecz nie podano nazw województw. Nie umiesz – nie odczytasz. Najłatwiej zapamiętać województwa zewnętrzne – po kolei , a środek to pestka. Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko – mazurskie Podlaskie Mazowieckie Kujawsko – Pomorskie Lubuskie Wielkopolskie Lubelskie Łódzkie Świętokrzyskie Dolnośląskie Podkarpackie Opolskie Śląskie Małopolskie

21 19. Zmiany na mapie politycznej Europy najłatwiej
określić zwracając uwagę na: Niemcy, Czechy/ Słowację, państwa nadbałtyckie, dawną Jugosławię. Najpierw trzeba się nauczyć na pamięć kilku dat: X – powstają dwa państwa niemieckie NRD i RFN 1989 – „Okrągły stół” 1989 – 1991 – „Jesień narodów” – rozpad bloku komunistycznego X – zjednoczenie Niemiec 1991 – rozpad ZSRR – powstały państwa nadbałtyckie Litwa, Łotwa, Estonia oraz m.in. Ukraina i Białoruś 1992 – rozpad Jugosławii – powstaje Słowenia, Serbia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina… 1993 – Czechosłowacja dzieli się na Czechy i Słowację (1 stycznia ) A teraz wiedzieć gdzie tego szukać na mapie.

22 P R Z Y K Ł A D Ponieważ są dwa kraje niemieckie musi być
Na mapie nie ma krajów nadbałtyckich Ukrainy i Białorusi Jest Czechosłowacja (nie ma podziału) Jest Jugosławia Ponieważ są dwa kraje niemieckie musi być po X.1949 ale przed X r. Fragment zadania A I – matura 2008 r.

23 P R Z Y K Ł A D Jeżeli nie ma Czechosłowacji tylko
Jest jeden kraj Niemcy P R Z Y K Ł A D Na mapie są kraje nadbałtyckie, Litwa, Łotwa i Estonia Na mapie jest Ukraina Są Czechy Jest Słowacja Nie ma Jugosławii Fragment zadania A I – matura 2008 Jeżeli nie ma Czechosłowacji tylko Czechy i Słowacja musi być po styczniu 1993 r. Dalsze zmiany mapy politycznej Europy są dostrzegalne na obszarze dawnej Jugosławii 2006 – Czarnogóra odłącza się od Serbii, 2008 – powstaje np. Kosowo

24 20. Pamiętaj, że za każdy element wypracowania
przyznawane są punkty. Najwięcej punktów, zarówno na poziomie podstawowym jak i rozszerzonym można dostać za tzw. wypracowanie. Polecenie do wypracowania jest zawsze złożone. Ponumeruj sobie lub wypisz w brudnopisie co tak naprawdę masz zrobić gdyż każdy element jest punktowany. P R Z Y K Ł A D Fragment zadania A I – matura próbna styczeń 2009 Po rozpisaniu wygląda to tak: 1. Napisz list – ważna jest forma (1 pkt) 2. Dokonaj oceny frekwencji wyborów samorządowych w Polsce po 1989 r. (1 pkt) 3. Przedstaw 4 propozycje rozwiązań prawnych, mogących przyczynić się do zwiększenia frekwencji wyborczej w wyborach parlamentarnych i samorządowych w Polsce. (4 pkt) 4. Uzasadnij każdą z nich. (4 pkt) 5. Wykorzystaj dwa materiały źródłowe zamieszczone w arkuszu (2 pkt)

25 21. Pisz tylko na temat P R Z Y K Ł A D Po rozpisaniu wygląda to tak:
Fragment zadania A II – matura próbna styczeń 2009 Po rozpisaniu wygląda to tak: 1. Wskaż 4 wydarzenia, które miały wpływ na kształtowanie się stosunków między Polską , a USA po 1989 r. (4 pkt) 2. Podaj po trzy skutki: a) dla sytuacji wewnętrznej Polski (3 pkt) b) dla pozycji międzynarodowej naszego państwa (3 pkt) 3. Oceń każdy z przedstawionych skutków (łącznie 6 ocen – 2 razy 3) (6 pkt) 4. Wykorzystaj dwa materiały zamieszczone w II części arkusza (2 pkt) Reszta to kompozycja i język ( po 1 pkt) 21. Pisz tylko na temat Jak widać punktowanie dokładnie zależy od polecenia. Egzaminator szuka tego co jest w poleceniu i daje punkt tylko wówczas gdy to znajdzie. Maturzysta często pisze wszystko co mu na myśl przyjdzie, byle choć luźno trzymało się to z tematem. Im więcej tym lepiej. Nic bardziej błędnego. Można napisać 3 strony i dostać 1 punkt – za język i estetykę.

26 22. Pamiętaj o formie odpowiedzi pisemnej.
W każdym arkuszu należy napisać wypracowanie w odpowiedniej formie. W Arkuszu podstawowym jest to najczęściej list otwarty, wystąpienie, petycja, podanie W Arkuszu rozszerzonym rozprawka. List MUSI zawierać: miejscowość, datę, adresata (do kogo piszemy), zwroty grzecznościowe – np. Szanowny Panie Redaktorze Naczelny…., z poważaniem XYZ Artykuł do gazety powinien mieć tytuł. Wystąpienie – zwrot do kogo przemawiamy np. Wysoka Izbo. Szanowne Posłanki i Posłowie itp. Petycja – w imieniu kogo ją składamy i do kogo. Wypracowanie na poziomie rozszerzonym musi mieć odpowiednią kompozycję – wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Należy w nim wykorzystać odpowiednie słownictwo charakterystyczne dla przedmiotu.

27 23. Jeżeli masz zająć stanowisko to je zajmij
Zastosuj najprostszy sposób – najbardziej czytelny dla egzaminatora. Nie wstydź się użyć sformułowań: uważam, że myślę, że moim zdaniem według mojej opinii stwierdzam, że…. itp. Nie baw się słowami i nie staraj się pokazać swojej wspaniałej elokwencji formułując stanowisko – to nie język polski. Jasne i czytelne zajęcie stanowiska da ci 1 pkt.

28 24. Wykorzystywanie źródeł jest bardzo ważne.
Pamiętaj o przepisaniu „legendy”. Jednym z najważniejszych umiejętności jest korzystanie z różnych źródeł informacji. W listach czy wypracowaniu często jednym z poleceń jest „skorzystanie” ze źródeł umieszczonych w arkuszu. Wielu maturzystów nie zyskuje tutaj ani jednego punktu bo nie wie jak to zrobić. Skorzystanie ze źródła polega na: zacytowaniu opinii, danych statystycznych zawartych w danym źródle umieszczeniu tych danych, cytatu w odpowiednim kontekście opisaniu źródła – tu właśnie jest kłopot. Wielu maturzystów pisze np. „w artykule Jana Kowalskiego”, „w zadaniu 23” „w badaniach na temat ….” itd.. Wówczas egzaminator nie może przyznać punktu Punkty przyznaje się tylko wówczas gdy źródło jest dokładnie opisane i zaczerpnięto z niego konkretne informacje w odpowiednim kontekście.

29 Fragment zadania A I – matura maj 2008
P R Z Y K Ł A D Opisanie źródła polega na dokładnym przepisaniu legendy. Np.: W badaniach pod tytułem „Czy uważa Pani, że należy zlikwidować Senat, czy też nie?” , które ukazały się komunikacie z badań CBOS na stronie „Polacy o konstytucji i likwidacji senatu” , Warszawa, kwiecień 2002, …… przytaczasz dane W przypadku badań statystycznych (diagramy, tabele), przepisujesz tytuł badań, kto je przeprowadził, kiedy i gdzie się ukazały. W przypadku tekstów pisanych – autor, tytuł, miejsce i rok wydania. W przypadku artykułu – autor, tytuł, nazwa gazety, nr i data wydania…

30 P R Z Y K Ł A D Przykład – Wiktor Osiatyński w swojej książce „Twoja konstytucja”, która została wydana w Warszawie w 1997 r. stwierdza… Przykład – Prof.. marek Safian podczas swojego wykładu „Konstytucja, sprawiedliwość i prawo”, który wygłosił w Fundacji im. Stefana Batorego 16 maja 2006 r. powiedział…. Fragment zadania A I – matura maj 2008

31 25. Stanowisko poprzyj argumentami.
Zastosuj trójdzielne argumentowanie. 1. Zajmij stanowisko – Uważam że…, moim zdaniem…. itd 2. Argument – dlaczego tak uważam? 3. Wnioskowanie – argument powinien być poparty wnioskiem. Przykład Uważam, że potrzebna jest zmiana konstytucji polegająca na zmianie pozycji ustrojowej Prezydenta RP. 2. W obecnej sytuacji politycznej dochodzi do częstych zadrażnień między Prezydentem, a Premierem ze względu na nie do końca jasny zakres kompetencji. Z jednej strony konstytucja wyraźnie określa, że za politykę zagraniczną państwa odpowiada rząd z Premierem, z drugiej głową państwa jest Prezydent i reprezentuje państwo na zewnątrz. 3. Żeby rozwiązać ten spór należy albo zmniejszyć pozycję ustrojową Prezydenta poprzez zastąpienie powszechnych wyborów prezydenckich wyborami przez Zgromadzenie Narodowe, co pozwoli pozostawić Prezydentowi funkcje wyłącznie reprezentacyjną lub też na odwrót – zwiększyć jego kompetencje zmieniając system z parlamentarno – gabinetowego na półprezydencki, z silną władzą głowy państwa. Obydwa rozwiązania pozwoliłyby zlikwidować obecny chaos.

32 26. Jeżeli proszą Cię o podanie propozycji rozwiązania
jakiegoś problemu to je podaj. Nie „lej wody” – słowotwórstwo nie jest na WOS-ie oceniane. W brudnopisie wypisz sobie swoje propozycje i jeszcze raz je przeczytaj. Dzięki temu będziesz mógł / mogła nanieść poprawki i odpowiednio je sformułować. Dopiero potem umieść je w tekście. Życzę powodzenia kochani  Acha - WYSPAĆ SIĘ ! Żadnych zarwanych nocek. Na WOS-ie potrzebne jest myślenie.