Anna Hebda & Małgorzata Fabiszak Adam Mickiewicz University, Poznań Serock, 25-28 Feb 2009.

Prezentacja na temat: "Anna Hebda & Małgorzata Fabiszak Adam Mickiewicz University, Poznań Serock, 25-28 Feb 2009."— Zapis prezentacji:

1 Anna Hebda & Małgorzata Fabiszak Adam Mickiewicz University, Poznań Serock, 25-28 Feb 2009

2 abstract concepts are structured through conceptual metaphors the category overlap may be indicated by the use of the same Source Domains for the metaphoric understanding of the notions in question (Lakoff – Johnson 2003 [1980], 1999; Lakoff 1987; Kövecses 2000, 2002, 2005; Szwedek 2007; Janowski 2007)

3 The PWN Corpus of the Polish language online (http://korpus.pwn.pl/)http://korpus.pwn.pl/ 40 million words 386 books 977 issues of 185 newspapers and magazines 84 recorded conversations 207 websites several hundred promotional leaflets demo version: 7.5 million words

4 myśl [noun] a thought – myśleć [denominal verb] to think wiara [noun] belief – wierzyć [denominal verb] to believe myśl thought, wiara belief/faith the core elements of the semantic network of the free morphemes myśl- and wi{e,a}r-

5 TypeN o of tokens myśleć think3104 myśl thought1785 wierzyć believe1174 wiara faith, belief982

6 TypeN o of tokens w myśl (sg.) according to sth./following sth.; lit. in the thought of 189 w myślach (pl.) in ones memory/mind; lit. in ones thoughts 45 na myśl to ones mind; lit. on(to) ones thought 90 przez myśl lit. through ones thought 13 z myślą lit. with a thought119

7 w myśl czegoś [Acc sg] according to something, following something, lit. in the thought of: a formulaic expression predominantly used in legal discourse, e.g.: w myśl artykułu 38 KK according to section 38 of the Criminal Code, w myśl projektu according to the project, w myśl planów according to ones plans, w myśl ustawy according to the bill, w myśl programu according to the program, etc.

8 7. «przyimek występujący w zdaniach, które komunikują, że dany proces zachodzi wewnątrz ciała lub umysłu danej osoby, np. Szybko zrobiła wszystkie obliczenia w pamięci.» (the PWN dictionary of the Polish language, http://sjp.pwn.pl)

9 w myśl according to/following: requires a nominal complement, semantically usually an act of law w myślach in ones mind/thoughts = imagination: - does not require a complement - suggests a human Agent whose thoughts are indicated as the CONTAINER for the process

10 Generic level metonymy: PRODUCT FOR THE PRODUCER Basic level metonymy: THOUGHT FOR THE THINKER THOUGHT FOR INTENTION + THOUGHT IS A CONTAINER ( FOR INTENTION )

11 w myślach [Loc. pl]: - MIND IS A CONTAINER - THOUGHTS FOR MIND ( CONTAINED FOR THE CONTAINER at the generic level, as in Bring me some water for Bring me a glass of water) ważyć w myślach consider sth in ones mind, lit. thoughts, kalkulować w myślach calculate in ones mind, rozgrywać się w myślach take place in ones mind, odtwarzać w myślach (re)play sth in ones mind, mówić w myślach speak to sb in ones mind, etc.

12 być gdzieś w myślach to be somewhere in ones mind/thoughts: thoughts = MIND – CONTAINER /imagining ( THOUGHTS FOR IMAGINING, at the generic level INSTRUMENT FOR THE PROCESS as in He hammered the nail into the wall) był myślami w Agrze [Instr. Pl.] He was in Agra in his mind/thoughts: INSTRUMENT FOR THE AGENT OF THE ACTION as in Był jednym z najświetniejszych piór epoki He was one of the best writers of the epoch

13 W myśli gnostyckiej nie tylko ciało jak u Platona czy orfików jest przekleństwem, ale również i dusza jest źródłem zła: Dlatego gnostycką psychologię przenika głęboka nieufność względem ludzkiego wnętrza, podejrzenie demonicznego podstępu, lęk przed wydaniem w niewolę. (an excerpt from Dobroczyńskis 1997 New age) the CONTAINER metaphor + THOUGHT FOR PHILOSOPHY

14 the thought conceptualised as a container, through which the action described in the Complement that- clause passes przelecieć przez myśl flash through ones mind, przemknąć przez myśl flit through ones mind, przejść przez myśl cross ones mind, przewinąć się przez myślpass/run through ones mind

15 THROUGH THOUGHT ( NOT ) MOVE ( FAST ) + COMPLEMENT CLAUSE action expressed by the Complement Clause (did not) moved (fast) through THOUGHT - CONTAINER

16 INSTRUMENT FOR THE AGENT OF THE ACTION metonymy (+ THOUGHT IS THE INSTRUMENT OF THINKING ontological metaphor), e.g. odwzorowywana przez myśl poznawczą reflected by cognitive thought, postrzeżoną przez myśl symboliczną opozycję symbolic opposition observed by ones thought, w badaniach nad człowiekiem podejmowanych przez myśl współczesną in studies on man taken up by modern thought

17 the thought as two-dimensional space, a surface, a location rather than a container na (basic meaning): 1. «przyimek tworzący wyrażenia oznaczające miejsce dziania się lub znajdowania się czegoś, np. Pracował na polu. [SJP PWN] extended meaning: 8. «przyimek tworzący z przysłówkami lub przymiotnikami wyrażenia oznaczające szczególne okoliczności dziania się czegoś, np. Spać na stojąco.» [SJP PWN].

18 na myśl at the thought of = LOCATION figuratively meant as a specific circumstance, A STIMULUS for an emotion zacierać ręce na myśl o lick ones lips at the thought of, radować się na myśl o rejoice at the thought of, krzywić się na myśl frown at the thought of, dostawać dreszczy na myśl o shudder at the thought of, etc.

19 myśl thought = an object on the way to knowledge, as in wpaść na myśl come across a thought (cf. wpaść na drzewo to run into a tree) coś przyszło komuś na myśl sth came to sbs mind; lit. sth came to someone [Dat.] on thought and mieć coś na myśli to mean sth; lit. to have something on thought myśl = a LOCATION where new (personified) ideas can come to and be kept

20 z with: opposition or connection as in oswoić się z myślą get used to the thought, obcować z myślą commune with the thought, zapoznać się z myślą familiarize oneself with the thought and also (in the plural) bić się z myślami be in two minds about sth; lit. fight ones thoughts THOUGHT = OPPONENT / WILD ANIMAL / PERSON taking part in an interaction; externalised, taken out of the MIND to undergo the scrutiny like any other OBJECT of human curiosity THOUGHT FOR A PHILOSOPHICAL / POLITICAL SYSTEM ( PART FOR WHOLE ) attested in many NPs such as: myśl abstrakcyjna abstract thought, myśl symboliczna symbolic thought, myśl polityczna political thought, myśl demokratyczna democratic thought, etc.

21 similar to the PP na myśl (both refer to circumstances accompanying an action) z myślą combines aboutness (circumstance) with connection (z with) which describe the circumstances in a construction with the VERBS OF CHANGE and VERBS OF MAKING opracowano z myślą o processed with X in mind, odremontowano z myślą o renovated with X in mind, przygotować z myślą o prepare sth with X in mind, gromadzić oszczędności z myślą o amass savings with X in mind THOUGHT FOR CONCERN, at the generic level: SUPERORDINATE FOR THE SUBORDINATE

22 coś zasługuje na wiarę something deserves faith/belief vs. coś przyszło komuś na myśl sth came to sbs mind przyjmować coś na wiarę to accept something at face value, lit. on faith/belief vs. mieć coś na myśli have sth in mind nawrócić kogoś na wiarę convert sb robić coś/działać w dobrej/najlepszej wierze do sth/act in good faith = działać/postępować w myśl artykułu/zasady… act in line with the principle ( BELIEF FOR INTENTION [ OF THE AGENT OF THE ACTION ] combined with the CONTAINER metaphor)

23 umacniać się/utwierdzać w wierze lit. strengthen oneself in ones faith; wiara faith/belief = religion ( BELIEF FOR RELIGIOUS SYSTEM, generic level: PART FOR WHOLE ) [overlap with THOUGHT FOR A PHILOSOPHICAL / POLITICAL SYSTEM ]

24 o about: used to talk about the object of thinking, which constitutes the circumstances of the action, suggests a contingency between the thought about something and the action w in: activates the CONTAINER construal wiara w Boga faith in God, wiara we wszystko faith in everything, wiara w wartość czegoś faith in the value of sth, wiara w siły faith in ones own power, wiara w milczenie faith in silence vs. myśl o Marillenkuchen the thought of Marillenkuchen, myśl o masowym morderstwie the thought of mass murder, myśl o sanitariatach the thought of toilets, myśl o odejściu the thought of leaving,

25 Politics: o polityce, o zmianach, o sytuacji społecznej, o wspólnych listach wyborczych, o poprawie, o prywatyzacji, o współpracy, o integracji z UE, o podstawowych zasadach i wartościach, o dumie narodowej, o ochronie miejsc pracy, o wycofaniu się, o rządzie, o kraju, o Polsce Economy: o eksporcie wieprzowiny, o biznesie, o promocji, o zdobywaniu nowych rynków Ethics/philosophy: o pustce, o czynieniu zła, o poszukiwaniu prawdy, o przetrwaniu, o śmierci, o szczęściu, o dobru wspólnym Religion: o Bogu Science: o możliwości klonowania, o upowszechnieniu rasy Private life: o przyszłości, o awansie, o pracy, o urlopie, o wyjeździe, o emeryturze, o odpoczynku Sport: o spotkaniu, o barażu, o mistrzostwach

26 Politics: w zapewnienia polityków, w oświecony autorytaryzm Economy: w magię dolara, w siłę dolara, w ekonomię, w słabe Euro Society: w skuteczność policji, w siłę Internetu, w społeczeństwo otwarte Ethics/philosophy: w zwycięstwo dobra nad złem, w śmierć Religion: w przeznaczenie, w swoje powołanie, w dogmaty, w Pana Boga, w żywego Boga, w Chrystusa Private life: w bezinteresowną przyjaźń, w powodzenie swoich pomysłów, w pastylki, w nadzwyczajne okazje

27 VerbImperative sg Imperative pl Neg. myśleć 0.80.19.43 wierzyć 1.70.331.00

28 myśl thought the CONTAINER metaphor ( THOUGHT IS A CONTAINER, MIND IS A CONTAINER ), e.g. w myśl, w myślach, przez myśl; THOUGHT IS THE INSTRUMENT OF THINKING the LOCATION metaphor, e.g. na myśl (o) greater control the LOCATION metaphor, e.g. przyjmować coś na wiarę, nawrócić kogoś na wiarę the CONTAINER metaphor, e.g. umacniać/utwierdzać się w wierze lesser degree of control wiara belief/faith

29 prefixed verbs: uwierzyć believe, zawierzyć trust, pomyśleć think the imperative on the basis of the whole corpus