Agnieszka Jagodzińska

Prezentacja na temat: "Agnieszka Jagodzińska"— Zapis prezentacji:

1 Agnieszka Jagodzińska
Studenckie Koło Naukowe Pielęgniarstwa Internistycznego Profilaktyka, przewidywanie i zapobieganie odleżynom Opiekunowie: dr n. med. I.Uchmanowicz mgr B. Jankowska Przygotowały: Marta Kosmala Agnieszka Jagodzińska

2 Profilaktyka odleżyn Najskuteczniejszą metodą walki z odleżynami jest prewencja; W przypadku ryzyka wystąpienia odleżyn, by im zapobiec bądź je wcześniej wykryć należy: Określić czynniki przyczynowe! Wyróżnić pacjentów ze zwiększonym ryzykiem! Stworzyć plan postępowania (pielęgnacji w ramach działań profilaktycznych)!

3 Profilaktyka c.d. Należy rozpoznać pacjentów obarczonych ryzykiem i jak najszybciej wdrożyć postępowanie zapobiegawcze według ustalonego planu; Powstały punktowe skale ryzyka (określające czynniki, które charakteryzują pacjentów podatnych na rozwój odleżyn); Punktowe skale ryzyka stosuje się, by: Zminimalizować ryzyko powstawania odleżyn; Ułatwić efektywne przydzielenie oraz wykorzystanie materaców przeciwdleżynowych; Podjąć działania profilaktyczne dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta; Zredukować czas hospitalizacji; Zminimalizować koszty leczenia;

4 Profilaktyka c.d. Skale oparte są na wskaźnikach liczbowych, charakteryzujących pacjenta podatnego na rozwój odleżyny; Idealna skala powinna charakteryzować się: wysoką przewidywalnością, wysoką czułością (100%) i precyzją (100%) i być prosta w zastosowaniu; W rzeczywistości jest to niemożliwe, ponieważ precyzja (procent pacjentów, u których nie doszło do powstania odleżyn i w przypadku których przewidywano, że nie dojdzie do ich powstania) i czułość (procent pacjentów, u których nastąpił rozwój odleżyn i w przypadku których przewidywano, że dojdzie do ich rozwoju) są odwrotnie proporcjonalne! Stosowanie skal oceny ryzyka ułatwia jednak podejmowanie decyzji klinicznych i wybór sposobu leczenia. Pozwalają one systematycznie oceniać czynniki ryzyka! Z racji na brak statyczności w ogólnej kondycji pacjenta, ponowna ocena jest konieczna za każdym razem, gdy nastąpi zmiana kondycji pacjenta!!!

5 Przykładowa skala punktowa oceny ryzyka wystąpienia odleżyn- Skala Nortona
Ryzyko wystąpienia odleżyn stwierdza się u pacjentów z wynikiem niższym lub równym 14 punktów

6 The Norton Scale

7 stopnie rozwoju odleżyn
odleżyna

8 Przewidywanie i zapobieganie odleżynom
Główne cele profilaktyki przeciwodleżynowej: 1) Zidentyfikowanie osoby zagrożonej potrzebującej zabiegów prewencyjnych oraz dostrzeżenie specyficznych czynników, które to zagrożenie powodują:

9 Za pomocą określonej skali (np
Za pomocą określonej skali (np. Skala Norton, Braden, Waterlow) identyfikacja pacjentów zagrożonych i określenie specyficznych czynników ryzyka); Szczególnej ocenie powinni podlegać pacjenci unieruchomieni oraz o ograniczonym stopniu poruszania się (są to pierwotne czynniki ryzyka wystąpienia odleżyn); Ocena przy przyjęciu pacjenta do placówki zdrowotnej; Innymi czynnikami ryzyka wystąpienia odleżyn są przykładowo: zaburzenia funkcji zwieraczy, zły stan odżywiania, zmiany w stanie przytomności, wiek, stosowane leki, stopień odwodnienia, rodzaj schorzeń (np. cukrzyca), gorączka, niskie ciśnienie rozkurczowe, wilgotność skóry;

10 ryzyko wystąpienia odleżyn należy ustalić u:
nowo przyjętych pacjentów; pacjentów narażonych z powodu szczególnego leczenia (np. zabieg operacyjny); pacjentów o pogarszającym się stanie zdrowia; Należy pamiętać o: ->postępowaniu profilaktycznym (zwłaszcza u pacjentów należących do grupy zwiększonego ryzyka); ->prewencji wtórnej (w przyp. zmian odleżynowych);

11 Każdego pacjenta ocenia się wg wszystkich punktów
Nawet pomimo uzyskania dobrego wyniku punktowego należy nadal zwracać uwagę na zapobieganie odleżynom! odleżyna

12

13

14 systematycznie oglądana przynajmniej raz dziennie
2) Zachowanie i poprawa tolerancji tkanek skóry na ucisk w celu zapobieżenia uszkodzeniu; Obserwacja skóry pacjenta w celu wczesnego wykrycia zmian chorobowych w obrębie skóry i narządów wewnętrznych (w czasie wykonywania zabiegów higienicznych oraz przy zmianie ułożenia chorego); BADANIE SKÓRY: skóra powinna być systematycznie oglądana przynajmniej raz dziennie ze szczególnym zwróceniem uwagi na uwypuklenia kostne; Stwierdzone zmiany należy udokumentować; Odleżyny okolicy guzów kulszowych

15 Pielęgniarka ogląda całą skórę i zwraca uwagę na: zabarwienie, grubość, temperaturę, wilgotność, napięcie i obrzęki, zawartość podściółki tłuszczowej, blizny, zranienia, zadrapania, otarcia, ślady po iniekcjach, przebarwienia, zaczerwienienia, wykwity, rodzaj i stan owłosienia, paznokcie; Tak np. kolor skóry blady świadczy o dużej niedokrwistości; Obrzęki - o przewodnieniu organizmu lub niewydolności krążenia

16 OCZYSZCZANIE; Skóra musi być oczyszczona; Częstość oczyszczania zależy od indywidualnych potrzeb; Jeśli nietrzymanie moczu i stolca powoduje dodatkowe zanieczyszczenie, skóra powinna być oczyszczona możliwie najszybciej, by nie dopuścić do podrażnienia chemicznego; Istotna zmiana zabrudzonej bielizny i pościeli chorego; Używanie bawełnianej bielizny i pościeli, celem zmniejszenia pocenia się pacjenta; Podczas oczyszczania minimalizacja siły i tarcia, którym poddawana jest skóra;

17 -dokładne osuszenie skóry (okolice fałdów!);
-kąpiel całego ciała (za pomocą wanny lub wózka przystosowanego do mycia w pozycji siedzącej); Temp. wody od 37 do 40 st. U pacjentów z uszkodzonym rdzeniem kręgowym mogą wystąpić zmiany naskórka w strefie porażonej po wykonaniu kąpieli w 30 st.! -mycie mydłem o pH 5,5; -dokładne osuszenie skóry (okolice fałdów!); -oklepywanie uwypukloną dłonią o złączonych palcach oraz delikatny masaż narażonych miejsc; -unikać masowania wyniosłości kostnych; -w czasie przesuwania dłoni od nasady kręgosłupa w górę , w kierunku barków ucisk powinien być większy niż przy odwrotnym ruchu rąk; -przy ruchu okrężnym większy ucisk wywierany jest, gdy dłonie znajdują się w okolicy przykręgosłupowej, a mniejszy gdy są oddalone od kręgosłupa; ZBYT MAŁY UCISK nie wywoła zwiotczenia mięśni i nie poprawi przepływu krwi przez naczynia żylne!!! Po umyciu należy nabalsamować ciało; Nie wolno zbyt silnie trzeć skóry, by jej nie uszkodzić; NIE stosować razem środków natłuszczających i pudrów, gdyż tworzy się „skorupa” (sprzyjająca rozwojowi odleżyn); Hydromasaż podwodny;

18 CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE;
-Niska wilgotność (poniżej 40%) i zimno mogą prowadzić do wysuszenia skóry; -Należy używać środków nawilżających do pielęgnacji suchej skóry; Właściwa wilgotność warstwy rogowej naskórka prawdopodobnie pomaga w zapobieganiu urazom mechanicznym; -Narażenie skóry na uszkadzające działanie wilgoci w związku z nietrzymaniem moczu i stolca, poceniem się lub sączkowaniem rany można zmniejszyć, stosując produkty specjalne zaprojektowane do absorbowania wilgoci;

19 założony opatrunek maści na odleżyny krem antyseptyczny

20 TARCIE I NACIĄGANIE Naciąganie -gdy skóra pozostaje nieruchoma, a przemieszczają się tkanki pod nią, dochodzi do zmniejszenia zaopatrzenia w krew -profilaktyka- właściwa technika zmiany pozycji Tarcie -skutek poruszania się skóry po szorstkiej powierzchni przy nieprawidłowej technice przesuwania pacjenta i podczas jego ruchów dowolnych, mimowolnych -profilaktyka- stosowanie lubrykantów, ochronnych błon, opatrunków i poduszek

21 ODŻYWIANIE -u chorych z odleżynami stwierdza się obniżenie stężenia białek osocza, niskie stężenie cholesterolu, albumin i cynku we krwi; często niedokrwistość -chorym należy podawać wszystkie witaminy i pierwiastki śladowe w ilościach podstawowych, a w razie niedokrwistości należy zastosować odpow. leczenie

22 W żywieniu stosuje się:
-gotowane produkty, kompletne pod względem odżywczym -do leczenia żywieniowego drogą przewodu pok. np. Nutrison Standard, Nutrison Energy Plus, Nutrison Multi Fibre, Peptison, -odżywki przemysłowe doustne: Nutridrinki. -inne rodzaje odżywek w proszku: Nutrison w proszku, Pepti-2000, Fantomalt, Protifar - można nimi wzbogacić dietę szpitalną

23 Gdy u pacjenta dochodzi do niedostatecznego spożycia protein i kalorii, opiekunowie powinni: ustalić czynniki ograniczające przyjmowanie pokarmów i zaoferować pomoc przy jedzeniu Jeśli przyjmowanie jest nadal niedostateczne trzeba wziąć pod uwagę- karmienie przez sondę lub karmienie pozajelitowe, jeśli jest to spójne z celami leczenia

24 REHABILITACJA -wysoce narażeni są pacjenci stale przebywający w łóżku lub na wózku inwalidzkim -stosuje się ćwiczenia aktywne i bierne, uruchamianie, fizykoterapię, trening fizyczny, ćwiczenia z obciążeniem – o charakterze zindywidualizowanym -u większości osób ma ona na celu utrzymanie aktualnego poziomu sprawności i zakresu ruchów

25 DOKUMENTACJA -zawiera: Inf. kto sprawuje opiekę, jak często, przy użyciu jakich środków, jakie są efekty opieki, informację o poprawkach w sprawowanej opiece, -jest przejrzysta, spójna i dostępna dla wszystkich współpracujących w sprawowaniu opieki (lekarzy, pielęgniarki, fizykoterapeutów, terapeutów zajęciowych, dietetyków)

26 ROZPOZNANIE I UNIKANIE ISTNIEJĄCYCH CZYNNIKÓW RYZYKA
Ocena na podst. skali punktowej i postępowanie wg ustalonego planu

27 Ochranianie przed niepożądanymi skutkami zewnętrznych sił mechanicznych: uciskiem, tarciem i zginaniem ZMIANA POZYCJI Zmiana pozycji przynajmniej co 2 godziny niweluje ucisk i zapobiega powstawaniu odleżyn Chory ze zmianami odleżynowymi nie powinien siedzieć, leżeć na odleżynie Siły działające na ciało podczas zmian pozycji: ciśnienie wywierane na tkanki miękkie przez wypukłości kostne i przez podłoże, tarcie ciała o bieliznę pościelową lub osobistą, boczne siły rozciągające, ucisk bezpośredni (unikanie ucisku na małe powierzchnie) Stosowanie pisemnego systematycznego schematu zmian pozycji ciała danej osoby

28 Ułożenie Najbardziej niebezpieczne dla chorego jest ułożenie w pozycji półleżącej lub półsiedzącej (odleżyny na piętach i w okolicy krzyżowej, ogonowej i kości kulszowej) Stosuje się podkładki z runa owczego (zmniejszenie tarcia), poduszeczki lniane wypełnione siemieniem lnianym pod pośladki Ułożenie na brzuchu zalecane u pacjentów wydolnych oddechowo

29 ryzyko dla krętarza (pacjenci nie powinni bezpośrednio leżeć na krętarzu kości udowej);
unoszenie łóżka (raczej wezgłowie na najniższym - jeśli to możliwe- poziomie) podczas przenoszenia pacjentów (unikać tarcia, używać łatwoślizgów i podkładek odciążających, by zmniejszyć ucisk na poszczególne punkty ciała)

30 Przygotowanie łóżka Wygodny dostęp z każdej strony
Unikanie pofałdowań prześcieradła Nie krochmalenie pościeli Nie kładzenie pacjenta na guzikach, szwach Nie stosowanie gumowych podkładów

31 Urządzenia redukujące nacisk w łóżku
Pianki, żele, woda, materace pneumatyczne statyczne lub naprzemienne

32 Urządzenia redukujące nacisk używane w fotelu
Zmiana pozycji podczas siedzenia Zmiana punktów obciążenia min. co godzinę lub zastąpienie pozycji siedzącej- leżącą Urządzenia redukujące nacisk używane w fotelu Indywidualny dobór urządzeń (wykonane z pianki, żelu, powietrza) Nie stosowanie poduszek zawierających kulki styropianu i gumowe kółka

33 Ułożenie pacjenta na wózku
Wyprostowanie postawy- obniża ryzyko wystąpienia deformacji utrudniających czynności oddechowe Rozłożenie wagi pacjenta na siedzeniu- określa stopień i miejsce maksymalnego ucisku Równowaga i stabilność wpływają bezpośrednio na sprawność, zużycie energii i czynności

34 Pisemny plan opieki Dobra dokumentacja pielęgniarska oznacza, że można prowadzić skuteczny monitoring pracy pielęgniarki (ocenić działania, modyfikować je w zależności od stanu pacjenta), a także wcześnie wykryć powstające zmiany odleżynowe; Dokumentacja pozwala ocenić zastosowane metody i środki oraz sprzęt stosowany w profilaktyce i leczeniu odleżyn;

35 Programy edukacyjne Skierowane do wszystkich osób biorących udział w opiece Tematy: monitorowanie skóry, czynniki ryzyka, zapobieganie, umiejętne korzystanie ze sprzętu ułatwiającego pielęgnację Regularne uaktualnianie programu

36 Przykładowe zalecenia dla osób zagrożonych wystąpieniem odleżyn
Zwróć uwagę na dietę uwzględniającą dużą zawartość białka, witamin i minerałów, nie przejadaj się słodyczami Codziennie myj ciało, miejsca narażone dobrze osuszaj Kontroluj skórę za pomocą lusterka lub drugiej osoby Ważna jest dbałość o czystość bielizny osobistej i pościelowej Unikaj wilgotnej i mokrej pościeli Unikaj skaleczeń, uderzeń

37 Ubranie i obuwie powinno być miękkie
Łóżko powinno być codziennie prześcielane, a prześcieradło dobrze naciągnięte Unikaj kółek pod łokcie i pięty Unikaj nadmiaru talku, pudru, zasypek, które mogą grudkować Unikaj jednoczesnego stosowania pudru i oliwki

38 Możesz zastosować materac przeciwodleżynowy
Musisz regularnie przestrzegać zmiany pozycji ciała, uwzględniając ułożenie na obu bokach, plecach, brzuchu Materac przeciwodleżynowy, pneumatyczny, zmiennociśnieniowy, rurowy, +pompa z regulacją ciśnienia

39 Gdy nastąpi zaczerwienienie, które nie znika przy ucisku palcem, swędzenie, to:
Odciążaj miejsce zmienione Stosuj masaż wodą z mydłem Oklepuj i wklepuj krem propolisowy, krem z nagietka, płyn PC 30V Dbaj o dostęp powietrza Stosuj zabiegi poprawiające ukrwienie skóry: masaż i oklepywanie, wcieranie PC-30V Materac możesz pokryć runem owczym Sedesy łazienkowe muszą być wyposażone w wykładzinę z pianki

40 Bibliografia Rosińczuk-Tonderys J., Uchmanowicz I., Arendarczyk M.-„Profilaktyka i leczenie odleżyn”, 2005;