Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce

Prezentacja na temat: "Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce"— Zapis prezentacji:

1 Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce
Dr Edyta Bielak - Jomaa

2 Migracje zarobkowe Słowo „migracja” wywodzi się z łacińskiego „migratio”- wywędrowanie, „migrare” - wywędrowywać, przesiedlać się i oznacza wszelkie formy przemieszczania się ludności (zmianę miejsca pobytu) na stałe bądź okresowo.

3 Przyczyny migracji W zależności od przyjętych kryteriów, możemy podzielić migracje na wiele typów i rodzajów. 1. ze względu na charakter podejmowanych decyzji – migracje dobrowolne (woluntarystyczne), przymusowe (niewoluntarystyczne), spontaniczne, planowe; 2. ze względu na przyczyny migracji – zarobkowe, rodzinne, podporządkowane, matrymonialne, polityczne, religijne, narodowościowe, ekologiczne, indywidualne; 3. ze względu na czas trwania – migracje stałe, okresowe, sezonowe; 4. ze względu na charakter geograficzny – wewnętrzne, zewnętrzne, kontynentalne, zamorskie, regionalne; 5. ze względu na charakter prawny – migracje legalne i nielegalne; 6. ze względu na inne przyczyny – migracje emerytalne, masowe, exodus, konserwatywne, innowacyjne.

4 Przyczyny migracji Migracjami przymusowymi są: wydalenie, repatriacja, uchodźstwo, wysiedlenie, ewakuacja, deportacja. Proces migracyjny obejmuje dwie fazy: emigrację (wyjazd z kraju ojczystego) i imigrację (przyjazd do kraju docelowego osób o obcym obywatelstwie lub obcych etnicznie). Wśród przyczyn emigracji wymienia się tzw. czynniki wypychające (push factors), decydujące o potrzebie opuszczenia swojego kraju, którym po stronie państwa imigracyjnego odpowiadają czynniki przyciągające (pull factors).

5 Czynniki wypychające Uwarunkowania prawne, regulacje umożliwiające swobodne opuszczenie kraju czy łatwy dostęp do zakupu dewiz, warunki ekonomiczne: duże bezrobocie, zła sytuacja mieszkaniowa, kryzys gospodarczy w kraju ojczystym, nieczytelne prawo, zbyt wysokie podatki, nieprzyjemne otoczenie, a nawet niedogodny klimat, katastrofy przyrodnicze, długoletnie susze i nieurodzaje, społeczno-polityczny obraz państwa ojczystego – wojny, nieustabilizowana sytuacja polityczna, dyskryminacja mniejszości narodowych, ograniczenia praw człowieka.

6 Czynniki przyciągające
Imigracji sprzyjać będą liberalne przepisy w sprawie przekraczania granic, ułatwienia wizowe, korzystne przepisy imigracyjne określające status i uprawnienia socjalne imigrantów, istnieje możliwość integracji z mieszkańcami, mała (czy mniejsza) skala agresji i nastrojów nacjonalistycznych oraz znaczne zdolności absorpcyjne cudzych kultur. czynniki kulturowe i językowe, stanowiące bariery bądź - przeciwnie – ułatwienia w ruchu migracyjnym ludności, podobny, znany, kulturowy system wartości i struktura społeczeństwa, w której jednostka zajmuje określone miejsce. Na decyzję migracyjną wpływ mają osoby znajome, będące już za granicą oraz ich opinia na temat miejsca, do którego ewentualnie udać się może emigrant.

7 Człowiek tym chętniej migruje, im większe są jego oczekiwania, że w efekcie migracji zdobędzie pozytywnie ocenioną „przestrzeń życiową”, pragnienie, aby tak ukształtować swoją sytuację życiową, żeby uzyskać zgodność pomiędzy oczekiwaniami a osiągniętą satysfakcją. Bez względu na charakter migracji nie ulega wątpliwości, że praktyka migracyjna jest możliwa tylko wtedy, gdy prawnemu, politycznemu, społecznemu i osobistemu push, towarzyszy przede wszystkim polityczna intencja pull – państw imigracyjnych.

8 Migracje zarobkowe Istnieją dwie główne grupy migrantów ekonomicznych:
1. migranci „przeżycia” (migranci „za chlebem”) – należący w krajach „wysyłających” najczęściej do sektora utrzymującego się z rolnictwa lub nieformalnego sektora miejskiego. O ich emigracji decyduje zła sytuacja materialna i brak pracy, 2. migranci „mobilni” – są to tradycyjnie migrujący, wysoko wykwalifikowani „pracownicy – goście”, pracownicy kontraktowi, pracownicy nauki i artyści, którzy do migracji motywowani są nie tylko odpowiednio wysokimi zarobkami, ale też dobrymi warunkami do badań i pracy twórczej

9 Prawo międzynarodowe Prawa pracowników migrujących zawarte zostały po raz pierwszy w dokumentach Organizacji Narodów Zjednoczonych: Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych. Akty te przyjmują, że wśród podstawowych uprawnień człowieka znajduje się: - prawo do emigracji, - prawo do imigracji, - prawo do reemigracji.

10 Powszechna Deklaracja Prawa Człowieka
Art. 13 Deklaracji stwierdza, że każdy człowiek ma prawo do swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania w granicach każdego państwa. Każdy człowiek ma prawo opuścić jakikolwiek kraj, włączając w to swój własny, i powrócić do swego państwa. Uprawnienia te nie mogą być ograniczane, chyba że w celu ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego oraz praw i wolności innych osób. Wszelkie ograniczenia muszą mieć jednak odpowiednią podstawę prawną.

11 Międzynarodowy Pakt Praw Politycznych i Obywatelskich
Zgodnie z art. 12 Paktu, każdy człowiek przebywający legalnie na terytorium jakiegokolwiek państwa będzie miał prawo, w obrębie tego terytorium, do swobody poruszania się i wolności wyboru miejsca zamieszkania. Każdy człowiek ma także prawo opuścić jakikolwiek kraj, włączając w to swój własny. Prawa te nie mogą podlegać żadnym ograniczeniom, z wyjątkiem tych, które są przewidziane przez ustawę i są konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwowego, jeżeli są zgodne z innymi prawami uznawanymi w pakcie. Wolność przemieszczania się wiąże się więc ściśle z innymi prawami człowieka. Służy ona realizacji prawa do pracy, nauki, wypoczynku.

12 Konwencje MOP Konwencja nr 97 z 1949r. dotycząca pracowników migrujących Konwencja nakładała na państwa, które ją ratyfikowały zakaz dyskryminacji – ze względu na obywatelstwo, rasę, religię i płeć – wobec imigrantów, którzy znaleźli się na jego terytorium m.in.: wynagrodzeń, godzin pracy, płatnych urlopów, szkolenia zawodowego, pracy kobiet i młodocianych, członkostwa w związkach zawodowych i korzyści wynikających z układów zbiorowych. Zakazywała różnicowania migrantów w zależności od tego, z jakiego kraju się wywodzą, oraz czy kraj ten jest stroną Konwencji. Konwencja wprowadzała prawo pracowników migrujących i członków ich rodzin do pozostania na terytorium państwa przyjmującego, w przypadkach gdy wskutek choroby lub wypadku pracownik migrujący nie może wykonywać swego zawodu, pod warunkiem, że choroba lub wypadek nastąpiły po jego przyjeździe.

13 Konwencja nr 97/1949 dotknięta była pewną niedoskonałością
Konwencja nr 97/1949 dotknięta była pewną niedoskonałością. Mankamentem był bowiem zasięg jej przepisów, które ograniczały się wyłącznie do sektora publicznego, podczas gdy imigranci zatrudniani byli głównie w sektorze prywatnym. Warto zwrócić uwagę na to, że Konwencja ta nie zawiera żadnych gwarancji dotyczących prawa poszukiwania i podejmowania zatrudnienia w innym państwie.

14 Konwencja nr 143/1975 dotycząca migracji w niewłaściwych warunkach oraz popierania równych szans i równego traktowania pracowników migrujących Konwencja ma na celu przede wszystkim usunięcie praktyki nielegalnego lub potajemnego przepływu siły roboczej. Konwencja postanawia, że jeżeli cudzoziemiec podjął już zatrudnienie, choćby nielegalne, nie powinien być dyskryminowany w zakresie uprawnień z niego wynikających, ale oczywiście można przeciwko niemu podejmować środki przeciwdziałające nielegalnemu zatrudnieniu.

15 Prawo Rady Europy Wśród ustanowionych przez tę organizację aktów prawnych odnoszących się do statusu prawnego migrantów najbardziej doniosłe znaczenie ma Europejska Karta Społeczna oraz Europejska Konwencja o Statusie Prawnym Pracowników Migrujących. Bezpośrednio do pracowników – migrantów odnoszą się postanowienia zawarte w art. 18 i 19 Karty. Art. 18 reguluje prawo do podejmowania pracy na terytorium innej umawiającej się strony. W tym celu strony zobowiązują się do liberalnego stosowania przepisów, uproszczenia formalności oraz zmniejszenie należności i opłat. Przepis ten odnosi się do praktyk administracyjnych i zobowiązuje państwa – strony do łagodzenia restrykcyjnych regulacji dotyczących podejmowania pracy przez pracowników migrujących, złagodzenia formalności rządzących zatrudnianiem cudzoziemców w zakresie zniesienia opłat za pozwolenia na pracę i zasad rządzących dostępem do pracy.

16 Komitet Niezależnych Ekspertów, który nadzoruje stosowanie Karty, traktuje art. 18 jako tzw. „klauzulę dynamiczną” („dynamic” provision), w tym sensie, że zobowiązuje ona państwa – strony do poprawiania sytuacji prawnej cudzoziemskich pracowników. Prawo cudzoziemców do podejmowania pracy na terytorium innego państwa członkowskiego Rady Europy może być ograniczone jednak z przyczyn opartych na przekonujących przesłankach ekonomiczno – społecznych.

17 Art. 19 Karty zapewnia pracownikom migrującym i ich rodzinom prawo do ochrony i pomocy. Obejmuje dziesięć zobowiązań, min. obowiązek informacji, pomoc w podróżowaniu, ułatwienia w przyjmowaniu, współpraca między służbami kraju imigracyjnego i emigracyjnego. Państwa powinny prowadzić dwojaki rodzaj działalności: 1- polegający na udzielaniu pomocy migrującym, czyli prowadzenie doradztwa, pomocy w załatwianiu zakwaterowania, obronie przed dyskryminacją, pomocy w podjęciu nauki; 2 - to udzielanie rzetelnych i dokładnych informacji o warunkach migracji. Informacje te powinny być udzielone w języku dostępnym dla migrujących

18 Europejska Konwencja o Statusie Prawnym Pracowników Migrujących
Ma ona zastosowanie tylko do państw, które ją ratyfikowały. Pojęcie „pracownik migrujący” odnosi się jedynie do obywatela jednej ze stron, któremu inna umawiająca się strona zezwoliła na pobyt na jej terytorium w celu podjęcia pracy. Zakresem Konwencji nie są objęci zatem cudzoziemcy zamieszkujący na stałe na terytorium jednej strony (np. uchodźcy, cudzoziemcy posiadający zezwolenie na osiedlenie się).

19 Prawo Unii Europejskiej
Swoboda przemieszczania się pracowników została uregulowana zarówno w pierwotnym jak i wtórnym prawie Wspólnoty Europejskiej Swoboda przepływu osób po raz pierwszy została zapisana w Traktacie o utworzeniu EWWiS. Art. 69 tego aktu zobowiązuje państwa członkowskie do zniesienia barier dla pracowników tych państw podejmujących zatrudnienie w przemyśle węglowym i stalowym. Ponadto Państwa Członkowskie zobowiązują się do zagwarantowania warunków pracy i wynagrodzenia imigrantom i ich rodzinom na równi z pracownikami krajowymi. Brak siły roboczej w jednym kraju, można było zastąpić nadwyżkami z innego państwa.

20 Zgodnie z art. 97 Traktatu o utworzeniu EURATOM, państwa członkowskie są zobowiązane do niestosowania ograniczeń ze względu na przynależność państwową, czyli zakazywał dyskryminacji obywateli państw członkowskich. Swoboda przepływu dotyczyła pracowników, którzy posiadali uznane kwalifikacje zawodowe w poszczególnych specjalnościach. Weryfikacji zawodów, pod względem poszczególnych specjalności oraz kwalifikacji potrzebnych do ich wykonywania, dokonuje każde z państw członkowskich. Zadaniem tej Wspólnoty było „przyczyniać się, poprzez stwarzania niezbędnych warunków do powstania i szybkiego rozwoju przemysłu jądrowego, do podniesienia stopy życiowej w państwach członkowskich oraz rozwoju wymiany z innymi krajami .

21 Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą
Sygnatariusze Traktatu o EWG uznali, że wymogiem Wspólnego Rynku jest zniesienie wszelkich barier w przepływie środków produkcji, usług, dóbr, a także swoboda przepływu pracowników. Dla osiągnięcia tych celów między państwami członkowskimi powinny być zniesione wszelkie przeszkody w swobodnym przepływie. Kwestię swobodnego przepływu pracowników reguluje art. 39 (48) Traktatu WE.

22 Znosi się wszelką dyskryminację wobec pracowników państw członkowskich w dziedzinie zatrudnienia i płac. Gwarantuje się im prawo przyjmowania pracy konkretnie zaoferowanej, swobodę przenoszenia się w tym celu w obrębie Wspólnoty, przebywania w jednym z państw członkowskich EWG w celu wykonywania tam zawodu zgodnie z postanowieniami ustaw, rozporządzeń i zarządzeń, jakie obowiązują przy zatrudnianiu pracowników krajowych, zamieszkania po objęciu pracy na terytorium jednego z państw członkowskich. Pracownikowi przyznano również prawo odwoływania się do sądów i władz administracyjnych państwa członkowskiego (innego niż państwo ojczyste).

23 Pojęcie pracownika w prawie UE
Art. 39 (48) Traktatu posługuje się pojęciem „pracownik”, jednocześnie nie definiując go. Określenie zakresu tego pojęcia zawiera orzecznictwo ETS. Trybunał uznał, że pojęcie „pracownik” musi być definiowane poprzez prawo wspólnotowe, a nie ustawodawstwo państw członkowskich. W opinii Trybunału w celu określenia pojęcia „pracownik” przyjąć należy pewne kryteria, które pozwolą na ocenę czy dana osoba jest pracownikiem, przy czym dla określenia pracownika nie ma znaczenia podstawa prawna świadczenia pracy, ważne jest jedynie wprowadzenie kryteriów obiektywnych, wskazujących na istnienie stosunku pracy Sprawa nr 152/73 Giovanni Maria Sotgiu v. Deutsche Bundespost, [1974] ECR 1035, pkt 5.

24 Trybunał wprowadza trzy kryteria oceniające: świadczenie pracy, podporządkowanie i wynagrodzenie. Pracownikiem, zgodnie z rozumieniem art. 39 (48) Traktatu WE jest każdy obywatel państwa członkowskiego, bez względu na miejsce zamieszkania, który przez pewien czas świadczy szeroko rozumianą pracę (nawet w niewielkim rozmiarze – 12 godzin tygodniowo), na rzecz i pod kierownictwem innej osoby za wynagrodzeniem. Uzyskiwanie nawet niskiego wynagrodzenia, które nie zapewnia egzystencji i musi być uzupełniane innymi środkami, nie wyłącza możliwości uznania osoby za pracownika.

25 Rozporządzenie nr 1612/68 o swobodzie podejmowania zatrudnienia w obrębie Wspólnoty
Każdy obywatel państwa członkowskiego, niezależnie od miejsca swojego zamieszkania ma prawo podejmowania zatrudnienia i wykonywania pracy w obrębie Wspólnoty. ETS w sprawie Antonissen orzekł, że obywatele państw członkowskich są uprawnieni do aktywnego poszukiwania pracy na terytorium państw członkowskich, przysługuje im również prawo pobytu w innym państwie w celu poszukiwania zatrudnienia. Jeśli jednak znalezienie zatrudnienia jest obiektywnie niemożliwe, wówczas osobie tej nie przysługuje prawo pobytu w innym państwie. Pracownik pochodzący z państwa członkowskiego mógł ubiegać się o wolne miejsce pracy w innym państwie członkowskim, korzystając przy tym z tych samych preferencji co obywatele tego państwa

26 Rozporządzenie regulowało również kwestie dotyczące równego traktowania wszystkich obywateli państw członkowskich na rynku pracy oraz praw przysługujących członkom ich rodzin, a art. 7 stwierdzał, że osoba migrująca powinna korzystać z tych samych praw w zakresie spraw socjalnych i podatkowych co pracownicy danego kraju. Pracownikom migrującym przyznano również prawo do równego traktowania w zakresie członkostwa w związkach zawodowych. Sprawa nr C-171/91 Dimitrios Tsiotras v. Landeshauptstadt Stuttgart, [1993] ECR I-2925, pkt 14. zob. Sprawa nr C-292/89 The Queen v. The Immigration Appeal Tribunal, ex parte Gustaff Desiderius Antonissen, [1991] ECR I-745, pkt 9-14.

27 Członkowie rodziny Pracownicy migrujący mieli zagwarantowane prawo do połączenia się z rodziną. Członkami rodziny zgodnie z Rozporządzeniem są, niezależnie od ich obywatelstwa, współmałżonek i zstępni w wieku poniżej 21 lat lub pozostający na utrzymaniu pracownika, wstępni pracownika i jego współmałżonka zależni od pracownika oraz inni członkowie rodziny, jeżeli są zależni od pracownika lub mieszkali z nim w jednym gospodarstwie domowym w kraju, z którego pochodzi.

28 Ograniczenia w zasadzie swobody przemieszczania się pracowników migrujących
Art. 48 par. 3 i 48 par. 4 TWE ogranicza możliwość korzystania ze wspólnotowego prawa do pracy z uzasadnionych powodów ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne i zdrowie publiczne oraz w odniesieniu do zatrudnienia w sektorze publicznym. Określając te pojęcia należy wziąć pod uwagę nie tylko zakłócanie porządku społecznego, ale i rzeczywistą i wystarczająca poważną groźbę dotykającą fundamentalnych interesów społeczeństwa. Art. 48 par. 4 nie definiuje pojęcia „zatrudnienie w administracji publicznej”. Termin ten określa się jednak poprzez odwołanie do orzecznictwa ETS. W orzeczeniu do sprawy Commission v. Belgium, Trybunał uznał, że zatrudnienie w administracji publicznej wiąże się z grupą stanowisk i zawodów, których wykonywanie jest bezpośrednim albo pośrednim udziałem w sprawowaniu władzy w oparciu o prawo publiczne i obowiązkami, których celem jest ochrona ogólnych interesów państwa lub władz publicznych. Sprawa nr 149/79 Commission of the European Communities v. Kingdom of Belgium, [1980] ECR 3881, pkt 10.

29 Traktat o Unii Europejskiej, 7 luty 1992r. Maastricht
Art. 7 Traktatu stanowi o podejmowaniu przez Wspólnotę środków zmierzających do utworzenia wspólnego rynku wewnętrznego. Wprowadza pojęcie obywatelstwa Unii Europejskiej. Określa je art. 17 TWE, zgodnie z którym za obywatela Unii uznaje się każdą osobę posiadającą obywatelstwo państwa członkowskiego. Każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego poruszania się na obszarze Wspólnoty z uwzględnieniem ograniczeń określonych w Traktacie. Obywatelom Unii gwarantuje się równouprawnienie wyrażone w formie negatywnej jako zakaz wszelkich form dyskryminacji w sferze zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy, oraz w formie pozytywnej jako zasada uznawania dyplomów i kwalifikacji zawodowych.

30 Traktat Amsterdamski z 2 października 1997r.
Traktat Amsterdamski wprowadza nowe uregulowania dotyczące m.in. polityki imigracji oraz innych środków z zakresu swobody przemieszczania się osób. Regulacja ta była podstawą zniesienia w ciągu pięciu lat kontroli granicznej między państwami członkowskimi i przyjęcia jednolitych środków w zakresie azylu, polityki wizowej oraz ochrony uprawnień osób z państw trzecich.

31 Dyrektywa 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich Dyrektywa potwierdziła prawo obywateli Unii oraz członków ich rodziny do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich UE. W świetle postanowień Dyrektywy, członek rodziny obywatela UE oznacza współmałżonka oraz partnera, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany związek partnerski, na podstawie ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, jeżeli ustawodawstwo państwa przyjmującego uznaje równoważność między zarejestrowanym związkiem partnerskim a małżeństwem. Do członków rodziny Dyrektywa zalicza również bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu oraz bezpośrednich wstępnych pozostających na utrzymaniu pracownika.

32 Polskie regulacje prawne
Początkowo sytuacja cudzoziemców w Polsce nie była regulowana prawem, przyjmowano ich na dworach i w miastach zgodnie ze zwyczajem gościnności. Pierwsze informacje o kompetencjach wojewodów wobec cudzoziemców znalazły się w statusie kaliskim z 1264r., który władzę nad Żydami przekazywał panującemu, ale władze tę w jego imieniu sprawował wojewoda lub jego zastępcy.

33 Polskie regulacje prawne
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 4 czerwca 1927r. o ochronie rynku pracy. (Na terytorium Polski można było zatrudnić pracownika nie będącego obywatelem polskim, a jego zatrudnienie uzależnione było od sytuacji na rynku pracy - Dz. U. Nr 54, poz. 472. Art. 4 stwierdzał „Zezwolenie na zatrudnienie pracowników cudzoziemskich udzielane będą, jeżeli władza uzna, że stan wewnętrznego rynku pracy na to pozwala, lub, że wymagają tego istotne potrzeby gospodarstwa społecznego, lub, że chodzi o zatrudnienie osób na stanowiskach kierowniczych, wymagających specjalnego zaufania”.

34 Polskie regulacje prawne
Z podaniem o zatrudnienie cudzoziemskiego pracownika do wojewody właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia obcokrajowca występował pracodawca. Do podania dołączał dane dotyczące miejscowości, zakładu pracy oraz rodzaju pracy lub zawodu, w jakim zamierzał zatrudnić cudzoziemca. Zezwolenia na zatrudnienie obcokrajowców wydawane były na okres 1 roku, z możliwością przedłużenia w przypadkach szczególnych. Ustawodawca nie wskazywał jednak okresu, na jaki można było przedłużyć zezwolenia. Zezwolenia mogły być przedłużane po upływie każdego roku na rok następny, o ile nie nastąpiły zmiany w warunkach rynku pracy. Cechą charakterystyczną było to, że nie miało charakteru imiennego. Pracodawca, który uzyskał zezwolenie na zatrudnienie cudzoziemca, był obowiązany do zawiadomienia o fakcie zatrudnienia pracownika, właściwego wojewody w ciągu 14 dni od jego zatrudnienia. W zawiadomieniu podawał: imię i nazwiska cudzoziemca, jego wiek, miejsce zamieszkania, przynależność państwową, zakład pracy, w którym został zatrudniony pracownik cudzoziemski, zawód, rodzaj wykonywanej pracy i okres, na jaki umowa o pracę była zawarta. Również w ciągu 14 dni pracodawca powinien był zawiadomić wojewodę o zaprzestaniu pracy przez cudzoziemca.

35 Polskie regulacje prawne
W okresie Polski Ludowej problematyka zatrudniania cudzoziemców regulowana była zarządzeniem Prezesa RM z 1965r. w sprawie zatrudniania cudzoziemców, Dz. U. Nr 23, poz. 110. Cudzoziemcem była osoba posiadająca obywatelstwa obcego państwa lub będąca bezpaństwowcem. Zarządzenie odnosiło się jedynie do cudzoziemców posiadających w Polsce kartę stałego pobytu, zatrudnianie zatem cudzoziemców nie posiadających prawa osiedlenia się w Polsce było niemożliwe. Restrykcjom w dziedzinie zatrudnienia mogli być poddani więc również obywatele polscy, jeżeli posiadali podwójne obywatelstwo. Cudzoziemiec mógł być zatrudniony jedynie w państwowym zakładzie pracy jeżeli posiadali zezwolenie na pobyt stały w PRL.

36 Zatrudnienie cudzoziemców wymagało zarówno pisemnego zezwolenia kierownika zakładu pracy (musiało być ono wydane przed zawarciem umowy o pracę i dopuszczeniem cudzoziemca do pracy), jak i opinii właściwej ze względu na miejsce zamieszkania obcokrajowca, komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej. O opinię tę występował kierownik zakładu pracy przed wydaniem zezwolenia na zatrudnienie. Zarządzenie nie wiązało wydania zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemca z sytuacją na rynku pracy, a uzależnione było jedynie od opinii organów milicji. W przypadku negatywnej opinii wydanej przez MO, cudzoziemiec nie mógł być zatrudniony. Do powiadomienia o zatrudnieniu pracodawca dołączał informacje o cudzoziemcu (imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, obywatelstwo, zawód, nazwę zakładu pracy mającego zatrudnić cudzoziemca, dane dotyczące dokumentu tożsamości obcokrajowca, jego charakterystykę zawodową oraz uzasadnienie celowości zatrudniania). Kierownik zakładu pracy był również zobowiązany do informowania, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca, komendy wojewódzkiej Milicji o rozwiązaniu z cudzoziemcem stosunku pracy.

37 Ustawa z dnia 29 grudnia 1989r. o zatrudnieniu
Wskazano na konieczność powiązania polityki zatrudniania cudzoziemców z sytuacją na rynku pracy, zgodę na zatrudnienie wydawał dyrektor wojewódzkiego biura pracy. Wymóg posiadania zgody na pracę spoczywał tylko na tych cudzoziemcach, którzy nie posiadali obywatelstwa polskiego ani karty stałego pobytu w Polsce. Ograniczono również możliwość wykonywania przez cudzoziemca niektórych zawodów, wprowadzając obowiązek uzyskania przez zakład pracy zgody właściwego organu, jeżeli cudzoziemiec miał wykonywać zawód, na który zgoda taka była wymagana.

38 Ustawa z 1991r. o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu
Zgodnie z tą regulacją zakład pracy lub osoby fizyczne mogły zatrudniać cudzoziemców lub powierzać im płatne świadczenie usług, jeżeli uzyskali na to zezwolenie wojewódzkiego urzędu pracy. Ustawa z 1991r., w porównaniu z poprzednią regulacją była bardziej restrykcyjna. Wprowadzała bowiem obowiązek uzyskania zezwolenia nie tylko na zatrudnienie cudzoziemca, ale także na świadczenie przez niego odpłatnie usług. Wydawanie zezwolenia uzależniała ponadto od sytuacji na rynku pracy oraz opinii wojewódzkiej rady zatrudnienia. Zezwolenie wydawano na czas oznaczony dla konkretnego cudzoziemca, który mógł podjąć pracę tylko u ściśle oznaczonego pracodawcy. Przepisy dopuszczały możliwość cofnięcia zezwolenia, jeżeli zmianie uległa sytuacja na lokalnym rynku pracy.

39 Ustawa z dnia 14 grudnia 1994r. o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu
Przewidziała ona nowe procedury zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Po raz pierwszy przepisy wprowadziły rozróżnienie pomiędzy sytuacją cudzoziemców posiadających status uchodźcy lub karty stałego pobytu a pozostałymi cudzoziemcami. Sytuacja pierwszej grupy obcokrajowców została pod względem podejmowania zatrudnienia zrównana z sytuacją obywateli polskich. Na pozostałych cudzoziemców nałożono wymóg legitymowania się zezwoleniem i zgodą na pracę. Obowiązek uzyskania zezwolenia ciążył na pracodawcy, który chciał zatrudnić cudzoziemca, obowiązek uzyskania zgody na obcokrajowcu.

40 Nowelizacja ustawy dnia 1 stycznia 2002r
Po raz kolejny zmieniła właściwość organów podejmujących decyzje w sprawie pracy cudzoziemców, wprowadziła nowe procedury: instytucję przyrzeczenia, które mają charakter zobowiązania organów państwowych do wydania zezwolenia na pracę cudzoziemcowi, po spełnieniu przez niego określonych wymagań formalnych. Od 2002r., sprawy związane z powierzaniem cudzoziemcom pracy na terenie Polski, przeszły więc spod kompetencji starostów do właściwości wojewodów. Ustawa z dnia 22 czerwca 2001r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 89, poz. 973).

41 Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Ustawodawca zrezygnował z instytucji przyrzeczenia Wprowadzono kategorie cudzoziemców z punktu widzenia dostępu do rynku pracy Zróżnicowano zezwolenia, w zależności od charakteru pracy Zrezygnowano z pojęcia pracodawca na rzecz podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi pracę

42 Pojęcie cudzoziemca Polska definicja cudzoziemca stanowi tzw. definicję legalną. Zgodnie z art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, „cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego”. Identyczną definicję zawierało rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 13 sierpnia 1926 r. o cudzoziemcach oraz ustawy o cudzoziemcach z 1963 r. i z 25 czerwca 1997 r. Do grupy cudzoziemców należą: bezpaństwowcy (apatrydzi – osoby nieposiadające żadnego obywatelstwa), osoby, których obywatelstwo nie zostało określone, a także osoby posiadające dwa (lub więcej) obywatelstwa, jeżeli nie posiadają obywatelstwa polskiego.

43 Zakazy i ograniczenia podejmowania pracy przez cudzoziemców
Cudzoziemcy nie mogą być zatrudniani w ramach stosunków służbowych, w zakresie zadań związanych z ochroną bezpieczeństwa państwa, ochroną spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego. W takim zakresie jest to zgodne z prawem wspólnotowym, które przewiduje wyjątki od zasady swobody przepływu osób.

44 Wymagane wyłącznie obywatelstwo polskie
Niektóre przepisy uzależniają możliwość wykonywania pracy od posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego. Osoby, które oprócz polskiego posiadają obywatelstwo innego kraju (dotyczyć to może grupy osób niepolskiej narodowości, które nabyły polskie obywatelstwo ale jednocześnie zachowały obywatelstwo państwa swojego pochodzenia) nie będą mogły wykonywać pracy, o ile np. nie zrzekną się obywatelstwa obcego. Zastrzeżenie, co do posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego wprowadza ustawa o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Zgodnie z art. 44 ustawy służbę w ABW i AW może pełnić osoba posiadająca wyłącznie polskie obywatelstwo. Wymóg posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego do służby wprowadzają także ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawa o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego oraz ustawa o Straży Granicznej. Podobnie, wymóg ten formułuje ustawa w odniesieniu do inspektora kontroli skarbowej

45 Wymagane obywatelstwo polskie
Drugą grupę aktów prawnych stanowią te, które wymagają do pełnienia służby, czy wykonywania pracy posiadania obywatelstwa polskiego, ale nie uzależniają służby (pracy) od posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego. Służbę w Policji może pełnić obywatel polski. Podobnie służba w BOR-ze, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Więziennej, Służbie Celnej, Straży Ochrony Kolei, Państwowej Straży Łowieckiej, służbia wojskowa żołnierzy zawodowych, straż gminna. Spełnienia warunku obywatelstwa polskiego wymaga się również od kandydatów na inspektorów: Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Farmaceutycznej oraz inspektora transportu drogowego. Obywatelstwo polskie wymagane jest od osób wykonujących również niektóre zawody prawnicze: sędziego, sędziego sądu wojskowego, prokuratora, i komornika, kuratora zawodowego.

46 Wymagane obywatelstwo polskie lub obywatelstwa innego państwa UE
Taki wymóg wprowadza, w stosunku do osoby ubiegającej się o licencję detektywa, ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych, oraz w odniesieniu do pracownika ochrony fizycznej, zabezpieczenia technicznego – art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. Posiadanie obywatelstwa polskiego albo obywatelstwa państw członkowskich Unii wymagane jest przez art. 11 ustawy o notariacie, w razie wykonywania zawodu notariusza. Do tej kategorii przepisów należy także zaliczyć ustawę o rzecznikach patentowych.

47 Wymagane obywatelstwo polskie dla wykonywania określonych czynności
Niektóre przepisy wymóg posiadania obywatelstwa polskiego łączą z wykonywaniem określonych czynności w instytucjach, nie zaś z samych faktem zatrudnienia w nich. Kontrolerem zatrudnionym w NIK może być osoba posiadająca obywatelstwo polskie. Taki sam wymóg formułuje, w stosunku do pracowników nadzorujących lub wykonujących czynności kontrolne.

48 Stosunki służbowe Obowiązek posiadania obywatelstwa polskiego jako przesłanki zatrudnienia formułuje art. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Obywatelstwo polskie jako warunek wykonywania zawodu określony jest również w art. 4 ustawy o służbie cywilnej. (ale!!! Zgodnie z art. 5 ustawy, prawo zatrudnienia w służbie cywilnej posiadają oprócz obywateli polskich także obywatele Unii Europejskiej oraz obywatele innych państw, którym na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej). Osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego może zostać zatrudniona wyłącznie na takim stanowisku, na którym wykonywana praca nie polega na bezpośrednim lub pośrednim udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji mających na celu ochronę generalnych interesów państwa.

49 Takie rozwiązanie nie funkcjonowało pod rządami poprzednio obowiązującej ustawy o służbie cywilnej, która przewidywała, że warunkiem zatrudnienia w służbie cywilnej było posiadanie polskiego obywatelstwa.

50 Pracownicy samorządowi
Wymóg posiadania obywatelstwa polskiego określa także art. 6 ustawy o pracownikach samorządowych. Art. 11 ust. 2 i 3 - kierownik jednostki prowadzącej nabór na stanowisko pracownika samorządowego, upowszechniając informacje o wolnych stanowiskach urzędniczych, w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych, wskazuje stanowiska, o które poza obywatelami polskimi mogą ubiegać się obywatele Unii Europejskiej oraz obywatele innych państw, którym przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium RP. Zatrudnianie cudzoziemców na stanowiskach pracowników samorządowych dotyczy tylko osób, z którymi nawiązuje się stosunek pracy na podstawie umowy o pracę, zgodnie z tytułem rozdziału II ustawy („Nawiązanie z pracownikiem samorządowym zatrudnianym na podstawie umowy o pracę stosunku pracy i zmiana tego stosunku pracy”).

51 Pojęcie i kategorie cudzoziemców z punktu widzenia dostępu do rynku pracy
Z punktu widzenia dostępu do polskiego rynku pracy pojęcie cudzoziemca nie jest jednolite. Dwie podstawowe kategorie: cudzoziemcy, zatrudnienie których możliwe jest bez zezwolenia; cudzoziemcy, którzy muszą legitymować się zezwoleniem na pracę. Te grupy nie są jednolite.

52 Kategorie cudzoziemców
Do pierwszej należą, korzystający z uprzywilejowanej pozycji na polskim rynku pracy, cudzoziemcy – obywatele Unii Europejskiej, obywatele państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (nienależących do UE), cudzoziemcy – obywatele państw, z którymi Unia zawarła umowy o swobodnym przepływie osób, członkowie rodzin tych cudzoziemców oraz cudzoziemcy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę wydanego na podstawie art. 87 ust. 2 u.p.z. Druga grupa też nie jest jednolita Prawo wykonywania pracy w Polsce posiadają również cudzoziemcy, którym nadano w RP status uchodźcy, udzielono im ochrony uzupełniającej w RP, zgodę na pobyt ze względów humanitarnych, zgodę na pobyt tolerowany w RP, korzystają z ochrony czasowej w RP, posiadają zezwolenie na pobyt stały w RP, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii w RP cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji i na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarcze.j

53 Cudzoziemcy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę
Rozporządzenie MPiPS z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium RP jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę wskazuje katalog osób, którym ze względu na charakter zadań, podmiot może powierzyć pracę bez konieczności ubiegania się o zezwolenie. Dopuszczalne jest to np. w przypadku cudzoziemców: prowadzących szkolenia, biorących udział w stażach zawodowych, pełniących funkcję doradczą, nadzorczą lub wymagającą szczególnych kwalifikacji i umiejętności w programach realizowanych w ramach działań Unii Europejskiej lub innych międzynarodowych programach pomocowych;

54 w stosunku do których umowy międzynarodowe, których
Rzeczpospolita Polska jest stroną, dopuszczają wykonywanie pracy bez zezwolenia na pracę; będących nauczycielami języków obcych, którzy wykonują pracę w przedszkolach, szkołach, będących członkami sił zbrojnych lub personelu cywilnego, którzy wykonują pracę w międzynarodowych strukturach wojskowych znajdujących się na terytorium RP; będących stałymi korespondentami zagranicznych środków masowego przekazu; wykonujących indywidualnie lub w zespołach, trwające do 30 dni w roku kalendarzowym, usługi rtystyczne (aktorzy, tancerze, reżyserzy);

55 będących obywatelami Republiki Armenii, Republiki Białoruś, Republiki Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, wykonującymi pracę przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby podmiotów powierzających im wykonywanie pracy, na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej, jeżeli przed podjęciem przez cudzoziemca pracy powiatowy urząd pracy, właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego lub siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, zarejestrował pisemne oświadczenie tego podmiotu o zamiarze powierzenia wykonywania pracy temu cudzoziemcowi.

56 Obywatele UE - ustaw z 14 lipca 2006 r
Obywatele UE - ustaw z 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich UE Obywatelem Unii jest nieposiadający obywatelstwa polskiego obywatel państwa członkowskiego UE, obywatel państwa członkowskiego EFTA oraz obywatel Konfederacji Szwajcarskiej. Za członka rodziny obywatela Unii uznaje się osobę pozostającą w związku małżeńskim uznawanym przez przepisy obowiązujące w RP oraz bezpośrednich zstępnych obywatela Unii lub jego małżonka, w wieku do 21 lat lub pozostającego na utrzymaniu obywatela Unii lub jego małżonka oraz bezpośrednich wstępnych, pozostających na utrzymaniu obywatela Unii lub jego małżonka, dzieci mające mniej niż 21 lat lub prowadzące z nim wspólne gospodarstwo domowe, krewnego i powinowatego obywatela w linii prostej.

57 Uchodźcy i korzystający z ochrony
Art. 56 Konstytucji RP daje cudzoziemcowi, który w RP poszukuje ochrony przed prześladowaniami, możliwość ubiegania się o przyznanie statusu uchodźcy. Przepis ten konkretyzuje ustawa o udzieleniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Cudzoziemcowi, który nie spełnia warunków do nadania statusu uchodźcy, udziela się ochrony uzupełniającej. Cudzoziemcowi można również udzielić zgody na pobyt tolerowany. Cudzoziemcy korzystający z ochrony czasowej na terytorium RP.

58 Pobyt stały W szczególnie uprzywilejowanej sytuacji, również w zakresie dostępu do polskiego rynku pracy (w stosunku do innych obcokrajowców), znajdują się cudzoziemcy, którym udzielono zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Zezwolenie na pobyt stały w Polsce może być udzielone cudzoziemcowi, który spełnia warunki określone w art. 195 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Cudzoziemcowi, który otrzymał zezwolenie na pobyt stały (zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE), wojewoda wydaje kartę pobytu. Zezwolenie udzielane jest na czas nieoznaczony, z zastrzeżeniem jednak, że wygasa ono ex lege z dniem uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub obywatelstwa polskiego.

59 Karta Polaka W szczególnej sytuacji na rynku pracy znajdują się cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka. Jest ona dokumentem potwierdzającym przynależność do Narodu Polskiego, więc jej przyznanie nie oznacza nabycia polskiego obywatelstwa ani stwierdzenia polskiego pochodzenia. Jej posiadanie nie uprawnia do przekroczenia granicy ani do osiedlenia się w Polsce. Karta może być przyznana osobie, która deklaruje przynależność do Narodu Polskiego i łącznie spełnia określone w przepisach przesłanki.

60 Repatrianci Szczególną grupę cudzoziemców stanowią repatrianci. Definicję repatrianta zawiera art. 1 ust. 2 ustawy o repatriacji, zgodnie z którą repatriantem jest osoba, która przybywa do RP na podstawie wizy wjazdowej w celu repatriacji, z zamiarem osiedlenia się na stałe. Wizę repatriacyjną wydaje się cudzoziemcowi narodowości polskiej lub pochodzenia polskiego, który zamierza przesiedlić się na stałe do RP. Zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o repatriacji, za osobę polskiego pochodzenia uznaje się osobę, która deklaruje narodowość polską i wykaże, że co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej, i potwierdzi swój związek z polskością, w szczególności przez pielęgnowanie polskiej mowy, polskich tradycji i zwyczajów.

61 Cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
Ustawa o cudzoziemcach przewiduje szczególny rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy i pracę (oraz na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji), które może być udzielone cudzoziemcom podejmującym pracę w Polsce bez wymogu uzyskania zezwolenia na pracę oraz wizy uprawniającej do pracy. Zgodnie z jej przepisami, cudzoziemiec otrzyma jeden dokument, uprawniający go do pracy i pobytu w Polsce.

62 Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Wydanie zezwolenia uzależnione jest od łącznego spełnienia określonych, w art. 114 ust. 1 i 2 ustawy o cudzoziemcach, warunków: 1) celem pobytu cudzoziemca w Polsce jest wykonywanie pracy i cudzoziemiec posiada: ubezpieczenie zdrowotne, źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania, ma zapewnione miejsce zamieszkania na terytorium RP; 2) podmiot powierzający pracę nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy

63 Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
Na wniosek cudzoziemca zezwolenie na pobyt i pracę może być w każdym czasie zmienione przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, jeżeli cudzoziemiec zamierza wykonywać pracę u innego pracodawcy lub na innych warunkach niż określone w decyzji o wydaniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. W przypadku zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej pracodawcy lub w przypadku przejęcia pracodawcy lub jego części przez innego pracodawcę nie ma wymogu zmiany lub wydania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.

64 Wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji
O zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji mogą ubiegać się cudzoziemcy posiadający wyższe kwalifikacje zawodowe (np. ukończone studia wyższe), albo co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe na poziomie porównywalnym do kwalifikacji uzyskanych w ramach kształcenia na poziomie studiów wyższych, jeżeli są niezbędne do wykonywania pracy określonej w zawartej z cudzoziemcem umowie o pracę lub w ofercie pracy w Polsce. Do uzyskania takiego zezwolenia konieczne jest także zawarcie przez cudzoziemca z pracodawcą umowy o pracę, posiadanie przez cudzoziemca ubezpieczenia zdrowotnego, a także uzyskanie przez cudzoziemca zgody właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska, wykonywanie zawodu lub prowadzenie innej działalności.

65 Zezwolenie na pracę w świetle ustawy o promocji zatrudnienia
Zezwolenie na pracę jest wydawane na wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Podmiotem tym, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 21b u.p.z., jest jednostka organizacyjna, chociażby nie posiadała osobowości prawnej lub osoba fizyczna, która na podstawie umowy lub innego stosunku prawnego powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Zezwolenie na pracę jest, zgodnie z art. 88 u.p.z., wymagane w pięciu enumeratywnie wskazanych w tym przepisie sytuacjach. Podkreślić także należy, że ustawodawca wiąże z każdą z tych okoliczności inny typ zezwolenia na pracę.

66 Zezwolenie typu A W świetle art. 88 pkt 1 u.p.z. zezwolenie na pracę (typu A) jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę na terytorium RP na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium RP. Zezwolenie na pracę typu A wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy.

67 Zezwolenie typu A – wymagania dodatkowe
Określa je art. 88c u.p.z. Wojewoda wydaje zezwolenie, jeżeli spełnione są łącznie dwa warunki: wskazana kwota wynagrodzenia proponowanego cudzoziemcowi oraz tzw. test rynku pracy. Ustawodawca wymaga, aby podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi określił wynagrodzenie co do wysokości w taki sposób, aby było ono nie niższe od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku. Oceny tego, czy proponowane wynagrodzenie spełnia te warunki, dokonuje wojewoda.

68 Wojewoda wydaje zezwolenie, jeżeli uzyska informację starosty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy. Starosta analizuje rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy i informuje podmiot w ciągu 7 dni o braku możliwości przeprowadzenia rekrutacji albo w ciągu 14 dni o negatywnym wyniku rekrutacji.

69 Zezwolenie typu B Wymagane jest w przypadku spełnienia łącznie przesłanek określonych w pkt 2 art. 88 u.p.z., czyli w sytuacji, gdy cudzoziemiec ma pełnić funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji i jeśli przebywa on na terytorium RP przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Zezwolenie na pracę typu B wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy.

70 Zezwolenie typu B – warunki dodatkowe
Przesłanki jego wydania określa art. 88c ust. 4 u.p.z. Zgodnie z tym przepisem zezwolenie jest wydawane, jeżeli podmiot, którego członkiem zarządu ma być cudzoziemiec, wykaże spełnienie co najmniej jednego ze wskazanych warunków. – dochód i stan zatrudnienia Po pierwsze, ustawa wymaga, aby podmiot ten osiągnął, w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku, dochód nie niższy niż dwunastokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie w trzecim kwartale roku poprzedzającego złożenie wniosku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim. Po drugie, podmiot ten w czasie wystąpienia z wnioskiem o zezwolenie, musi zatrudniać na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej jednego roku poprzedzającego złożenie wniosku co najmniej dwóch pracowników, którzy nie podlegają obowiązkowi posiadania zezwolenia na pracę.

71 Zezwolenie typu B – warunki dodatkowe
– posiadane środki. Jeżeli pracodawca wnioskujący o zatrudnienie cudzoziemca nie spełnia wyżej wskazanych warunków, uzyskanie zezwolenia na pracę typu B jest możliwe jeśli podmiot wykaże posiadanie środków lub prowadzenea działań pozwalających na spełnienie w przyszłości warunków określonych w art. 88c ust. 1 pkt 1 u.p.z., w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy. Wojewoda może w uzasadnionych sytuacją na rynku pracy przypadkach, ograniczyć w zezwoleniu zakres wykonywanych zadań do czynności zarządzających i reprezentacji podmiotu. Mimo więc, że wojewoda nie dokonuje testu rynku pracy wydając, to może modyfikować treść zezwolenia.

72 Zezwolenie typu C Kolejny rodzaj zezwolenia na pracę (typ C) dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym. Zezwolenie typu C wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę podmiotu, do którego cudzoziemiec jest delegowany.

73 Zezwolenie typu C – warunki dodatkowe
Zezwolenia te wydawane są, jeżeli podmiot wnioskujący o ich wydanie wykaże spełnienie łącznie przesłanek, określonych w art. 88c ust. 6 u.p.z. w zakresie 1. warunków pracy cudzoziemca, 2. jego wynagrodzenia oraz 3. zasad reprezentowania pracodawcy zagranicznego.

74 Warunki pracy cudzoziemca
Art. 88c ust. 6 pkt 1 u.p.z.: wojewoda wydaje zezwolenie, jeżeli wykonywanie pracy będzie odbywało się w warunkach zgodnych z art. 673 k.p. Przepis ten zawiera odesłanie do art. 671 i 672 k.p. w przypadku wykonywania pracy na terytorium RP przez pracownika skierowanego przez pracodawcę mającego siedzibę w państwie niebędącym członkiem UE. Artykuł 671 k.p. nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikowi, w zakresie określonym w art. 672 k.p. warunków zatrudnienia nie mniej korzystnych niż wynikające z przepisów kodeksu pracy oraz innych przepisów regulujących prawa i obowiązki pracowników. Dotyczy to kierowania przez tego pracodawcę pracownika do pracy na terytorium RP w związku z realizacją umowy zawartej przez pracodawcę z podmiotem zagranicznym, w zagranicznym oddziale tego pracodawcy czy jako agencja pracy tymczasowej.

75 Wynagrodzenie Podmiot powierzający pracę musi zagwarantować, że wysokość wynagrodzenia, która będzie przysługiwała cudzoziemcowi za wykonywanie pracy, nie będzie niższa o więcej niż 30% od wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim. Takie określenie wysokości wynagrodzenia, obok wymagań co do warunków pracy, stanowi pewną barierę mogącą ograniczać decyzję o zatrudnieniu cudzoziemca.

76 Zasady reprezentowania pracodawcy zagranicznego
Pracodawca zagraniczny musi wskazać osobę, która przebywa na terytorium RP i posiada dokumenty potwierdzające wypełnienie obowiązków w zakresie zasad zatrudniania w warunkach zgodnych z art. 673 k.p. oraz wysokości wynagrodzenia i jest uprawniona do reprezentowania pracodawcy wobec wojewody oraz wskazanych organów: ZUS-u, konsula, PIP, Służby Celnej, Straży Granicznej, Policji, jeżeli okres oddelegowania cudzoziemca przekracza 30 dni w roku kalendarzowym.

77 Zezwolenie typu D Dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium RP i jest delegowany na to terytorium w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (tzw. usługa eksportowa). Zezwolenia wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu, na rzecz którego świadczona jest usługa. Jednak, jeżeli podmiot ten ma siedzibę lub miejsce zamieszkania za granicą – wojewoda właściwy ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca na terytorium RP

78 Tymczasowość i okazjonalność usługi
Dla oceny, czy dane przedsięwzięcie ma cechy okazjonalności i tymczasowości, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę jego ramy czasowe. Skoro ustawa o promocji zatrudnienia nie definiuje pojęć „tymczasowy” i „okazjonalny”, nie wskazuje też w jaki sposób należy je interpretować, to dla prawidłowej oceny warto w pierwszej kolejności przytoczyć definicje tych pojęć zawarte w Słowniku Języka Polskiego. „Przez «tymczasowy» należy więc rozumieć: mający istnieć tylko przez najbliższy, przez krótki czas, nie na stałe, czasowy, przejściowy, prowizoryczny i nie stały (...). Natomiast pojęcie «okazjonalny» należy rozumieć jako: odnoszący się do określonej okazji – okoliczności, sytuacji, wywołany przez nią, dostosowany do niej, okolicznościowy, nieczęsto się zdarzający, spotykany, widywany rzadko, od czasu do czasu, przypadkowo, rzadki, okazyjny (...)”. Z definicji tych wynika więc, iż oba pojęcia dotyczą sytuacji wyjątkowych, rzadkich i krótkotrwałych. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 czerwca 2010 r., II SA/Wa 92/10, LEX nr

79 Zezwolenie na pracę typ E
Dotyczy cudzoziemca, który ma wykonywać pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy, w innym celu niż wskazany w art. 88 pkt 2–4 (w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej, wykonywaniem pracy u pracodawcy zagranicznego i delegacją do Polski na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym i wykonywaniem pracy u pracodawcy zagranicznego). Zezwolenie wydaje wojewoda właściwy ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca na terytorium RP. W przypadku gdy specyfika wykonywanej przez cudzoziemca pracy nie pozwala na wskazanie głównego miejsca jej wykonywania, zezwolenie wydaje wojewoda mazowiecki.

80 Wniosek o wydanie zezwolenia
Zezwolenie na pracę jest wydawane na pisemny wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Wzór wniosku stanowi załącznik do rozporządzenia MPiPS z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca. Wniosek składa się z trzech zasadniczych części. W pierwszej zawarte są dane dotyczące podmiotu powierzającego pracę. W drugiej części wskazuje się informacje dotyczące cudzoziemca. W części trzeciej wskazać należy informacje dotyczące proponowanej cudzoziemcowi pracy: proponowane stanowisko (rodzaj pracy), miejsce pracy, rodzaj stosunku prawnego, który ma być podstawą świadczenia pracy, wymiar czasu pracy, proponowaną wysokość wynagrodzenia brutto, Ustawodawca nałożył także na pracodawcę obowiązek uzasadnienia wniosku pod względem merytorycznym. Wniosek ma charakter imienny, dotyczy on konkretnego cudzoziemca, określa okres, przez jaki cudzoziemiec ma wykonywać pracę, stanowisko lub rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania.

81 Wydanie zezwolenia bez analizy rynku pracy
Przypadki te zostały określone w art. 88c ust. 3 u.p.z. Zgodnie z tym przepisem wojewoda wydaje zezwolenie, jeżeli: 1) zawód, w którym cudzoziemiec ma wykonywać pracę lub rodzaj pracy, która ma być mu powierzona, znajduje się w wykazie zawodów i rodzajów pracy, wobec których wystarczające jest wzięcie pod uwagę sytuacji na lokalnym rynku pracy poprzez skonfrontowanie liczby zarejestrowanych bezrobotnych i poszukujących pracy w poszczególnych zawodach i liczby ofert zgłoszonych do PUP, bez potrzeby uwzględniania informacji starosty; 2) wydaje przedłużenie zezwolenia na pracę dla tego samego cudzoziemca i na tym samym stanowisku; 3) brak takiej konieczności wynika z odrębnych przepisów.

82 Odrębne przepisy Sytuacje takie określa rozporządzenie MPiPS z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców. Wojewoda wydaje zezwolenie bez konieczności uzyskania informacji starosty w przypadku cudzoziemca upoważnionego do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w jego oddziale lub przedstawicielstwie znajdującym się na terytorium RP, trenerów sportowych lub sportowców wykonujących pracę na rzecz klubów, podmioty zamierzające powierzyć pracę cudzoziemcom – lekarzom i lekarzom dentystom, odbywającym szkolenie lub realizującym program specjalizacji, obywatele Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji, Ukrainy wykonujący prace pielęgnacyjno-opiekuńcze lub jako pomoc domowa na rzecz osób fizycznych w gospodarstwie domowym

83 Charakter prawny zezwolenia na pracę cudzoziemca
Zezwolenie na pracę jest wydawane w trzech egzemplarzach, z których dwa otrzymuje podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Jeden egzemplarz zezwolenia podmiot ten przekazuje cudzoziemcowi, ponieważ na podstawie zezwolenia cudzoziemiec może ubiegać się o wizę uprawniającą go do przyjazdu i pobytu w Polsce. Wydawane jest na czas (nie dłuższy niż 3 lata) oznaczony datami, ale może być ono przedłużane. Jeżeli cudzoziemiec pełni funkcję w zarządzie osoby prawnej, wojewoda może wydać zezwolenie na okres nie dłuższy niż 5 lat, pod warunkiem jednak, że osoba prawna zatrudnia (na dzień złożenia wniosku) powyżej 25 osób. W przypadku delegowania cudzoziemca przez pracodawcę zagranicznego w celu realizacji usługi eksportowej, wojewoda wydaje zezwolenie na okres delegowania.

84 Przedłużenie zezwolenia na pracę
Do przedłużenia zezwolenia stosuje się przepisy dotyczące wydawania zezwoleń na pracę. Oznacza to, że przedłużenie zezwolenia następuje na pisemny wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który wskazuje okres przedłużenia zezwolenia, o który wnioskuje. Właściwość wojewody do prowadzenia postępowania o przedłużenie zezwolenia określa się na dzień złożenia wniosku. Wniosek może być złożony nie wcześniej niż w terminie 90 dni i nie później niż w terminie 30 dni przed upływem okresu ważności zezwolenia. Z przepisu art. 88a ust. 2 u.p.z. jednoznacznie wynika, że zezwolenie na pracę i przedłużenie zezwolenia na pracę to dwie różne sfery rozstrzygnięć decyzyjnych. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 marca 2005 r., II SA/Wa 1897/04, LEX nr

85 Decyzja w sprawie zezwolenia obowiązuje ex nunc, czyli wywołuje określone w niej skutki dopiero od momentu wydania. Dopiero zatem od momentu wydania zezwolenia cudzoziemiec może legalnie podjąć i wykonywać pracę. Oznacza to, że cudzoziemiec uprawniony jest do starania się o wydanie wizy uprawniającej do podjęcia pracy dopiero po uzyskaniu przez pracodawcę zezwolenia. Pracodawca zaś może zatrudnić cudzoziemca po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku wojewody, czyli po wydaniu zezwolenia na pracę cudzoziemca.

86 Zezwolenie zachowuje ważność
Mimo zmiany warunków pracy wskazanych w zezwoleniu, zachowuje ono ważność, na warunkach wskazanych w art. 88f u.p.z. Zgodnie z nim, zezwolenie na pracę zachowuje ważność, jeśli: 1) następuje zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy lub przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę; 2) podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy powierza mu na okresy łącznie nieprzekraczające 30 dni w roku kalendarzowym wykonywanie pracy o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, jeżeli zostały spełnione pozostałe warunki określone w zezwoleniu na pracę oraz wymagania, o których mowa w art. 88d

87 Odmowa wydania zezwolenia na pracę
Odmowa wydania zezwolenia na pracę. Przesłanki dotyczące podmiotu powierzającego pracę Artykuł 88j ust. 1 u.p.z. zawiera katalog enumeratywnie wyliczonych przesłanek odmowy wydania zezwolenia na pracę. Wojewoda wydaje decyzję o odmowie wydania zezwolenia, gdy podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi w toku postępowania o zezwolenie na pracę złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub dołączył do niego fałszywe dokumenty, zeznał nieprawdę lub zataił prawdę, albo podrobił lub przerobił dokument albo takiego dokumentu jako autentycznego używał. Przesłanką odmowy jest także karalność pracodawcy.

88 Odmowa wydania zezwolenia na pracę. Przesłanki dotyczące cudzoziemca
Druga grupa przyczyn odmowy zezwolenia na pracę dotyczy przymiotów samego cudzoziemca. Odmowa wydania zezwolenia nastąpi, zgodnie z art. 88j ust. 1 pkt 9 i art. 88j ust. 2 u.p.z., w stosunku do cudzoziemca, który nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych w przypadku zamiaru powierzenia wykonywania pracy w zawodzie regulowanym, został ukarany za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów oraz w przypadku, gdy dane osoby, której dotyczy wniosek, zostały umieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP. jest niepożądany. Zaistnienie którejkolwiek z tych okoliczności powoduje, że pobyt cudzoziemca w Polsce jest niepożądany, jeżeli dane cudzoziemca umieszczone są w wykazie niepożądanych cudzoziemców. Konsekwencją tego jest odmowa wydania zezwolenia na pracę.

89 Uchylenie zezwolenia na pracę
Katalog tych sytuacji ma charakter zamknięty. W świetle przepisu wojewoda uchyla zezwolenie, gdy uległy zmianie okoliczności lub dowody, odnoszące się do wydanej decyzji albo ustała przyczyna, dla której zostało udzielone zezwolenie na pracę. Zezwolenie podlega uchyleniu także wówczas, gdy podmiot powierzający wykonywanie pracy nie dopełnił ciążących na nim obowiązków. Wojewoda uchyli zezwolenie również w przypadku, gdy cudzoziemiec przestał spełniać wymagania do wykonywania zawodów regulowanych, nie podjął wykonywania pracy w okresie 3 miesięcy od daty rozpoczęcia ważności zezwolenia na pracę albo przerwał jej wykonywanie na czas dłuższy niż 3 miesiące, chyba że podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi powiadomi wojewodę o tym fakcie i określi okoliczności wskazujące, że zezwolenie będzie wykorzystane zgodnie z jego przeznaczeniem oraz wskaże przyczynę niepodjęcia pracy lub przyczynę przerwy.

90 Wygaśnięcie zezwolenia
Ustawodawca przewiduje specjalny sposób ustania ważności zezwolenia. Zgodnie z art. 88m u.p.z., zezwolenie na pracę wygasa z mocy prawa z dniem, w którym udzielono cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w związku z wykonywaniem pracy u tego samego pracodawcy na tym samym stanowisku. Przepis znajduje zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy łącznie spełnione są warunki w nim określone. Wygaśnięcie zezwolenia nastąpi więc wówczas, gdy cudzoziemiec przebywa w Polsce i wykonuje pracę na podstawie zezwolenia na pracę, a następnie, w trakcie jego ważności, występuje o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. W takiej sytuacji wygaśnięcie zezwolenia na pracę jest konieczne, ponieważ zmienia się podstawa legalnego pobytu i pracy w Polsce.

91 Zakaz dyskryminacji Punktem wyjścia analizy sytuacji zatrudnionych w Polsce cudzoziemców jest odpowiedź na pytanie o stosowanie wobec nich zasady niedyskryminacji w zatrudnieniu. Zakaz dyskryminacji dotyczy różnych etapów zatrudnienia: począwszy od prawa do poszukiwania pracy, poprzez dostęp do jej wykonywania, warunków świadczenia, aż po rozwiązanie stosunku pracy i jego konsekwencje dla pracownika.

92 Zasady równego traktowania ze względu na obywatelstwo
Zasady równego traktowania ze względu na obywatelstwo nie wprowadza wprost ustawa o promocji zatrudnienia. W odniesieniu do pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego i szkoleń bezrobotnych, przepisy przewidują, że wskazane usługi rynku pracy opierają się na zasadzie równości oznaczającej obowiązek udzielania wszystkim poszukującym pracy pomocy, bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynależność związkową. Takie sformułowanie katalogu pozwala przyjąć, że cudzoziemiec nie ma gwarantowanego prawa korzystania z określonych uprawnień, ponieważ brak obywatelstwa albo status cudzoziemca może stanowić przeszkodę w świadczeniu pomocy w zakresie poszukiwania pracy.

93 Nielegalne zatrudnienie lub inna nielegalna praca
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 13 u.p.z., nielegalne zatrudnienie lub inna nielegalna praca, obejmuje cztery sytuacje: 1) zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków, 2) niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego, 3) podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy, 4) powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pobyt i pracę, w przypadku gdy jest ono wymagane, lub powierzenie wykonywania pracy na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę.

94 Nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca oznacza natomiast, w świetle art. 2 ust. 1 pkt 14 ustawy, wykonywanie pracy przez cudzoziemca, który nie jest uprawniony do wykonywania pracy lub nie jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na podstawie przepisów szczególnych, lub którego podstawa pobytu na terytorium RP nie uprawnia do wykonywania pracy, lub na innych warunkach albo na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, lub bez umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie. O nielegalnej pracy cudzoziemca można mówić w odniesieniu zarówno do pracodawcy i podmiotu powierzającego pracę (nielegalnie zatrudnia lub powierza inną pracę zarobkową), jak i cudzoziemca (nielegalnie się zatrudnia lub przyjmuje inną pracę zarobkową).

95 Kontrola legalności zatrudnienia
Od dnia 1 lipca 2007 r. uprawnienia w przeszły do kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie z art. 1 ustawy o PIP, w zakresie określonym w ustawie, Inspekcja sprawuje nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów bhp, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej. Do zadań PIP w tym zakresie należy m.in. kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców. Kontroli PIP podlegają, zgodnie z art. 13 ustawy, pracodawcy – a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności zatrudnienia także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne – na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy.

96 Kontrola legalności zatrudnienia
Oznacza to, że inspektor jest upoważniony do kontroli pracy cudzoziemca wówczas, gdy pracę tę cudzoziemiec świadczy w podmiocie, który jest pracodawcą lub przedsiębiorcą, ale nie wtedy, gdy wykonuje on pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, na rzecz osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej (np. w charakterze niani do dziecka).

97 Kontrola legalności zatrudnienia
W razie stwierdzenia naruszeń przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących zatrudnienia cudzoziemców właściwe organy PIP są uprawnione do skierowania wystąpienia o usunięcie naruszenia, a także o wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób winnych. W przypadku stwierdzenia w toku kontroli wykroczenia polegającego na naruszeniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, właściwy inspektor pracy może prowadzić postępowanie mandatowe oraz występować z wnioskiem do właściwego sądu o ukaranie osób odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości

98 Kontrola legalności zatrudnienia
Na inspektorze ciąży również obowiązek zawiadomienia o naruszeniach przepisów odpowiednich organów. W zależności od rodzaju naruszeń, inspektor informuje ZUS (w sytuacji, gdy zatrudniony cudzoziemiec nie został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego), urząd kontroli skarbowej (w sytuacji nieodprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych) oraz Policję lub Straż Graniczną, jeżeli naruszono przepisy o cudzoziemcach. Gdy zostanie więc ujawnione, że cudzoziemiec świadczy pracę bez wymaganego zezwolenia lub na innym stanowisku, w innych warunkach niż określone w zezwoleniu, inspektor o naruszeniu powinien powiadomić również wojewodę.

99 Kontrola legalności zatrudnienia
Niezależnie od PIP, kontrolę legalności zatrudnienia cudzoziemców realizować może Straż Graniczna. Wśród jej kompetencji znalazło się także prawo przeprowadzania kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców, prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców, powierzanie im wykonywania pracy. Kontrolą mogą być objęci pracodawcy, przedsiębiorcy niezatrudniający pracownika i inne instytucje oraz, w przypadku uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów dotyczących legalności zatrudnienia cudzoziemców, osoby fizyczne.

100 Dziękuję za uwagę