Naukowa informacja o leku

Prezentacja na temat: "Naukowa informacja o leku"— Zapis prezentacji:

1 Naukowa informacja o leku
2014/2015

2 Zagadnienia i plan pracy
Podział i ogólna charakterystyka źródeł informacji. Sporządzanie wykazu piśmiennictwa. Bibliograficzne bazy danych: Medline Pubmed i Embase. Internet jako źródło informacji dla pacjenta na temat choroby i leku. Interakcje leków - wyszukiwanie i interpretacja informacji, ocena wyszukiwarek Ulotka o leku dla pacjenta. Internet źródłem informacji o leku niezbędnej dla farmaceuty. Zaliczenie.

3 Warunki zaliczenia Obecność na zajęciach Zaliczenie zadań cząstkowych
Referat? Krótkie omówienie ciekawej strony internetowej Zadanie zaliczeniowe - pisemne opracowanie problemu dotyczącego farmakoterapii.

4 Adresy farmacja.cm-uj.krakow.pl/dyd/niol

5 Zajęcia poza planem Wykład:
15 grudnia (poniedziałek) – godz (sala B)

6 Rozwój narzędzi informacji naukowej
katalog biblioteczny – najstarsza forma dokumentowania ludzkiej wiedzy zawartej w zgromadzonych zbiorach rękopisów oraz książek; bibliografia (1633 rok) – uporządkowany spis (wykaz, zestawienie) dokumentów dobranych wg pewnych kryteriów, spełniający określone zadanie informacyjne; abstrakt (1830 rok) – streszczenie bibliograficzne zamieszczone w specjalnych czasopismach referujących; pierwszym takim czasopismem był Pharmaceutisches Zentralblatt. Internet (1969 rok)

7 Informacja naukowa jest to dziedzina wiedzy i praktycznej działalności człowieka, obejmująca całokształt zagadnień związanych z informacją pochodną. Zadaniem informacji naukowej jest możliwie jak najszybsze zorientowanie czytelnika w źródłach informacji na interesujący go temat.

8 Obieg informacji naukowej utrudnia:
Bariera technologiczna – nienadążanie technologii przetwarzania informacji za wzrostem ilościowym informacji pierwotnej. Bariera językowa – trudność korzystanie ze źródeł informacji publikowanych w językach obcych, zwłaszcza w tzw. językach „trudno dostępnych”. Bariera terminologiczna – trudność zrozumienia terminologii używanej w innych dziedzinach wiedzy. Bariera administracyjna – ograniczenia spowodowane przepisami państwowymi, resortowymi, firmowymi itp. Bariera ekonomiczna – brak lub niedostatek środków finansowych na prowadzenie działalności informacyjnej.

9 Źródła informacji niedokumentalne dokumentalne zespołowe indywidualne
pochodne pierwotne wtórne

10 Dokumenty pochodne skierowujące do dokumentów pierwotnych np.: katalogi, bibliografie; zastępujące dokumenty pierwotne np.: opracowania analityczno-syntetyczne, przeglądowe; faktograficzne – zawierające rzeczową informację w układzie dostosowanym do potrzeb użytkownika np.: słowniki bibliograficzne, wydawnictwa statystyczne itp.

11 Źródła dokumentalne piśmiennicze niepiśmiennicze

12 Źródła piśmiennicze trzeciorzędowe (książki)
drugorzędowe (bibliografie) pierwszorzędowe (publikacje)

13 Dostępność książek w 23 aptekach ogólnodostępnych Krakowa

14 Wydawnictwa książkowe o zasięgu międzynarodowym
Merck Index Index Nominum Martindale. The Complete Drug Reference. AHFS Drug Information Book Handbook on Injectable Drugs Physicians’ Desk Reference Goodman and Gilman’s: The Pharmacological Basic of Therapeutics Stockley. Drug Interactions.

15 Index Nominum Opracowywany przez Szwajcarskie Towarzystwo Farmaceutyczne (20. wydanie w 2011 roku). 5,1 tys. nazw międzynarodowych w brzmieniu niemieckim, francuskim, hiszpańskim i łacińskim oraz 15,5 tys. synonimów, wzory strukturalne i sumaryczne, grupy ATC). 70 tys. nazw handlowych i 16,6 tys. firm ze 171 krajów.

16 Martindale 1883 -2014 6000 substancji leczniczych 180 000 preparatów
farmakoterapia około 700 schorzeń

17 AHFS – Drug Information
Od 55 lat przez farmaceutów dla farmaceutów Ponad 500 recenzentów Zasady farmakoterapii Stosowanie off-label

18 Czasopisma Na świecie jest wydawanych ponad 54 tys. czasopism naukowych, w których pojawia się ponad milion artykułów rocznie. Roczna subskrypcja dobrego czasopisma naukowego przez bibliotekę kosztuje USD. Dystrybucja czasopism naukowych w formie papierowej powoli zaczyna zanikać. Niemal wszystkie czasopisma udostępniają publikacje w formie plików PDF, które można pobierać z baz danych wydawców. Koszt jest jednak zbliżony do tradycyjnej subskrypcji czasopism. Od 2010 roku dostęp uczelni w Polsce do wybranych baz WBN (Elsevier i Springer) jest finansowany z budżetu państwa.

19 Czasopisma polskie Wybór odpowiedniego periodyku mogą ułatwić rankingi czasopism naukowych opracowywane przez niezależne instytucje naukowe, które przy ocenie biorą pod uwagę szereg czynników takich jak: jakość naukowa, jakość edytorska, zasięg, regularność ukazywania się czasopisma Lista filadelfijska (Filadelfijski Instytut Informacji Naukowej (ISI), 10 tys. tytułów czasopism) Index Copernicus (13 tys. tytułów czasopism z całego świata, w tym 1200 z Polski)

20 „Lista filadelfijska”
Jest to lista czasopism rejestrowanych w różnych bazach bibliograficznych ISI. Wskaźnik impact factor (IF) danego czasopisma to liczba cytowań uzyskanych przez to czasopismo w roku bieżącym dla artykułów opublikowanych w nim w ciągu dwóch poprzednich lat, podzielona przez ogólną liczbę artykułów zamieszczonych w tym czasopiśmie w tych samych dwóch latach. Źródłem wskaźnika IF jest wydawana corocznie baza Journal Citation Reports. Jej zawartość podlega stałej weryfikacji, w wyniku której do bazy wchodzą nowe tytuły, znikają natomiast te, które nie sprostały wymogom stawianym przez ISI.

21 Index Copernicus Inicjatorem był Marek Garczyński, który w 1995 roku zaczął wydawać pismo „Medical Science Monitor”. Stało się ono przyczynkiem do rozwoju serwisu, który miał na celu ułatwienie kontaktu między naukowcami. W 2001 r. opracowano zasady wieloparametrycznej oceny czasopism, a rok później włączono czasopisma zagraniczne. Obecnie serwis posiada siedem modułów: IC Scientists IC Institutions IC Journals Master List IC Publishers Panel IC Virtual Research Group IC Contract Research Organisation Publishig (publikowanie czasopism medycznych o międzynarodowym zasięgu)

22 Czasopisma polskie (Index Copernicus)
Postępy Polskiej Medycyny i Farmacji (IC 4,29) – prace powstałe w oparciu o projekty finansowane przez Polpharmę Farmacja Polska – miesięcznik PTFarm (IC 4,14) Postępy Fitoterapii (IC 3,88) Gazeta Farmaceutyczna dla farmaceutów i lekarzy – miesięcznik PTFarm, PTL, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (IC 2,72) Farmacja Szpitalna w Polsce i na świecie/Farmacja Kliniczna/ Farmacja Onkologiczna – kwartalnik pod patronatem PTL Farmacja Współczesna – kwartalnik (IC 3,95), (pełne teksty)

23 Czasopisma polskie (Index Copernicus)
Czasopismo Aptekarskie – niezależny ogólnopolski miesięcznik farmaceutyczno medyczny, kontynuator czasopisma założonego w 1871 roku we Lwowie, Lek w Polsce Manager Apteki (IC 0,80) – Terapia (IC 3,66) – Problemy Terapii Monitorowanej Medycyna po Dyplomie (IC 2,18) Medycyna Praktyczna (IC ok. 3)

24 Czasopisma polskie indeksowane w Polskiej Bibliografii Lekarskiej
Czasopismo Aptekarskie (1 art.) Farmacja Polska (4523 art.) Farmacja Współczesna (161 art.) Farmakoekonomika (80 art.) Apteka Szpitalna (44 art.) Postępy Fitoterapii (394 art.) popularnonaukowe przeznaczone dla farmaceutów i pacjentów ABC Apteki Dbam o Zdrowie Moda na Farmację / Moda na Zdrowie

25 Czasopisma polskie Aptekarz Polski www.aptekarzpolski.pl
Terapia i Leki Świat Medycyny i Farmacji Bez Recepty Farmacja Praktyczna Magazyn Aptekarski Magister Farmacji Puls Farmacji Świat Farmacji Leki Ziołowe – Panacea Rośliny Lecznicze w Polsce i na Świecie

26 Wyniki ankiety – regularny kontakt z czasopismami 59 magistrów i 38 techników w aptekach otwartych 18 magistrów i 12 techników w aptekach szpitalnych

27 Wyniki ankiety – najbardziej cenione czasopisma

28 Czasopisma w języku angielskim
Drugs Clinical Pharmacokinetics Drug Safety Pharmacotherapy The Annals of Pharmacotherapy Clinical Pharmacology & Therapeutics Therapeutic Drug Monitoring The Lancet British Medical Journal JAMA

29 Redagowanie bibliografii załącznikowej
Każdy autor pracy naukowej (np.magisterskiej) powinien dołączyć do niej bibliografię załącznikową, czyli wykaz źródeł wykorzystanych przy pisaniu pracy. W bibliografii załącznikowej stosuje się opis bibliograficzny, czyli uporządkowany zespół danych o dokumencie, służących do jego identyfikacji. Zasady opisu dokumentów ustalają normy: PN-ISO 690: 2002 – polska wersja międzynarodowej normy: ISO 690:1987. PN-ISO 690-2: polska wersja międzynarodowej normy: ISO 690-2: 1997.

30 Zasady ogólne Źródłem danych jest karta tytułowa dokumentu.
Elementy opisu muszą być wymienione w ściśle określonej kolejności. Należy zachować język i pisownię występujące w dokumencie. Każdy element opisu należy wyraźnie oddzielić od elementów następnych. Należy zachować jednolitą interpunkcję. Bibliografię można uporządkować alfabetycznie lub chronologicznie. Umieszcza się ją po tekście głównym, a przed materiałami pomocniczymi np.: indeksami, streszczeniami itp.

31 Numerki ISBN - Międzynarodowy znormalizowany numer książki służący do jednoznacznej identyfikacji wydawcy i wydawanych przez niego publikacji zwartych (książek, broszur, programów komputerowych, map, filmów, mikrofilmów). ISSN – Międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictw ciągłych (czasopism, gazet, serii numerowanych, roczników) ukazujących się na różnych nośnikach. Na świecie nadano ponad milion numerów ISSN. DOI – cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego (elektronicznych wersji publikacji naukowych, czasopism, plików multimedialnych, programów komputerowych), który nie zależy od fizycznej lokalizacji, lecz jest do niego na stałe przypisany.

32 Opis bibliograficzny książki
Autor/Autorzy Tytuł odpowiedzialność drugorzędna (redaktor, tłumacz) Wydanie Miejsce wydania (w oryginalnym języku) Wydawca Rok wydania Liczba tomów Liczba stron ISBN

33 Opis bibliograficzny książki - przykłady
Maj Stanisław: Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego (nienowotworowych). Warszawa: Wydawnictwo lekarskie PZWL, s. ISBN Maj S.: Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego (nienowotworowych) ISBN Latkowski Bożydar (red.): Farmakoterapia w otolaryngologii. Warszawa: Wydawnictwo lekarskie PZWL, s. ISBN Physicians Desk Reference 55 Ed., ISBN

34 Opis bibliograficzny artykułu w wydawnictwie zwartym
Pod pojęciem artykułu rozumie się niezależny tekst stanowiący część publikacji. Elementy opisu dotyczące artykułu podajemy przed danymi przypisu odnoszącymi się do całości książki i wyraźnie oddzielamy stosując np. „W” lub „In”. Na końcu przypisu podajemy paginację wskazującą na lokalizację artykułu w obrębie książki np.: Mrozikiewicz A.: Interakcje leków. W: Chodera A., Herman Z.S. (red.): Farmakologia kliniczna. Wydanie 2., Warszawa PZWL s ISBN X

35 Opis bibliograficzny artykułu w wydawnictwie ciągłym
Autor artykułu Tytuł artykułu Odpowiedzialność drugorzędna np. tłumacze (Tł, z ang.), redaktorzy, ilustratorzy Tytuł czasopisma Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego: rok, vol (nr), str.

36 Opis bibliograficzny artykułu w wydawnictwie ciągłym - przykłady
Neuhaus P, Klupp J, Langrehr JM: mTor Inhibitors: An Overview. Liver Transplantation, 2001, 7(6), Napoli KL i wsp.: From Beach to Bedside: History of the Development of Sirolimus. Therapeutic Drug Monitoring, 2001, 23(5), Nyholm D: Pharmacokinetic optimisation in the treatment of Parkinson’s disease: an update. Clin Pharmacokinet. 2006, 45(2),

37 Dokument elektroniczny
może przypominać publikację drukowaną (książkę, czasopismo, artykuł lub rozdział); może przyjmować postać (typ nośnika) programu komputerowego, bazy danych, plików (dostępnych w trybie online, na płycie CD-ROM, dyskietce) oraz nowych rodzajów dokumentów nie mających odpowiedników drukowanych jak grupy i listy dyskusyjne, bazy danych, strony www; Publikacja elektroniczna nie zawsze zawiera cechy fizyczne właściwe publikacjom drukowanym (tomy, zeszyty, strony); Źródłem danych jest ekran, dokumentacja towarzysząca, opakowanie.

38 Opis bibliograficzny dokumentu elektronicznego
Autor Tytuł (w formie występującej w źródle) Typ nośnika podany w nawiasie kwadratowym, np. [online], [CD-ROM], [dyskietka] Wydanie (wersja) Miejsce wydania, Wydawca, Data wydania, Data aktualizacji Data dostępu (podana w nawiasie kwadratowym dla dokumentów online) Warunki dostępu (tylko dla dokumentów dostępnych online) Numer znormalizowany (ISBN lub ISSN)

39 Opis bibliograficzny dokumentu elektronicznego - przykłady
Encyclopedia of Surface and Colloid Science [online]. New York, Marcel Dekker, Inc , [dostęp 12 maja 2005]. Dostępny w Internecie Indeks leków [CD-ROM]. Kraków, Medycyna Praktyczna, ISBN Szramka B, Kowalczyk MJ, Żaba R: Szczepionka w profilaktyce i leczeniu zakażeń opryszczki. Post Dermatol Alergol [online] 2008, 35(5), , [dostęp 17 listopada 2008]. Dostęp w Internecie: 56&magazine_subpage=ABSTRACT