Astrofizyka z elementami kosmologii

Prezentacja na temat: "Astrofizyka z elementami kosmologii"— Zapis prezentacji:

1 Astrofizyka z elementami kosmologii
Temat 02: Obserwacje astronomiczne T.J. Jopek IOA UAM Tel Kom T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

2 Dzisiejsze prezentacje: 17 marzec 2009
1. Magdalena Chrabąszczewska Temat: Astronomowie starożytni 2. Zuzanna Kabacińska Temat: Mikołaj Kopernik 3 Szymon Murawski Temat: Misja kosmiczna Gaja Uwaga! Czas prezentowania nie może przekroczyć 13 minut. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

3 Natura obserwabli astronomicznych
W astronomii, mamy trzy rodzaje obserwabli: cząsteczki, bryłki materii kosmicznej, cząsteczki elementarne, promieniowanie elektromagnetyczne. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

4 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 4 4

5 100=1 101=10 10? 102=100 ~103=1000 104 = T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 5

6 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 6 6

7 Zjawisko meteoru Energia kinetyczna super bolidów  energii wybuchów jądrowych T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 7 7

8 Przebieg zjawiska bolidów, czyli rezultatów oddziaływań z cząsteczkami atmosfery dużych meteoroidów (1-10 metrów), Jego różnorodność umożliwia klasyfikację tych ciał, scharakteryzować ich własności fizyczne i chemiczne. Jest to Kluczowe dla poznania różnorodności populacji małych ciał Układu Słonecznego. Jak dotąd nie mamy zbyt wiele Danych obserwacyjnych umożliwiających opis zderzeń dużych ciał z planetami. Dlatego każdy przypadek takiego zderzenia ma duże znaczenie dla pogłębienia znajomości tego typu zjawisk. W 1994 roku Departament Obrony USA ujawnił uzyskane z pomocą militarnych satelitów obserwacje jasnych bolidów. W okresie zarejestrowano 136 przypadków atmosferycznych wybuchów superbolidów o energii > 1 K TNT. Rzeczywista liczba takich zjawiska jest przynajmniej 10 razy większa. Obserwacje bolidów są ważne dla zrozumienia dlaczego powodujące te zjawiska meteoroidy rozpadają się przy ciśnieniu dynamicznym wyraźnie niższym od ich wytrzymałości mechanicznej? Meteoryt Peekskill rozpadł się pod wpływem ciśnienia MPa, a tymczasem jego wytrzymałość mechaniczna wynosi 30 MPa. Jest to istotny problem, albowiem pozwala jego rozwiązanie pozwoli ustalić jakie meteoroidy mogą dotrzeć do powierzchni ziemi, co z kolei umożliwia wiarygodną ocenę zagrożenia ze strony małych ciał. Bolidy m średnicy T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

9 Spadek meteorytu Peekskill H6
Spadek meteorytu Peekskill H6 Piątek, imieniny Arnolda, Bogdana Vinf=14.7 km/sec, H=3.4 do horyzontu, Vg=10.1 km/s. Pierwsza obserwacja h=46.4 km, Przelot trwal 40 s, obserwowana trajektoria ok. 700 km fragmentacja rozpoczęła się na h=41.5 km, odłamki (70 sztuk) rozproszyły się na 20 km w powietrzu, na powierzchni ziemi w elipsie 80x15 km Wysok 30 km, predkość końcowa 3 km/sec, lot bez ablacji, bez zjawiska bolidu ~50 km. Uderzenie w samochód z 80 m/s Orbita: e=0.41, a=1.5, q=0.89, peri=308 node=17, i=5, T=1.82 Masa 12kg leciał od Kentucky do NY Wytrzymałość mechaniczna 30 Mpa, fragmentacja zaczęła się przy Mpa ? Za uszkodzony samochód uzyskano ja niosą wieści od tys. USD. Patrz Nature 367, 1994 Feb 17 pp 1992, październik 9, 23:48 UT T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 9 9

10 Obserwacje TV meteorów T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 10

11 Automatyczna Kamera Bolidowa (Ondrejov)‏
Automatyczna Kamera Bolidowa (Ondrejov)‏ Optyka – 3.5/30 mm Zeiss Distagon Błona fotograficzna 9x12cm (32 sztuki ładowane automatycznie, ASA) Obraz nieba ma 8cm rozdz 8 minut kątowych, czułość do –4mag 1-2 ekspozycji w ciagu nocy. Kamera posiada własny komputer kontrolujący jej pracę zgodnie z ustalonym planem, warunkami atmosferycznymi (opady, temperatura, wiatr). (Krytyczna temperatura od –30 stopni C.)‏ Komputer można podłączyć via modem do sieci internetowej, co pozwala na zdalne sterowanie pracą kamery, na dwustronną komunikację. Aktualne wersje kamer posiadają możliwość wysyłania SMS-ów. Zasilanie 220 V/50 Hz 110 V/60 Hz, jeśli nastąpi awaria zasilania, system zabezpieczający umożliwia dokończenie ekspozycji, zamknięcie pokryw kamery etc. Po przywróceniu zasilania, kamera ma zdolność ponownego automatycznego uruchomienia. Automatykę można odłączyć jeśli chcemy by kamera pracowała w trybie obsługi ręcznej. Fot. P. Spurny T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 11 11

12 Sieć kamer bolidowych © Pracownia Komet i Meteorów
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 12

13 Obserwacje bazowe meteorów
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 13

14 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 14

15 Wiele gwiazd posiada drobną składową: pyl, ... .
Wiele gwiazd posiada drobną składową: pyl, ... . wiele gwiazd posiada drobną składową: pyl, ... . This image from NASA's Hubble Space Telescope shows for the first time the inner region of a 200-billion mile diameter dust disk around thestar Beta Pictoris. This region has long been hidden from ground-based telescopes because of the glare from the central star. The disk is slightly warped. If the warp were there when the star formed, it would long since have flattened out, unless it is produced and maintained by the gravitational pull of a planet. The suspected planet would dwell inside a five-billion mile diameter clear zone inside the inner edge of the disk. Top This is a visible light image of the disk, which appears spindle-like because it is tilted nearly edge- on to our view. The disk is made up of microscopic dust grains of ices and silicate particles, and shinesby reflected light from the star. This image indicates that the central clearing is occupied by one or more planets which agglomerated out of the disk and then swept out smaller particles. The bright star, which lies at the center of the disk, is blocked out in this image. Bottom False-color is applied through image processing to accentuate details in the disk structure. Hubble reveals that the pink-white inner edge of the disk is slightly tilted from the plane of the outer disk (red-yellow-green) as identified by a dotted line. A simple explanation is that a large planet is pulling on the disk. It is not possible to see the planet directly because it is close to the star, and perhaps a billion-times fainter. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 15 15

16 COBE/DIRBE - obraz nieba w podczerwieni
Pył międzygwiazdowy w otoczeniu płaszczyzny Galaktyki Zodiakalny pył w otoczeniu płaszczyzny ekliptyki COBE/DIRBE image of the infrared sky. The S-shaped blue streak is the zodiacal light in the plane of our Solar System. COBE/DIRBE - obraz nieba w podczerwieni T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 16 16

17 Interstellar Dust-Bunnies of NGC 891
Gwiazdy i pył w Koronie Południowej © WIYN, Inc., 3.5-m WIYN Telescope Stars and Dust in Corona Australis Interstellar Dust-Bunnies of NGC 891 © Loke Kun Tan T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 17 17

18 Rozpad komet i planetoid
Olsztyn Rozpad komet i planetoid 1/P Halley 73P/Schwassmann 3 Zderzenie małych planet C/1999 S4 Symulacja z pracy Patricka, 100 km asteroidy 5km/s T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 18

19 Kratery na powierzchni komety 81P/Tempel
Kratery na powierzchni komety 81P/Tempel Głazy na powierzchni planetki 433 Eros Mimas, T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii 19 19

20

21 Ruch komet i planetek NEA
Poznan Ruch komet i planetek NEA Apophis średnica km Opis ruchu ciał względem Śłońca elementy orbity: a, e, w, W, i, T

22 Pochodzenie strumieni meteoroidów
Wyrzutu materii kometarnej Bilans energii Giotto mission ESA T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

23 Fizyka wyrzutu materii kometarnej
Siły działające na meteoroid T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

24 Fizyka wyrzutu materii kometarnej
Formuła na szybkość wyrzutu meteoroidu, (m/sek) T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

25 Szybkości wyrzutu meteoroidów
Szybkości orbitalne komet ~40 km/sek T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

26 Powstanie strumienia meteoroidowego
Faza I. Rój meteoroidów T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

27 Ewolucja strumienia meteoroidowego
Faza II. Strumień meteoroidów T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

28 Strumień meteoroidów Kwadratydy
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

29 Natura obserwabli astronomicznych
Cząsteczki, bryłki materii pozaziemskiej: do niedawna jedyne źródło materii kosmicznej materia badana w laboratoriach fizyko-chemicznych metodami typowymi dla fizyki i chemii jak dotąd obserwacje tych obiektów niewiele wniosły do współczesnego obrazu Wszechświata T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

30

31 Widmo mas obiektów we Wszechświecie
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

32 Natura obserwabli astronomicznych
W astronomii, mamy trzy rodzaje obserwabli: cząsteczki, bryłki materii kosmicznej, cząsteczki elementarne, promieniowanie elektromagnetyczne. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

33 Cząsteczki elementarne
W przestrzeni około ziemskiej obserwowane są jądra atomowe, cząstki elementarne jak protony, elektrony … neutrina Materią tą zajmuje się fizyka promieniowania X. Niełatwo jest wyznaczyć trajektorię tych cząstek. Wiemy, że jednym z ich źródeł jest Słońce. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

34 Zorza polarna. Kwiecień, 2000.
Wiatr słoneczny - jądra atomowe, - cząstki elementarne: protony, elektrony, neutrina © Wojciech Bryś Wojciech Bryś, Tessar 45/ sek 200 ASA godz 22:00, Zieleń to świecenie pobudzonego tlenu (znajduje się w niższych warstwach) Czerwono świeci wzbudzony wodór. Mechanizm świecenia podobny do świecenia neonów: wysoko próżniowe wyładowania. Wiatr słoneczny wydostaje się z okolic fotosfery przez dziury koronowe (linie pola magnetycznego są tam otwarte), wiatr pędzi z szybkością 450 km/sek, Uderza w ziemską magnetosferę, w okolicach biegunów magnetycznych (otwarte linie pola H) dostaje się do atmosfery Ziemi. Zorza polarna. Kwiecień, 2000. Golęczewo k. Poznania

35 Efekt działania wiatru słonecznego
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

36 Detecting Neutrinos Neutrinos Super Kamiokande Mozumi Mine, Japan 50,000 tons of water 40 meters

37 Neutrina słoneczne – detektor Super-Kamiokande
Widok Słońca w neutrinach. Pole widzenia 90x90 stopni Rezultat 500 dniowych obserwacji

38 Sonda Genesis, cel - pobranie próbek
The Genesis spacecraft was the first ever attempt to collect a sample of solar wind, and the first "sample return mission" to return from beyond the orbit of the Moon. It was launched on August 8, 2001, and crash-landed on September 8, 2004 after a design flaw prevented the deployment of its drogue parachute. The crash contaminated many of the sample collectors, but subsequent processing was able to isolate useful samples, and as of March 2008 all of the mission's major science objectives are expected to be achieved successfully.[ Sonda Genesis, cel - pobranie próbek z wiatru Słonecznego i dostarczenie ich na Ziemię. ( ) T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

39 Planowane przechwycenie sondy Genesis
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

40 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

41 Natura obserwabli astronomicznych
W astronomii, mamy trzy rodzaje obserwabli: cząsteczki, bryłki materii kosmicznej, cząsteczki elementarne, promieniowanie elektromagnetyczne. Współczesny obraz Wszechświata, współczesna kosmologia głównie opiera się na obserwacjach promieniowania elektromagnetycznego docierającego z kosmosu w okolice Ziemi. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

42 Promieniowanie EH 2017-04-17 Ciąg przemieszczających się
zaburzeń elektrycznych i magnetycznych Promieniowanie E-H można wykryć w wyniku jego oddziaływania z materiałami jakie napotyka na swej drodze. Energia promieniowania transformowana jest w inną postać dogodną do ilościowego określenia.

43 Promieniowanie EH Natura falowo-korpuskularna Dla fali płaskiej mamy:
Promieniowanie EH x Natura falowo-korpuskularna Dla fali płaskiej mamy: E0, , c, ν,  są stałymi; t oznacza czas, x – współrzędna przestrzenną mierzoną wzdłuż kierunku rozchodzenia się światła.

44 Promieniowanie EH fala EH rozprzestrzenia się z szybkością v charakterystyczną dla danego ośrodka częstość promieniowania ν jest dla danej fali wielkością stałą długość fali λ jest zależna od ośrodka, przez który fala E-H przechodzi dla próżni, analogiczny związek ma postać E0, , c, ν,  są stałymi; t oznacza czas, x – współrzędna przestrzenną mierzoną wzdłuż kierunku rozchodzenia się światła. w próżni szybkość propagacji fali E-H wynosi c i jest fundamentalną stałą fizyczną

45 Właściwości propagacyjne ośrodka charakteryzowane
są stosunkiem: n - współczynnik załamania ośrodka, ε - przenikalność dielektryczna ośrodka, μ - przenikalność magnetyczna ośrodka. Własności kwantowe promieniowania reprezentuje formuła: h - stała Plancka m – masa fotonu T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

46 Oprócz energii, fotonom można przypisać odpowiadającą im temperaturę:
gdzie k - stała Boltzmana. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

47 Widmo fal elektromagnetycznych
Pasmo Długość fali Częstość (Hz) Energia (J) Tempera. (K) Gamma < 0.1 nm >3 ·1018 >2 ·10-15 >108 Rentgenowskie nm 3· · 1015 2 · ·10-18 1010 – 105 Ultrafioletowe nm 3 · 2· ·10-19 ·104 Optyczne 300 nm-1μ m ·1014 7· ·10-19 5·104 – 104 Podczerwone 1 μm-1 mm 3· ·1011 2· ·10-22 104 – 10 Mikrofalowe 1 mm-3 cm 3· 2· ·10-24 Radiowe 1 mm-30 m 3· 2· ·10-27 10 - 5·10-4 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

48 Okna atmosferyczne 5000 A - okno wizualne 1 m - okno radiowe.
100 m - w wysokich górach możemy rejestrować promieniowanie podczerwone T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

49 Natura obserwabli astronomicznych
Natura obserwabli astronomicznych bryłki materii kosmicznej meteoroidy, mikrometeoroidy, cz. Brownlee jądra atomowe, cząstki elementarne: elektrony, protony, jądra atomowe, ... promieniowanie E-H kierunek propagacji, położenie obiektu: astrometria, astronomia pozycyjna, energia, jasność obiektu: astrofizyka, fotometria, spektroskopia polaryzacja: astrofizyka Obserwacje promieniowania EH dostarczają ok. 95% informacji wykorzystanej do konstrukcji Modelu Wszechświata.

50 Natura obserwacji astronomicznych
Obserwacje promieniowania E-H zawsze dokonywane są z pomocą zestawu urządzeń będących układem typowego przetwornika. Każdy przetwornik oddziałuje z odbieranym sygnałem, wskutek czego część energii sygnału zostaje stracona, a jednocześnie sygnał ulega modyfikacji - zniekształceniu T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

51 Konieczne są: W tym celu: kalibracja narzędzia obserwacyjnego,
opracowanie obserwacji W tym celu: Obserwator wyznacza poprawki do rejestrowanego sygnału, czyli określa wszystkie istotne błędy systematyczne. Zniekształcenia sygnału o charakterze losowym opracowuje za pomocą statystyki matematycznej. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

52 Obserwacje wykonywane na powierzchni Ziemi
Dodatkowe zniekształcenia sygnału: oddziaływanie atmosfery; propagacja promieniowania E-H przez zmienny ośrodek ruch Ziemi (obserwatora); wpływa na rejestrację kierunku propagacji promieniowania E-H zmienność układu odniesienia, w którym dokonywane są obserwacje T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

53 Atmosfera Ziemi Średnica Ziemi = 12756 km Wysokość jonosfery = 350 km
Grubość troposfery przyjaznej dla człowieka = 7-8 km, rozmiarów Ziemi T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

54 Atmosfera Ziemi T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

55 T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

56 Straty energii, ekstynkcja : absorbcja, rozpraszanie
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

57 Ekstynkcja, straty energii Straty energii ~25%
Stopień absorbcji zależy od liczby molekuł znajdujących się na drodze promieniowania. Oznacza to, że absorbcja energii świetlnej danej gwiazdy zmienia się wraz z wysokością gwiazdy nad horyzontem (rys. 6). Minimalną wartość ma miejsce w kierunku zenitu, ale nawet wówczas tracimy ~25% promieniowania. Pomiary jasności wymagają więc sporej ostrożności, zwłaszcza kiedy dokonywane są metodą względną a brane pod uwagę gwiazdy znajdują się na wyraźnie różnych wysokościach. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

58 Kierunku propagacji fali EH
Refrakcja, zmiana Kierunku propagacji fali EH T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

59 Refrakcja. Model płaskiej atmosfery
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

60 Ekstynkcja i refrakcja chwilowe = Scyntylacje i seeing
Lokalne zmiany temperatury w zawirowaniach turbulencyjnych powodują powstanie obszarów o nieco innych współczynnikach załamania. Stąd różne fragmenty wiązki światła gwizdy doznają w atmosferze przypadkowych zmian kierunku propagacji. W konsekwencji pewna część energii, wskutek chaotycznego załamania wiązki, nie dostaje się do pola widzenia teleskopu powodując spadek zebranej energii. Gdy wskutek sprzyjającego załamania do teleskopu dostanie się więcej energii, obserwujemy wzrost jasności. W rezultacie mamy do czynienia z szybkimi fluktuacjami jasności. Dlatego wyznaczane jasności gwiazd brane są jako wartości średnie z tego scyntylacyjnego szumu. Scyntylacje występują także w paśmie radiowym, ich przyczyną są niejednorodności w jonosferze. Turbulencje w atmosferze Ziemi wpływają na jakość teleskopowego obrazu gwiazdy. Zjawisko to nazywamy angielskim słowem "seeing". Rozumiemy przez nie trójwymiarowy ruch obrazu gwiazdy (obraz porusza się w płaszczyźnie ogniskowej lub ucieka z niej) jak i szybkość zmian jasności gwiazdy (scyntylacje). T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

61 refrakcja jonosferyczna
Pasmo radiowe, refrakcja jonosferyczna W paśmie radiowym energia promienista absorbowana jest podczas przejścia promieniowania przez aktywną elektrycznie jonosferę, oraz przez troposferę. Wpływ jonosfery mocno zależny jest od jej stanu, na który wyraźny wpływ ma aktywność Słońca. W warstwach niższych fale radiowe są tłumione przez obfite w wilgoć chmury, pas wodny i tlen. Są to czynniki zależne od warunków meteorologicznych. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

62 Ruch obserwatora a kierunek propagacji fali E-H
Kierunek przyjścia fotonów ulega także zmianom z powodu ruchu obserwatora w przestrzeni kosmicznej Zmiany te wiążą się ze zjawiskami aberracji i paralaksy kierunku propagacji promieniowania G’ G T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii Wideo Massimo Mogi Vicentini

63 Ruch obserwatora a kierunek propagacji fali E-H
Ruchomy obserwator Aberracja kierunku propagacji fali EH: Δθ = ΔθI + ΔθII Wideo Massimo Mogi Vicentini T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

64 Fizyka precesji LS i nutacji osi rotacji bryły Ziemi
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

65 Precesja Luni-Solarna osi rotacji bryły Ziemi
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

66 Ruch układu odniesienia: precesja i nutacja
Biegun świata P z epoki T0 przesunął się do położenia P1. Odpowiednie zmiany położenia punktu równonocy to: ϒ do ϒ1. Tempo ruchu punktu równonocy wynosi ~50’’/rok. Precesja Luni Solarna: - ruch bieguna świata i punktu równonocy wokół bieguna ekliptyki. - ruch układu odniesienia jako całości. Nutacja: wahania prawdziwego bieguna świata (±9’’) wokół trajektorii średniego bieguna. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

67 Ruch układu odniesienia: precesja planetarna
Biegun ekliptyki K z epoki T0 przesunął się do położenia K1. Ruch bieguna ekliptyki pociąga zmiany położenia punktu równonocy z ϒ do ϒ1. Tempo ruchu punktu równonocy wynosi ~0.5’’/rok. Precesja planetarna: - ruch bieguna ekliptyki i punktu równonocy wokół bieguna świata, - ruch układu odniesienia jako całości. Ekliptyka i jej bieguny zmieniają swoje położenie w wyniku perturbacji planet na ruch układu Ziemia Księżyc. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

68 Kalibracja, opracowanie obserwacji astronomicznych
Obserwacje fotometryczne (energia promieniowania EH): - błędy instrumentalne, - uwzględnienie ekstynkcji atmosferycznej, - statystyczne metody opracowania pomiaru. Obserwacja kierunku przyjścia prmomienowania EH: - błędy instrumentalne, instrumentalny profil, - refrakcję astronomiczną, - aberracje (dobową, roczną, planetarną), - paralaksę (dobową, roczną, wiekową), - precesję i nutację, - statystyczne metody opracowania pomiarów, - inne zagadnienia np. zagadnienie skali czasu. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

69 Obserwacje astronomiczne: cele
- mapy sfery niebieskiej, - katalogi współrzędnych gwiazd: fundamentalne, względne, katalogi fundamentalne definiują układ odniesienia, - ruch ciał (efekt Dopplera, zmiany położeń ciał niebieskich), - masy gwiazd (ruchy gwiazd w układach podwójnych) - odległości do gwiazd (paralaksy trygonometryczne). - liniowe rozmiary ciał niebieskich, - skład chemiczny (spektroskopia), - zastosowania praktyczne: nawigacja, GPS, sondy, - zastosowania mniej praktyczna: kosmogonia, kosmologia. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

70 Dziękuję za uwagę T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii
T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii

71 Najbliższe prezentacje studenckie: 24 marzec 2009
1. Mruczkiewicz Michał Temat 4: Zegar atomowy 2. Ciszewski Paweł Temat 6: Zaćmienia Słońca i Księżyca 3. Zimorski Szymon Temat 5: Gwiazdy podwójne 4. 5. 6. Uwaga! Czas prezentowania nie może przekroczyć 13 minut. T.J.Jopek, Astrofizyka z elementami kosmologii