Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Systemy Ekspertowe w medycynie

Podobne prezentacje


Prezentacja na temat: "Systemy Ekspertowe w medycynie"— Zapis prezentacji:

1 Systemy Ekspertowe w medycynie
Paweł Stasiak Radosław Sobieraj

2 Zawartość prezentacji
Wprowadzenie Początki Spis systemów ekspertowych stosowanych w medycynie Kierunek rozwoju Medyczne Systemy Ekspertowe

3 Medyczne Systemy Ekspertowe
Wprowadzenie Systemy eksperckie w medycynie mają następujące zadania: Diagnostyka medyczna Wykrywanie związków przyczynowo-skutkowych (objaw-choroba) Badania genetyczne Medyczne Systemy Ekspertowe

4 Medyczne Systemy Ekspertowe
Wprowadzenie Zastosowanie systemów ekspertowych w medycynie może niejednokrotnie uratować życie pacjenta, np. na oddziale intensywnej terapii. Lekarz może przecież zbyt późno zareagować na pewne zmiany ustrojowe człowieka, a inteligentny system informatyczny wychwyci ustępstwa w ułamku sekundy, po czym zaaplikuje np. odpowiednią dawkę leku. Medyczne Systemy Ekspertowe

5 Medyczne Systemy Ekspertowe
Wprowadzenie Niepewność można uznać za jeden z naczelnych paradygmatów medycznego systemu ekspertowego. Jej źródłem są zarówno subiektywne odczucia i relacje pacjenta, jak i empiryczna wiedza medyczna. W medycznym systemie ekspertowym (także w tradycyjnym postepowaniu medycznym) dokonuje si ich przełozenie w niepewnsc diagnoz medyczn, niepewn terapi (w szczególnoci terapi farmakologiczn) i niepewn prognoz medyczn. Implementacja wymienionych składowych postpowania medycznego wymaga odpowiednich mechanizmów jzykowych. Przykładowo, w systemach regułowych uywa si w tym celu współczynników pewnoci samych reguł, a take dopuszcza wystpowanie konfliktowego zbioru reguł aktywnych oraz niezgodnoci pomidzy konkluzjami reguł o podobnych przesłankach. Omawiany czynnik niepewnoci uwzgldniono take w kolejnych medycznych systemach ekspertowych, midzy innymi: ONCOCIN/OPAL, Internist, DXplain, QMR, VM czy MED2. Wikszo z nich wspomaga diagnostyk pewnej grupy schorze, niektóre zajmuj si dodatkowo doradztwem w zakresie planowania terapii farmakologicznych. Nie spotyka si wród nich systemów zdolnych prognozowa efekty leczenia farmakologicznego. Tymczasem, poytek płyncy z moliwoci uzyskania odpowiedzi na pytania typu: "jaka jest pewno, e po roku trwania kuracji wskazanym silnym lekiem sterydowym bdzie mona zastpi go lekiem mniej inwazyjnym?" lub moliwoci postawienia długoterminowej prognozy na temat stanu zdrowia pacjenta byłby niewtpliwy. W projektowanym systemie RiAD (ang. Relief in Asthma Desease) podjto prób skonstruowania, obok innych, modułu prognozujcego efekty leczenia astmy oskrzelowej. Kluczowe dla jakoci tego modułu s decyzje dotyczce wyboru metody reprezentacji wiedzy oraz algorytmów wnioskowania, a take postaci podsystemu utrzymywania wiarygodnoci przekona TMS (ang. Truth Maintenance System). Medyczne Systemy Ekspertowe

6 Medyczne Systemy Ekspertowe
Początki Historycznie rzecz ujmując, pierwszy medyczny system ekspertowy o znaczeniu praktycznym powstał w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Był to system regułowy MYCIN, przeznaczony do diagnostyki i projektowania terapii w chorobach infekcyjnych krwi. Reguły, reprezentowane w postaci wyrażeń języka Lisp, posiadały w systemie MYCIN współczynniki pewności, za tradycyjne wnioskowanie "w tył" połączono w nim z pewnymi heurystycznymi technikami dowodzenia hipotez. Reasumując, w systemie MYCIN dopuszczono możliwość posługiwania się wiedzą niepewną i prowadzenia wnioskowań przybliżonych. Medyczne Systemy Ekspertowe

7 Spis systemów eksperckich stosowanych w medycynie 1/3:
MYCIN GermAlert Germwatcher Gideon Icons ToxoNet Help VIE-PNN CaDet CCIS DermaDex Cancer, me?? FACTS ACORN Thorask POEMS Jeremiah Orthoplanner RaPiD TxDENT Medyczne Systemy Ekspertowe

8 Spis systemów eksperckich stosowanych w medycynie 2/3:
ILIAD v. 4.5 ADE Monitor Colorado Medicaid DoseChecker PEPID PRODIGY Geninfer DR GAIT III THALIUM DIAGNOSTIC WORKSTATION SETH Interpretation of acid-base disorders Epileptologist`s Assistant DiagnosisPro Larsen MINERVA Dxplain PEIRS NEO GANESH Medyczne Systemy Ekspertowe

9 Spis systemów eksperckich stosowanych w medycynie 3/3:
MammoNet - Mammography Decision Support Phoenix & ISIS VENTEX CLINICAL EVENT MONITOR Peris COMPUTERIZED MDEICAL DIAGNOSIS APACHE III LIPORAP PUFF MDDB BETON DICKINSON LABORATORY SYSTEMS RHEUM EXPERT QMR Liporap IMM/SERVE A DECISION SUPPORT SYSTEM USING CPGOH HEPAXPERT I, II, III/WWW T-IDDM PROJECT Medyczne Systemy Ekspertowe

10 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN MYCIN to program do diagnostyki i terapii chorób zakaźnych. Podstawowe moduły tego programu to: baza wiedzy baza danych pacjenta (opis przypadku) program konsultacyjny, zadający pytania, wyciągający wnioski i dający porady program wyjaśniający, uzasadniający porady program gromadzenia wiedzy, pozwalający na modyfikację i rozszerzania bazy wiedzy Medyczne Systemy Ekspertowe

11 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN System MYCIN został stworzony w latach Główne prace zaczęły się koło roku 1972 i trwały do około 1980. Twórcą i pomysłodawcą całego projektu był Edward H. Shortliffe. Program ten miał być pracą doktorską pana Shortliffe’a. Prace nad MYCIN’em były przeprowadzane na Uniwersytecie Stanforda. MYCIN został stworzony jako regułowy system ekspertowy. MYCIN od czasu swojego powstania zyskał miano jednego z najbardziej znanych systemów ekspertowych. Był projektowany z myślą o tym aby stać się medycznym narzędziem diagnostycznym. Medyczne Systemy Ekspertowe

12 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN c.d. System ten jest ważnym i wielkim osiągnięciem na polu sztucznej inteligencji. Wiele z rozwiązań, które zostały zastosowane w tym programie, znalazło wykorzystanie w powstających w następnych latach systemach ekspertowych. MYCIN to program do diagnostyki i terapii chorób zakaźnych. Podstawowe moduły tego programu to: baza wiedzy baza danych pacjenta (opis przypadku) program konsultacyjny, zadający pytania, wyciągający wnioski i dający porady program wyjaśniający, uzasadniający porady program gromadzenia wiedzy, pozwalający na modyfikację i rozszerzania bazy wiedzy Medyczne Systemy Ekspertowe

13 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN c.d. W systemie MYCIN jest przyjęty ciekawy i praktyczny sposób organizacji baz danych. Dzięki tej organizacji posiadamy łatwiejszy dostęp do danych, jednak mamy przez to narzucony określony sposób poszukiwania rozwiązania. Podstawą całego pomysłu jest zdefiniowanie kilkunastu typów obiektów oraz typów cech. Przykładowymi obiektami mogą być np. pacjent, hodowla, bakteria. Medyczne Systemy Ekspertowe

14 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN c.d. Hierarchia obiektów w systemie MYCIN: PACJENT Bieżąca terapia Pozytywna hodowla Negatywna hodowla Poprzednia terapia Znany organizm Nierozpoznana hodowla Podejrzana infekcja Rozmaz Medyczne Systemy Ekspertowe

15 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN Przykładowa reguła: If the infection is primary-bacteremia AND the site of the culture is one of the sterile sites AND the suspected portal of entry is the gastrointestinal tract THEN there is suggestive evidence (0.7) that infection is bacteroid. Medyczne Systemy Ekspertowe

16 MYCIN: Schemat budowy systemu
UŻYTKOWNIK Baza danych stałych Baza danych zmiennych Układ aktualizacji bazy wiedzy Baza wiedzy Sterownaie dilogiem Układ objaśniający Ukłąd wnioskujący Medyczne Systemy Ekspertowe

17 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN System ekspertowy MYCIN posiada dwie bazy danych zmienną i stałą . W zmiennej przechowywane są pytania zadawane przez system i informacje uzyskane od pacjenta, zaś w stałej informacje dotyczące jednostek chorobowych, początkowe dane dotyczące pacjenta i jego badań laboratoryjnych. Obie bazy służą nam do przechowywania faktów których struktura ma postać: <<Atrybut><Obiekt>><Wartość>>. Oto przykład konwersji zdania na uporządkowany zapis. Zdanie do uporządkowania ”Pacjent Kowalska jest kobietą” <SEX><KOWALSKA><FEMALE> Medyczne Systemy Ekspertowe

18 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN Obiekt może posiadać tylko dwa rodzaje argumentów: konkret (np. Osoba) abstrakt (np. Samopoczucie) Atrybut może posiadać trzy rodzaje argumentów: atrybuty, dla których może być przypisane kilka wartości atrybuty, którym jednoznacznie może być przypisana tylko jedna wartość atrybuty, dla których przypisane są wartości logiczne (prawda, fałsz) Pole Wartość przechowuje pole pasujące dla każdego atrybutu. Medyczne Systemy Ekspertowe

19 MYCIN Dla każdej uporządkowanej trójki przyporządkowany jest stopień pewności który może zawierać dwie wartośc -1,1. Dla wartości -1 mamy 100% pewność, że stwierdzenie z takim stopniem pewności jest fałszywe. Dla wartości 1 mamy 100% pewności , że stwierdzenie jest prawdą. Reguły wyglądają w sposób następujacy: if (WARUNEK ) then (DZIAŁANIE 1 ) else (DZIAŁANIE 2 ) Początkowo MYCIN posiadał tylko 200 reguł, ale potem liczba ta wzrosła do 450.Każdej regule jest nadawana unikalna nazwa składająca się ze słowa RULE i trzy cyfrowego numeru np. RULE 210 Reguły są podzielone na grupy odpowiadające typom obiektów (każda reguła należy tylko do jednej grupy) Medyczne Systemy Ekspertowe

20 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN Lista grup reguł: CULRULES- Reguły, zastosowane do dowolnych kultur bakterii CURCULRULES- Reguły, zastosowane do aktualnych kultur bakterii CURORGRULES- Reguły, zastosowane do jakichkolwiek agentów przeciwmikrobowych (antimicrobial agent ),które zostały przydzielone do walki z określonym organizmem ·    OPRULES- Reguły, zastosowane do tzw. procedur działających ORDERRULES- Reguły, które są wykorzystywane do porządkowania listy możliwych środków terapeutycznych Lista grup reguł cd: ORGRULES- Reguły, zastosowane do dowolnych organizmów PATRULES- Reguły, zastosowane do pacjenta PDRGRULES- Reguły, które mogą być zastosowane tylko do leków przydzielonych do walki z wcześniejszym organizmami PRCULRULES- Reguły, które mogą być zastosowane tylko do wcześniejszych kultur bakterii PRORGRULES- Reguły, zastosowane tylko do organizmów odizolowanych od wcześniejszych kultur bakterii THERULES- Reguły, przechowujące informacje dotyczące leków Medyczne Systemy Ekspertowe

21 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN UKŁAD OBJAŚNIAJĄCY W wyniku zajścia określonej sytuacji, którą jest chęć otrzymania wyjaśnień przez użytkownika, zaczyna działanie układ objaśniający. System jest w stanie udzielać nam odpowiedzi na pytania dotyczące reguł działania oraz danych stałych i zmiennych. Do tworzenia zapytań służą polecenia: WHY, WHAT, HOW UKŁAD WNIOSKUJĄCY W tym miejscu następuję rozstrzygnięcie problemu. W bloku tym mamy doczynienia z nowym rodzajem reguł ich nazwa to meta-reguły. Medyczne Systemy Ekspertowe

22 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN Meta-reguły pozwalają na ustalenie kolejności w jakiej będą wykonywane pozostałe reguły. MYCIN jako strategii rozumowania używa wnioskowania wstecz. Dowodzi się wtedy prawdziwości przyjętej hipotezy. W tym celu program sprawdza reguły, które zawierają daną konkluzję i jeżeli sprawdzanie przebiegnie pomyślnie, wtedy hipoteza zostaje potwierdzona Przy wnioskowaniu wstecz MYCIN korzysta z dwóch procedur MONITORA i FINDOUT. Medyczne Systemy Ekspertowe

23 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN Monitor ma za zadanie ocenić aktualną regułę , sprawdzić wszystkie warunki. Jeśli jakikolwiek z warunków jest niepoprawny lub nie jest dokładnie określony z powodu braku informacji, taka reguła jest odrzucana. Pobierana jest wtedy reguła, która jest możliwa do zastosowania, ale jeszcze nie była sprawdzona. Rolą dla FINDOUT jest szukanie danych potrzebnych do wykorzystania przez MONITOR. Medyczne Systemy Ekspertowe

24 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN UKŁAD AKTUALIZACJI BAZY WIEDZY Dzięki temu elementowi człowiek jest w stanie zmienić zawartość bazy wiedzy i jej układ. Do aktualizacji bazy wiedzy jest potrzebny inżynier wiedzy i pomoc eksperta z danej dziedziny. Proces aktualizacji wiedzy ma postać dialogu Medyczne Systemy Ekspertowe

25 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN, Zalety programu Dokładność działania, charakteryzuje się przeogromną szczegółowością Opiera się na wiedzy otrzymanej od najlepszych specjalistów Reguły działania mogą być na bieżąco aktualizowane zgodnie z osiągnięciami najnowszych badań Medyczne Systemy Ekspertowe

26 MYCIN: Główne części systemu ekspertowego
INTERFEJS UŻYTKOWNIKA MECHANIZM WYJAŚNIAJĄCY EDYTOR BAZY WIEDZY MECHANIZM WNIOSKOWANIA BAZA DANYCH ZMIENNYCH BAZA WIEDZY Medyczne Systemy Ekspertowe

27 Medyczne Systemy Ekspertowe
MYCIN MYCIN od czasu swojego powstania zyskał miano jednego z najbardziej znanych systemów ekspertowych. Był projektowany z myślą o tym aby stać się medycznym narzędziem diagnostycznym. System ten jest ważnym i wielkim osiągnięciem na polu sztucznej inteligencji. Wiele z rozwiązań, które zostały zastosowane w tym programie, znalazło wykorzystanie w powstających w następnych latach systemach ekspertowych. Medyczne Systemy Ekspertowe

28 Medyczne Systemy Ekspertowe
GermAlert GermAlert powstał, aby pomagać Wydziałom Kontroli Infekcji w szpitalau Barnes-Jewish (szpital akademicki związane z uniwersytetem) przy czynnościach związanych z kontrolą infekcji. Te czynności obejmują obserwacje danych dotyczących kultur mikrobiologicznych. Większość szpitali posiada programy kontroli infekcji, które nakierowane są na wczesne wykrycie i agresywne leczenie infekcji. Im wcześniej infekcja jest wykryta i leczona, tym mniej prawdopodobne jest, że zainfekowani zostaną inni pacjenci i personel szpitala i mniej prawdopodobne jest, że pobyt zainfekowanych pacjentów w szpitalu się przedłuży. Medyczne Systemy Ekspertowe

29 Medyczne Systemy Ekspertowe
GermAlert GermAlert jest to specjalistyczny system zwany, który stosuje się w lokalnych szpitalach przy wykrywaniu poważnych infekcji, wymagających natychmiastowego leczenia. GermAlert został umieszczony w szpitalu Barnes, dużym szpitalu akademickim, z wysoką opieką specjalistyczną w lutym Następnie został ulokowany w sąsiadującym szpitalu Jewish w lipcu 1995. Dane dotyczące kultur mikrobiologicznych ze szpitalnego systemu laboratoryjnego są monitorowane przez GermAlert. Przy użyciu głównej bazy danych, zawierającej kryteria opracowane przez ekspertów do chorób infekcyjnych, GermAlert skanuje bazy danych i alarmuje personel od kontroli infekcji, w przypadku gdy kultura wskazująca na poważną infekcję zostaje wykryta. Medyczne Systemy Ekspertowe

30 Medyczne Systemy Ekspertowe
Germwatcher Germwatcher powstał, aby pomagać Wydziałom Kontroli Infekcji w szpitalu Barnes-Jewish. Specjalistyczny system zwany Germwatcher, stosuje kryteria CDC (Centers for Disease Control – ‘Centra kontroli chorób’) i NNIS (National Nosocomial Infection Surveillance – ‘Krajowa obserwacja zakażenia szpitalnego’) do wykrywania zakażeń szpitalnych. Germwatcher został umieszczony w szpitalu Barnes, dużym szpitalu akademickim, z wysoką opieką specjalistyczną w lutym Następnie został ulokowany w sąsiadującym szpitalu Jewish w lipcu 1995. Medyczne Systemy Ekspertowe

31 Medyczne Systemy Ekspertowe
Germwatcher Dane dotyczące kultur mikrobiologicznych ze szpitalnego systemu laboratoryjnego są monitorowane przez Germwatchera. Przy użyciu głównej bazy danych, zawierającej kombinacje kryteriów NNIS i lokalnej, szpitalnej polityki kontroli infekcji, Germwatcher skanuje informacje dotyczące kultur i identyfikuje zakażone kultury. Następnie, infekcje te zgłaszane są do CDC. Medyczne Systemy Ekspertowe

32 Medyczne Systemy Ekspertowe
Gideon Gideon jest diagnozującym programem komputerowym, posiadającym wszelkie informacje z zakresu chorób tropikalnych i zakaźnych, epidemiologii, mikrobiologii i chemioterapii przeciwbakteryjnej. Został stworzony, aby diagnozować wszystkie światowe choroby zakaźne, oparty jest na symptomach, oznakach, testowaniu laboratoryjnym oraz profilu dermatologicznym. Sieć chorób zakaźnych Gideona zwraca szczególną uwagę na kraj pochodzenia infekcji. Baza danych zawiera 327 chorób, 205 krajów, 806 bakteryjnych oraz 185 środków przeciwbakteryjnych. Gideon składa się z 4 podstawowych modułów: Medyczne Systemy Ekspertowe

33 Medyczne Systemy Ekspertowe
Gideon I. Diagnoza Diagnostyczny moduł Gideona pozwala użytkownikowi dotrzeć do wszystkich parametrów epidemiologicznych, do klinicznych wskazówek, testów diagnostycznych oraz do terapii optymalnej. Zawiera informacje o całkowicie nieznanych warunkach dla większości lekarzy spoza tych krajów. Po ustaleniu kraju pochodzenia choroby, sposobu zakażenia i po podaniu oznak i symptomów choroby u pacjenta, Gideon wyświetla kolejno rozpoznanie różnicowe. Użytkownik może znaleźć ważne informacje na temat każdej choroby na liście, tj. kliniczny i epidemiologiczny profil, status krajowy, etc. Medyczne Systemy Ekspertowe

34 Medyczne Systemy Ekspertowe
Gideon II. Moduł Epidemiologiczny Przy pomocy epidemiologicznego modułu Gideona, użytkownik może uzyskać parametry epidemiologiczne choroby, może dotrzeć do statusu choroby w danym kraju, uzyskać listę światowej dystrybucji, przejrzeć status danej choroby w każdym kraju i możliwość dostępu do listy alternatywnych nazw choroby. Użytkownik może wybrać grupę czynników chorobotwórczych, nosicieli, kraj oraz listę chorób, które pasują do parametrów, użytkownik może również przejrzeć status chorób o globalnym wpływie, np. AIDS, żółta febra, cholera i gruźlica. Medyczne Systemy Ekspertowe

35 Medyczne Systemy Ekspertowe
Gideon III. Moduł Terapii Ten moduł dostarcza szczegółowych informacji o wyborze terapii lekami, włącznie z informacjami na temat wrażliwości, toksyczności oraz informacjami dotyczącymi interakcji z innymi lekami, nie tylko ze znanymi lekami przeciwbakteryjnymi, ale również z tymi rzadziej używanymi. Lista z odpowiednikami jest komercyjnie dostępna ze wszystkimi antybakteryjnymi lekami na całym świecie. Podobnie szczepionki i informacje dotyczące globuliny immunologicznej. Medyczne Systemy Ekspertowe

36 Medyczne Systemy Ekspertowe
Gideon IV. Moduł Mikrobiologiczny Dla celów identyfikacyjnych i opisowych, Moduł Mikrobiologiczny dostarcza pełnej charakterystyki laboratoryjnej, włącznie z rezultatami testów biochemicznych i opisami kultur, dla prawie 900 organizmów. Z tym modułem, użytkownik może identyfikować i porównywać organizmy przy pomocy wszystkich, potrzebnych informacji w jednym, zintegrowanym źródle. Ewaluacja: spośród 495 pacjentów, prawidłowa diagnoza została stwierdzona w ponad 94% przypadków. Medyczne Systemy Ekspertowe

37 Medyczne Systemy Ekspertowe
Icons ICONS jest systemem, który udziela porad dotyczących terapii antybiotykowej dla pacjentów z intensywnej terapii, z dodatkowymi komplikacjami. Celem systemu jest szybka prezentacja odpowiedniej terapii antybiotykowej, biorąc pod uwagę oporność, zakres działania, przeciwwskazania i warunek aby uzyskać całkowite, oczekiwane działanie środka. Po pierwsze, użytkownik może wybrać spośród różnych grup pacjentów. Dla pacjentów pooperacyjnych, potencjalny lek wybierany jest na podstawie leczonego organu. Medyczne Systemy Ekspertowe

38 Medyczne Systemy Ekspertowe
Icons W przypadku pozostałych pacjentów, przy wyborze terapii bierze się pod uwagę dostępne informacje ogólne. Jeśli nie zostaje wybrana żadna terapia pojedyncza, wtedy system generuje najlepszą kombinację antybiotyków do danego przypadku. Przed wyborem antybiotyku, użytkownik może przyjrzeć się potencjalnym, niepożądanym efektom ubocznym antybiotyków. Co więcej, może uzyskać informacje o dziennym koszcie terapii. Po wyborze terapii, ICONS podaje dzienną dawkę. Medyczne Systemy Ekspertowe

39 Medyczne Systemy Ekspertowe
ToxoNet ToxoNet jest systemem pomagającym lekarzowi przy analizie rezultatów rutynowych testów toksoplazmowych, który nie tylko ułatwia rutynowa pracę laboratoryjną, ale w tym samym czasie zapewnia jakość przy ustalaniu norm dla terapii. ToxoNet zwiera informacje, które umożliwiają systemowi albo wykryć albo wykluczyć infekcję z toksoplazmą gonidii poprzez analizę rezultatów kilku badań serologicznych wykonanych w celu wykrycia antyciał toksoplazmy w serum. Załączono wiele różnorodnych testów. Różnią się jedynie typem antyciał, na który reagują (IgG, IgM i IgA) oraz jakością reakcji. Rezultaty testów można uzyskać w formach ilościowych, jako miara, wskaźnik lub procenty. Medyczne Systemy Ekspertowe

40 Medyczne Systemy Ekspertowe
ToxoNet Główne kategorie interpretacyjne systemu to: ostra infekcja, podejrzewana ostra infekcja, ukryta infekcja, surowiczo-ujemne rezultaty oraz informacje niespójne/sprzeczne. ToxoNet może być używany w sieciach lokalnych albo przez wyszukiwarki WWW. Dostęp do ToxoNet można uzyskać poprzez URL: Po wprowadzeniu wymaganych danych oraz rezultatów testów, system automatycznie przygotowywuje odpowiednie raporty. Medyczne Systemy Ekspertowe

41 Medyczne Systemy Ekspertowe
Help System HELP jest systemem szpitalnym. Wspiera nie tylko HIS ( szpitalny system informacyjny) i ADT (przyjmowanie, wypis, przenoszenie) , ale wspiera również przyjmowanie nowych pacjentów na oddział, farmację, radiologię, dokumentację pielęgniarską, monitorowanie oddziału intensywnej opieki medycznej, oraz pomaga również w podejmowaniu trudnych decyzji. System Pomocy w Podejmowaniu Decyzji (Decision Suport System) został przyłączony do programu HIS (Szpitalnego Systemu Informacyjnego). Jest on używany aby 1) powiadamiać i alarmować 2) analizować procesy 3) tworzyć diagnozy dla pacjentów, proponować terapie, zalecać i tworzyć kliniczne protokoły. Medyczne Systemy Ekspertowe

42 Medyczne Systemy Ekspertowe
Help Typowym przykładem programu alarmującego jest podsystem, który monitoruje wyniki laboratoryjne i wykrywa oraz alarmuje o zagrażających życiu nieprawidłowościach. System HELP przechwytuje wyniki z laboratorium klinicznego przez interfejs i przesyła je dalej do Laboratoryjnego Systemu Informacyjnego (LIS). Wyniki są zbierane i ponownie wysyłane do systemu HELP w celu przechowywania w klinicznym rejestrze. Program do analizy krwi został zaopatrzony w sprzęt analityczny w celu sprawdzania powodów przeprowadzania transfuzji krwi oraz w celu porównania tych powodów do surowych kryteriów przeprowadzania transfuzji. Medyczne Systemy Ekspertowe

43 Medyczne Systemy Ekspertowe
Help Również wiele aplikacji dołączonych do systemu HELP wspiera opiekę nad pacjentem oraz podejmowanie decyzji związanych z leczeniem. Jedna z aplikacji przegląda dane o pacjencie w celu wykrycia informacji związanych z niepożądanym działaniem leków. Aplikacja ta cały czas monitoruje stan pacjenta w celu wykrycia takich przypadków. Pod uwagę brane są: wysypka, zmiany w oddychaniu akcja serca zmiany słuchu stan psychiczny napady epilepsji anafilaksja biegunki gorączka Medyczne Systemy Ekspertowe

44 Medyczne Systemy Ekspertowe
Help Aby stwierdzić potencjalne niepożądane działanie leku, pod uwagę brane są również: informacje z laboratorium klinicznego, dane dotyczące leków oraz karty medyczne. Kolejna aplikacja, używana w szpitalach, to aplikacja rozpoznająca infekcje nabyte w szpitalu. Aby zdiagnozować zakażenie szpitalne, skomputeryzowany system obserwacyjny używany w szpitalach bierze pod uwagę bardzo wiele informacji z różnych źródeł (z laboratoriów, z dokumentacji pielęgniarskich, z informacji dotyczących operacji, leków…). Raport drukowany jest raz dziennie. Medyczne Systemy Ekspertowe

45 Medyczne Systemy Ekspertowe
Help Natomiast trzecia aplikacja, ‘skomputeryzowany asystent‘, służy lekarzowi poradą w przypadku leczenia potencjalnej infekcji szpitalnej. Rekomenduje on antybiotyk, który przyniósłby optymalny wynik, przy minimalnym ryzyku i minimalnych kosztach. System HELP używany jest w szpitalu w Salt Lake City. W ostatnim czasie, aplikacje systemu zostały zainstalowane w 7 innych szpitalach. Medyczne Systemy Ekspertowe

46 Medyczne Systemy Ekspertowe
CaDet CaDet jest systemem komputerowym, wspomagającym wczesne wykrywanie raka. Ocena ryzyka nowotworu oraz wczesne wykrywanie są narażone na poważne ograniczenia, głównie wiąże się to z właściwościami tych informacji. Aby móc pokonać te problemy, zaprojektowano pomocniczy system komputerowy, który przygotowuje lekarzowi obraz kliniczny oraz pomaga podjąć odpowiednie kroki. Informacje kliniczne i epidemiologiczne, wiążące się z wczesnym wykrywaniem raka oraz z oceną ryzyka choroby, zebrane zostały z wielu literackich źródeł, a następnie wprowadzone zostały do baz danych, razem z heurystycznymi zasadami analizowania tych informacji. Medyczne Systemy Ekspertowe

47 Medyczne Systemy Ekspertowe
CaDet Indywidualne informacje uzyskane od pacjentów przy pomocy różnych kwestionariuszy są również wprowadzane do programu. Następnie, tworzony jest raport streszczający informacje dotyczące pacjenta oraz hipotezy, wraz z systemem oceny stopnia zagrożenia chorobą. Medyczne Systemy Ekspertowe

48 Medyczne Systemy Ekspertowe
CCIS System Informacyjny dotyczący nowotworu szyjki macicy powstał w celu monitorowania wpływu i efektywności programu zajmującego się badaniem nowotworu szyjki macicy. System jest w stanie radzić sobie z przepływem informacji między laboratoriami a jednostkami medycznymi, z pierwszego, drugiego i trzeciego poziomu; w tym samym czasie jest w stanie tworzyć raporty oceniające program badawczy. Medyczne Systemy Ekspertowe

49 Medyczne Systemy Ekspertowe
CCIS Pomimo wielu ról systemu: m.in. rekrutowanie ludności docelowej oraz masowa identyfikacja ludności, zbieranie informacji dotyczących demografii i badań oraz raportowanie wyników do kobiet i lekarzy, system zapewnia również link pomiędzy diagnozą, badaniami kontrolnymi oraz leczeniem, monitoruje również jakość programu i posiada mechanizmy kontrolne. CCIS został stworzony aby wspierać Narodowy Program Badań nad Rakiem w Brazylii, zwanym Viva Mulher. Jest stosowany z powodzeniem od 1997 roku. Medyczne Systemy Ekspertowe

50 Medyczne Systemy Ekspertowe
Cancer, me?? Jest systemem ekspertowym, służącym automatyczną poradą: jak obniżyć ryzyko raka. ‘Cancer. Me??’ dostarcza użytkownikom spersonalizowaną informację dotyczącą zapobiegania zachorowaniom. Zajmuje się problemami typu: “Jakie aspekty mego stylu życia zwiększają ryzyko zachorowania na raka?”, „Co mogę zrobić aby obniżyć to ryzyko?” „ Jak mogę zwiększyć szansę na wczesne wykrycie choroby?” Medyczne Systemy Ekspertowe

51 Medyczne Systemy Ekspertowe
Cancer, me?? ‘Cancer, me?’ przeprowadza wywiad z użytkownikiem. Rozpoczyna konsultację zadając użytkownikowi wstępne i demograficzne pytania, następnie dopytuje się o uzasadnienie używania ‘Cancer, Me?’ Główna konsultacja dzieli się na 4 sekcje (Palenie czynne bądź bierne, Dieta, Przebywanie na słońcu oraz praktyki zdrowotne ), które użytkownik może wybrać w dowolnej kolejności oraz sekcja 4 - sekcja ewaluacji. W każdej sekcji, użytkownik musi odpowiedzieć na pytania dotyczące siebie, stylu życia, swojej historii medycznej oraz historii medycznej swojej rodziny. Informacje uzyskane z odpowiedzi użytkownika są stopniowo wykorzystywane w trakcie konsultacji. ‘Cancer, Me??’ jest używany przez około 2000 osób. Medyczne Systemy Ekspertowe

52 Medyczne Systemy Ekspertowe
FACTS (Odnajdywanie Odpowiednich Prób Klinicznych) Projekt FACTS pomaga pacjentkom z nowotworem piersi odnaleźć próby kliniczne, które mogą być dla nich odpowiednie. Posiadając pewne podstawowe informacje kliniczne o pacjentce, FACTS przeszukuje bazę danych z klinicznymi próbkami, które pochodzą z Narodowej Bazy Danych Instytutu Leczenia Nowotworu (PDQ), w poszukiwaniu potencjalnych prób klinicznych. Pacjentki z nowotworem piersi uczestniczą cały czas w podejmowaniu decyzji dotyczących ich zdrowia, a wymagania dotyczące źródeł informacji o możliwościach leczenia cały czas rosną. Medyczne Systemy Ekspertowe

53 Medyczne Systemy Ekspertowe
FACTS Bieżące źródła nie mogąc dopasować informacji do konkretnego przypadku, utrudniają pacjentce odnalezienie informacji, których potrzebuje. Chociaż pacjentki mogą uzyskać, przez Internet, informacje dotyczące prób klinicznych potrzebnych do leczenia raka piersi, muszą przeglądać kilka skomplikowanych dokumentów, przeznaczonych dla lekarzy, zanim mogą stwierdzić czy się potencjalnie nadają. Opiekunowie medyczni nie zawsze pamiętają, które próby kliniczne są aktualnie dostępne, jakie trzeba spełnić kryteria, jak badanie jest skonstruowane, i jakie formy, testy i egzaminy są wymagane. Baza ta jest skierowana do pacjentów i opiekunów medycznych, raczej niż do specjalistów i składa się z komputerowego systemu interaktywnego, zawierającego informacje dotyczące prób klinicznych dla nowotworu piersi. W ostatniej wersji programu, system nie radzi sobie z niepełnymi lub niepewnymi informacjami. W kolejnej wersji, planowane jest ulepszenie programu o tą funkcję. System pokaże stopień prawdopodobieństwa, czy pacjent nadaje się do danej próby klinicznej. Medyczne Systemy Ekspertowe

54 Medyczne Systemy Ekspertowe
ACORN Systemem ekspertowym, który wspomaga lekarzy w przypadkach nagłych, objawiających się u pacjentów bólem klatki piersiowej. Jest to system hybrydowy, oparty na regułach logicznych i wnioskowaniu Baysowskim. Kontrole medyczne w 38% błędnie decydowały o wysyłaniu pacjentów, z ostrą niedokrwienną chorobą serca, do domu. Średni czas przyjęcia na oddział kardiologiczny wynosił 115 minut. ACORN został stworzony, aby wspomóc lekarzy i pielęgniarki w takich przypadkach. System był używany na oddziale nagłych wypadków w szpitalu Westminster w Londynie, w latach Medyczne Systemy Ekspertowe

55 Medyczne Systemy Ekspertowe
ACORN W 1990 średnie użycie programu w 15 odpowiednich przypadkach wynosiło 77%, jednak jednoznacznych dowodów szukano w dokumentacji medycznej, która wskazywała na jedyne 23% użycia programu. Przeciętnie 15 przypadków tygodniowo, czyli 750 przypadków rocznie, użycia programu ACORN wahało się między 175 a 580 razy rocznie. Dzięki próbie kontrolnej na 150 pacjentach w 1987 roku, wykryto ważne niedociągnięcia programu ACORN, który był następnie korygowany. Okazał się skuteczny w obniżeniu średniego czasu przyjęcia pacjenta na oddział kardiologiczny o 20 minut. Medyczne Systemy Ekspertowe

56 Medyczne Systemy Ekspertowe
POEMS PostOperative Expert Medical System System wspomagania decyzji leczenia pooperacyjnego Opieka pooperacyjna wymaga dużego doświadczenia, dlatego stworzono system wspomagający decyzję w oparciu o monitorowanie symptomów i obserwację oczekiwanych zmian. System ekspertowy POEMS (Post- Operative Expert Medical System) ma na celu doradzanie mniej doświadczonym pracownikom służby zdrowia. POEMS otrzymuje w interaktywny sposób dane o pacjentach zapisywane w bazach: historii choroby, historii operacji, badań i testów pooperacyjnych. Medyczne Systemy Ekspertowe

57 Medyczne Systemy Ekspertowe
POEMS Na podstawie tych danych POEMS opracowuje uporządkowaną listę bardzo prawdopodobnych, prawdopodobnych, możliwych i nieprawdopodobnych diagnoz i może odpowiedzieć na pytania, dotyczące sposobu rozumowania prowadzącego do poszczególnych diagnoz, zaleceń terapeutycznych i działań potrzebnych do weryfikacji czy też odróżnianie alternatywnych diagnoz. POEMS zawiera model zmian stanu pacjenta, pozwalając na bieżąco korygować oczekiwania z obserwacjami. POEMS ma wbudowany mechanizm uczenia się na podstawie oceny jego działania przez ekspertów. POEMS wprowadzono w 1992 roku. Znalazł zastosowanie w St. James University Hospital w Leeds w Wielkiej Brytanii. Medyczne Systemy Ekspertowe

58 Medyczne Systemy Ekspertowe
Thorask Thorask jest diagnostycznym, medycznym systemem ekspertowym, który wspiera lekarzy, szpitale i opiekunów medycznych w optymalizowaniu selekcji rannych do transportu, diagnozowaniu oraz postępowaniu z nie pourazowym bólem w klatce piersiowej. Thorask jest prostym w obsłudze programem, wymagającym dokładnych informacji klinicznych. Program posiada moduł dla osób mniej doświadczonych, aby pomóc rozróżnić trzy zasadnicze bóle w klatce piersiowej (Typowa Angina, Nietypowa Angina i Nie-Angina). Medyczne Systemy Ekspertowe

59 Medyczne Systemy Ekspertowe
Thorask Po odpowiedzi lekarza na kilka podstawowych pytań dotyczących historii medycznej pacjenta oraz stanu fizycznego, co trwa około 5-10minut, program natychmiast wyświetla potencjalną listę diagnoz. Diagnozy wyświetlane są w kolejności malejącego prawdopodobieństwa. Program również dostarcza zwięzłych opisów odpowiednich warunków klinicznych, ich prezentacje oraz krótkie sugestie diagnostyczne. Jest możliwość zapisania lub wydruku w celach dokumentowania przypadku lub analizy informacji. Medyczne Systemy Ekspertowe

60 Medyczne Systemy Ekspertowe
Jeremiah Jeremiah został zaprojektowany, aby pomóc dentystom ogólnym, którzy mają w planach leczenie ortodontyczne. 50 % leczenia ortodontycznego (korekta wad zgryzu) przeprowadzane jest na terenie Wielkiej Brytanii przez dentystów ogólnych, którzy styczność z ortodoncją mieli tylko na studiach, w czasie podstawowych zajęć teoretycznych. Tylko dla 25% pacjentów z wadą zgryzu, leczenie przy pomocy wyjmowanego aparatu ortodontycznego jest skuteczne. Badania wskazują, że mniej niż połowa przypadków leczenia wad zgryzu kończy się sukcesem, głównie z powodu źle dobranej techniki leczenia. Sukces zależy bowiem od odpowiednio dobranej techniki leczenia wad zgryzu. Medyczne Systemy Ekspertowe

61 Medyczne Systemy Ekspertowe
Jeremiah Jeremiah powstał, aby pomóc dentystom ogólnym dobierać odpowiednie techniki leczenia do odpowiednich pacjentów ( wyjmowane aparaty ortodontyczne bądź bardziej skomplikowane techniki lecznicze). Medyczne Systemy Ekspertowe

62 Medyczne Systemy Ekspertowe
Orthoplanner Orthoplanner jest systemem ekspertowym, który podobnie jak Jeremiah, powstał aby pomóc dentystom wybrać odpowiednią technikę leczenia wad zgryzu. Badania wskazują, że mniej niż połowa przypadków leczenia wad zgryzu kończy się sukcesem, głównie z powodu źle dobranej techniki leczenia. Orthoplanner osiąga wyniki niczym ortodonta z 10-letnim stażem i doświadczeniem. Oprócz porad dotyczących technik leczenia, Orthoplanner zawiera również instrukcje dla pacjentów, listy oraz 200-stronicowy podręcznik, z ponad tysiącem odsyłaczy do innych źródeł. Program ten używany jest na co dzień na terenie Wielkiej Brytanii. Medyczne Systemy Ekspertowe

63 Medyczne Systemy Ekspertowe
RaPiD RaPiD jest systemem ekspertowym do projektowania Wyjmowanych Protez Dentystycznych (RPD). Program pomaga dentystom szybko zaprojektować metalowe, wyjmowane części protez dentystycznych, oraz drukuje projekty oraz wskazówki dla laboratorium. Wyjmowane części protezy to protezy zastępujące braki w uzębieniu. Pomagają odzyskać pacjentowi ładny wygląd, poprawiają mowę, pomagają w przeżuwaniu żywności oraz pozostają ‘w zgodzie’ z pozostałymi zębami naturalnymi. Wyjmowane części protezy są jedną z głównych metod terapeutycznych u pacjentów z brakami w uzębieniu, którzy stanowią w Europie 40-60% populacji. Medyczne Systemy Ekspertowe

64 Medyczne Systemy Ekspertowe
RaPiD Przy użyciu programu,lekarz-dentysta jest w stanie zaprojektować protezę w ciągu 3 minut. System używa rozmaitych technik do stworzenia projektu. RaPiD potrafi automatycznie wskazać idealne miejsca dla haczyków i połączeń w protezie, a przy użyciu baz danych, program może cały czas doradzać w sprawie ulepszeń do protezy. Medyczne Systemy Ekspertowe

65 Medyczne Systemy Ekspertowe
TxDENT TxDENT jest dentystycznym systemem ekspertowym. Wydział stomatologii na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej (U.B.C.) stworzył system pomocny przy leczeniu pacjentów z problemami stomatologicznymi. System rejestruje status zdrowotny każdego pacjenta podczas wstępnego badania dentystycznego, dotychczas w bazie systemu istnieje około 3000 zapisów pacjentów. Program opiera się na systemie ekspertowym, w którym standaryzowana metoda pomaga stomatologom w podejmowaniu szybkich i trafnych decyzji w procesie leczenia. Zasady podejmowania decyzji opierają się na doświadczeniach klinicznych, które uzyskano w trakcie kilku dużych badań epidemiologicznych, przeprowadzonych wśród osób dorosłych. Medyczne Systemy Ekspertowe

66 Medyczne Systemy Ekspertowe
TxDENT System naprowadzający zapewnia dostęp do detali na temat stanu zębów, ich leczenia oraz kosztów leczenia. Co więcej, istnieje możliwość modyfikacji zapisów w trakcie trwania leczenia, przy zachowaniu oryginalnej bazy informacyjnej. Program został stworzony przy współpracy wielu specjalistów z tej dziedziny, i zapewnia on klinicystom i pacjentom natychmiastowy wgląd do planu leczenia oraz do jego kosztów. TxDENT usprawnia terapię początkową nowego pacjenta. TxDENT był używany przez około 2 lata w Klinice Stomatologicznej przy Wydziale Stomatologii Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej. Medyczne Systemy Ekspertowe

67 Medyczne Systemy Ekspertowe
TxDENT Wszystkie informacje, którymi dysponuje obecnie Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej, uzyskane z badań epidemiologicznych oraz od pacjentów uczęszczających do klinki dentystycznej, były udoskonalane przez ostatnich pare lat. Zapisywano wszystkie informacje w czasie leczenia, dotyczące szczęki, jakości uzębienia, stanu śluzówki, budowy zębów i ich rozstawienia, próchnicy oraz chorób przyzębia. Medyczne Systemy Ekspertowe

68 Medyczne Systemy Ekspertowe
DermaDex Został stworzony, aby wspomóc w diagnostyce chorób skóry, został stworzony dla lekarzy ogólnych. Urządzenie diagnozujące krok po kroku pomaga lekarzowi w wyborze różnych stanów. Wyniki wyświetlane są w kolejności od największego do najmniejszego prawdopodobieństwa. Użycie tego programu wskazuje na zmniejszenie ilości skierowań do specjalistów i możliwość pomocy ze strony lekarza ogólnego. Medyczne Systemy Ekspertowe

69 Medyczne Systemy Ekspertowe
DermaDex Dermadex zapewnia natychmiastowy dostęp do ogromnej bazy informacyjnej, z opisami ponad 220 chorób skóry oraz z 725 ilustracjami. Główne zalety to: rozpoznanie różnicowe -użytkownik wybiera parametry, które pasują do stanu pacjenta. DermaDex, na podstawie bazy informacyjnej, wyświetla listę, informacje oraz obrazy najbardziej prawdopodobnych stanów chorobowych. Szukanie szczegółowe: po wprowadzeniu nazwy, system wyświetla pasujące obrazy lub zdjęcia. Diagnoza pacjenta może zostać wydrukowana na życzenie. Medyczne Systemy Ekspertowe

70 Medyczne Systemy Ekspertowe
ILIAD v. 4.5 ILIAD jest systemem ekspertowym, który może być używany jako konsultant diagnostyczny, przyrząd referencyjny, a także jako system edukacyjny. Baza informacyjna systemu ILIAD opisuje ponad 1200 chorób z dziedziny medycyny wewnętrznej, pediatrii, dermatologii, psychiatrii, położnictwa i ginekologii, a także opisuje choroby naczyniowe oraz zaburzenia snu, zapewniając dla każdego protokoły. Słownik systemowy zawiera 1500 syndromów oraz protokołów oraz wyników badań. Program zawiera ponad 1400 obrazów dyskretyzowanych. ILIAD ma do zaoferowania trzy podstawowe tryby działania: Konsultacja, Symulacja oraz Źródło Informacji. Medyczne Systemy Ekspertowe

71 Medyczne Systemy Ekspertowe
ILIAD v. 4.5 1) tryb konsultacyjny zezwala użytkownikowi na wprowadzanie danych, np. symptomów, fizycznych oznak i wyników testów laboratoryjnych dla bieżących pacjentów. Następnie, ILIAD generuje listę prawdopodobnych diagnoz. Kiedy diagnoza jest podana, ILIAD podaje zalecenia lecznicze. 2) W trybie symulacyjnym, ILIAD może generować różne symulacje przypadków, które pomagają studentom w praktyce i sprawdzają ich zdolności diagnostycznych. Pozwala im również zetknąć się z rzadkimi przypadkami. W tym trybie, ILIAD ocenia rozpoznawanie różnicowe u studentów oraz ich strategie. 3) Tryb referencyjny pozwala użytkownikowi na przeglądanie obszernej bazyinformacji medycznej. Medyczne Systemy Ekspertowe

72 ADE (Adverse Drug Event) Monitor
ADE Monitor został stworzony aby wspierać personel farmaceutyczny w szpitalu Barnes-Jewish w monitorowaniu pacjentów, którzy odczuli szkodliwe działanie uboczne leków (ADEs). Ten system ekspertowy jest obecnie w trakcie tworzenia, chociaż jego prototyp działa już od 1995 roku. Monitoruje on informacje kliniczne pacjenta, m.in. demograficzne dane statystyczne, zamówienia na leki, wyniki laboratoryjne, alergie na leki, w celu udowodnienia, że pacjent rzeczywiście odczuł szkodliwe działanie uboczne leków. Jeśli uda się to wcześnie wykryć, może nastąpić interwencja. Medyczne Systemy Ekspertowe

73 ADE (Adverse Drug Event) Monitor
Kryteria symptomów potencjalnej ubocznej szkodliwości leków są opracowywane przez miejscowych lekarzy oraz przez ekspertów z dziedziny farmakokinetyki. Ostateczna wersja systemu będzie zawierać program, przez który eksperci będą mogli modyfikować zasady tego systemu ekspertowego. Zostanie również zautomatyzowane raportowanie o szkodliwości leków do rządowych agencji, takich jak FDA. Medyczne Systemy Ekspertowe

74 Medyczne Systemy Ekspertowe
Colorado Medicaid Jest to system ekspertowy, który ocenia jakość leków przepisanych pacjentom Medicaid (Oddział opieki nad ubogimi z Kolorado) . System jest używany od 1990 roku. Analizuje on miesięcznie tysiące historii medycznych pacjentów, doszukując się szablonowych zdarzeń, które wskazywałyby na niepotrzebne przepisywanie leków. Analizy te są retrospektywne, oparte na informacjach klinicznych z rachunków i faktur. Zanim problem zostanie zgłoszony do lekarzy lub do domów opieki, raporty te są najpierw analizowane przez inną grupę ekspertów. Program jest bardzo opłacalny, gdyż pomaga w wykrywaniu różnych błędów w rachunkach. Medyczne Systemy Ekspertowe

75 Medyczne Systemy Ekspertowe
Colorado Medicaid Przeprowadzona została próba losowa, która pokazała, iż ta interwencja rzeczywiście miała wpływ na zmianę przepisywanych leków na tańsze i nie sterydowe leki przeciwzapalne. Program kosztował dolarów. Grupa tworząca ten program to dwóch lekarzy, jeden farmaceuta oraz trzech informatyków. Obecnie, funkcję dyrektora wykonawczego spełnia pani Patricka Burns, doktor medycyny, internistka i jedna z osób współtworzących program. Lokalne towarzystwo medyczne oraz Amerykańskie Stowarzyszenie Medyczne uważają, że program dostarcza opiekunom medycznym bardzo użytecznych informacji na temat leków oraz na temat obecnych standardów opieki medycznej. Program posiada wiele listów rekomendacyjnych. Medyczne Systemy Ekspertowe

76 Medyczne Systemy Ekspertowe
DoseChecker DoseChecker został stworzony, aby pomóc farmaceutom w szpitalach Barnes i Jewish (szpitale akademickie) przy przepisywaniu pewnych leków, które muszą być bardzo ostrożnie dozowane pacjentom z niewydolnością nerek. Pewne leki wymagają bardzo dokładnego ilościowego dozowania, szczególnie u pacjentów z niewydolnymi nerkami. U tych właśnie pacjentów, ilość leku we krwi może wzrosnąć do niebezpiecznych poziomów. Dawkowanie leków powinno się więc opierać na utrzymaniu ilości leku we krwi na poziomie, który wykazuje największe terapeutyczne rezultaty i tym samym kontroluje ilość toksyn. Przy użyciu parametrów , tj. wagi pacjenta oraz serum kreatyniny. Medyczne Systemy Ekspertowe

77 Medyczne Systemy Ekspertowe
DoseChecker DoseChecker wylicza klirens kreatyniny i zaleca odpowiednie dawki leku, przy pomocy ekspertów farmakokinetycznych. Jeśli potrzebna dawka przekracza zalecaną dawkę, farmaceuta zostaje o tym poinformowany i następnie konsultuje się z lekarzem prowadzącym pacjenta, w celu określenia najbardziej odpowiedniej dawki. DoseChecker używa informacji demograficznych i klinicznych pacjenta, tj. poziomu serum kreatyniny oraz przepisywane leki. Informacje dotyczące dawek niebezpiecznych dla pacjenta są również tam zawarte. Medyczne Systemy Ekspertowe

78 Medyczne Systemy Ekspertowe
PEPID (Przenośny System Informacyjny dla Lekarzy Pracujących na Ostrym Dyżurze i przy Wypadkach Nagłych) został zaprojektowany dla lekarzy, rezydentów, internistów oraz studentów medycyny, aby zapoznać ich z podstawami postępowania w trudnych sytuacjach lekarskich, z którymi spotykać się można głównie na oddziałach intensywnej opieki medycznej oraz przypadków nagłych. PEPID wyświetla diagnozę, fizjopatologię oraz zalecenia dotyczące terapii dla ponad 1100 przypadków. Zawiera informacje na temat przyjęć na ostry dyżur, postępowania w przypadku urazów (włącznie z podstawami zasad reanimacji oraz postępowania w przypadku nagłych urazów). Medyczne Systemy Ekspertowe

79 Medyczne Systemy Ekspertowe
PEPID PEPID wyświetla informacje na temat pediatrii, ortopedii (wraz z diagnozą i zasadami postępowania w przypadku złamań, zwichnięć, urazów stawów i więzadeł oraz infekcji), toksykologii i zasad postępowania ogólnego w przypadku przedawkowania, antidotum, nadużycia leków, narażenia w miejscu pracy, a także na temat zatruć i toksyn. Zawiera również listę i adresy Centrów Kontroli Zatruć. Program dostarcza również szczegółowych informacji na temat wszystkich powszechnie przepisywanych leków, ich nazwy oficjalne i handlowe, podaje dawki dla dorosłych i dzieci, przeciwwskazania ogólne i w okresie ciąży, działania niepożądane, niebezpieczne interakcje z innymi lekami, zasady postępowania w przypadku przedawkowania itp. Medyczne Systemy Ekspertowe

80 Medyczne Systemy Ekspertowe
PEPID Prosta technika „wskaż i wybierz” pozwala na szybką asymilację informacji. PEPID może być również używany na palmtopach. Pozwala to używać programu nawet w najbardziej nieoczekiwanych i nagłych wypadkach. PEPID powstał przy współpracy ponad 40 specjalistów od nagłych wypadków, a także przy pomocy specjalistów z dziedziny farmakologii, chirurgii oraz interny. Jest używany na ostrych dyżurach od czterech lat. Medyczne Systemy Ekspertowe

81 Medyczne Systemy Ekspertowe
PRODIGY Jest to program, który powstał z narodowej inicjatywy, aby rozwinąć system wspomagania decyzji w medycynie ogólnej. PRODIGY wspomaga lekarzy w wyborze odpowiednich lekarstw. Wspomaga lekarzy poradą kliniczną oraz zaleceniami terapeutycznymi przy wyborze odpowiedniego leku, zaraz po postawieniu diagnozy. Program proponuje również leczenie bez lekowe i zawiera około 350 ulotek informacyjnych dla pacjentów. Każda ulotka zawiera informacje ogólne dotyczące choroby. Lekarze ogólni używają podczas konsultacji programu PRODIGY, na istniejących systemach komputerowych (AAH Meditel System). Medyczne Systemy Ekspertowe

82 Medyczne Systemy Ekspertowe
PRODIGY Kiedy diagnoza (Read Code) zostaje wprowadzona do programu, sprawdza on czy są dostępne jakieś kliniczne rekomendacje. Jeśli tak, lekarz może przeczytać zalecenia lub tez je odrzucić. Przeczytanie zaleceń będzie się wiązać z ofertą scenariuszy, terapii grupowych oraz szczegółów całej terapii, wraz z zaleceniami lekowymi oraz dostępnością do ulotek. Lekarz może oczywiście zaakceptować zaleconą przez PRODIGY terapię lub tez ją odrzucić i zaproponować pacjentowi inną kurację. PRODIGY może być również wykorzystywany do celów edukacyjnych. Zawiera on dodatkowe informacje, które nie wyświetlają się lekarzom podczas konsultacji. Medyczne Systemy Ekspertowe

83 Medyczne Systemy Ekspertowe
PRODIGY PRODIGY powstawał w dwóch fazach, pierwsza faza trawała między październikiem 1995 a majem 1996 i obejmowała 137 przypadków. Natomiast faza druga trwała między kwietniem a październikiem 1997 roku i obejmowała 183 przypadków. Chociaż aż 65% lekarzy ogólnych uważa, że system powinien być nadal udoskonalany, aż 95% z nich zdecydowało się nadal korzystać z programu. Medyczne Systemy Ekspertowe

84 Medyczne Systemy Ekspertowe
SETH SETH jest systemem ekspertowym, który wspiera lekarzy w leczeniu ostrych zatruć lekami. Celem SETH jest pomoc w wyborze terapii i kontrola zatruć. Obecnie, baza danych zawiera 1153 najbardziej toksycznych i najczęściej spożywanych leków produkowanych we Francji, z 78 różnych toksykologicznych klas. SETH symuluje nawet sposób rozumowania eksperta, który bierze pod uwagę klasę toksykologiczną, kliniczne symptomy, dawkę oraz opóźnienie działania. Generuje dokładną kontrolę oraz terapię, biorąc również pod uwagę interakcje z innymi lekami oraz wyjątki. Medyczne Systemy Ekspertowe

85 Medyczne Systemy Ekspertowe
SETH Program SETH został wpisany w kwietniu 1992 roku do Centrum Kontroli Zatruć. SETH używany był wtedy jako dzienny konsultant telefoniczny do spraw zatruć lekami. SETH jest używany w szpitalu akademickim Rouen od 1992 roku, ale również w 3 francuskich Centrach Kontroli Zatruć (Grenoble, Lille, Nancy) Między kwietniem 1992 roku a październikiem 1994 roku, program SETH przeanalizował 2099 przypadków. Od tego czasu, przeprowadzano trzy fazy ewaluacji. System ekspertowy jest ważnym narzędziem w Centrach Kontroli Zatruć. Medyczne Systemy Ekspertowe

86 Interpretation of acid-base disorders
(Interpretacja Zaburzeń kwasowozasadowych) System ekspertowy do interpretacji zaburzeń kwasowo-zasadowych jest używany na oddziałach intensywnej opieki medycznej i przypadków nagłych w szpitalu akademickim, od końca 1989 roku. Tworzy on około 7500 raportów rocznie. Informacje potrzebne to poziom gazometrii we krwi oraz stężenie elektrolitów. Wynik: zaburzenia kwasowo-zasadowe pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia. Powstały dwie wersje programu: wersja interaktywna ( z wyjaśnieniem…) oraz wersja Systemu Informacji Laboratoryjnej ( wersja w użyciu) Medyczne Systemy Ekspertowe

87 Epileptologist`s Assistant
Doradca lekarza w sprawie epilepsji. Jest to opłacalny system ekspertowy, używany głównie przez pielęgniarki w celu stworzenia wstępnych notatek postępu choroby dla lekarzy, w klinikach zajmujących się przypadkami epilepsji. Został on stworzony aby usprawnić opiekę nad pacjentami cierpiącymi na epilepsję. Głównym zadaniem jest wsparcie personelu paramedycznego. System pomaga pielęgniarkom w zbieraniu i przechowywaniu informacji dotyczących historii pacjentów, a następnie łączy wstępne notatki o postępie choroby wraz z dodatkowymi informacjami o pacjentach. Medyczne Systemy Ekspertowe

88 Epileptologist`s Assistant
Program posiada 300 pytań do pacjenta, jednakże pielęgniarka zadaje przeważnie od 20 do 40 pytań które ściśle dotyczą danego pacjenta. Lekarz ma również prawo przeglądania danych klinicznych, a także sugestii ze strony systemu, może również modyfikować sekcje oceny i planowania. Sekcje subiektywne i obiektywne również mogą być modyfikowane, ale rzadko kiedy zachodzi taka potrzeba. System był używany w Centrum Medycznym w Dallas, w Teksasie, jednakże został wycofany w 1995 roku, ponieważ nie mógł się zintegrować z programem HIS (szpitalnym systemem informacyjnym). Prace nad udoskonaleniem systemu nadal trwają. Medyczne Systemy Ekspertowe

89 Epileptologist`s Assistant
Lekarz poświęca pacjentowi 21 minut 35 sekund (+/ sek) pracując bez programu. Natomiast pielęgniarka, przy pomocy systemu, poświęca już tylko 14 minut 57 sekund (+/ sek), natomiast lekarz tylko 7 minut 15 sekund (+/ sek). Czas, jaki poświęcał pacjentowi lekarz został skrócony o około 66%. Dzięki systemowi udało się również zredukować koszty o około 40 %. Przy porównaniu jakości sporządzanych przez lekarza do tych sporządzanych przez system, udało się ustalić, że jakość notatek sporządzanych przez komputer była wyższa. System został dobrze przyjęty przez lekarzy, pielęgniarki oraz przez pacjentów. Dzięki temu systemowi, lekarze mogą poświęcić zaoszczędzony czas przypadkom bardziej skomplikowanym. Pacjentom system przypadł do gustu, pomimo faktu, że musieli przechodzić dwie rozmowy ( z pielęgniarką i z lekarzem). Medyczne Systemy Ekspertowe

90 Medyczne Systemy Ekspertowe
DiagnosisPro Diagnosis Pro jest interaktywnym program wspomagającym decyzje, który oferuje rozpoznanie różnicowe w takich dziedzinach jak: medycyna wewnętrzna, medycyna rodzinna, pediatria, geriatria oraz ginekologia. Po wprowadzeniu przez lekarza najważniejszych atrybutów ( tj. oznak, symptomów, wyników laboratoryjnych oraz wyników rentgenowskich ), system wyświetla listę najbardziej prawdopodobnych chorób. Lekarz może uzyskać szczegółowe informacje na temat choroby, a więc kliniczną prezentację i charakterystykę, rekomendowane testy laboratoryjne, fizjopatologię, cechy wykluczające, komplikacje itp. Medyczne Systemy Ekspertowe

91 Medyczne Systemy Ekspertowe
DiagnosisPro Lekarz może również wykluczyć lub też potwierdzić swoje przypuszczenia, wpisując nazwę choroby, uzyskując w ten sposób wszelkie informacje na jej temat. DiagnosisPro jest również użyteczny w przypadkach, kiedy lekarz napotyka problem spoza swojej specjalizacji. Oparty na ponad 50 czołowych podręcznikach medycznych, obszerna baza danych pozwala lekarzom i specjalistom na szybki dostęp do ponad symptomów chorobowych, 9000 chorób oraz informacji z głównych specjalizacji medycznych. Medyczne Systemy Ekspertowe

92 Medyczne Systemy Ekspertowe
Dxplain Dxplain jest systemem diagnostycznym, wspomagającym lekarzy w podejmowaniu decyzji z dziedziny medycyny ogólnej. Wyświetla on listę diagnoz na podstawie informacji klinicznych, tj. na podstawie oznak, symptomów, informacji laboratoryjnych. Dostarcza szczegółowych wyjaśnień, tj. dlaczego właśnie ta choroba jest brana pod uwagę. Doradza jakie inne informacje kliniczne mogą być użyteczne w danym przypadku i jakie kliniczne oznaki mogą być nietypowe. DXplain nie oferuje pełnej medycznej konsultacji i nie powinien być używany jako substytut lekarza. Medyczne Systemy Ekspertowe

93 Medyczne Systemy Ekspertowe
Dxplain System i baza danych systemu są stale udoskonalane, głównie dzięki komentarzom użytkowników. Jest obecnie używany w wielu szpitalach i szkołach medycznych, głównie jako przyrząd edukacyjny, ale również konsultacyjny. System zawiera obszerne opisy ponad 2000 różnych chorób, wraz z objawami chorobowymi, etiologią, patologią oraz rokowaniami. DXplain dostarcza informacji bibliograficznych na temat opisanych chorób. Medyczne Systemy Ekspertowe

94 Medyczne Systemy Ekspertowe
Geninfer GENINFER powstał, aby wspomagać lekarzy i konsultantów do spraw genetyki w ocenianiu ryzyka nawrotu zaburzeń genetycznych, na podstawie analizy rodzinnego drzewa genealogicznego. Obecna wersja programu łączy w sobie wygodny graficzny interfejs, który pozwala konsultantom rysować, badać i modyfikować drzewa genealogiczne. Zawiera również mechanizm interferencji genetycznej, który pomaga w szybkim obliczaniu różnych genotypów. Jest to również możliwe w przypadku bardzo skomplikowanych drzew genealogicznych. Możliwość szybkiej kalkulacji pozwala również użytkownikowi na przeprowadzanie analiz wrażliwości. Medyczne Systemy Ekspertowe

95 Medyczne Systemy Ekspertowe
Geninfer Ograniczenia w użyciu prototypu obejmują restrykcje dotyczące defektu pojedynczego genu, które opisał Mendel. Plany dotyczące rozwoju programu obejmują usunięcie tych ograniczeń, wprowadzenie algorytmu do automatycznego ponownego formatowania istniejących drzew genealogicznych, a także udoskonalenie zbiorowych modeli genetycznych, używanych przez program oraz udostępnienie zewnętrznych baz informacyjnych na temat zachorowalności, dziedziczenia, tempa mutacji, penetracji genu itp. Medyczne Systemy Ekspertowe

96 MammoNet - Mammography Decision Support
MammoNet pomaga lekarzom w formułowaniu diagnoz oraz w planowaniu dodatkowych procedur diagnostycznych. MammoNet jest projektem w trakcie tworzenia. Udoskonalanie MammoNetu polega m.in. na rygorystycznym testowaniu i ewaluacji. Uzyskuje się w ten sposób istotne informacje o wielu przypadkach. Ludzie pracujący nad udoskonaleniem programu rozważają możliwość dodania cech demograficznych, tj. lokalizacji geograficznej czy rasy pacjentki, a także informacji o diecie, stylu życia, historii terapii hormonalnych, a także o wcześniej przebytych chorobach nowotworowych. Medyczne Systemy Ekspertowe

97 MammoNet - Mammography Decision Support
Cały czas trwają prace nad łącznością między MammoNetem a bazą danych, w ten sposób producenci pragną udostępnić dojście do zbiorów i analiz wielu podobnych przypadków klinicznych. Głównym celem jest stworzenie narzędzia wspomagającego podejmowanie decyzji w sprawie prawidłowej diagnozy oraz w sprawie opłacalności badań mammograficznych. Takie urządzenie musi być niezawodne, powiązane z kliniczną bazą danych i pomocne lekarzowi. Medyczne Systemy Ekspertowe

98 Medyczne Systemy Ekspertowe
Larsen Larsen jest programem, który pomaga szybko, dokładnie i niezawodnie, przy pomocy aparatów do zdjęć rentgenowskich, zebrać dokumentację dotyczącą zmian erozyjnych i zwyrodnieniowych rąk, nadgarstków oraz stóp w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Program jest w stanie wydać ocenę (obecnie używa się systemu oceniania Larsena, ale program może obsługiwać też inne programy oceniania). W ten sposób program dostarcza diagnostycznych wskazówek, które opierają się na zmianach morfologicznych. Wyniki badań przechowywane są w bazie danych, aby ułatwić długą kontynuację terapii. Seryjne pomiary rentgenowskie uszkodzeń pozwalają na uzyskanie odpowiednich informacji na temat postępu choroby oraz pozwalają na ocenę postępu leczenia Medyczne Systemy Ekspertowe

99 Medyczne Systemy Ekspertowe
MINERVA Minerva jest systemem dostępnym za pośrednictwem Internetu, który służy do analizy objawów patologicznych. np. zmiany śródpiersiowe, zmiany ogniskowo-mózgowe, zmiany ogniskowo-kostne, ból w klatce piersiowej. Użytkownik ma szansę przeprowadzić analizę wielokryteriową objawów patologicznych (morfologię, lokalizację, wiek pacjenta…). Minerva opiera się na wiedzy stochastycznej, i potrafi wybrać listę najbardziej prawdopodobnych chorób na podstawie patologicznych, klinicznych czy biologicznych objawów. Medyczne Systemy Ekspertowe

100 Medyczne Systemy Ekspertowe
Phoenix & ISIS Phoenix służy jako konsultant radiologiczny. Powstał na Uniwersytecie w Chicago, aby pomóc lekarzom dobrać najodpowiedniejsze procedury radiologiczne. System był dość często używany w czasie dwuletniej próby klinicznej. Pomógł usprawnić proces selekcyjny odpowiednich procedur. Dostęp do programu za pośrednictwem internetu został jednak zablokowany, ponieważ pewne informacje były przestarzałe. PHOENIX ma zostać wkrótce zastąpiony systemem o nazwie ISIS. ISIS jest systemem wspomagającym decyzje lekarzy, w kwestii wyboru odpowiednich procedur. Medyczne Systemy Ekspertowe

101 Medyczne Systemy Ekspertowe
PEIRS Program, którego zadaniem jest dołączanie komentarzy (interpretowalnych uwag) do raportów (wyników) pochodzących z badań patologii chemicznej. Program rozróżnia ponad 2300 zasad budowy patologicznej. Coraz nowsze zasady są dodawane do bazy danych programu, a powtarzające się zadania są sprowadzane do rutynowych czynności. PEIRS wytwarza około 100 raportów dziennie. PEIRS zawiera testy na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, krwi tętniczej, a także testy na tolerancję glukozy oraz zakresu wytwarzanych przez człowieka hormonów. PEIRS był stosowany w szpitalach. Teraz nie jest już używany , ponieważ trwają badania nad jego skutecznością . Medyczne Systemy Ekspertowe

102 CLINICAL EVENT MONITOR
Bazuje na doświadczeniach klinicznych oraz skupieniu ( centralizacji) bazy pacjentów. Program wytwarza alarmy, interpretacje badań oraz ekranizuje wiadomości przydatne służbie medycznej. CEM stanowi zautomatyzowany system wspierania decyzji, tworzenia diagnozy poprzez magazynowanie raportów z różnych dziedzin medycyny, co jest znaczące przy rozmaitych przypadkach medycznych. System odczytuje zcentralizowane bazy pacjentów, które zawierają zakodowane informacje, wyniki badań oraz raporty z innych dziedzin medycznych. Medyczne Systemy Ekspertowe

103 CLINICAL EVENT MONITOR
Bazując na doświadczeniach i posiadanych informacjach system generuje pomocnicze alerty (alarmy), interpretacje o charakterze informacyjnym i obrazuje zdobyte wiadomości dla ułatwienia rozpoznania medycznego (diagnozy). System wprowadzono do wszystkich centrów medycznych, służba zdrowia posiada pozwolenia na odczytywanie wytworzonych przez program wiadomości. Medyczne Systemy Ekspertowe

104 Medyczne Systemy Ekspertowe
APACHE III System został zaprojektowany do przewidywania indywidualnego ryzyka zgon u pacjenta w szpitalu. Porównuje każdy pojedynczy medyczny profil z prawie 18 tysiącami przypadków zawartych w pamięci systemu. Jego skuteczność przewidywania wynosi 95 %. Lekarze podają systemowi 27 faktów, na podstawie których program przewiduje ryzyko zgonu. System służy także do odpowiedzenia na pytanie: czy istnieją różnice w leczeniu podobnych przypadków? Medyczne Systemy Ekspertowe

105 BETON DICKINSON LABORATORY SYSTEMS.
Beton Dickinson jest międzynarodową kompanią technologii prozdrowotnych. Posiada dwa systemy opracowane w korporacji i niezwykle często używane przez klientów medycznych. QBC (TM) – stanowi system odwoławczy, jest zintegrowany w analityce hematologicznej (QBC) i dostarcza różnorodnych możliwych interpretacji testów pacjentów hematologii. Jest stosowany przede wszystkim w laboratoriach medycznych. (TM) MIC – jest to system zintegrowany w Date management Centra for the Sceptor line Instrument . Zajmuje się determinowaniem wartości, MIC, czyli wskazuje minimalna dawkę antybiotyku potrzebną do zabicia bakterii. Medyczne Systemy Ekspertowe

106 Medyczne Systemy Ekspertowe
QBC (TM), (TM) MIC Tworzy takie interpretacje dla, wielu różnych leków. System sprawdza także, czy leki będą działały także przeciw organizmowi chorego. Zasady działania systemu opierają się na NC oraz CLS, czyli na przewodnikach dla interpretacji wartości MIC. System jest używany w laboratoriach mikrobiologicznych. Medyczne Systemy Ekspertowe

107 COMPUTERIZED MEDICAL DIAGNOSIS
System diagnozującym choroby on-line, baza danych programu zawiera diagnozy zaburzeń gastrologicznych. Program został zaprojektowany, by wspomóc diagnozowanie chorób w oparciu o symptomy fizyczne. Pojedyncza choroba może zostać wyszukana z listy chorób „znanych” systemowi. Lekarz używa sieci do wskazania różnych objawów i symptomów. Czasem diagnoza może być jedynie zasugerowana przez system, który wskazuje także inne stany chorobowe, które są kojarzone ze wskazanymi przez lekarza zaburzeniami. Medyczne Systemy Ekspertowe

108 COMPUTERIZED MDEICAL DIAGNOSIS
CMD ma poza charakterystyka zaburzeń gastrologicznych ma także opracowany program do diagnozowania chorób płuc i jest aktualnie programem służącym lekarzom do diagnozowania tego typu schorzeń. Medyczne Systemy Ekspertowe

109 Medyczne Systemy Ekspertowe
DR GAIT III Jest to system multimedialny, który dostarcza istotne poglądy do elektronicznego objaśniania informacji powszechnie prezentowanych postępu analiz. System łączy się i rozszerza dwa, pierwsze programy – bazuje na decyzjach popartych przez narzędzia GAIT w zdaniach sporządzonych na bazie wiedzy systemu QUAWDS. System stosuje dane bezpośrednio z wyuczonych analiz medycznych. Każdy monitor danych może być objaśniony w sposób właściwy/stosowalnych do typu danych, a następnie w kolejności przedstawia uwagi użytkownika do adekwatnych części informacji. Medyczne Systemy Ekspertowe

110 Medyczne Systemy Ekspertowe
VENTEX Jest to baza wiedzy i systemem monitorującym stosowanym w terapii oddechowej. Używany także do monitoringu i wspierania decyzji w stosunku do pacjentów z innymi rodzajami niewydolności oddechowej. Wspieranie decyzji opiera się na: Stanach pato-fizycznych Funkcjach oddechowych Danych pacjentów ( faza terapii) Wyróżniamy stany terapii: Start (intubacja) Kontynuacja (leczenie stanu) Odłączenie od aparatury (extubacja) System zawiera 13 głównych grup diagnoz w obrębie niewydolności oddechowej. Medyczne Systemy Ekspertowe

111 Medyczne Systemy Ekspertowe
VENTEX Zbudowano go aby wspierać i utrzymywać terapię oddechową poprzez zarządzanie używana bazą wiedzy. Jego rozwój rozpoczęto wczesnym prototypem systemu o nazwie KUSIVAR, który miał do czynienia z wiedzą reprezentacyjną i zdobywana przez badania naukowe. Następnie baza o nazwie PC on-line systemu budowana była jako integracyjna baza pamięci w środowisku klinicznym. Rezultaty pracy pokazuja łatwość systemu i zachowanie zgodności pomiędzy lekarzami a systemem VX – zgodnie z regułą złotego środku. Medyczne Systemy Ekspertowe

112 Medyczne Systemy Ekspertowe
MDDB System ekspertowy stosowany rutynowo, służący do diagnozowania syndromów dysmorfii ( choroba mięśni), które są rzadko spotykane. Nawet doświadczeni lekarze spotykają się z wieloma chorobami (spośród 1000 różnych) tylko w literaturze medycznej. Udokumentowane przypadki numeruje się. MDDB umożliwia założenie listy hipotez, bazującej na wskazówkach wprowadzanych z niezależnych dokumentów z danymi pacjenta. Wykorzystuje listy hipotez i analiz hipotez zawierających dostępne wyjaśnienia i bazę wiedzy. Wiedze pozyskuje się na pół-automatycznych metodach, które tworzą prototypy sformalizowanych opisów syndromów dysmorfii. Medyczne Systemy Ekspertowe

113 Medyczne Systemy Ekspertowe
RHEUM EXPERT Służy do diagnozy chorób reumatycznych. Przy jego budowie celem było stworzenie łatwego w utrzymaniu narzędzia dla komputerowej bazy dokumentacji pacjentów, pokrywających się z wynikami i symptomami chorób reumatycznych. Integracja istniejących środowisk komputerowych powinna być możliwa i oferować diagnozy kilku głównych chorób reumatycznych. Niewyraźne przypadki dostarczają różnorodnych diagnoz. Medyczne Systemy Ekspertowe

114 Medyczne Systemy Ekspertowe
QMR Program wspierania decyzji, który wykrywa ok. 700 zaburzeń z medycyny wewnętrznej oraz wspierający proces diagnozy klinicznej, który pomaga lekarzom zbadać rozwój choroby. Zostały w nim zastosowane techniki do symulowania procesów używanych w wielu napotkanych badaniach klinicznych. Przykład: kiedy lekarze widzą u pacjenta kilka pierwszych skarg potrafią rozpoznać chorobę. Przykładowo dyspensa (choroba dróg oddechowych) – wskazywać ją może zły stan układu oddechowego lub układu krwionośnego. Medyczne Systemy Ekspertowe

115 Medyczne Systemy Ekspertowe
QMR Lekarze mogą zadać wiele specyficznych pytań bazując na tych hipotezach, aby zacieśnić pole decyzji. Pozytywne odpowiedzi na pytania na temat gorączki mogą prowadzić do rozważenia infekcji dróg oddechowych, jako dominująca diagnoza. Proces pytania jest powtarzany dopóki poziom pewności będzie wystarczająco duży. System kalkuluje dwie wartości opisywane jako silny związek między chorobą a jej analizą. Medyczne Systemy Ekspertowe

116 Medyczne Systemy Ekspertowe
IMM/SERVE Jest to program komputerowy, który został zaprojektowany by wspomóc dziecięcą odporność. Obecnie wytwarza rekomendacje dla 7 serii szczepionek uodparniających, powszechnie stosowanych u dzieci. Program zajmuje się przepowiadaniem stanu odporności, akceptowaniem wprowadzanych danych na temat odporności dziecięcej. Dane te zawierają datę urodzenia dziecka, datę wykonania przewidywań itp. Prognoza wskazuje którąś ze szczepionek, która jest oczekiwana. Medyczne Systemy Ekspertowe

117 A DECISION SUPPORT SYSTEM USING CPGOH
Złożoność Przewodników Praktyki Klinicznej często zapowiada ich łatwość użycia i rutynowa praktykę. Przewodnik dla nadciśnienia wymaga rozważenia prawie 40 różnych przypadków klinicznych. Unikalny system ekspercki oparty tak, aby móc ukryć złożoność budowy przewodnika klinicznego tak dobrze, by dostarczyć przyjazny dla użytkownika interfejs do zbierania danych. Wartości BP są wprowadzane przez użytkownika do checkbox’ów, które używane są do wykluczenia czynników ryzyka oraz wybrać docelowy organ i określić warunki. Medyczne Systemy Ekspertowe

118 A DECISION SUPPORT SYSTEM USING CPGOH
System tworzy później rekomendacje terapii poprzez np. zmianę stylu życia, leki, ważne informacje, działania uboczne i interakcje leków. Ważne dane i linki sieciowe prowadzą do dodatkowych okoliczności podczas używania programu w ambulatorium. Wersja sieciowa tego urządzenia jest obecnie opracowywana. Medyczne Systemy Ekspertowe

119 Medyczne Systemy Ekspertowe
HEPAXPERT I, II, III/WWW Hepaxpert jest ,medycznym systemem ekspertowym służącym do interpretowania analiz WZW typu A i B. Został on opracowany w celu udoskonalenia analiz testów serologicznych wątroby poprzez napisane interpretacje eksperckie. Bez dodatkowej konsultacji historii choroby pacjent ta oraz klinicznych danych, program umożliwia prace laboratoryjne, które uzupełniane są testami serologicznymi, aby automatycznie opracować interpretacje, która pomaga opisać stan fizyczny pacjenta i lepsze zrozumienie wyciągniętych wniosków. Automatyczna interpretacja wniosków opiera się na jakościowych rezultatach odpowiednich testów serologicznych. Medyczne Systemy Ekspertowe

120 Medyczne Systemy Ekspertowe
HEPAXPERT I, II, III/WWW Każdy z kilku testów ma jeden z możliwych rezultatów: pozytywny, negatywny, wątpliwy bądź nie testowany. Informacja zawarta w automatycznie utworzonym raporcie zawiera: nazwę, laboratorium testujące, oddział, który zlecił badanie wyników oraz identyfikator pacjenta. Rezultat testów, Szczegółowa analizę wyników testów dotyczących postępu choroby, odporności oraz prognozowanie rozwoju choroby. Ta interpretacja dostarcza poprawna i kompletną analizę dostępnych wyników, w których nie tylko nie typowe sytuacje są rozpoznawalne, ale także rzadkie przypadki kliniczne. Medyczne Systemy Ekspertowe

121 Medyczne Systemy Ekspertowe
HEPAXPERT I, II, III/WWW HEPAXPERT I - pracuje jako samodzielny program bez bezpośredniego podłączenia do zewnętrznych źródeł danych. HEPAXPERT II – jest bazą danych i systemem interpretującym, warunkującym administrowane i ściągane dane. HEPAXPERT III/WWW – ma zastosowanie w sieci WWW. Medyczne Systemy Ekspertowe

122 Medyczne Systemy Ekspertowe
LIPORAP Liporap został opracowany dla Automatchic Phenotyping of dyslipoproteinemia. System jest używany w głównych laboratoriach Uniwersyteckim szpitala Gasthnisberg od lipca 1987r. Wprowadza się do niego parametry takie jak: Cholesterol Lipidy Ma on wydajność ok raportów w ciągu roku, jest stosowany do diagnozowania przewlekłych chorób jak i obecności narkotyków. Medyczne Systemy Ekspertowe

123 Medyczne Systemy Ekspertowe
PUFF System diagnozuje rezultaty testów pulmonologicznych, został wyprodukowany w Pacyfic Presbyterion MC i San Francisco w 1977r. Jest modelem stosowanym rutynowo, ma kilka zastosowań. Baza wiedzy PUFF została włączona do komercyjnego produktu „ Pulmonary Consult”. Wiele jego kopii zostało sprzedanych i jest używane na całym świecie. Medyczne Systemy Ekspertowe

124 Medyczne Systemy Ekspertowe
T-IDDM PROJECT Stosowany i testowany w inteligentnych telemedycznych serwisach asystujących u diabetyków insulinozależnych. Dostarcza opisy objawów fizycznych z decyzjami opartymi na narzędziach i telekonsultacyjnych ze zdalna stacją medyczną. Baza będzie rozwijana poprzez przenoszenie na zdalne komputery służące do komunikacji przez stałą i mobilna telekomunikacje połączona w sieć MW. MW wytwarza wsparcie fizyczne i wybieranie właściwego wzoru leczenia, zdefiniowanego w terminach przyjmowania insuliny, tak jak schemat diety wskazuje. Medyczne Systemy Ekspertowe

125 Medyczne Systemy Ekspertowe
NEO GANESH Jest bazą wiedzy stosowaną w zarządzaniu mechaniczna wentylacji na odziałach intensywnej terapii. NEO łączy rozprowadzony model rozumowania i schemat reprezentacji czasowej. System bazuje na lekarskiej ekspertyzie. Interpretuje dane kliniczne w czasie i kontroluje dostarczanie mechanicznej pomocy. Model PSV jest stworzony dla pacjentów cierpiących z powodu chorób płuc. NEO rozwija się w strategii terapeutycznej służącej stopniowej redukcji mięśni oddechowych pacjenta i daje zdolność do oddychania bez asysty maszyny. Działa przy pomocy mikrokomputera umieszczonego w łóżku pacjenta, kontroluje wentylację i nie koliduje ze zwykłym leczeniem pacjenta. Medyczne Systemy Ekspertowe

126 THALIUM DIAGNOSTIC WORKSTATION
TDW uczy diagnozować mięsień sercowy scyntygrafią poprzez praktykowanie kilku sposobów. ACQUIRED – szczegółowe obrazy są przechwytywane przez aparaty czułe na promieniowanie gamma i wysyłane do TDW. TWD osiąga wysoki poziom przetwarzania danych wyników, potem wyciąga cechy diagnostyczne – techniki obrazowania (rysunki, szkice, wykresy itp.). Lekarz może zobaczyć obraz i wyniki szukania uzyskane równocześnie przez TDW na ekranie. System używa indukcji do nauki zasad diagnozowania. Na podstawie 150 powtarzających się przypadków chorób tworzy się zasadę ich leczenia tzn. system sam ją tworzy i uczy się jej. Do diagnozowania chorób służy systemowi cewnik sercowy, który ocenia na ile % da się chorobę wyleczyć. Medyczne Systemy Ekspertowe

127 Medyczne Systemy Ekspertowe
Doktorek Głównym zadaniem jest ocena ryzyka wystąpienia zawału serca u człowieka. System ekspertowy (SE) posiada moduł wnioskowania, który dokonuje porównania na podstawie odpowiedzi użytkownika zapisywanych w bazie danych zmiennych z bazą wiedzy zaimplementowaną przez eksperta. SE skierowany jest dla ludzi, którzy nie muszą posiadać wykształcenia medycznego. Potrafi wygenerować ekspertyzę bez specyficznych danych morfologicznych krwi pacjenta. Medyczne Systemy Ekspertowe

128 Medyczne Systemy Ekspertowe
Doktorek Przy budowie systemu ekspertowego zwrócono szczególną uwagę na czynniki ryzyka wystąpienia zawału serca. Duży nacisk położono również, na języki i sposób programowania, żeby istniała możliwość łatwej modyfikacji systemu w przyszłości oraz przystosowania go do rozwiązywania innych problemów. Wybrano narzędzia, które miały zapewnić SE ogólna dostępność. Dlatego system zbudowany jest pod kątem Internetu jako strona internetowa. Dzięki temu użytkownicy na całym świecie mogą skorzystać z darmowego badania diagnostycznego. Medyczne Systemy Ekspertowe

129 Medyczne Systemy Ekspertowe
Doktorek Zawał serca i czynniki ryzyka Pomimo ogromnego postępu wiedzy medycznej i szerokiego dostępu do środków farmakologicznych medycyna jest nadal bezradna wobec typowych i najczęstszych chorób naszego wieku. Na serce umiera 41 proc. mieszkańców UE. W Polsce zawał serca co roku dotyka blisko 100 tys. osób. starzenie się płeć palenie tytoniu nadciśnienie tętnicze i inne przyczyny przerostu lewej komory serca wysoki poziom cholesterolu brak aktywności fizycznej osobowość typu A Medyczne Systemy Ekspertowe

130 Medyczne Systemy Ekspertowe
Doktorek Języki programowania Przy pisaniu systemu ekspertowego Doktorek wybrano XHTML 1.0 Strict, ponieważ ta wersja jest zalecana przez konsorcjum W3C, oraz większość przeglądarek internetowych nie ma problemów z jej interpretacją. System Doktorek posiada osobny arkusz stylów, dzięki czemu istnieje możliwość zmiany wyglądu wielu podstron na raz, bez ingerowania w sam kod XHTML. Serwerów firm hostingowych w Polsce obsługuje przynajmniej wersję PHP4 i jest popularnym językiem, który posiada dużą dokumentację również w języku polskim. MySQL jest dostępny dla wszystkich popularnych platform systemowych, oraz jest jednym z szybszych serwerów bazodanowych. Medyczne Systemy Ekspertowe

131 Doktorek - Implementacja
1. Badanie - przebieg badania Medyczne Systemy Ekspertowe

132 Doktorek - Implementacja
1. Badanie - przebieg badania Medyczne Systemy Ekspertowe

133 Doktorek – Implementacja
1. Badanie - walidacja odpowiedzi Medyczne Systemy Ekspertowe

134 Doktorek – Implementacja
1. Badanie - diagnoza Medyczne Systemy Ekspertowe

135 Doktorek - Implementacja
2. Rozmowa - odpowiedz na pytanie - „jaka jest budowa serca ?” Medyczne Systemy Ekspertowe

136 Doktorek – Implementacja
2. Rozmowa - brak w bazie odpowiedzi dla słowa 'klucz' - “atheromatosis” Medyczne Systemy Ekspertowe

137 Doktorek – Implementacja
2. Rozmowa - porównanie pytań Medyczne Systemy Ekspertowe

138 Doktorek – Implementacja
2. Rozmowa - uzyskanie odpowiedzi w wyniku nauki eksperta Medyczne Systemy Ekspertowe

139 Doktorek – Implementacja
3. Panel administracyjny Medyczne Systemy Ekspertowe

140 Doktorek – Implementacja
3. Panel administracyjny – edycja słów kluczowych z modułu - rozmowa Medyczne Systemy Ekspertowe

141 Medyczne Systemy Ekspertowe
Doktorek System jest wstanie wygenerować ekspertyzę zaraz po przeprowadzeniu badania. Maksymalna latencja mieści się poniżej 80ms. Uniwersalność - mocnym elementem SE jest jego panel administracyjny. Dzięki, któremu przystosowanie do diagnozowania innych problemów medycznych jest możliwe przy znikomej ingerencji w kod źródłowy. System posiada moduł 'rozmowa', który pozwala na rozmowę pacjenta z ekspertem po przeprowadzonym badaniu. Tematyka zawarta w systemie pozwala na dokształcenie użytkownika na temat czynników ryzyka wystąpienia zawału serca, budowy i funkcjonalności serca oraz innych zagadnień związanych z zawałem serca u człowieka. System ekspertowy – Doktorek dostępny jest pod adresem: Medyczne Systemy Ekspertowe

142 The Laboratory Advisory System
Wraz z coraz większym zapotrzebowaniem na różnego rodzaju medyczne testy laboratoryjne, zwiększał się chaos w ich wykonywaniu, a co za tym stoi zwiększały się koszty. Już w pierwszej połowie lat 80, dostrzeżono problem. Wymyślano różnego rodzaju procedury, które miały na celu uporządkować zarządzanie testami. Jednak nie zawsze można je było w przystępny sposób wykorzystać, ze względu na ich złożoność a także wdrążenie w wielu różnych placówkach na raz. Medyczne Systemy Ekspertowe

143 The Laboratory Advisory System
Dopiero w latach 90 przyszła nam pomocą technika. The Laboratory Advisory System został zaprojektowany jako ogniwo łączące kliniki z laboratoriami. System został zaprojektowany modułowo, tak aby jego modyfikacje nie sprawiały nam problemów. Baza wiedzy programu pomaga w zamawianiu jak i interpretowaniu wyników. Dzięki Acquire®SDK (Software Development Kit) system możemy w pełni zintegrować z innymi programami np.: z systemem zarządzania pacjentem ( to znaczy, że wyniki testu zostają dopisane do elektronicznej karty pacjenta.) Medyczne Systemy Ekspertowe

144 The Laboratory Advisory System
Krótki opis działania programu: Wybieramy pacjenta oraz test, który chcemy wykonać. Po wybraniu odpowiedniej opcji testu pojawi nam się sugestia, jak ma być on przeprowadzony.(pic1,2) Możemy zaakceptować test z rekomendowanymi ustawieniami, zobaczyć informacje na temat podjętej przez program decyzji a także możemy anulować podpowiedź i ręcznie wpisać wszystkie ustawienia. Medyczne Systemy Ekspertowe

145 The Laboratory Advisory System
Medyczne Systemy Ekspertowe

146 The Laboratory Advisory System
Medyczne Systemy Ekspertowe

147 The Laboratory Advisory System
Program wysyła test drogą milową do laboratorium. System sam przechwytuje maile z wynikami. Wyniki są umieszczane chronologicznie. Identyfikacja następuje po imieniu i nazwisku pacjenta. Jeżeli w polu „status” pojawił się czerwony kwadracik, oznacza to, że jakiś test przekroczył granice normy i warto się mu bliżej przyjrzeć. Natomiast zielony kwadracik, to znak, że test nie został jeszcze przeglądany. Medyczne Systemy Ekspertowe

148 The Laboratory Advisory System
Medyczne Systemy Ekspertowe

149 The Laboratory Advisory System
Popodwójnym kliknięciu na pacjencie pojawia nam się okno z detalami przeprowadzonego testu, interpretacją oraz zalecanymi następnymi krokami. Jeżeli system zalecił wykonanie innych testów, możemy się na to zgodzić naciskając jeden klawisz myszki. Medyczne Systemy Ekspertowe

150 The Laboratory Advisory System
Medyczne Systemy Ekspertowe

151 The Laboratory Advisory System
Jak widzimy system ten jest bardzo przydatny i wraz z innymi współpracującymi programami zapewnia nam kompleksową kontrolę stanu zdrowia pacjentów. Jako system ekspercki bardzo łatwo go zmodyfikować, a dzięki swej bazie wiedzy służy nie tylko jako doradca a także jako nauczyciel. Medyczne Systemy Ekspertowe

152 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET Innym systemem ekspertowym wykorzystywanym w medycynie jest CASNET System opracowany jako pomoc dla lekarzy okulistów. Diagnozował stany chorobowe związane z jaskrą i proponował terapię leczniczą. Wiedza w tym systemie została zaprezentowana za pomocą sieci przyczynowej, która jest formą sieci semantycznej. Prace nad tym systemem zaczeły się w latach 70 w Rotgers University. Zbudowany on został przez Kulikowskiego i Weissa. Medyczne Systemy Ekspertowe

153 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET Struktura wnioskowania wygląda następująco: obserwacja choroby => objawy choroby => rodzaj choroby => leczenie Wszelkie fakty w systemie CESNET przechowuje się w czterech płaszczyznach: 1. obserwacje; 2. stany choroby, powiązane w sieć przedstawiającą możliwe przebiegi choroby 3. kategorie chorób 4. leczenie Medyczne Systemy Ekspertowe

154 CASNET: schemat budowy
LECZENIE KALSY CHORÓB STANY CHORÓB OBJAWY Płaszczyzny te są połączone ze sobą powiązaniami niezbędnymi w procesie wnioskowania. Medyczne Systemy Ekspertowe

155 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET Połączenie obserwacji ze stanami choroby (1 - 2) Pozwalają one łączyć objaw chorobowy z daną jednostką chorobową. Powiązanie jest opatrzone etykietą "stopień zaufania", która opisuje prawdopodobieństwo jej wystąpienia. "Stopień zaufania" może być dodatni (występowanie danego objawu podczas choroby), lub ujemny (objaw nie występuje prze tej chorobie). Jest więc on współczynnikiem (wagą) należącym do przedziału < - 1, 1 >. Wartość "1" oznacza konieczność wystąpienia objawu przy danej chorobie, natomiast wartość "- 1" niemożliwość wystąpienia podanego objawu przy rozpatrywanej chorobie. Medyczne Systemy Ekspertowe

156 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET Połączenie stanów choroby z klasami chorób (2 -3) Powiązanie to łączy ścieżkę opisującą przebieg choroby z klasą chorób, dla której dane objawy są charakterystyczne. Połączenie z kompletnego zbioru stanów, które zawiera stan początkowy i końcowy, powinno przebiegać do kategorii choroby zawierającej daną chorobę. Natomiast zbiór stanów zawierający stan początkowy, ale kończący się na stanie pośrednim może być powiązany z nieokreśloną dokładnie klasą choroby dla której dane objawy są właściwe. Połączenie klas chorób z leczeniem (3 - 4) Każda klasa chorób jest połączona z właściwym leczeniem Medyczne Systemy Ekspertowe

157 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET Bezpośrednie połączenie obserwacji z leczeniem (1 - 4) Połączenie to narusza spójność schematu, ale czasem objawy mogą jasno sugerować sposób leczenia, lub wymagać szybkiego działania bez np. dodatkowych badań laboratoryjnych. Medyczne Systemy Ekspertowe

158 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET Proces wnioskowania rozpoczyna się wprowadzeniem objawów występujących u pacjenta. Mogą to być dolegliwości opisane przez pacjenta, lub wyniki przeprowadzonych badań. Następnie zostaje uaktywniona część węzłów z płaszczyzny objawów. Uaktywniają się węzły z nimi powiązane. Po wykonaniu tego etapu na płaszczyźnie klas chorób pojawiają się węzły odpowiadające chorobom, na które może cierpieć pacjent, spośród nich wybierana jest właściwa. Medyczne Systemy Ekspertowe

159 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET CAUSAL-ASSOCIATIONAL NETWORK *RESEARCH USE ONLY* ****************** *GLAUCOMA SUMMARY* PERSONAL DATA: NAME: AGE: RACE: W SEX: M CASE NO: 17 CLINICAL DATA SUMMARY FOR VISIT OF 7/10/74 SYMPTOMS: OCULAR/HEAD PAIN COMPLAINTS OF DECREASED VISUAL ACUITY (OD) BEST CORRECTED VISUAL ACUITY: OD: HM OS: 20/40 IOP: OD: OS: 11 ANTERIOR CHAMBER DEPTH: Medyczne Systemy Ekspertowe

160 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET OD: SHALLOW OS: MODERATE ANGLES: OD: GRADE OS: GRADE 3 ANGLE CLOSURE: OD: 360 DEGREES MOST POSTERIOR STRUCTURE SEEN: OD: SCHWALBE'S LINE OS: CILIARY BODY STRUCTURAL ABNORMALITIES: PUPIL DIAMETER (MM): OD: OS: 3 PUPIL ABNORMALITY: UNEQUAL LIGHT RESPONSE ABSENT (OD) LENS ABNORMALITY GLAUKONFLECKEM (00) CORNEAL ABNORMALITY: Medyczne Systemy Ekspertowe

161 Medyczne Systemy Ekspertowe
CASNET CORNEAL EDEMA: STROMAL (OD) EXTERNAL ABNORMALITY: CONJUNCTIVAL HYPEREMIA (OD) HORIZONTAL CUP/DISC RATIO: 0.10 (OU) VERTICAL CUP/DISC RATIO: OPTIC NERVE RIM WIDTH: UNIFORM-NORMAL (OU) OPTHALMOSCOPY RELIABILITY: OD: FAIR VISUAL FIELDS: NORMAL (OU) VF EXAM QUALITY: FAIR HIGHEST PAST IOP: 21 (OU) Medyczne Systemy Ekspertowe

162 CASNET *DIAGNOSIS AND THERAPY* *********************** * RIGHT EYE: *
[1] PRESENT DIAGNOSTIC STATUS: (PRIMARY) ANGLE CLOSURE GLAUCOMA. POSSIBLE CILIARY BLOCK MECHANISM. PREVIOUS ACUTE ANGLE CLOSURE ATTACK. DISPARITY BETWEEN THE ANGLES OF THE TWO EYES SUGGESTS POSSIBILITY OF SECONDARY MECHANISM IN ONE EYE. TRAUMA IS A POSSIBLE CAUSE OF THE OPEN ANGLE IN THE FELLOW EYE. POSSIBLE SECONDARY CAUSES OF THE NARROW ANGLE IN THIS EYE: SWOLLEN OR DISLOCATED LENS, TUMOR OF THE CILIARY BODY, INFLAMMATION, OR A CILIARY BLOCK MECHANISM. [2] TREATMENT RECOMMENDATIONS: PERIPHERAL IRIDECTOMY IS INDICATED. INSTITUTE WEAK MIOTIC THERAPY AS NEEDED TO NORMALIZE TENSIONS. (ADD DIAMOX IF NECESSARY) Medyczne Systemy Ekspertowe

163 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
Końcowym wynikiem działania systemu mogą być następujące choroby: Zespół jelita nadpobudliwego Wrzodziejące zapalenie okrężnicy Rak okrężnicy Aby rozpocząć diagnozę, należy najpierw zebrać odpowiednią ilość danych. Źródłem danych mogą być: sam pacjent karta pacjenta lekarz prowadzący lekarz specjalista laboratorium biochemiczne gabinet endoskopowy. Medyczne Systemy Ekspertowe

164 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
System zbiera dane poprzez szereg badań: Podmiotowych Przedmiotowych laboratoryjnych dodatkowych badania podmiotowe – wywiad ogólny system pobiera dane takie jak: imię, nazwisko, wiek, zawód, miejsce pracy, warunki życiowe (jaka dieta, uzależnienie od nikotyny, alkoholu), wywiad rodzinny (czy członkowie rodziny również mają/mieli podobne dolegliwości), początek choroby (ile lat temu), dotychczasowy przebieg, dolegliwości ze strony pozostałych narządów i układów, przebyte choroby i zabiegi Medyczne Systemy Ekspertowe

165 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
badania przedmiotowe stan ogólny, skóra, obrzęki, stan odżywienia (otyłość, wychudzenie), obmacanie brzucha (bolesność, napięcie), obmacywanie jelit, obsłuchiwanie brzucha (perystaltyka), badanie per rectum badania laboratoryjne morfologia, OB, proteinogram, antygen rakowo-embrionalny, elektrolity, sigmoidoskopia, kolonoskopia badania dodatkowe powikłania kolonoskopii i sigmoidoskopii biopsja błony śluzowej wlew doodbytniczy (badanie RTG) badania przesiewowe w kierunku jelita grubego Medyczne Systemy Ekspertowe

166 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
Większość z powyższych badań nie kończy się na jednym poziomie i standardowych odpowiedziach ‘tak lub ‘nie’, lecz najczęściej jeden wniosek powoduje rozwój badania. Zademonstruje to na przykładzie proteinogramu (badania laboratoryjne). Schemat: Medyczne Systemy Ekspertowe

167 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
Po uzyskaniu informacji o pacjencie, objawach i chorobie dochodzimy do momentu kiedy nasz system ekspertowy wyciąga na ich podstawie odpowiednie wnioski. Diagnozowanie odbywa się na zasadzie poruszania się po drzewie decyzyjnym. Jak wcześniej wspomniano, omawiany system rozpoznaje 3 choroby: zespół jelita nadpobudliwego, wrzodziejące zapalenie okrężnicy, rak okrężnicy. W celu zarysowania sposobu działania nie ma potrzeby pokazywać szczegółowo schemat wnioskowania dla każdej z chorób – popatrzmy jedynie na jeden z nich, reszta, oczywiście, jest bardzo zbliżona. Naszym przykładem będzie diagnozowanie zespołu jelita nadpobudliwego (ZJN). Ponownie, wygodniej będzie posłużyć się schematem w postaci graficznej: Medyczne Systemy Ekspertowe

168 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
Medyczne Systemy Ekspertowe

169 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
Jak widać, schemat diagnozy jest dosyć prosty i poniekąd oczywisty. Jeden kierunek oznacza naturalny przebieg choroby i możliwość leczenia farmakologicznego, drugi wskazuje na nieprawidłowości lub niepokojący przebieg choroby i objawy. Ostatecznym wynikiem może być stwierdzenie, że pacjent miał (ma) zespół jelita nadpobudliwego, a zalecanym remedium jest po prostu odpowiednia dieta (po wcześniejszym leczeniu farmakologicznym poważniejszych dolegliwości). Medyczne Systemy Ekspertowe

170 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
Drugi wniosek jest wnioskiem zdecydowanie bardziej pesymistycznym – wszystko wskazuje na to, że dolegliwości pacjenta powoduje rak jelita grubego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna, choroba uchyłkowa lub niedokrwienne zapalenie okrężnicy. W tym wypadku należy przeprowadzić wnioskowanie dla wrzodziejącego zapalenia okrężnicy i jeżeli nie będzie można jednoznacznie określić, że jest to właśnie ta choroba, a przesłanki wskazują na raka okrężnicy, analogicznie, uruchomić moduł wnioskowania dla RO. Medyczne Systemy Ekspertowe

171 System diagnozujący wybrane choroby z dziedziny gastrologii
W ten właśnie sposób dochodzimy do diagnozy. Gdyby szczegółowo przeanalizować jedną z możliwych dróg, zauważymy, że poszczególne jej fazy nie różnią się niczym od sposobu postępowania lekarza. Bo czyż nie o to nam chodziło? Nasz system ekspertowy, należy jeszcze raz przypomnieć, ma za zadanie dojść do odpowiedniego wniosku zachowując się przy tym tak, jak postąpiłby ekspert w tej dziedzinie, czyli lekarz. Bardzo ważne jest zatem, aby przy konstruowaniu danego systemu ekspertowego występowała ścisła współpraca między inżynierem systemu, a ekspertami dziedziny będącej przedmiotem zainteresowania. Nic bowiem nie zastąpi wiedzy i doświadczenia lekarza. Medyczne Systemy Ekspertowe

172 Zalety systemów ekspertowych
Zwiększenie oszczędności, ekspertyza generowana przez SE może być dostępna jednocześnie na wielu komputerach 24 godziny na dobę Redukcja kosztów, koszt udzielenia porady przez SE jest zwykle mniejszy od kosztu porady eksperta Wszechstronność ekspertyz Możliwość uzyskania jednocześnie kilku alternatywnych rozwiązań Objaśnianie odpowiedzi. Każdy profesjonalny SE powinien uzasadniać swoje odpowiedzi w sposób zrozumiały dla użytkownika Skrócenie czasu konsultacji SE dla większości zadań generują rozwiązania szybciej od ekspertów Odporność "psychiczna„ SE pracują bez zakłóceń w okolicznościach, które mogą być stresujące dla eksperta Zmniejszenie zagrożeń SE mogą być używane w środowiskach niebezpiecznych dla człowieka Medyczne Systemy Ekspertowe

173 Jakie są oczekiwania lekarzy
wspomaganie decyzji diagnozy medycznej, podejmowanie decyzji w nagłych przypadkach. rozpoznawanie symptomów, klasyfikacja stanu zdrowia. planowanie odpowiedniej terapii, diety, optymalizacja działań w trakcie jej przebiegu. sprawdzanie dawek leków, możliwych interakcji leków, potencjalnych przeciwwskazań wynikających np. z chorób alergicznych. Medyczne Systemy Ekspertowe

174 Jakie są oczekiwania lekarzy
Sterowanie: urządzeń podtrzymujących funkcje życiowe, monitorowanie stanu pacjenta i ostrzeganie w sytuacjach kryzysowych. rozpoznawanie i interpretacja obrazów z aparatury medycznej, kontrola jakości obrazu. wykrywanie niebezpiecznych symptomów w sygnałach EKG, EEG i innych. filtracja obrazów z szumów filtracja sygnałów elektrycznych Medyczne Systemy Ekspertowe

175 Jakie są oczekiwania lekarzy
symulacja rozwoju choroby. uczenie się na błędach w symulowanej rzeczywistości Szukanie wiedzy w medycznych bazach danych. Optymalizacja wielokryterialna i optymalne spełnianie ograniczeń. Medyczne Systemy Ekspertowe

176 Problemy i ograniczenia systemów ekspertowych
Problemy i ograniczenia systemów ekspertowych Ważnym ograniczeniem systemów ekspertowych jest uzależnienie ich efektywności działania od zdolności użytkownika do przygotowania precyzyjnych i trafnych objawów lub danych dotyczących pacjenta. Uzyskanie tych informacji jest zależna od doświadczenia i właściwego przygotowania lekarza. Niestety większość użytkowników to młodzi, niedoświadczeni klinicznie lekarze. Przecenienie lub nie docenienie przez nich objawów prowadzi do złego sformułowania danych wejściowych i w konsekwencji błędnego rozpoznania przez komputer. Medyczne Systemy Ekspertowe

177 Medyczne Systemy Ekspertowe
Medycyna: wady SE Ważnym ograniczeniem systemów ekspertowych jest uzależnienie ich efektywności działania od zdolności użytkownika do przygotowania precyzyjnych i trafnych objawów lub danych dotyczących pacjenta. Uzyskanie tych informacji jest zależna od doświadczenia i właściwego przygotowania lekarza. Niestety większość użytkowników to młodzi, niedoświadczeni klinicznie lekarze. Przecenienie lub nie docenienie przez nich objawów prowadzi do złego sformułowania danych wejściowych i w konsekwencji błędnego rozpoznania przez komputer. Medyczne Systemy Ekspertowe

178 Medyczne Systemy Ekspertowe
Medycyna: wady SE c.d. Innym ważnym problemem jest lawinowe generowanie teoretycznie możliwych hipotez, albo gwałtowne zawężania problemu prowadzącego do przedwczesnego wyeliminowania hipotez przez system. Efekt taki może również spowodować postawienie błędnej diagnozy stanu pacjenta. Ekspert - lekarz posiada zdolność ograniczania liczby równolegle testowanych hipotez diagnostycznych zawężając diagnostykę. Słabość systemu ekspertowego w zakresie ograniczenia liczby możliwych hipotez może być kompensowana przez lekarza, jeżeli dokona on umiejętnego wyboru centralnego objawu, eliminując hipotezę, która nie odpowiada wystarczającej liczbie cech centralnych, czy wreszcie dokona skupienia hipotez w grupę o wspólnych cechach. Medyczne Systemy Ekspertowe

179 Medyczne Systemy Ekspertowe
Medycyna: wady SE c.d. Pewnym ograniczeniem jest również wrodzony konserwatyzm niektórych lekarzy wobec jakichkolwiek innowacji, które mogłyby zagrażać ich relacji z pacjentem. Zjawisko to jest rzadsze wśród młodych zafascynowanych nowoczesną technologią lekarzy. Powszechnie uważa się jednak, że zastosowanie komputerów może być szczególnie atrakcyjne w przypadkach szczególnych, gdy liczba możliwych rozpoznań jest bardzo duża. Medyczne Systemy Ekspertowe

180 Medyczne Systemy Ekspertowe
Bibliografia Medyczne Systemy Ekspertowe


Pobierz ppt "Systemy Ekspertowe w medycynie"

Podobne prezentacje


Reklamy Google