Prof. dr hab. inż. Leszek Woźniak Politechnika Rzeszowska

Prezentacja na temat: "Prof. dr hab. inż. Leszek Woźniak Politechnika Rzeszowska"— Zapis prezentacji:

1 Prof. dr hab. inż. Leszek Woźniak Politechnika Rzeszowska
Społeczne, ekonomiczne i etyczne skutki uwalniania organizmów genetycznie zmodyfikowanych do środowiska. Prof. dr hab. inż. Leszek Woźniak Politechnika Rzeszowska

2 „Kapitalizm to zdumiewająca wiara w to, że z najnikczemniejszych czynów najnikczemniejszych z ludzi wyniknie największe dobro dla wszystkich”. John Manyart Keynes

3 „Jakiego rodzaju osobą jest korporacja
„Jakiego rodzaju osobą jest korporacja?” Posługując się klasyfikacją zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM-IV) analizującą objawy, jakie towarzyszą różnym zaburzeniom dochodzę do wniosku, że korporacje wykazują wiele cech typowych dla psychopatów i socjopatów do wspólnej kategorii „antyspołeczne zaburzenia osobowościowe”. Bakan J. „Korporacja: patologiczna pogoń za zyskiem i władzą”. Przeł. J. P. Listwan wydz. Lepszy Świat, Warszawa 2006 do podobnych wniosków doszedł profesor L. Stout w artykule „Taking Conscience Seriously” w „Moral Markets”

4 Aby zysk nie był tylko prywatny (korporacyjny), a ryzyko tylko społeczne.
Patel Raj Wartość niczego. Jak przekształcić społeczeństwo rynkowe i na nowo zdefiniować demokrację

5 Suwerenność żywnościowa to PRAWO ludzi, krajów lub związków państw do definiowania własnej polityki rolnej i żywnościowej. Patel Raj Wartość niczego. Jak przekształcić społeczeństwo rynkowe i na nowo zdefiniować demokrację

6 Suwerenność żywnościowa oznacza, że mieszkańcy danego kraju, regionu, miasta lub wsi mogą sami zaprojektować swój system żywnościowy tak, aby wszyscy mieli dostęp do wystarczającej ilości zdrowej żywności i by mogła ona być uprawiana w ekologiczny sposób. Idea suwerenności żywnościowej obejmuje więc zarówno demokratyczne podejmowanie decyzji, jak i działanie w zgodzie z przyrodą. Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

7 Filipińscy rolnicy nie mogli konkurować ceną z bardzo tanią kukurydzą sprowadzaną ze Stanów Zjednoczonych. Była ona tańsza nie dlatego, że Amerykanie mieli lepsze technologie, ale dlatego, że jej produkcja była dofinansowana przez rząd (czego rząd Filipin nie mógł robić nawet gdyby chciał). Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

8 Ten system gospodarczy został zaprojektowany nie z myślą o drobnych rolnikach, którzy sprzedają warzywa na rynku w pobliskim miasteczku, ale z myślą o maksymalizacji zysków dużych, międzynarodowych firm, które zyskały tanich pracowników i globalny rynek do sprzedaży swoich produktów. Globalizacja nie jest bynajmniej naturalnym etapem rozwoju ludzkości, jak to się niektórym wydaje. Została ona stworzona. Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

9 Sprawą lokalną nie jest także wprowadzanie do uprawy roślin modyfikowanych genetycznie z tej prostej przyczyny, że rośliny te mogą się rozsiewać samoczynnie i wędrować potem po okolicy zanieczyszczając inne uprawy lub nawet przekraczając granice państwa. Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

10 Kiedy zespół naukowców, prowadzony przez Cathrine Badgley z Uniwersytetu Michigan, porównał plony z gospodarstwa ekologicznych i konwencjonalnych na przykładzie 293 farm, to okazało się, że w państwach uprzemysłowionych wysokość plonów w obydwu tych metodach upraw była porównywalna, choć w niektórych kategoriach plony z upraw ekologicznych były nieco mniejsze, średnio o 8%. Natomiast w państwach rozwijających się różnica była znacząca. I to nie na korzyść upraw konwencjonalnych, z nawozami sztucznymi i pestycydami, ale … na korzyść upraw ekologicznych. Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

11 Przejście na uprawy ekologiczne oznacza wzrost plonów średnio o 80%, a w niektórych przypadkach nawet od dwóch do czterech razy. Plony są wyższe szczególnie w przypadku roślin strączkowych. Badania te wykazują także, że gdyby wszystkie uprawy zbóż zostały przedstawione przestawione na ekologiczne, to zbiory na świecie byłoby wyższe o 45%. Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

12 Dla przykładu, zmodyfikowana genetycznie kukurydza Bt, która zawiera gen bakterii Bacillus thuringiensis i wytwarza środek owadobójczy, nie jest jedynym sposobem radzenia sobie ze szkodnikami niszczącymi kukurydzę. W Kenii opracowano system ekologiczny, który nazwany został „push-pull”, a polega on na tym, że wewnątrz pola kukurydzy sadzi się rośliny, które odstraszają szkodniki i wypychają je z pola (ang. push), a na jego brzegu sadzi się rośliny, które przyciągają szkodniki i w ten sposób wyciągają je z pola (ang. pull). Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

13 Każdego roku konsumenci upierają się, że powinni płacić rolnikom więcej, aby ceny odpowiadały cenom rynkowym. Rolnicy upierają się jednak, że ich koszty produkcji są niższe niż ceny rynkowe i dlatego powinni otrzymywać mniej pieniędzy.” Seong Hee Kim , jeden z prowadzących spółdzielnię Hansalin: „mocno się o to kłócą – mówi, śmiejąc się. – Nasi rolnicy znają naszych konsumentów, uważają, że są odpowiedzialni za ich życie. A konsumenci znają tych rolników i wiedzą, że są odpowiedzialni za ich dobrobyt. Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

14 Dla przykładu, miasto, w partnerstwie z lokalnym uniwersytetem, pracuje nad tym, by „utrzymać pewną uczciwość na rynku, dzięki temu, że zapewniony jest dostęp do informacji”. Sprawdzane są ceny 45 produktów żywnościowych i domowych w dziesiątkach sklepów, a wyniki są publikowane na przystankach autobusowych, w Internecie, w telewizji, radiu i gazetach, by ludzie wiedzieli, gdzie są najniższe ceny. Marcin Gerwin Żywność i demokracja wprowadzenie do suwerenności żywnościowej.

15 Wielka transformacja wymagała ogromnego wstrząsu społecznego
Wielka transformacja wymagała ogromnego wstrząsu społecznego. Żeby można było kupować i sprzedawać ziemię, ludzie, którzy przedtem ją uprawiali, musieli zostać usunięci. Patel Raj Wartość niczego. Jak przekształcić społeczeństwo rynkowe i na nowo zdefiniować demokrację

16 Biopiractwo „ własności intelektualnej” zawartej w tradycyjnych uprawach. Za jednym pociągnięciem pióra informacja genetyczna zawarta w ziarnach uprawianych od pokoleń przez chłopów stała się nowym eldorado dla ponad narodowych koncernów. Shiva V. „Biopiracy. The Punder of Nature and Knowledge, Green Books we współpracy z The Gaja Fundation, Dartington 1998

17 Nadszedł czas, by popatrzeć na zagadnienie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO) z zupełnie innej strony: TO NIE JEST ZAGADNIENIE HANDLU - TO JEST ZAGADNIENIE PRAW CZŁOWIEKA! Dlatego Światowa Organizacja Handlu (WTO) nie może decydować w tej kwestii, ponieważ dotyczy ona naszych Praw Człowieka. Prof. Henryk Skolimowski

18 A jednak tak się dzieje: Przez zmuszanie całych narodów, całych populacji i społeczeństw do kupowania genetycznie zmodyfikowanej żywności. To narusza naszą ludzką wolność, naszą wolność do samodzielnego decydowania o tym, co chcemy kupić. Odebranie nam wolności wyboru to pogwałcenie jednego z podstawowych Praw Człowieka; Prof. Henryk Skolimowski

19 Przez zmuszanie całych narodów, całych populacji i społeczeństw do spożywania genetycznie zmodyfikowanej żywności. To narusza nasze prawo do samodzielnego decydowania o tym, jak chcemy się odżywiać. Odebranie nam wolności wyboru w zakresie rodzaju diety i sposobu odżywiania to pogwałcenie kolejnego naszego Prawa Człowieka; Prof. Henryk Skolimowski

20 Przez dążenie do narzucenia radykalnej kontroli nasion przez zwolenników GMO w skali społeczeństw i narodów, co wiąże się z wyeliminowaniem naturalnych nasion i tradycyjnych form rolnictwa. Stwarza to poważną groźbę dla naszego bezpieczeństwa jako narodu i jednostki. Jest poważnym pogwałceniem naszego indywidualnego prawa i naszych społecznych praw! Prof. Henryk Skolimowski

21 W ten sposób, co najmniej trzy orzeczenia sądowe powinny wykazać, że Światowa Organizacja Handlu (WTO) narusza nasze Prawa Człowieka, odbierając nam wolność wyboru zakupu, diety oraz dostępu do tradycyjnych nasion i form rolnictwa. I nie wolno nam tego tolerować. To jest tylko organizacja handlu, która nie ma żadnego prawa, by oddziaływać na nasze Prawa Człowieka. Prof. Henryk Skolimowski

22 Ministrów nie ucieszyła decyzja Brytyjskiego Towarzystwa Medycznego, które w tym samym tygodniu wezwało rząd „do zakazania upraw modyfikowanych genetycznie w celach komercyjnych” oraz „ostrzegło, że żywność i uprawy modyfikowane mogą wyrządzić kumulujące się i nieodwracalne szkody w środowisku i naturalnym łańcuchu pokarmowym.” Marie Woof, „People distrust Government on GM foods”, Sunday Independent (London), 23 maja, 1999[za] J. M. Smith, Nasiona kłamstwa.

23 Według Walda inżynieria genetyczna „stanowi chyba najpoważniejszy problem etyczny w historii nauki.” Przestrzega on również, że „podążanie drogą inżynierii genetycznej ( bez całkowitej wiedzy o jej skutkach) jest nie tylko niemądre, ale wręcz niebezpieczne. W ten sposób mogą powstać zupełnie nowe choroby zwierząt i roślin, nowe źródła raka i nieznane wcześniej epidemie.” George Wald, „The Case against Genetic Engineering” w The Recombinant DNA Debate, Jackson and Stich, eds. str (przedruk z The Sciences, wrzesień/październik 1976) [za] J. M. Smith, Nasiona kłamstwa.

24 22 lutego 2002 roku Monsanto udowodniono zaniedbania, bezmyślność działań, ukrywanie prawdy, działania uciążliwe dla ludzi i zdrowia, naruszanie cudzej własności oraz zadawanie gwałtu. W artykule z „Washington Post” wyjaśniono, że „według prawa stanu Alabama definicja ‘zadawania gwałtu’ nazywa tę czynność ‘skandaliczną i bestialską, przekraczającą wszelki granice przyzwoitości, uznawaną za potworną i absolutnie niedopuszczalną w cywilizowanym społeczeństwie.” Michael Grunwald, „Monsanto Held Liable for PCB Dumping”, Washington Post, 23 lutego, 2002 [za] J. M. Smith, Nasiona kłamstwa.

25 Reakcja obywateli na owe błędy Monsanto (i szereg innych) była ogromna
Reakcja obywateli na owe błędy Monsanto (i szereg innych) była ogromna. Były wiceprezes Monsanto przyznał, że „nasi klienci zaczęli nami pogardzać”. Sheldon Rampton and John Stauber, Trust Us We’re Experts, Jeremy P. Tarcher/ Putnam, New York, 2001, str. 164 [za] J. M. Smith, Nasiona kłamstwa.

26 10 maja 2003 roku na konferencji w Londynie obwieszczono powstanie nowej organizacji naukowej: Independent Science Panel (Niezależny Panel Naukowy - ISP). Powołana jest ona do „wspierania nauki w służbie dobra publicznego". Jej założyciele to dwudziestu czterech naukowców z różnych dziedzin wiedzy, z całego świata. ISP opublikowała 136-ciostronnicowy raport pod tytułem „Rozprawa o świecie wolnym od GM" („The Case for A GM-Free Sustainable World”). Dokument ten zawiera starannie opracowane badania i przytłaczającą wręcz listę dowodów na to, że należy natychmiast zakazać genetycznie modyfikowanej żywności. Na jego końcu autorzy przedstawiają listę najważniejszych problemów związanych z debatą o żywności GM. J. M. Smith, Nasiona kłamstwa.

27 Bawełna Bt Stwierdzono reakcje alergiczne u setek hinduskich robotników pracujących przy bawełnie Bt. In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

28 The Sunday Indian, 10/26/08 Dokumentacja lekarska: “Wskazuje, że znacząco zwiększyła się liczba osób cierpiących z powodu świądu. Wszystkie przypadki związane są z uprawą bawełny Bt.” Pracownik apteki: “Prawie każdy robotnik pracujący na plantacjach bawełny Bt cierpi z powodu świądu. Nie ma dnia, by apteki odwiedziło kilku z nich, żeby kupić jakieś leki.” In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

29 Tysiące owiec padło po wypasie na krzewach bawełny Bt.
Bawełna Bt Tysiące owiec padło po wypasie na krzewach bawełny Bt. In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

30 Po 3 owce w każdej grupie, karmione
A) Bollgard I B) Bollgard II C) Bez GMO Jedynie u grup karmionych GMO odnotowano: Niechęć do jedzenia Powiększone wargi, pienistą ślinę, wydzielinę z nozdrzy Opuchliznę głowy Niewielką gorączkę Śmiertelność 100 % w przeciągu 25 – 30 dni In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

31 Padły pasąc się na polach bawełny Bt (1 dzień)
Bawoły (Warangal) Padły pasąc się na polach bawełny Bt (1 dzień) Chore i nieprzytomne przez 2-3 dni 13 zmarło In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

32 Samobójstwa plantatorów bawełny Bt
Daily Mail, Listopad 2008 „Około rolników odebrało sobie życie. Jest to efekt bezlitosnego dążenia do wykorzystania Indii jako poligonu doświadczalnego dla upraw GMO”. In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

33 Szczury karmione kukurydzą Bt (90 dni)
Objawy: zatrucie nerek i wątroby, problemy z ciśnieniem krwi, infekcje i stany zapalne, podwyższony poziom cukru i anemia In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Badania firmy Monsanto Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

34 Myszy karmione kukurydzą Bt (30/90 dni)
NOWE BADANIA! Wzmożona reakcja układu odpornościowego Badania na zlecenie rządu Włoch Listopad 2008 In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

35 Myszy karmione kukurydzą Bt
NOWE BADANIA! Wzrost bezpłodności i mniejsza waga urodzeniowa In India, hundreds of laborers picking cotton and working in cotton ginning factories developed allergic reactions when handling the BT cotton. This didn’t happen with the non-Bt varieties. There are many laborers who don’t go to work unless they’ve first taken an antihistamine. [Ashish Gupta et. al., “Impact of Bt Cotton on Farmers’ Health (in Barwani and Dhar District of Madhya Pradesh),” Investigation Report, Oct–Dec 2005; plus numerous press reports] Badania na zlecenie rządu Austrii Listopad 2008 Z wykładu J. Smitha, Listopad 2008

36 GMO są po prostu niepotrzebne
GMO są po prostu niepotrzebne. Wbrew opinii firm, które je produkują i sprzedają, technologia ta nie stanowi rozwiązania problemów rolnictwa i głodu na świecie. Obecnie handel tego typu ziarnem, paszą i żywnością koncentruje się w rękach kilku międzynarodowych korporacji, u których chęć zysku jest równa ignorancji dla problemów środowiska. Zezwolenie na sprzedaż ziaren kukurydzy modyfikowanej w Polsce uzależni naszych rolników od dostawców – monopolistów. Udowodniono także, że problem głodu na świecie nie jest spowodowany brakiem żywności, lecz niewłaściwą jej dystrybucją, twierdzi Jacques Diouf, dyrektor FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa).

37  Nie dla genetycznie manipulowanych organizmów w żywności
 Nie dla genetycznie manipulowanych organizmów w żywności!  Nie dla uwolnień genetycznie manipulowanych organizmów w Austrii!  Nie dla patentowania życia! Marek Garbacz „Analiza stanowisk wybranych państw UE w kontekście aktualnych wydarzeń związanych z instalowaniem w Unii upraw roślin transgenicznych - ekspertyza

38 Przeprowadzenie powyższego referendum jest dowodem wielkiej siły akcji społecznej Austriaków, która ma również przełożenie na działania wielkich siedzi producentów żywności działających w Austrii. Otóż Unilever i Nestle, dwaj najwięksi producenci żywności, nie będą wykorzystywać genetycznie zmodyfikowanej soi w swoich produktach. Obie korporacje zapewniły, że jeżeli miałoby to ulec zmianie, poinformują konsumentów o zawartości genetycznie zmodyfikowanych składników w ich produktach. Także większość sieci supermarketów jest przeciwko inżynierii genetycznej i zdecydowała się unikać ich na swoich półkach. Spar i Meinl (dwie największe, najstarsze, uznawane za narodowe sieci Austrii) zdeklarowały się jako sieci bez genetycznie zmodyfikowanej żywności. Marek Garbacz „Analiza stanowisk wybranych państw UE w kontekście aktualnych wydarzeń związanych z instalowaniem w Unii upraw roślin transgenicznych - ekspertyza

39 Ważą się losy całego ustroju rolnictwa polskiego
Ważą się losy całego ustroju rolnictwa polskiego. Od aktywności przeciwników GMO zależy czy Polska pójdzie drogą rozwoju którą poszedł świat, czy też wybierzemy tę drogę, którą wybrałby świat – gdyby miał jeszcze możliwość wyboru w przyszłości. Paweł Połanecki „Czy Polska może obronić się przed inwazją GMO?”

40 Jak to jest, że rośliny tradycyjnie uprawiane w Indiach, Gruzji czy Amazonii są patentowane w USA i traktowane jako prywatna własność? o. Stanisław Jaromi

41 W 2000 roku Komisja Europejska zleciła Centrum Badawczemu Unii badania dotyczące tej kwestii. W styczniu 2002 zleceniodawca otrzymał udokumentowaną odpowiedź, że współistnienie wymienionych upraw jest niemożliwe. Dla nas rolników to całkiem oczywiste; nie da się zatrzymać wiatru, owadów i skutecznie odizolować roślin GMO od pozostałych. W przypadku wprowadzenia roślin GMO do środowiska nastąpi nieuchronny upadek rolnictwa ekologicznego i tradycyjnego. Mgr inż. Edyta Jaroszewska-Nowak

42 Wprowadzenie GMO do Europy i Polski zagraża głównym priorytetom w rozwoju polskiego rolnictwa i w strategii eksportu naszych produktów rolnych. Prof. dr hab. LUDWIK TOMIAŁOJĆ

43 Ludziom szczególnie trudno zrozumieć jakąś prawdę wtedy, gdy ich posada zależy od jej niezrozumienia. Upton Sinclair Al. Gore, Niewygodna prawda

44 Czołowi genetycy świata, w tym laureat Nagrody Nobla Francis S
Czołowi genetycy świata, w tym laureat Nagrody Nobla Francis S. Collins, twierdzą, że język DNA znamy jeszcze ciągle bardzo słabo i że potrzeba dziesięcioleci, jeżeli nie stuleci, by zrozumieć zapisane w nim przesłanie.

45 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ