Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Finanse Unii Europejskiej

Podobne prezentacje


Prezentacja na temat: "Finanse Unii Europejskiej"— Zapis prezentacji:

1 Finanse Unii Europejskiej
Prawo finansów publicznych (7) Finanse UE

2 Unia Gospodarczo – Walutowa ( Economic And Monetary Union)
Lata 50-te Unia celna Lata 70-te Swoboda przepływu towarów, kapitału, osób fizycznych Lata 90-te Jednolita waluta (euro) (7) Finanse UE

3 Polityka finansowa w UE
Polityka finansowa UE Jednolita polityka pieniężna (Europejski Bank Centralny) Autonomiczna polityka gospodarcza krajów członkowskich ( z określonymi wyjątkami) (7) Finanse UE

4 Polityka pieniężna UE: Europejski Bank Centralny
Status Ustrój Europejski Bank Centralny Banki centralne eurostrefy Banki centralne państw spoza eurostrefy Europejski System Banków Centralnych Rada Prezesów Członkowie zarządu EBC + prezesi banków centralnych eurosystemu Określanie polityki pieniężnej eurosystemu ( decyzje w/s podstawowych stóp procentowych EBC) Zarząd EBC Prezes EBC + v-ce prezes + 4 członków mianowanych przez rządy państw członkowskich po konsultacji z Parlamentem Europejskim Realizacja polityki pieniężnej eurostrefy zgodnie z wytycznymi Rady Prezesów Przekazywanie instrukcji bankom centralnym eurosystemu Zarządzanie bieżącą działalnością EBC Rada Ogólna EBC Prezes EBC + v-ce prezes + prezesi banków centralnych ESBC Funkcje doradcze i administracyjne wobec państw ESBC spoza eurosystemu [5] Bankowość centralna

5 Polityka pieniężna UE: EBC – główne cele i zadania
ToFUE 125 / 1 Głównym celem Europejskiego Systemu Banków Centralnych, zwanego dalej „ESBC”, jest utrzymanie stabilności cen. Bez uszczerbku dla celu stabilności cen, ESBC wspiera ogólne polityki gospodarcze w Unii, mając na względzie przyczynianie się do osiągnięcia celów Unii ustanowionych w artykule 3 Traktatu o Unii Europejskiej. ESBC działa w poszanowaniu zasady otwartej gospodarki rynkowej z wolną konkurencją, sprzyjając efektywnej alokacji zasobów oraz zgodnie z zasadami określonymi w artykule (119 – zasady: stabilnych cen, zdrowych finansów publicznych i warunków pieniężnych oraz trwałej równowagi płatniczej) ToFUE 125 / 2. Podstawowe zadania ESBC polegają na: — definiowaniu i urzeczywistnianiu polityki pieniężnej Unii, — przeprowadzaniu operacji walutowych zgodnie z artykułem 219, — utrzymywaniu i zarządzaniu oficjalnymi rezerwami walutowymi Państw Członkowskich, — popieraniu należytego funkcjonowania systemów płatniczych. ToFUE 128 Europejski Bank Centralny ma wyłączne prawo do upoważniania do emisji banknotów euro w Unii. Banknoty takie mogą emitować Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne. Banknoty emitowane przez Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne są jedynym legalnym środkiem płatniczym w Unii. Państwa Członkowskie mogą emitować monety euro, z zastrzeżeniem zgody Europejskiego Banku Centralnego co do wielkości emisji. [5] Bankowość centralna

6 Polityka pieniężna UE: EBC – gwarancje niezależności
ToFUE. 123 Zakazane jest udzielanie przez Europejski Bank Centralny lub banki centralne Państw Członkowskich, zwane dalej „krajowymi bankami centralnymi”, pożyczek na pokrycie deficytu lub jakichkolwiek innych kredytów instytucjom, organom lub jednostkom organizacyjnym Unii, rządom centralnym, władzom regionalnym, lokalnym lub innym władzom publicznym, innym instytucjom lub przedsiębiorstwom publicznym Państw Członkowskich, jak również nabywanie bezpośrednio od nich przez Europejski Bank Centralny lub krajowe banki centralne ich papierów dłużnych. ToFUE. 130 W wykonywaniu uprawnień oraz zadań i obowiązków, które zostały im powierzone Traktatami i Statutem ESBC i EBC, ani Europejski Bank Centralny, ani krajowy bank centralny, ani członek któregokolwiek z ich organów decyzyjnych nie zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują od instytucji, organów ani jednostek organizacyjnych Unii, rządów Państw Członkowskich, ani jakiegokolwiek innego organu. Instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii, jak również rządy Państw Członkowskich zobowiązują się szanować tę zasadę i nie dążyć do wywierania wpływu na członków organów decyzyjnych Europejskiego Banku Centralnego lub krajowych banków centralnych przy wykonywaniu ich zadań. ToFUE. 131 Każde Państwo Członkowskie zapewnia zgodność swojego ustawodawstwa krajowego, w tym statutu krajowego banku centralnego, z Traktatami i Statutem ESBC i EBC. [5] Bankowość centralna

7 Europejski Bank Inwestycyjny
Podstawowe dane: Z przepisów ToFUE Utworzony w 1958 r. z siedzibą w Luksemburgu, Wkłady na funkcjonowanie EBI wnoszą państwa członkowskie w zależności od udziału PKB w PKB UE Główny organ stanowiący: Rada Gubernatorów ( tworzona przez MF z 27 państw UE): decyzje o udzieleniu pożyczek / kredytów, określeniu ich kosztów, o zaciągnięciu pożyczek przez EBI, o emisji obligacji EBI Art EBI ma osobowość prawną. Członkami EBI są Państwa Członkowskie. Art. 309 Zadaniem EBI jest przyczynianie się, (…) do zrównoważonego i stałego rozwoju rynku wewnętrznego w interesie Unii. W tym celu Bank, nie dążąc do osiągania zysków, udziela pożyczek i gwarancji, które sprzyjają finansowaniu (…) a) projektów zmierzających do rozwoju regionów mniej rozwiniętych; b) projektów modernizacji lub przekształcania przedsiębiorstw lub tworzenia nowych dziedzin działalności, (…) , które z uwagi na swoje rozmiary lub charakter nie mogą być całkowicie sfinansowane z różnych środków dostępnych w poszczególnych Państwach Członkowskich; c) projektów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania kilku Państw Członkowskich, które z uwagi na swoje rozmiary lub charakter nie mogą być całkowicie sfinansowane z różnych środków dostępnych w poszczególnych Państwach Członkowskich. Wykonując swoje zadania Bank ułatwia finansowanie programów inwestycyjnych w powiązaniu z pomocą funduszy strukturalnych i innych instrumentów finansowych Unii. [5] Bankowość centralna

8 Polityka gospodarcza UE: Problem deficytu i długu publicznego
Deficyt SFP / PKB Dług / PKB (7) Finanse UE

9 Działania sanacyjne UE - ogólne
Zalecenia Rady dla krajów eurostrefy (lipiec 2011) Rozporządzenia Parlamentu i Rady ( listopad 2011) Wzmocnienie dyscypliny budżetowej Konsolidacja sektora finansów publicznych Zwiększenie odporności systemu finansowego na wahania gospodarcze Zahamowanie ekspansji wydatków Reformy podatkowe przy ochronie źródeł inwestycyjnych w/s nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych w/s skutecznego egzekwowania nadzoru budżetowego w krajach strefy euro w/s zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej w eurostrefie (7) Finanse UE

10 Działania sanacyjne UE ( szczególne) – decyzje Rady adresowane do Grecji (2011/734/UE)
UE zobowiązuje GRE do podjęcia następujących działań w ramach krajowego systemu finansów publicznych: Deregulacja procedur zakładania i wykonywania działalności gospodarczej Stworzenie kompletnego rejestru przedsiębiorstw państwowych Likwidacja przywilejów w PIT ( + obniżenie kwoty wolnej od podatku) Nowe programy wykrywania, zwalczania i zapobiegania przestępstwom podatkowym Anulowanie rezerwy budżetowej Objęcie współodpłatnością świadczeń ochrony zdrowia Redukcja najwyższych emerytur Uzależnienie świadczeń rodzinnych od stanu majątkowego Podniesienie stawek VAT i akcyzy Wprowadzenie zasady zatrudnienia: 1 nowy pracownik na 5 odchodzących Ograniczenie inwestycji publicznych Wydłużenie tygodnia pracy do 40 godzin Wprowadzenie podatku solidarnościowego, ekologicznego, od miejsc dla palących, od luksusowych jachtów, od nielegalnych budowli Zniesienie bezpłatnej dystrybucji prasy Zniesienie wolnych sobót Reorganizacja administracji lokalnej Ograniczenie naboru do szkół wojskowych Prywatyzacja określonych firm Wprowadzenie elektronicznych zamówień publicznych (7) Finanse UE

11 Zmiany w zarządzaniu finansami publicznymi w UE od 2011 r.
Problem dyscypliny budżetowej Pomoc dla krajów strefy euro Wprowadzenie tzw. Europejskiego Semestru na rzecz Koordynacji Polityki Gospodarczej: Rada sporządza wytyczne dla każdego kraju członkowskiego w/s gospodarki, budżetu i zatrudnienia Państwo członkowskie ma obowiązek respektować te wytyczne przy planowaniu budżetowym Komisja przygotowuje roczne sprawozdania w celu wykrycia obszarów, gdzie dojść może do zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które grozić mogą stabilności rynków Unii Gospodarczo – Walutowej Państwo – adresat ostrzeżeń ma obowiązek przedstawić plan naprawczy pod groźbą sankcji finansowych; realizacja planu jest monitorowana przez organy UE Określenie średnioterminowego celu budżetowego ( = równowaga budżetowa) i ścieżki dostosowawczej dla państw niespełniających tego warunku Europejski Instrument Stabilności Finansowej (European Financial Stability Facility) Utworzony w 2010 r. Kapitał = 700 mld euro ( ze składek członków eurostrefy) + emisja obligacji gwarantowana przez dodatkowe wpłaty państw Działania: Pożyczki dla krajów strefy euro ( pułap = 440 mld euro) Rekapitalizacja banków Wykup zobowiązań dłużnych państw eurostrefy Europejski Mechanizm Stabilności Finansowej (European Financial Stabilization Mechanism) Kapitał = 60 mld euro ( z funduszy UE) Działanie: pomoc finansowa członkom UE ( z i spoza eurostrefy) Europejski Mechanizm Stabilizacji (European Stability Mechanism) Planowe rozpoczęcie działań: 2013 r. Kapitał = 700 mld euro, podzielony na udziały wszystkich państw eurostrefy (7) Finanse UE

12 Pakt fiskalny 2013 Geneza Umowa międzynarodowa pomiędzy wszystkimi państwami UE; Wejdzie w życie, gdy co najmniej 12 państw strefy euro dokona jej ratyfikacji do r. Postanowienia Saldo sektora rządowego oraz saldo sektora samorządowego musi być ZRÓWNOWAŻONE ( z marginesem deficytu do 1% PKB, jeśli dług tego państwa jest wyraźnie niższy od 60% PKB) Jeśli dług publiczny ( bez sektora ubezpieczeniowego) > 60% PKB, państwo członkowskie musi go redukować w stosunku 1/20 jego wielkości rocznie Państwo objęte procedurą nadmiernego deficytu ( > 3% PKB) wprowadza tzw. programy partnerstwa budżetowego przedkładane do zatwierdzenia Komisji W przypadku odchylenia od celu średniookresowego lub ścieżki dostosowawczej automatycznie uruchomiony będzie mechanizm korygujący, oparty na wytycznych Komisji Europejskiej Przyszłość Zasady Paktu Fiskalnego powinny zostać włączone do KONSTYTUCJI państw UE w ciągu max. 1 roku od przyjęcia traktatu. Brak spełnienia tego wymogu skutkować może skierowaniem sprawy do Trybunału Sprawiedliwości (7) Finanse UE

13 Ochrona interesów finansowych UE
Europejski System Nadzoru Finansowego Filar mikroostrożnościowy Europejskie Urzędy Nadzoru ( Bankowego, Giełdowego) 27 krajowych urzędów (komisji) nadzoru finansowego Filar makroostrożnościowy Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego przy EBC OLAF Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych Departament Ochrony Interesów Finansowych UE przy MF Międzyresortowy Zespół ds. Zwalczania Nieprawidłowości Finansowych na szkodę RP lub UE (7) Finanse UE

14 Stosunki prawnofinansowe: Polska – Unia Europejska
Prawo finansów publicznych (7) Finanse UE

15 Prawo UE a prawo krajowe
Harmonizacja prawa Dostosowanie prawa = uzgodnienie treści i standardów prawnych obowiązujących w UE + deklaracja poddania się tym standardom przez wszystkie kraje członkowskie Acquis communautaire = dorobek prawny Wspólnot Europejskich. = zmiana ustawodawstwa krajowego, której celem jest przyjęcie wszystkich (zharmonizowanych) regulacji prawnych UE bez negocjacji w UE: Prawo celne – unifikacja ( Wspólnotowy Kodeks Celny) Prawo podatkowe - harmonizacja w zakresie podatków pośrednich i wymiany informacji podatkowych Prawo bankowe – harmonizacja w zakresie wymogów licencyjnych banku i zasad nadzoru na obszarze UE. Prawo finansów publicznych – ograniczona harmonizacja (7) Finanse UE

16 Eurosystem Ewolucja „Sprawa polska”
Data Kraj Euroland / UE r. UE (-) GBR (-) SWE (-) DEN 12 / 15 r. + SLO 13 / 25 r. + CYP + MAL 15 / 27 r. + SVK 16 / 27 r. + EST 17 / 27 (2013: 17/28) Status derogacji [„kraj trzeci wobec euro”] – wyłączenie stosowania waluty euro i podległości EBC (Akt przystąpienia Polski do UE, artykuł 4) Każde z nowych Państw Członkowskich uczestniczy w unii gospodarczej i walutowej z dniem przystąpienia – r. - jako Państwo Członkowskie objęte derogacją w rozumieniu artykułu 122 Traktatu WE. 2. Traktat akcesyjny nie zawiera żadnego terminu ani zobowiązania Polski do przyjęcia waluty euro, 3. Kryteria konwergencji ( zbieżności gospodarki kandydata z modelową gospodarką państw unijnych). (7) Finanse UE

17 Kryteria konwergencji (1)
1/ Stan finansów publicznych dług publiczny < 60 % PKB deficyt sektora finansów publicznych < 3% PKB 2/ Wskaźniki inflacji i stóp kredytowych banku centralnego INFLACJA max. 1.5% średnia z 3 krajów o najniższej inflacji STOPA KREDYTÓW max. 2,0% USTALANA PRZEZ BANK CENTRALNY Wartość referencyjna (7) Finanse UE

18 Kryteria konwergencji (2)
3/ Stabilność waluty: Wahania kursu waluty kraju kandydującego do strefy euro nie mogą odbiegać na więcej niż 15% od kursu parytetowego przez okres 24 miesięcy przed przystąpieniem do strefy euro % KURS USTALONY PRZEZ EBC % (7) Finanse UE

19 Kanony polityki budżetowej UE (ToFUE, art. 310 – 312)
Absolutna równowaga budżetowa Dochody UE > wydatki UE Dyscyplina fiskalna ( uprzednie zapewnienie sfinansowania zobowiązań publicznych przed ich podjęciem) Dualizm planów finansowych 1. coroczny budżet UE 2. wieloletnie ramy (perspektywy finansowe) UE Solidarność finansowa krajów członkowskich ( art. 122, 125) (7) Finanse UE

20 Nie istnieje pojęcie deficytu UE
Zasady budżetowe w UE Jednolitości Cały budżet zawiera się w 1 dokumencie Jednostką rozliczeniową jest euro Uniwersalizmu Zakaz łączenia konkretnych dochodów z określonymi wydatkami Specyfikacji Nakaz podziału budżetu według klasyfikacji środków i ich celów Jednoroczności Środki budżetowe muszą być wykorzystane w ciągu roku budżetowego Równowagi Prognoza dochodów = Limit wydatków, Nie istnieje pojęcie deficytu UE i długu publicznego UE Przejrzystości Rzetelność informacji o wykonaniu i rozliczeniu budżetu UE (7) Finanse UE

21 Zarys procedury budżetowej w UE
Termin Czynność Do 1 VII Wszystkie instytucje UE sporządzają preliminarze budżetowe na rok przyszły Do 1 IX Komisja Europejska przedstawia projekt budżetu Do 5 X Rada UE uchwala budżet i przekazuje go Parlamentowi Europejskiemu ( ma 45 dni na ewentualne poprawki) Do 20 X Projekt wraca do Rady, która ma 15 dni na zatwierdzenie wydatków obligatoryjnych Do 5 XII Projekt wraca do Parlamentu, który ma 15 dni na zatwierdzenie wydatków fakultatywnych Do 20 XII Uchwalenie budżetu przez Parlament 1 I Wejście budżetu w życie ( w razie jego braku w styczniu prowadzi się gospodarkę finansową na podstawie zeszłorocznego budżetu) (7) Finanse UE

22 Założenia merytoryczne
Wieloletnia Perspektywa Finansowa (Wieloletnie Ramy Finansowe UE) Założenia merytoryczne Założenia techniczne Priorytety polityki UE: Programy EWD: budżet UE powinien być skoncentrowany na wspieraniu (synergia) realizacji celów, które przyniosą więcej korzyści (efektywność) dzięki wydatkom z UE (wydajność) niż za sprawą wydatków z poszczególnych budżetów państw członkowskich Walka z bezrobociem młodzieży Rozwój badań naukowych ( odrębne fundusze na programy ITAR, GALLILEO, COPERNICUS) Limity środków na zobowiązania: 1,00% DNB UE; Limity środków na płatności: 0,95% DNB UE Obowiązkowa klauzula przeglądowa ( ponowna ocena i dostosowanie planów finansowych do potrzeb budżetowych) Nowe daniny (?): podatek paliwowy, podatek środowiskowy, nowy CIT, nowy VAT, podatek od zysków banku centralnego, FTT (7) Finanse UE

23 Zasoby własne UE - definicja
Przymusowe Nieodwołalne Automatycznie przekazywane kwoty wpłacane do budżetu UE przez kraje członkowskie w celu pokrycia wydatków UE. Górny limit zasobów własnych ( = suma składek członkowskich = limit dochodów UE = limit wydatków UE) < 1,23% dochodu narodowego brutto całej UE ( rok 2013 = 0,98%) (7) Finanse UE

24 Zasoby własne UE na 2013 rok ( w mld € )
TYTUŁ WPŁATY WPŁYWY UE WPŁATA POLSKI UWAGI A OPŁATY ROLNE I WYRÓWNAWCZE 0,12 0,012 DLA UE PRZEKAZUJE SIĘ ¾ KRAJOWYCH WPŁYWÓW B CŁA HANDLOWE 0,18 0,426 JAK WYŻEJ C PODATEK VAT 15 0,573 DLA UE PRZEKAZUJE SIĘ 0,3% KRAJOWYCH WPŁYWÓW D WPŁATY BEZPOŚREDNIE (OPARTE NA PKB) 97 2,874 ŁĄCZNA SUMA WPŁAT: D = WYDATKI UE MINUS [ A + B + C] INDYWIDUALNA KWOTA WPŁAT: PKB POL / PKB UE RAZEM 131 4,114 Wkład do budżetu UE: GER – 19,88% FRA – 17,64% ITA – 13,07% UK – 12,1% ESP – 8,57% HOL – 3,77% POL – 3,27% (7) Finanse UE

25 Skala transferów finansowych między Polską a UE ( w mld zł) Ujęcie ogólne
Płatnik brutto: Środki własne UE < środki europejskie Płatnik netto: Środki własne UE > środki europejskie (7) Finanse UE

26 Skala transferów finansowych między Polską a UE ( w mld zł) Ujęcie szczegółowe – rok 2012
Operacje strukturalne i Fundusz Spójności: 43,9 Wspólna Polityka Rolna: 20,3 w tym: 64,6 Dopłaty i interwencje rynkowe 11,8 UE PL Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 8,4 15,9 Środki własne: 15, 9 Inne fundusze ( Erasmus, Socrates): 0,082 SALDO: +48,6 DNB 11,1 VAT 2,3 TOR 1,6 Rabaty 0,8 (7) Finanse UE

27 Środki europejskie w budżecie krajowym
Donator: 1/ UE Fundusze strukturalne Fundusze Wspólnej Polityki Rolnej 2/ Kraje EFTA ( European Free Trade Association) Norweski Mechanizm Finansowy Polsko – Szwajcarski Program Współpracy Odrębności w traktowaniu (NFP 202 i nast.) Oddzielne rachunki bankowe ( bez mieszania się ze środkami krajowymi) Cele alokacji wyznaczone przez donatora ( a nie przez podmiot krajowy) Sprzeniewierzenie się celom przez beneficjenta: Zwrot ( + odsetki) na rachunek donatora Wykluczenie (3 lata) z finansowania unijnego (7) Finanse UE

28 Podstawowe cele wydatków UE
Wspólna Polityka Rolna Fundusze strukturalne Zwiększenie wydajności rolnictwa Podniesienie dochodów rolników Samowystarczalność UE w zakresie rolnictwa Harmonizacja przepisów dotyczących rolnictwa Odgórne kształtowanie cen na produkty rolne Refundowanie różnic cenowych (subsydia) Interwencyjne skupy nadwyżek produkcji Jednolity rynek produkcji rolnej Solidarność finansowa prowadzenia Wspólnej Polityki Rolnej Cel Zniwelowanie różnic w rozwoju gospodarczym między regionami UE Odbiorcami pomocy są regiony, w których PKB < 75% średniej unijnej Zasada subsydiarności Maksymalny wkład środków europejskich = 75%; pozostała część = wkład własny kraju członkowskiego Rodzaje funduszy: EF socjalny EF spójności EF rozwoju regionalnego (7) Finanse UE

29 Budżet środków europejskich
Saldo 2012 Strony budżetu Dochody budżetu środków europejskich Wydatki budżetu środków europejskich 19,4 mld zł Wspólna Polityka Rolna 24 mld zł 10 mld zł Regionalne Programy Operacyjne (PO) 11,6 mld zł 23,8 mld zł PO Infrastruktura i Środowisko 26,8 mld zł 5,8 mld zł PO Kapitał Ludzki 7,2 mld zł 3,7 mld zł PO Innowacyjna Gospodarka 6,3 mld zł 1,2 mld zł PO Rozwój Polski Wschodniej 1,3 mld zł = 64,6 mld zł RAZEM = 68,3 mld zł A = dochody na realizację zadań współfinansowanych przez UE B = wydatki refundowane przez UE A > B nadwyżka budżetu środków europejskich A < B deficyt budżetu środków europejskich (7) Finanse UE

30 Transfer środków europejskich
UE: Środki europejskie Polska: Przewalutowanie na PLN Włączenie do budżetu środków europejskich Od tej chwili: środki publiczne Płatności w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Transfer do agencji wykonawczych (ARR, ARiMR) Wypłata środków beneficjentom Pozostałe płatności Transfer do BGK Wypłata środków beneficjentom na podstawie zlecenia płatności (7) Finanse UE

31 Narodowa Strategia Spójności Program Operacyjny: Rozwój Polski Wschodniej
Podstawowe cele: Główne osiągnięcia: stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy, zwiększenie dostępu do internetu szerokopasmowego, rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich, poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw zwiększenie roli turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu, Lublin Collegium Pharmaceuticum Rzeszów Samoloty dla studentów Politechniki Stalowa Wola Inkubator Technologiczny Białystok Północna obwodnica miasta Kielce Ekologiczne autobusy + kampania promocji turystyki „Piękny Wschód” + dofinansowanie klastrów: „Dolina Ekologicznej Żywności”, „Podlaski Klaster Bielizny”, „Klaster Edukacji Cyfrowej” (7) Finanse UE


Pobierz ppt "Finanse Unii Europejskiej"

Podobne prezentacje


Reklamy Google