BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ

Prezentacja na temat: "BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ"— Zapis prezentacji:

1 BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ

2 System finansowy UE budżet ogólny, finansowanie pozabudżetowe, w tym:
- Europejski Fundusz Rozwoju, - wspólnotowe operacje pożyczkowe, - pożyczki udzielane przez Europejski Bank Inwestycyjny.

3 Specyfika budżetu UE relatywnie niewielkie rozmiary w porównaniu do budżetów narodowych, dążenie do unifikacji, dążenie do finansowej autonomii, wzmacnianie roli Parlamentu Europejskiego w tworzeniu budżetu UE.

4 Specyfika budżetu UE ograniczony zakres zadań w stosunku do zadań realizowanych z budżetów krajowych, odmienna procedura konstruowania, sposób podejścia do deficytu budżetowego.

5 Zasady budżetu UE jedności, jednoroczności, uniwersalności, równowagi,
szczegółowości.

6 Perspektywa Finansowa
Znaczenie w kształtowaniu budżetu ogólnego UE wieloletniego planowania, Wyrazem tego planowania – Perspektywy Finansowe, Perspektywy Finansowe sporządzane na okresy kilkuletnie.

7 Perspektywa Finansowa
Dotychczasowe okresy obowiązywania Perspektyw Finansowych: 1988 – 1992, 1993 – 1999, 2000 – 2006, 2007 – 2013.

8 Perspektywa Finansowa
Cechy charakterystyczne: nie może być uznana za wieloletni budżet, umożliwia porównywanie budżetu z postanowieniami Perspektywy, ułatwia kontrolę i ocenę systemu finansowania Unii,

9 Procedura uchwalania budżetu
Budżet ogólny uchwalany na okres roku kalendarzowego, W trakcie danego roku mogą być uchwalane budżety uzupełniające lub korygujące,

10 Procedura uchwalania budżetu
Data Działania 1 września (15 czerwca) Każda z instytucji europejskich określa swoje planowane wydatki – propozycje te są grupowane przez Komisję jako wstępny projekt budżetu (preliminary draft budget) 5 października (15 września) Rada podejmuje decyzję w sprawie wstępnego projektu budżetu, po konsultacji z Parlamentem w sprawie wydatków obligatoryjnych. Tym samym zostaje przyjęty projekt budżetu (draft budget) w ciągu 45 dni Parlament analizuje projekt budżetu. W wyniku tego możliwe są następujące działania: - Parlament nie podejmuje działań – budżet uznaje się za przyjęty, - Parlament przyjmuje budżet, - Parlament podejmuje decyzje o zmianach – proponuje zmiany w wydatkach obligatoryjnych, proponuje poprawki w zakresie wydatków nieobligatoryjnych

11 Procedura uchwalania budżetu
Data Działania W ciągu 15 dni (druga połowa listopada) Rada w drugim czytaniu analizuje stanowisko Parlamentu. Rada może wprowadzić poprawki do wydatków nieobligatoryjnych (projekt wraca do budżetu), W zakresie wydatków obligatoryjnych: - propozycje Parlamentu zwiększające ogólny budżet mogą być przyjęte przez Radę wyłącznie większością kwalifikowaną, w przeciwnym razie są odrzucane, - Propozycje Parlamentu niezwiększające ogólnego budżetu mogą być odrzucone przez Radę wyłącznie większością kwalifikowaną, w przeciwnym razie uważa się je za przyjęte. Zakończenie procedury (połowa grudnia) Parlament przyjmuje budżet i ma ostatnie słowo w zakresie wydatków nieobligatoryjnych. Może wprowadzić poprawki do tych wydatków absolutną większością głosów (3/5 głosujących) Budżet może być również odrzucony w całości absolutną większością głosów (2/3 głosujących) Brak działania oznacza cichą zgodę.

12 Procedura uchwalania budżetu
Zagrożenia wynikające z nieterminowego uchwalenia budżetu: - występowanie barier w zakresie podejmowania nowych projektów integracyjnych, wymagających finansowania ze wspólnego budżetu, - obniżenie realnej wartości kwot wydatków na skutek procesów inflacyjnych (w przypadku nieuchwalenia budżetu są one realizowane na poziomie roku poprzedniego).

13 Dochody budżetowe w początkowym okresie uzależnienie wielkości dochodów budżetowych od wpłat poszczególnych państw członkowskich /uzależnienie wpłat od udziału w PKB Wspólnoty/ system zasobów własnych jako gwarant autonomii finansowej budżetu UE,

14 System zasobów własnych
do 1970 roku podjęcie kilku nieudanych prób wprowadzenia systemu, Motywem podjęcia ostatecznej decyzji o wprowadzeniu stale zwiększające się wydatki Wspólnoty, szczególnie w zakresie wspólnej polityki rolnej, Początkowo (1971 r.) system zasobów własnych oparty został na: - opłatach rolnych - cłach - podatku VAT

15 System zasobów własnych
redukcja wpłat bezpośrednich w latach 1970 – 1980, opłaty rolne i cła efektywnym źródłem dochodów budżetowych od samego początku ich wprowadzenia, istotne problemy w zakresie harmonizacji podatku VAT przyczyną opóźnienia w pozyskiwaniu dochodów z tego tytułu – pierwsze dochody dopiero w 1979 r., funkcjonowanie systemu /z niewielkimi zmianami/ do 1986 r.

16 I pakiet Delorsa utworzenie tzw. czwartego źródła w systemie zasobów własnych – wpłat krajów członkowskich, których kalkulacja została oparta na DNB. pomimo podobieństwa do wcześniejszych wpłat bezpośrednich, ich nowa specyfika wynikająca z: systemowego charakteru, możliwości zachowania autonomii finansowej budżetu, cel: - pokrycie wydatków budżetowych, które nie zostaną sfinansowane za pomocą tradycyjnych źródeł oraz wpływów z tytułu VAT w danym roku budżetowym, - możliwość równoważenia budżetu /pozyskiwane z niego środki uniemożliwiają wystąpienie deficytu budżetowego/.

17 System zasobów własnych - ograniczenia
pułap wyznaczający maksymalny poziom dochodów budżetowych z tytułu zasobów własnych, uzależnienie pułapu od DNB Unii; wzrost wskaźnika od 1,15% DNB w roku 1988 do 1,24 % DNB obecnie, celem, powstrzymanie niekontrolowanego wzrostu wydatków i w efekcie zdyscyplinowanie gospodarki finansowej Wspólnoty.

18 Dochody budżetowe W latach 1971 – 2008 dochody budżetowe wzrosły ponad 50-krotnie, od kwoty 2,33 mld euro do 120,35 mld euro, Zmiana struktury dochodów spowodowana bardziej sprawiedliwym rozłożeniem ciężarów finansowych pomiędzy kraje członkowskie, uwzględniającym ich poziom zamożności oraz zdolności płatnicze.

19

20 Opłaty rolne opłaty pobierane przy imporcie produktów rolnych na teren Unii z krajów trzecich (cła rolne) oraz tzw.składki cukrowe pobierane z tytułu produkcji i magazynowania cukru.

21 Cła pobierane od wartości dóbr importowanych z krajów trzecich na obszar wspólnego rynku wewnętrznego w ramach wspólnej taryfy celnej (z pominięciem produktów rolnych), zmniejszanie się znaczenia tego źródła ze względu na: - kolejne obniżanie taryf celnych w ramach GATT, - umowy stowarzyszeniowe zawierane przez Wspólnoty, - zwiększenie odsetka kwot zebranych z tytułu ceł na pokrycie kosztów ich poboru przez kraje członkowskie

22 Zasoby własne oparte na VAT
obok „czwartego źródła” to największy składnik dochodów budżetu, kwota podatku obliczona jest od jednolitej dla wszystkich krajów podstawy, wpłaty z tego tytułu pobierane są na podstawie określonej, jednolitej stawki VAT.

23 Zasoby własne oparte na VAT – podstawa opodatkowania
początkowo brana była pod uwagę cała wartość netto sprzedanych w danym roku towarów i usług, podlegających opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, powiązanie od 1988 roku (I pakiet Delorsa) podstawy opodatkowania podatkiem od wartości dodanej z wielkością PNB (później DNB) danego kraju.

24 Zasoby własne oparte na VAT
W ostatnich latach znaczenie wpływów z tytułu podatku VAT ulega zmniejszeniu, co jest efektem świadomej polityki zmierzającej do stworzenia systemu w większym stopniu uwzględniającego stan zamożności poszczególnych krajów, Zmiany jakie zachodziły polegały na stopniowym zmniejszaniu zarówno podstawy, jak i jednolitej stawki (odsetka) od której naliczana jest kwota podatku VAT.

25 „Czwarte źródło” Wpłatami bezpośrednimi pokryta jest kwota wydatków będąca różnicą pomiędzy ogólną kwotą wydatków a sumą dochodów w postaci: źródeł tradycyjnych, VAT, a także z dochodów ujętych w grupie „pozostałe dochody”, Kraje członkowskie powinny się na nią złożyć w takiej proporcji, w jakiej uczestniczą w tworzeniu DNB Unii jako całości, Na podstawie tych elementów Komisja Europejska ustala ile w danym roku budżetowym wynosi jednolity dla wszystkich krajów członkowskich odsetek, który ma zastosowanie do wyliczenia kwoty środków wpłacanych do budżetu.

26 Zasoby własne - charakterystyka
Tradycyjne zasoby własne: - zapewniają autonomię w największym stopniu, gdyż w istocie są wyłączone z krajowych procedur budżetowych, - słabością duży koszt pozyskiwania, - występuje tu stosunkowo duże ryzyko powstawania nieprawidłowości, oszustw i nadużyć. Dochody budżetu ogólnego z tytułu VAT oraz wpłaty bezpośrednie: - mniej kosztowne, - słabością silne powiązanie z budżetami narodowymi, co mimo przyjętego automatyzmu w przekazywaniu środków do budżetu ogólnego Unii, nieuchronnie stwarza pole do podważania interesu wspólnotowego na rzecz interesów narodowych.

27 Udział w finansowaniu budżetu ogólnego (mld EUR)

28 Wydatki budżetowe Agenda 2000 - 2006 Perspektywa Finansowa 2007 - 2013
1. Rolnictwo 1. Trwały wzrost (składa się z dwóch poddziałów) 2. Działania strukturalne 1a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia (nowy dział) 3. Polityki wewnętrzne 1b. Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia(dawny dział Działania strukturalne) 4. Polityki zewnętrzne 2. Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi (zawarty dawny dział Rolnictwo) 5. Administracja 3. Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość (zawarty dawny dział Polityki wewnętrzne) 6 Rezerwy 4. UE jako partner globalny (zawarty dawny dział Polityki zewnętrzne) 7. Pomoc przedakcesyjna (dział nieuwzględniony w PF 2007 – 2013) 8. Kompensacje 6. Wyrównania

29 Wydatki budżetowe TRWAŁY WZROST Konkurencyjność na rzecz wzrostu
gospodarczego i zatrudnienia. Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. 81,54 % wzrost konkurencyjności i innowacji na wspólnym rynku Cel 1 „konwergencja” wzmocnienie badań naukowych i rozwoju technologicznego 15,95 % Cel 2 „konkurencyjność regionalna i zatrudnienie” wspieranie zrównoważonych sieci transportowych, energetycznych i sieci europejskich Cel 3 „europejska współpraca terytorialna” 2,52 % wspieranie polityki społecznej

30 Wydatki budżetowe Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi
wydatki rolne, wydatki związane z rybołówstwem, środki na ochronę środowiska. polityka rozwoju obszarów wiejskich

31 Wydatki budżetowe Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo, sprawiedliwość sprawy wewnętrzne, wymiar sprawiedliwości, tworzenie instytucji, bezpieczeństwo produktów, ochrona konsumenta i zdrowia publicznego, kultura, sektor audiowizualny.

32 Wydatki budżetowe UE jako partner globalny
- instrument przedakcesyjny dla krajów kandydujących do UE i potencjalnych aspirantów, - instrument europejskiego sąsiedztwa i partnerstwa, z którego finansowana będzie współpraca ekonomiczna, społeczna, polityczna i kulturalna UE z sąsiadami w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, - instrument współpracy rozwojowej i ekonomicznej koordynujący i finansujący współpracę UE z krajami rozwijającymi się, - instrument pomocy humanitarnej,

33 Klasyfikacja wydatków budżetowych w latach 2007 - 2013
1. Trwały wzrost (składa się z dwóch poddziałów) Wydatki nieobowiązkowe 1a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia (nowy dział) 1b. Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia(dawny dział Działania strukturalne) 2. Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi (zawarty dawny dział Rolnictwo) 3. Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość (zawarty dawny dział Polityki wewnętrzne) 4. UE jako partner globalny (zawarty dawny dział Polityki zewnętrzne) 5. Administracja Wydatki obowiązkowe 6. Wyrównania

34 Ramy finansowe na lata 2007 – 2013 [mln eur]
Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 razem -2013 1.Trwały wzrost 54.405 57.275 59.700 61.782 63.614 66.604 69.621 1a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia 8.918 10.386 11.272 12.388 12.987 14.203 15.433 85.587 1b. spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia 45.487 46.889 48.428 49.394 50.627 52.401 54.188 2.Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi 56.751 58.800 59.252 59.726 60.191 60.663 61.142 3.Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość 1.273 1.362 1.523 1.693 1.889 2.105 2.376 12.221 4. UE jako partner globalny 6.578 7.002 7.440 7.893 8.430 8.997 9.595 55.935 5.Administracja 7.039 7.380 7.699 8.008 8.334 8.670 9.095 56.225 6. Wyrównania 445 207 210 862 Środki ogółem

35 Beneficjenci i płatnicy netto
dominujące zagadnienie na temat skutków członkostwa w UE, wbrew pozorom zdefiniowanie pojęcia płatnika i beneficjenta przysparza wielu trudności: - możliwość zastosowania różnych sposobów pomiaru, - trudności metodologiczne związane z przypisaniem określonych kategorii wydatków i dochodów danemu państwu członkowskiemu /efekt Rotterdamu – strona dochodowa, przypadek Belgii i Luksemburga – strona wydatkowa/ .

36 Beneficjenci i płatnicy netto
Rekompensata dla Wielkiej Brytanii: Hasło „I want my money back”, U podnóża żądań przekonanie, że kraj ten wnosi do budżetu ogólnego znacznie więcej, niż wynikało z relatywnego poziomu jego zamożności.

37 Beneficjenci i płatnicy netto
Rekompensata dla Wielkiej Brytanii: w połowie lat osiemdziesiątych został ustanowiony trwały mechanizm korekcyjny, jego finansowaniem zostały obciążone pozostałe kraje członkowskie Wspólnoty.