Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły:

Prezentacja na temat: "Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły:"— Zapis prezentacji:

1

2 Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły:
Gimnazjum nr 1 w Morągu im. Jana Pawła II ID grupy: 96/44_MP_G2 Opiekun: Iwona Domarecka Kompetencja: Matematyka i Przyroda Temat projektowy: Płuca Polski i świata Semestr/rok szkolny: III/2010/2011

3 Spis treści: Funkcje i rola lasów. Zasady sadzenia roślin.
Rodzaje lasów na świecie. Krainy geograficzne porośnięte lasami. Rodzaje lasów w Polsce. Mieszkańcy polskich lasów. Grzyby w naszych lasach. Zanieczyszczenia lasów. Parki narodowe. Budowa i funkcja płuc. Choroby płuc. Ankieta na temat znajomości lasów i ich roli. Wycieczka do Fabryki Mebli „Taranko”. Wizyta pracownika Nadleśnictwa Dobrocin. Wycieczka do przedsiębiorstwa produkującego wiórki wędzarnicze. Ognisko intergracyjne.

4 Funkcje i rola lasów LAS jest to wielowarstwowe zwarte zbiorowisko roślinne, w którym dominującą formację stanowią drzewa. Jest to jeden z odnawialnych zasobów przyrody, powstający w wyniku procesu lasotwórczego jako kompleks, w którym roślinność, świat zwierzęcy, klimat lokalny, stosunki wodne i gleba związane są ze sobą wzajemnymi wpływami i współzależnościami. Proces lasotwórczy może przebiegać samorzutnie lub przy współdziałaniu człowieka, tj. stosowanych przez niego zabiegów gospodarczych. W warunkach naturalnych polega on na przemianach szaty roślinnej, świata zwierzęcego i siedliska, sprzężonych ze sobą i uzależnionych od środowiska przyrodniczego, w konsekwencji dochodzi do ukształtowania się odpowiednio zorganizowanych i scalonych - ekosystemów leśnych. Przemiany te mają zatem charakter sukcesji ekologicznej i prowadzą do stopniowego opanowywania terenu bezleśnego przez las oraz do przekształcania się przejściowych form lasu w bardziej trwałe. W stadium rozwojowym, odpowiadającym w danych warunkach - klimatowi, las osiąga zwykle najokazalszą postać ze stosunkowo najwyższym stopniem wewnętrznego scalenia i względnego zrównoważenia. Wraz z postępem procesu lasotwórczego dokonują się też odpowiednie zmiany zarówno w biologicznej, jak i gospodarczej produktywności lasu. Za las uważa się obszar porośnięty drzewami o powierzchni większej niż 0,10 ha.

5 Lasy dostarczają drewna, owoców, ziół, grzybów, żywicy, są siedliskiem życia dzikich zwierząt - są to ich funkcje produkcyjne. Poza tym lasy pełnią ważne funkcje pozaprodukcyjne. Kształtują i wpływają na warunki środowiska przyrodniczego. Lasy regulują stosunki wodne, zmniejszają erozję gleb, regulują wahania temperatury, chronią przed wiatrem. Dzisiaj w naszych lasach przeważają lasy iglaste (ok. 78%). Lasy zachowały się w górach, na pojezierzach i w Polsce Zachodniej. Przeważają lasy o powierzchni mniej niż 25 ha. Dużych kompleksów leśnych stanowiących fragmenty dawnych puszcz jest zaledwie 50. W Polsce wyróżnia się 5 zasadniczych typów lasów: bory, grądy, łęgi, olsy i lasy górskie.

6 Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno
Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno. Przemysł drzewny przetwarza i uszlachetnia drewno, wytwarzając z niego wiele wyrobów. Pozyskiwanie drewna zależy od jego wieku. Drzewa w wieku 40 lat uznawane są jako rębne. Aby lasy spełniały swe funkcje muszą być zdrowe. Stan zdrowotny lasów zależy od odporności gatunkowej drzew. Większość naszych lasów to lasy jednogatunkowe. Są one biologicznie mniej odporne od lasów wielogatunkowych. Tylko ok. 10% drzew w naszych lasach jest nieuszkodzonych, pozostałe to słabszy lub średni stopień uszkodzenia. Najbardziej zniszczone są lasy na obszarach wysokiego uprzemysłowienia oraz tam, gdzie docierają zanieczyszczenia przenoszone w atmosferze. Takim obszarem są Sudety, gdzie została zniszczona jodła głównie przez płyty pochodzące z elektrowni w Turoszowie oraz transgraniczne zanieczyszczenia przenoszone wiatrem z Niemiec, Czech. W Polsce występują różne prawne formy ochrony przyrody. Najbardziej chronionymi zespołami są parki narodowe. W 1998 r. w 22 parkach narodowych, których łączna powierzchnia wynosiła ok.307 tys. ha chroniono ok. 191 tys. ha lasów. Rezerwatów leśnych było 639 o powierzchni 48 tys. ha.

7 Las przyczynił się w znacznym stopniu do osiągnięcia istniejącego poziomu życia w cywilizowanym świecie. Jego funkcje zmieniały się w czasie, ale zawsze były bardzo ważne dla rozwoju materialnego i kulturalnego społeczeństwa. Przez pojęcie funkcji rozumie się wszystkie materialne i niematerialne wartości użytkowe produktów, usług i korzyści dostarczanych przez las. Wyodrębnia się funkcje: - gospodarcze - pośrednio - gospodarcze - pozagospodarcze

8 Gospodarcze wykorzystanie lasu Przez pojęcie gospodarcze rozumie się wszystkie użyteczności dostarczane przez las, które są związane z produkcją drewna i użytków ubocznych (zwierzyna łowna, kora, jagody, zioła, grzyby itp.) Gospodarcze funkcje lasu nazywa się często funkcjami materialnymi, produkcyjnymi, surowcowymi jak i ekonomicznymi. Jako najważniejsze pośród gospodarczych wymienia się: funkcje majątkowe, funkcje surowcowe, funkcje dochodowe, funkcje miejsca pracy, funkcje rekultywacji i rezerwy powierzchni oraz szczególne funkcje gospodarcze lasu. Każdą z nich postaram się omówić osobno.

9 Dochodowa rola lasu Majątkowa funkcja lasów Surowcowe znaczenie lasów
Las jako miejsce pracy Grunty leśne są bardzo ważnym składnikiem majątku narodowego. Z badań wynika, że 1975 r. wartość wszystkich drzewostanów polskich lasów wynosiła blisko 800 mld zł. Stanowiło to ponad 1/4 ówczesnej wartości polskich fabryk, budynków, maszyn i urządzeń, które posiadał nasz kraj. Las dostarcza nam różnorodnych surowców, jednak najważniejszym z nich pozostaje ciągle drewno. Surowce te warunkują rozwój szeregu przemysłów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej {budownictwo, przemysł meblarski, celulozowo-papierniczy, górnictwo, itp. Gospodarstwo leśne wnosi pewien wkład do dochodu narodowego, od którego wielkości zależy poziom bytu społeczeństwa oraz możliwości rozwoju gospodarczego naszego kraju. Ten wkład wyraża się wielkością produkcji czystej leśnictwa, która wynosi około 1% dochodu narodowego. Las jest swoistym warsztatem pracy. Umożliwia on prace leśnikom, drwalom, a także społeczeństwu, które może zbierać owoce. Liczba zatrudnionych w polskim leśnictwie uspołecznionym wynosi około 130 tys. osób.

10 Las jako rezerwa powierzchni i narzędzie rekultywacji
Las pełni także funkcję rezerwy powierzchni. W przypadku uzasadnionej potrzeby rozbudowania miast, osiedli, domów, zakładów pracy czy też budowy dróg możemy część gruntów leśnych przeznaczyć na dany cel. w Polsce wielkość rezerwy leśnej wynosi około 2 tys. ha rocznie. Las jest również wykorzystywany jako narzędzie rekultywacji czyli odnowy biologicznej. Służy nam do przywracania szaty roślinnej w terenach zdewastowanych i zniekształconych jak np. hałdy czy też tereny przemysłowe.

11 Szczególne funkcje gospodarcze lasu
Szczególne funkcje gospodarcze lasu. W trudnych okresach dziejowych danego kraju np. w okresie powojennym, po pożarach i powodziach las spełnia część funkcji odbudowy kraju dając np. drewno czyli budulec. Polska przechodziła ten okres po wojnach światowych. Szczególnie dużo drewna użyto na naprawę i rozbudowę torów kolejowych

12 Las regulatorem gospodarki wodnej
W naszym kraju coraz bardziej zaczyna brakować wody. Korzystne oddziaływanie lasu na gospodarkę wodną będzie dla nas stale przybierać na znaczeniu. W powietrzu zawarte są pewne ilości wody, które liście i igliwie wyłapują. Następnie skroplona wilgoć spływa po korze do gleby leśnej. Udział tego typu operacji stanowi niekiedy w górskich lasach aż 70% procent opadów. Ogromne znaczenie jednak dla ochrony wód jest to, iż gleba razem z warstwą ściółki leśnej i humusu potrafi tę wilgoć dobrze zmagazynować. Dzięki temu regiony zalesione mają bardziej wyrównany w ciągu roku poziom nasycenia gleb wilgocią. Regiony te obchodzą się często bez zapór wodnych, które mają za zadanie wyrównać poziom wody w ziemi. Las przeciwdziała również zanieczyszczeniu wód. Jest on jedynym, niezastąpionym filtrem wody źródlanej. Wielka zalesiona powierzchnia, która nie jest skażona pestycydami ani nawozami sztucznymi, nie tylko nie zatruwa wody ale także zatrzymuje różnego rodzaju obce substancje pochodzące z poza las

13 Lasy chronią Przed przemysłem… I przed żywiołami.
Ogromna powierzchnia, jaką stanowią gałęzie, liście oraz igły drzew skutecznie ogranicza różnego rodzaju przemysłowe zanieczyszczenia atmosfery nanoszone przez wiatr. Skażenia te następnie spłukuje deszcz. Funkcję oczyszczalni powietrza drzewa pełnią przez całe swoje życie. Niestety owe ,,filtry leśne" zostały w ostatnich latach przeciążone i odmówiły posłuszeństwa. Las oczyszcza powietrze atmosferyczne ze szkodliwych substancji, dostarcza tlenu i obniża stężenie dwutlenku węgla. Las chroni ludność, domy, budynki, miasta przed usuwiskami, lawinami oraz powodziami. Las staje poniekąd na drodze żywiołów, przyjmuje uderzenia i znosi je. Jedynie w skrajnych przypadkach ulega on niszczycielskim siłom. Te funkcje mają wielkie znaczenie na terenach górskich, zwłaszcza ze względu na budowanie na tych terenach dróg, ośrodków, mostów czy też innych budowli służących celom rekreacyjnym i turystycznym.

14 Pozagospodarcze funkcje lasu
Przez pojęcie funkcji pozagospodarczych rozumiemy takie użytkowanie terenów leśnych, które jest ważne dla społeczeństwa ale nie przynosi dochodów ze sprzedaży produktów leśnych. Należy tu zaliczyć funkcje ochrony przyrody. Las jest ostoją dla życia roślin i zwierząt. Zachowanie niezmienionych terenów leśnych w postaci parków narodowych i rezerwatów umożliwia badania fauny i flory przez naukowców. W Polsce utworzono kilkanaście parków narodowych o powierzchni około 0,5% kraju. Lasy stanowią 70% powierzchni kraju. Dla porównania w USA parki stanowią 3,4% kraju.

15 Ochrona przyrody obejmuje:
Znaczenie ochrony przyrody Już od bardzo dawna w Polsce chroniono przyrodę. Wiadomo, że Bolesław Chrobry ustanowił ochronę bobra ze względu na post i własności lecznicze skromu bobrzego. Władysław Jagiełło nakazał chronić cis, który w tamtych czasach był drewnem strategicznym używanym do wyrobu łuków. Król ten ograniczył też polowania na łosie i tury. W naszych czasach, 1919 roku rozpoczęła działalność Państwowa Rada Ochrony Przyrody, a w 1928 roku działająca do dziś Liga Ochrony Przyrody. W Sejm uchwalił pierwszą ustawę o ochronie przyrody. 1. Obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych - parki narodowe - rezerwaty przyrody - parki krajobrazowe - obszary chronionego krajobrazu 2. Pomniki przyrody - pojedyncze drzewa - grupy drzew - aleje - głazy narzutowe - skały - jaskinie

16 Co należy robić, by zapobiec niszczeniu lasów?
Największym obecnie zagrożeniem dla lasów są różnego rodzaju zanieczyszczenia emitowane przez przemysł. Polska znajduje się w czołówce państw Europy pod względem stopnia zanieczyszczenia lasów przez trujące substancje „produkowane” przez przemysł. Tylko połowę lasów w Polsce można uznać za w miarę zdrowe. W niektórych częściach kraju stan zdrowotny lasów określa się jako klęskę ekologiczną. Szczególnie tragiczna jest sytuacja w Karkonoszach i Górach Izerskich(Sudety) – lasy zostały tam niemal całkowicie zniszczone. Należy: - zmniejszyć ilość zanieczyszczeń wydzielanych przez przemysł - sadzić więcej drzew liściastych bardziej odpornych na szkodniki i zanieczyszczenia; - rozsądnie prowadzić wyrąb drzew - w większym stopniu wykorzystywać wtórnie papier i odpady powstałe podczas przeróbki drewna - zapobiegać pożarom i zaśmiecaniu lasów przez rozsądne i odpowiedzialne zachowanie się - zrozumieć, że bez lasów nie będzie życia na Ziemi.

17 Zasady sadzenia drzew

18 Drzewa i krzewy możemy sadzić wiosna i jesienią.
Terminy sadzenia Drzewa i krzewy możemy sadzić wiosna i jesienią. Jesienny termin sadzenia trwa 2-3 miesiące (październik, listopad, niekiedy grudzień). Jesienna wilgotność gleby jest zwykle wysoka i rośliny nie są narażone na przesuszenie po ich posadzeniu. Ważne są również: duża wilgotność powietrza i częste mgły. Są to warunki bardzo korzystne dla transportu drzewek ze szkółek i ich sadzenia. Wiosenne sadzenie musimy wykonać w krótkim terminie: kwiecień - początek maja. Operacja słoneczna jest wtedy bardzo intensywna, a częste w naszych warunkach susze i suche wiatry powodują szybkie przesychanie korzeni w czasie transportu i sadzenia. Drzewa i krzewy iglaste sadzi się z reguły wiosną. Dla drzew i krzewów iglastych i liściastych, produkowanych w pojemnikach sadzenie może nastąpić nawet w pełni sezonu wegetacyjnego, pod warunkiem obfitego podlewania.

19 Przygotowanie miejsca
Właściwe przygotowanie terenu do sadzenia jest bardzo ważne. Nie powinny być to miejsca zachwaszczone i zadarnione, ponieważ wpływa to niekorzystnie na świeżo posadzone drzewka. Roślinność zielna a szczególnie trawy są poważnym konkurentem do wilgoci i nowo posadzone drzewa konkurencję tę najczęściej przegrywają. Dlatego przed wysadzeniem drzew i krzewów należy przygotować miejsce pod sadzenie poprzez spulchnienie gleby i oczyszczenie z chwastów.

20 Zabezpieczenie drzewa do czasu sadzenia
W czasie transportu rośliny muszą być odpowiednio zabezpieczone przed wyschnięciem korzeni przez pokrycie ich materiałami lub brezentem. Często zdarza się, że drzewa i krzewy przywiezione na miejsce sadzenia muszą być przez pewien okres przechowywane. Rośliny umieszcza się wówczas w dołownikach lub chłodni. Jeśli rośliny trzeba przechować przez kilka dni, wystarczy starannie przysypać korzenie ziemią i zalać wodą. Niedopuszczalne jest dołowanie drzew i krzewów powiązanych w pęczkach.

21 Wymagania niektórych drzew
Dąb- ma duże wymagania glebowe, lubi gleby świeże, bogate w związki mineralne i organiczne, dobrze znosi ocienienie boczne, lecz jest wrażliwy na ocienienie górne, które hamuje jego wzrost Klon- lubi stanowiska słoneczne (młode egzemplarze tolerują umiarkowane zacienienie), gleby żyzne, wilgotne, wapienne Jarzębina- roślina o niewielkich wymaganiach stanowiskowych i glebowych - toleruje zarówno pełne słońce jak i półcień, może rosnąć na glebach ubogich, nie toleruje jednak gleb zasolonych i zbyt mokrych , dość odporna na choroby

22 Instrukcja sadzenia drzewa
1. Wykop dołek o wielkości dostosowanej do systemu korzeniowego drzewka. Na glebach żyznych wystarczy ok. 30x30 cm. Ziemię przy kopaniu rozdziel na dwie części - z górnej warstwy ok. 20 cm - jako ziemię żyzną oznaczoną nr 1. składuj z jednej strony dołka, zaś ziemię z głębszych warstw - martwicę oznaczoną nr 2 składuj po drugiej stronie dołka. 2. Wbij palik odpowiedniej długości - jeżeli sadzone drzewko ma wyraźną formę pienną o wysokości l ,8 m. Długość palika po wbiciu powinna być równa wysokości pnia i dochodzić do korony drzewa. 3. Usyp kopczyk na dnie dołka z ziemi żyznej. Jeżeli w miejscu sadzenia ziemia jest zła, nieurodzajna, należy kopczyk usypać z uprzednio dowiezionej ziemi urodzajnej. 4. Ustaw drzewko w dołku. Uprzednio należy dokładnie obejrzeć system korzeniowy. Korzenie nadmiernie wydłużone, nadgnite, nadłamane, bądź w inny sposób uszkodzone należy uciąć ostrym nożem lub sekatorem do zdrowego miejsca. Korzenie muszą być starannie ułożone w kopczyku, skierowane w dół - nie mogą podwijać się ku górze. 5. Zasyp korzenie drzewka najpierw resztą ziemi urodzajnej, a następnie dopełnij ziemią pozostałą. 6. Udeptaj ziemię promieniście do pnia. 7. Uformuj tzw. miskę tj. niewysokiego wału ziemnego na obwodzie dołka. Przywiąż drzewko do palika .

23 Działania profilaktyczne, zapobiegające rozprzestrzenianiu się chorób drzew:
eliminowanie źródła choroby znajdującego się w koronie drzewa poprzez wycinanie porażonych pędów jeszcze we wczesnym stadium porażenia, a także regularne cięcie prześwietlające, dzięki któremu korony lepiej "oddychają" i zmniejsza się ryzyko rozprzestrzeniania chorób grzybowych, zabezpieczanie ran drzew bezpośrednio po cięciu pastami ochronnymi (np. Funabenem czy Dendromalem), zabieg ten przyspiesza zabliźnianie się ran i dzięki temu ogranicza rozprzestrzenianie chorób zgorzelowych kory oraz raka bakteryjnego drzew owocowych, usuwanie źródeł infekcji pierwotnej jakimi są zmumifikowane owoce pozostawione na drzewach oraz opadłe z zarażonych drzew liście, dzięki temu wiosną nie będą stanowiły one źródła zakażenia (opryskiwanie liści 5% roztworem mocznika przyspiesza ich rozkład), po wystąpieniu objawów chorobowych na pniach i grubych konarach, wycinanie porażonej tkanki korowej aż do drewna i zabezpieczanie powstałych ran pastami ochronnymi, a także zabezpieczanie ran na pędach powstałych po gradobiciu, poprzez opryskiwanie drzew fungicydami o działaniu układowym, unikanie przenoszenia patogenów na narzędziach do cięcia (narzędzia dezynfekujemy w roztworach 70% alkoholu lub 10% podchlorynu sodu)

24 Objawy i przyczyny chorób drzew
Zgorzel kory: Antraknoza orzecha włoskiego: Objawy: na porażonych pędach kora brunatnieje, zapada się, łuszczy i zamiera, brunatne plamy na pędach, pękanie tkanki, widoczne w okresie bezlistnym do zbiorów owoców, Przyczyna: grzyby Gloeosporium album i G. perennans, Objawy: na porażonych pędach pojawiają się duże, żółte plamy, które z czasem brunatnieją, obejmując znaczną część powierzchni liścia, na owocach i pędach plamy mają barwę brunatnoszarą i są lekko zagłębione, Przyczyna: zakażenie wywołuje grzyb atakujący liście, owoce i niezdrewniałe pędy, szczególne zagrożenie dla drzew orzechowych choroba stanowi w latach o obfitych opadach.

25 Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia
Zaraza ogniowa Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia Objawy: porażone części roślin obumierają i przybierają charakterystyczne czarne zabarwienie, jak gdyby były spalone, Przyczyna: bakterie wnikające do wnętrza pędów i tam zimujące, wiosną dokonują zakażeń, głównie przez wszelkiego rodzaju uszkodzenia kory, na większe odległości są przenoszone przez owady, ptaki i wiatr, źródłem zakażenia mogą być rosnące w pobliżu głogi, jarzębiny, irgi czy ogniki Objawy: u podstawy pnia powstają rozległe rany, które w miarę rozwoju choroby obejmują cały jego obwód prowadząc do szybkiego obumierania drzewa, na korze widoczne brunatno-fioletowe, zapadające się plamy, kora ulega nekrozie, pęka i odpada, patogen powoduje także zgnilizny owoców, Przyczyna: patogen rozwijający się w glebie, mogący wyrządzać także znaczne szkody w uprawie truskawek, do zakażeń dochodzi najczęściej przez zranienia kory w miejscu szczepienia lub okulizacji

26 Rodzaje lasów na świecie

27 Lasy liściaste Ekosystem leśny z udziałem przede wszystkim drzew liściastych. Charakter lasu liściastego zmienia się w zależności od regionu geograficznego i klimatu . Częste są gleby brunatne bogate w materię organiczną.

28 Lasy iglaste Jest to las, w którym wszystkie albo większość drzew to drzewa iglaste. Występują na glebach bielicowych w klimacie umiarkowanym.

29 Lasy twardolistne Roślinność, która tworzy zarośla odporne na uszkodzenia termiczne, złożona z roślin krzewiastych, zielonych lub skarlałych drzew drobnych, twardych, skórzastych liściach, zimozielonych, lub zrzucanych w okresie suszy. Przeważają gleby o czerwonym zabarwieniu .

30 Tundra Bezleśne zbiorowisko roślinności w zimnym klimacie strefy arktycznej i subarktycznej. Charakteryzuje się występowaniem gleb tundrowych, stale zamarzniętym podglebiem i bardzo niską pokrywą roślinną, zdominowaną przez mchy i porosty.

31 Tajga Lasy szpilkowe występujące w północnej części Azji (Syberia, Sachalin, Kamczatka, Hokkaido) oraz Ameryki Północnej (Alaska i Kanada), Europy (Półwysep Skandynawski, Karelia, północno-wschodnia część Niziny Wschodnioeuropejskiej), w obrębie klimatu umiarkowanego chłodnego na półkuli północnej.

32 Wilgotny las równikowy
(Błędnie zwany także dżunglą) — wiecznie zielona formacja leśna strefy międzyzwrotnikowej. Występuje na ubogich glebach laterytowych, w klimacie przez cały rok jednostajnie gorącym i wilgotnym. Na skutek szybkiego rozkładu materii organicznej roślinność jest gęsta i bujna. Lasy te cechuje brak sezonowej rytmiki w życiu roślin, ogromne bogactwo gatunkowe drzew (na 1 hektarze lasu tropikalnego występuje ok. 200 gatunków drzew, podczas gdy w lesie strefy umiarkowanej dziesięciokrotnie mniej), wielowarstwowy układ drzewostanu oraz obfitość lian i epifitów. Drzewa mają proste, wysokie (do 80 m) pnie, dość pospolite jest zjawisko kauliflorii (kwiaty wyrastają bezpośrednio z pnia). Wnętrze lasu jest bardzo cieniste, wskutek czego słabo wykształca się warstwa krzewów i runa .

33 Las monsunowy Formacja roślinna związana z klimatem podrównikowym, z trwającą 7-9 miesięcy letnią porą deszczową i krótką porą suchą wywołaną monsunami. Stanowią ją lasy z dominacją gatunków zrzucających liście w porze suchej. Występuje głównie w Azji Południowo-Wschodniej, w części Obszaru Malezyjskiego (np. na Jawie), poza tym w Ameryce Środkowej i Południowej, w części wschodniej i południowej Afryki, w Indiach i w północnej Australii.

34 Krainy geograficzne porośnięte lasami
Amazonia, amazoński las deszczowy, las tropikalny –wilgotny las liściasty w dorzeczu Amazonki w Ameryce Południowej. Teren ten, znany pod nazwą Amazonia lub Dorzecze Amazonki, zajmuje obszar siedmiu milionów kilometrów kwadratowych, natomiast sam las zajmuje około 5,5 miliona kilometrów kwadratowych, na terenie dziewięciu państw: Brazylii (60 procent lasu deszczowego), Peru (13 procent, drugie po Brazylii), Kolumbii,Wenezuelii, Ekwadoru, Boliwii, Gujany, Surinamu i Gujaniny Francuskiej. Cztery z nich noszą wobec tego nazwę krajów amazońskich. Amazonia stanowi ponad połowę wszystkich lasów deszczowych oraz największy, najbogatszy gatunkowo obszar na planecie.

35 PIĘKNE ZDJĘCIA AMAZONII
PIĘKNY LAS NAD NIESAMOWITĄ RZEKĄ

36 Położenie Amazonii Amazonia znajduje się głównie na terenie dorzecza Amazonki i jej ponad 1100 dopływów. Dorzecze zostało ukształtowane w czasie paleozoiku, pomiędzy 500 a 200 milionów lat temu. Panuje tam wilgotny klimat równikowy o wysokiej średniej sumie opadów (do mm), ze średnimi rocznymi temperaturami od 24 do 27 °C. Do lat 70. XX w. obszar był bardzo słabo zagospodarowany i zamieszkany głównie przez łowiecko-zbieracze ludy tubylcze, takie jak Yanomanii. Od tego czasu, w związku z licznymi programami osadniczymi (zwłaszcza w Brazylii), rozwija się w Amazonii chów bydła oraz górnictwo – głównie rud żelaza, manganu, cyny i glinu.

37 Położenie Amazonii Lasy Amazonii są zwane ‘zielonymi płucami świata’. To tu występuje największa produkcja tlenu, a zarazem pochłaniane jest najwięcej dwutlenku węgla na świecie. W lasach Amazonii mieszkają do dziś plemiona, które nie miały styczności z cywilizacją.

38 Płuca Polski Obszar funkcjonalny Zielone Płuca Polski (ZPP) znajduje się w północno-wschodniej części kraju, a jego powierzchnia wynosi km2, co stanowi 20,2% powierzchni Polski. Na tym terenie mieszka około 4mln ludności, co stanowi około 10% ludności kraju. Administracyjnie obszar ZPP położony jest na terenie pięciu województw: warmińsko-mazurskiego (115 gmin), podlaskiego (118 gmin), północno-wschodniej części mazowieckiego (114 gmin) oraz części pomorskiego (6 gmin) i kujawsko-pomorskiego (33 gmin). Ogółem teren Zielonych Płuc Polski obejmuje 386 gmin oraz 58 powiatów. Podstawą delimitacji obszaru były jedne z najcenniejszych w kraju i Europie systemy ekologiczne. Ze względu na pragmatykę realizacji wspólnych przedsięwzięć umowną granicę zewnętrzną stanowią granice administracyjne gmin.

39 Płuca Polski - Rozwijająca się infrastruktura usługowa;
Zielone Płuca Polski są unikatowym obszarem, który może stać się polskim swoistym „towarem" eksportowym. Cechy wyróżniające ten obszar stanowią szczególny, złożony, niezwykle atrakcyjny produkt. Tworzą go: - Rozwijająca się infrastruktura usługowa; potencjał akademicki; - Dobre warunki do produkcji zdrowej żywności i lokalizacji „czystego przemysłu". - Niska gęstość zaludnienia i dostosowana do warunków naturalnych; - Zrównoważona sieć osadnicza; - Spokój i czyste powietrze; - Dobra jakość środowiska przyrodniczego; unikatowa różnorodność systemu przyrodniczego; atrakcyjne kompleksy lasów, jezior i użytków zielonych; - Możliwość obcowania z przyrodą nie zmienioną przez cywilizację; - Bogactwo oraz różnorodność kultur i obyczajów; - Dobra tradycyjna kuchnia;

40 Kotlina Kongo Tutaj, na gałęziach drzew, żyją liczne gatunki małp, np. szympansyi mandryle. Rosną tu m.in. drzewa chlebowe oraz mahonie, dostarczające szlachetnego drewna..Warstwę pośrednią stanowią drzewa niższe, od 5 do 20 m wysokości. Mają rozłożyste korony, mogące utrzymać wielką liczbę lian. Liany to ogromne pędy wijące się i czepiające drzew, które służą im jako podpory, gdyż same są niezdolne do utrzymania własnego ciężaru. Na innych roślinach rosną samożywne epifity, np. storczykowate i paprocie. Niżej znajduje się warstwa krzewów o wysokości do 5 m. Spotyka się także bananowce o ogromnych liściach. Warstwę najniższą stanowią rośliny przystosowane do życia w cieniu. Żyją tu wielkie zwierzęta: słonie, bawoły, okapi oraz człekokształtne goryle; z owadów zaś mrówki i termity. Kotlina Konga – nieckowaty obszar w Afryce Środkowej o powierzchni ok. 3 mln km² i średniej wysokości ok. 400 m n.p.m., z niewysokimi garbami, które są poprzedzielane dopływami rzeki Kongo. Od południa Kotlinę Konga odgraniczają wyżyny Lunda i Katanga, na wschodzie wulkaniczne góry związane z Wielkimi Rowami Afrykańskimi, natomiast od północy wyżyną Adamawa i progiem Azande. Teren Kotliny Konga zajmują głównie dwa państwa – Demokratyczna Republika Konga i Kongo.

41 Większość Kotliny Kongo zajmuje las równikowy
Większość Kotliny Kongo zajmuje las równikowy. Temperatura tam nigdy nie schodzi (w dzień) poniżej °C, a maksymalne opady to 1760 mm na metr kwadratowy. Nie ma tam przejścia między dniem a nocą, lecz od razu robi się ciemno lub jasno. Deszczowy las równikowy składa się z kilku warstw roślinności. Najwyższe piętro lasu stanowią wysokie, pojedyncze drzewa, górujące nad "morzem" zieleni. Te odosobnione olbrzymy o smukłych pniach osiągają m wysokości. Są to figowce i drzewa kapokowe. Liczne kwiaty, liście i jadalne owoce przyciągają ptaki i owady. W lesie równikowym jest ich ogromna różnorodność. Następną warstwę stanowią gęsto rosnące drzewa o wysokości od 20 do 40 m. Strefa ta odgrywa istotną rolę, nie przepuszcza bowiem światła słonecznego do niżej położonych warstw lasu.

42 Położenie Kotliny

43 Rodzaje lasów w Polsce

44 Struktura gatunkowa polskich lasów
Gatunek drzewa Udział w drzewostanie Sosna zwyczajna 69,4% Świerk pospolity 6% Dąb Brzoza 5,8% Olsza 5,3% Buk zwyczajny 4,1% Jodła pospolita 2,5%

45 Podział lasów na gatunki :
Sosna zwyczajna: Sosna zwyczajna jest to najczęstszy gatunek drzew w Polsce. Stanowi 69,4% Świerk pospolity: Świerk ma 6% udziału w polskim drzewostanie. Jest to gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. Jest to jedyny gatunek świerka występujący naturalnie w Polsce. Rośnie głównie w północno-wschodniej części kraju, na południu Polski, w górach i na pogórzu. Nie występuje w sposób naturalny w centralnej i zachodniej Polsce. Zasięg tego gatunku rozciąga się na północy Europy od Norwegii do Rosji, występuje także w Alpach, Sudetach, Karpatach oraz na Bałkanach.

46 Dąb pospolity: Dąb jest bardzo twardym i stałym drzewem
Dąb pospolity: Dąb jest bardzo twardym i stałym drzewem. Stanowi także 6% w polskim drzewostanie. – rodzaj drzew, rzadziej wysokich krzewów, zaliczony do rodziny bukowatych. Należy do niego ok. 200 gatunków występujących prawie wyłącznie w strefie umiarkowanej półkuli północnej oraz w wyższych partiach gór strefy tropikalnej.

47 Brzoza: Stanowi 5,8% w polskim drzewostanie. Jest to rodzaj drzew i krzewów należący do rodziny brzozowatych. Obejmuje około gatunków – różnica w ocenie liczby gatunków jest m.in. wynikiem łatwego tworzenia mieszańców międzygatunkowych o trudnym do ustalenia statusie taksonomicznym. Olsza: Stanowi 5,3% w polskim drzewostanie. Jest to rodzaj drzew z rodziny brzozowatych. Pospolite drzewo europejskie strefy klimatu umiarkowanego. Olsze mają brodawki korzeniowe, w których żyją promieniowce z rodzaju, mające zdolność asymilowania wolnego (atmosferycznego) azotu.

48 Buk zwyczajny: Stanowi 4,1% w polskim drzewostanie. Jodła pospolita: Stanowi 2,5% w polskim drzewostanie.

49 Mieszkańcy polskich lasów
Żubr (Bison bonasus) – gatunek łożyskowca z rodziny krętorogich, rzędu parzystokopytnych. Aktualnie populacja żubrów na świecie liczy ok osobników, z czego 650 żyje w Polsce na terenie Puszczy Białowieskiej, Puszczy Boreckiej, Puszczy Piskiej, Puszczy Rominckiej, Puszczy Knyszyńskiej, Nadleśnictwa Mirosławiec, Nadleśnictwa Kobiór oraz w Bieszczadach (kolejnych ok. 150 żubrów znajduje się w zamkniętych hodowlach).

50 Wilk, wilk szary (Canis lupus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae). Zamieszkuje lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Zwykle terytorium zajmowane przez watahę to km², ale wielkość ta zależy od dostępności pokarmu i terenu. Może występować współużytkowanie części terenu przez dwie konkurujące watahy

51 Jeleń – zwyczajowa nazwa kilku rodzajów zwierząt z rodziny jeleniowatych. Mianem tym określa się gatunki należące do rodzajów: Cervus, Blastocerus, Ozotoceros, Odocoileus i inne. W Polsce mianem tym określa się jelenia szlachetnego Dzik (Sus scrofa) – gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rzędu parzystokopytnych. Sus scrofa jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest przodkiem świni domowej.

52 Grzyby w naszych lasach
Niektóre grzyby jadalne: Borowik szlachetny (Boletus edulis Bull.) - gatunek grzyba jadalnego z rodziny borowikowatych. Występuje w Europie i Ameryce Północnej (głównie na zachód od Gór Skalistych, rzadziej w części centralnej i wschodniej kontynentu). Poza tym został zawleczony do Nowej Zelandii i południowej Afryki. W Polsce często spotykany zwłaszcza w górach, rzadziej na niżu, zwykle rzadki w okolicach wielkich miast. Jest jednym z najbardziej poszukiwanych grzybów jadalnych, wysoko ceniony ze względu na walory smakowe. Nadaje się do bezpośredniego spożycia, marynowania, suszenia i do wszelkich innych rodzajów przerobu. Jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym. Pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius Fr.), kurka, liszka – gatunek grzybów z rodziny pieprznikowatych. Gatunek typowy rodzaju pieprznik (Cantharellus Adans. ex Fr.). Występuje gromadnie w lasach całej Polski. Jest cenionym i eksportowym grzybem jadalnym Maślak zwyczajny (Suillus luteus) – gatunek grzyba z rodziny maślakowatych. W Polsce jest gatunkiem bardzo pospolitym, występującym od lata do jesieni w lasach sosnowych. Bywa także zwany pępkiem, ślimakiem i maślakiem sosnowym. Podgrzybek (Xerocomus Quél.) - rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae). Według molekularnych badań filogenetycznych wiele gatunków wcześniej należących do rodzaju Xerocomus, np. podgrzybka brunatnego (Xerocomus badius), zaliczono do borowików (Boletus).

53 Opieńka (Armillaria) - rodzaj grzyba z rodziny Physalacriaceae.
Koźlarz czerwony (Leccinum aurantiacum) - gatunek jadalnego grzyba z rodziny borowikowatych. Boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus) – gatunek saprotroficznych grzybów z rodziny boczniakowatych. Pieczarka polna (Agaricus campestris) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae). Niektóre grzyby niejadalne: Muchomor królewski (Amanita regalis (Fr.) Michael) - - gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae). Borowik purpurowy (Boletus rhodoxanthus) – gatunek grzyba z rodziny borowikowatych, kapelusz poduchowaty, białoszary, czasem brązowożółty, pory soczyście żółte (potem purpurowoczerwone), trzon purpurowokrwistoczerwony. Mleczaj paskudnik. Goryczak żółciowy. Gołąbek żółciowy. Krowiak aksamitny

54 Zanieczyszczenia powietrza wpływające na degradację lasów
- kwaśne deszcze : powodują obumieranie dużej ilości drzew. A także niszczenie runa leśnego, - wylesienie : powodowane przez rosnące zapotrzebowanie na drewno, głównie jako źródło energii opałowej

55 Degradacja lasów Negatywne oddziaływanie zespołu złożonych procesów, występujących na określonej powierzchni leśnej, wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez różne czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne (chorobotwórcze), w wyniku których dochodzi do obniżenia lub zaniku funkcji życiowych drzew, biomasy i walorów lasu. Wywołują one stany chorobowe, dla których naturalna odporność drzew nie stanowi bariery ochronnej. Główną przyczyną degradacji lasów na półkuli północnej są przemysłowe zanieczyszczenia atmosferyczne.

56 Kwaśne deszcze Uszkodzone liście drzew są przyczyną nadmiernego parowania wody i zakłócenia w procesie fotosyntezy, a wynikiem tego jest ich mała odporność na warunki klimatyczne. Poza tym, kwaśne deszcze zakwaszają glebę, przyczyniają do nagromadzenia azotanów i siarczanów, i w konsekwencji rośliny obumierają.

57 Formy degradacji - juwenalizacja tzw. odmłodzenie, polegające na stałym obniżaniu wieku drzewostanu) - monotypizacja (przejawia się w skrajnym zubożeniu składu gatunkowego drzewostanu do jednego- dwóch gatunków lasotwórczych, bardzo często notowana w lasach gospodarczych) - pinetyzacja (polega na wprowadzeniu lub preferowaniu na siedliskach lasowych gatunków iglastych, najczęściej sosny zwyczajnej, rzadziej świerka, jodły lub modrzewia) - fruticetyzacja (jest to nadmierny rozwój warstwy krzewów, w szczególności jeżyn, często notowany w płatach prześwietlonych ze zubożałym gatunkowo drzewostanem) - cespityzacja (przejawia się nadmiernym rozwojem traw, najczęściej z rodzaju Calamagrostis) - neofityzacja (polega na świadomym wprowadzaniu do uprawy lub spontanicznym wnikaniu do zbiorowiska leśnego gatunków geograficznie obcych; forma ta jest coraz częściej notowana).

58 Park Narodowy Park narodowy – obszar chroniony ze względu na swoje walory, głównie przyrodnicze. W Polsce w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004r. „ obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów".

59 Parki Narodowe w Polsce
Babiogórski Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Bieszczadzki Park Narodowy, Park Narodowy Bory Tucholskie, Drawieński Park Narodowy, Gorczański Park Narodowy, Park Narodowy Gór Stołowych, Kampinoski Park Narodowy, Karkonoski Park Narodowy, Magurski Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy, Ojcowski Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy, Poleski Park Narodowy, Roztoczański Park Narodowy, Słowiński Park Narodowy, Świętokrzyski Park Narodowy, Tatrzański Park Narodowy, Park Narodowy Ujście Warty, Wielkopolski Park Narodowy, Wigierski Park Narodowy, Woliński Park Narodowy.

60 Mapa Parków Narodowych

61 Budowa układu oddechowego
1. Drogi oddechowe: a) górne - jama nosowa (łac. cavum nasi) - gardło (łac. pharynx) b) dolne - krtań (łac. larynx) - tchawica (łac. trachea) - oskrzela (łac. bronchi) 2. Płuca: a) płuco prawe (łac. pulmo dexter) b) płuco lewe (łac. pulmo sinister)

62 c) część krtaniowa gardła, (gardło dolne), (łac. laryngopharynx)
Jama nosowa- to pierwszy odcinek dróg oddechowych. Znajduje się ona pomiędzy powierzchnią wewnętrzną nosa zewnętrznego, a kośćmi twarzoczaszkowymi. Jama nosowa jest wyścielona unaczynioną błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym migawkowym, zawierającym gruczoły śluzowe. Dzięki tym gruczołom jama nosowa pełni rolę filtra. Przechodzące przez nią powietrze jest ogrzewane i oczyszczane. Pierwszy filtr dla pyłu znajdującego się w powietrzu wdechowym stanowią włosy, rosnące w początkowym odcinku otworów nosowych. Dalsze oczyszczanie odbywa się dzięki krętemu ukształtowaniu przewodów nosowych. Powietrze stykające się z dużą i wilgotną powierzchnią śluzówki zostawia na tym odcinku około połowę zanieczyszczeń. Jeżeli powietrze to jest suche zostaje tu wzbogacone niezbędną ilością wilgoci. 1. Gardło (łac. pharynx) – maczugowata cewa włóknisto-mięśniowa, rozciągającą się od podstawy czaszki do VI kręgu szyjnego. Długość gardła u dorosłego człowieka wynosi średnio cm. Krzyżuje się tam droga pokarmowa z oddechową. 2. Części gardła a) część nosowa gardła (nosogardło, jama nosowo-gardłowa) (łac. epipharynx lub nasopharynx) b) część ustna gardła, (gardło środkowe), (łac. mesopharynx lub oropharynx) c) część krtaniowa gardła, (gardło dolne), (łac. laryngopharynx)

63 Krtań jest to część układu oddechowego położona pomiędzy czwartym a szóstym kręgiem szyjnym. Zbudowana jest ona przez chrząstki i mięśnie ułożone symetrycznie, a od wewnątrz wyścielona błoną śluzową. Leży w środkowej szyi, pod gardłem, poniżej podstawy języka, a ponad tchawicą, z którą się łączy. Jej głównymi częściami są chrząstki (tarczkowa, pierścieniowata i nagłośnia), które są połączone więzadłami oraz błonami. Tchawica- kilkunastocentymetrową cewka (rurka), nieco spłaszczoną w wymiarze przednio-tylnym. Jej wymiar poprzeczny wynosi mm. Tchawica zbudowana jest z ok. 20 okrężnych, podkowiastych chrząstek, ułożonych jedna nad drugą, tkwiących w mocnej łącznotkankowej błonie włóknistej. Z tyłu ściana tchawicy jest mniej zwarta i ma charakter błoniasty. W ścianie tchawicy znajdują się pasma okrężnych włókien mięśniowych mających wpływ na stan napięcia ściany. Od środka tchawica wyścielona jest typową dla układu tkanką śluzową z nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, którego migawki poruszają się w kierunku krtani oraz z licznymi gruczołami produkującymi śluz i płyn surowiczy, które, tak jak w jamie nosowej i krtani, tworzą najbardziej wewnętrzną warstwę pochłaniającą zanieczyszczenia i nawilżającą napływające w czasie wdechu powietrze. Tchawica w dolnym swym końcu dzieli się na dwa duże oskrzela - prawe i lewe. W miejscu rozdwojenia od wewnątrz znajduje się charakterystyczna ostroga, wklęsła listwa, wzmacniająca zarówno tchawicę, jak i oskrzela główne. Oskrzela główne mają identyczną budowę ściany, jak tchawica, tj. posiadają podkowiaste chrząstki "zanurzone" w zwartej tkance włóknistej; są tylko od niej węższe. Posiadają także okrężne włókna mięśniowe.

64 PŁuca U zdrowego człowieka występują 2 płuca. Oba położone są w klatce piersiowej (thorax) i mają kształt stożka z podstawą na przeponie. Są pęcherzykowatymi narządami o płatowatej budowie (lewe ma 2 płaty – ze względu na umiejscowienie serca, prawe 3). Otaczają je dwie warstwy z tkanki łącznej – opłucna ścienna (pleura parietalis) i oplucna płucna (pleura pulmonalis). Pomiędzy nimi występuje jama opłucnej (cavum pleurae). Pomiędzy nimi jest płyn, który zmniejsza tarcie pomiędzy warstwami opłucnej podczas wykonywania ruchów oddechowych oraz umożliwia przyleganie płuca pokrytego opłucną płucną do opłucnej ściennej (która jest zrośnięta z wewnętrzną ścianą klatki piersiowej). W jamie opłucnej panuje podciśnienie. Do każdego z płuc dochodzi odpowiednie rozgałęzienie oskrzeli głównych.

65 Choroby płuc Pulmonologia (pneumonologia) - dział medycyny zajmujący się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką chorób układu oddechowego. Lekarz specjalista z tego zakresu to pulmonolog. Najczęstsze choroby układu oddechowego: astma oskrzelowa gruźlica mukowiscydoza odma opłucnowa przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) pylica płuc rak płuca sarkoidoza śródmiąższowe choroby płuc

66 Astma oskrzelowa, dychawica oskrzelowa – przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych, u podłoża której leży nadreaktywność oskrzeli, która prowadzi do nawracających napadów duszności i kaszlu, występujących szczególnie w nocy i nad ranem. Typowe objawy to: - napady duszności spowodowane skurczem oskrzeli, - świszczący oddech, - kaszel. Gruźlica – powszechna i potencjalnie śmiertelna choroba zakaźna, wywoływana przez prątka gruźlicy. Gruźlica dotyczy najczęściej płuc (gruźlica płucna) lecz również może atakować ośrodkowy układ nerwowy, układ limfatyczny, naczynia krwionośne, układ kostno-stawowy, moczowo-płciowy oraz skórę. Inne mykobakterie wywołują choroby zwane mykobakteriozami i z reguły nie infekują zdrowych osób dorosłych, natomiast są często spotykane u osób z upośledzeniem odporności np. w przebiegu AIDS.

67 Mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate) – wrodzona, genetycznie uwarunkowana choroba, polegająca na zaburzeniu wydzielania przez gruczoły zewnątrzwydzielnicze. Schorzenie to najczęściej powoduje zmiany w: - układzie oddechowym - nawracające zakażenia, które prowadzą do uszkodzenia płuc i niewydolności oddechowej - przewodzie pokarmowym - przewlekły stan zapalny trzustki, prowadzi do uszkodzenia tego narządu i jego niewydolności, a niekiedy także wtórnej cukrzycy. Odma opłucnej – wtargnięcie powietrza lub innych gazów do jamy opłucnej spowodowane najczęściej uszkodzeniem miąższu płucnego lub przedziurawieniem ściany klatki piersiowej. Odma opłucnowa jest jednym ze stanów nagłych i jako taka wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej. Pylica płuc – przewlekła choroba układu oddechowego, wywołana długotrwałym wdychaniem pyłów. Charakteryzuje się występowaniem przewlekłego zapalenia oskrzeli i postępowej rozedmy płuc, z czasem dochodzi do powstania serca płucnego i niewydolności krążenia.

68 Rak płuca (inaczej rak oskrzela) – najczęstszy nowotwór złośliwy, na który umiera rocznie na całym świecie 1,3 mln osób. Jest jednym z najgorzej rokujących nowotworów. Stanowi najczęstszą przyczynę zgonów z powodu raka u mężczyzn i jest na 2. miejscu pod tym względem u kobiet. Obecny stan wiedzy wskazuje na to, że największy wpływ na ryzyko zachorowania na raka płuca ma długoterminowe narażenie na wdychane karcynogeny, a zwłaszcza dym tytoniowy. Wydaje się, że w rzadkich przypadkach zachorowań na raka płuca u osób, które nigdy nie paliły do zachorowania dochodzi najczęściej przez połączenie czynników genetycznych oraz ekspozycji na bierne palenie. Poza tym radon oraz zanieczyszczenie powietrza, także mają wpływ na powstawanie raka płuca. Głównymi objawami choroby przy rozpoznaniu są: kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej i krwioplucie. Podstawą rozpoznania jest ocena histopatologiczna wycinków guza pobranych, na przykład, podczas bronchoskopii. Leczenie i rokowanie zależy od typu histologicznego raka oraz stopnia klinicznego zaawansowania i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W leczeniu stosuje się przede wszystkim metody operacyjne (wybrane postacie raka płuc), radioterapię i chemioterapię – co składa się na systemowe leczenie nowotworów. Efekty leczenia raka płuca są niezadowalające i najważniejsze znaczenie w zmniejszeniu śmiertelności z jego powodu ma zwalczanie nałogu palenia tytoniu i innych zagrożeń środowiskowych, w tym reżimu BHP np. podczas utylizacji azbestu.

69 Ankieta na temat znajomości lasów i ich roli
Ankietę przeprowadzono 23 marca 2011 roku. Wzięło w niej udział 355 osób z 15 klas naszej szkoły. OTO JEJ WYNIKI

70 1.Jakie typy lasów występują w Polsce?
A) Iglaste – 16 B) Liściaste – 14 C) Mieszane – 46 D) Wszystkie powyżej wymienione – 274 Wniosek: Wiele osób zna rodzaje lasów.

71 2. Czy wiesz co to kwaśne deszcze?
A) Tak – 279 B) Nie Wniosek: Niewielka część osób nie wie co to kwaśne deszcze.

72 3. Czy znasz jakiekolwiek rodzaje grzybów?
Tak - 315 Nie - 21 Wniosek: Większość osób twierdzi, że zna jakieś rodzaje grzybów.

73 4. Czy rozpoznasz zwierzę po jego śladach?
A) Tak -160 B) Nie – 158 Wniosek: Prawie połowa ankietowanych potwierdziła ze nie rozpozna zwierzęcia po jego śladach

74 5. Ile jest Parków Narodowych w Polsce?
B) C) 23 – 189 Wniosek: Bardzo dużo osób zna Parki Narodowe.

75 6. Co rozumiesz pod pojęciem „Zielone Płuca Polski”
Nic - 18 Lasy, drzew - 90 Obszar zielony - 9 Żyzne ziemie - 1 Warmia i Mazury - 38 Dostawca tlenu - 53 Grzyby - 1 Ochr. Roślin – 2 Czyste powietrze – 3 Park narodowy – 2 Miejsce odpoczynku – 5 Wniosek: Są bardzo różne odpowiedzi.

76 7. Jakie znasz choroby płuc ?
Zapalenie – 98 Rak – 119 Astma – 23 Gruźlica – 19 Kaszel – 2 Dziury w płucach – 1 Pylica – 5 Niewydolność – 2 Zapalenie oskrzeli – 1 Rozedma – 4 Wniosek: Są zróżnicowane i część osób zna wiele chorób płuc.

77 8. Na jakim kontynencie leży Amazonia?
A. Pół. – 23 A. Poł. – 121 Afryka – 27 Europa – 7 Australia – 11 Grenlandia – 5 Azja – 16 Nie wiem – 18 Ameryka – 4 Antarktyda – 5 Wnioski : W tym pytaniu padły bardzo zróżnicowane odpowiedzi.

78 9.Jaki nabłonek pokrywa nasz układ oddechowy?
Migawkowy – 66 Rzęskowy – 186 Oba – 84 Wniosek: Prawie połowa ankietowanych wybrała odpowiedź rzęskowy.

79 Wniosek: Sporo osób nie chroni się albo chroni się czasami.
10. Czy podczas pobytu w lecie chronisz się przed kleszczami i komarami? Tak - 187 Nie - 46 Czasami – 98 Wniosek: Sporo osób nie chroni się albo chroni się czasami.

80 11. Jakie funkcję pełnią lasy ?
Tworzą tlen – 158 Ochrona dla zwierząt – 67 Chronią przed powodzią – 4 Jedzenie – 6 Drewno – 15 Filtrują powietrze – 15 Wypoczynek – 11 Papier – 2 Wniosek: Większość osób odpowiedziała, że lasy tworzą tlen.

81 Wycieczka do Fabryki Mebli „Taranko”.

82 Wizyta pracownika Nadleśnictwa Dobrocin.

83 Wycieczka do przedsiębiorstwa produkującego wiórki wędzarnicze.

84 Ognisko integracyjne

85