„Matka zastępcza” – problemy etyczne

Prezentacja na temat: "„Matka zastępcza” – problemy etyczne"— Zapis prezentacji:

1 „Matka zastępcza” – problemy etyczne
„Dziecko z umowy” – dyskrecjonalność sędziowska w kontekście umowy o zastępcze macierzyństwo. „Matka zastępcza” – problemy etyczne

2 Problem dyskrecjonalności sędziowskiej
Czy w jakimkolwiek aspekcie sprawy związanej z zastępczym macierzyństwem sędzia porusza się w sferze dyskrecjonalności, czy też orzeka na podstawie przepisów, które swobodę decyzji sędziego wykluczają?

3 Dyskrecjonalność w szerokim znaczeniu
Dyskrecjonalność w szerokim znaczeniu dotyczy każdej sfery działalności sędziego: w procesie ustalania walidacji konkretnego przepisu prawnego, jego wykładni (interpretacji), oceny materiału dowodowego, kwalifikacji prawnej faktów oraz wyboru konsekwencji prawnych.

4 Dyskrecjonalność w wąskim znaczeniu
Dyskrecjonalność w wąskim znaczeniu obejmuje tylko ustalenie konsekwencji prawnych. W ujęciu B. Wojciechowskiego przez dyskrecjonalność sędziowską rozumie się każdą taką sytuację, w której sędziemu pozostawiona jest możliwość dokonania wyboru pomiędzy przynajmniej potencjalnie tak samo usprawiedliwionymi i zgodnymi z prawem alternatywnymi rozwiązaniami dotyczącymi ustalenia konsekwencji prawnych rozpatrywanego przypadku.

5 Umowa o zastępcze macierzyństwo jako przykład hard cases.
Zastępcze macierzyńsko w Polsce nie jest uregulowane prawnie. Jednakże w Internecie można znaleźć oferty kobiet, które decydują się urodzić dziecko na rzecz małżeństwa / pary, która bezskutecznie stara się o potomstwo.

6 Zastępcze macierzyństwo - definicja
Macierzyństwem zastępczym nazywamy sytuację, w której kobieta decyduje się na zajście w ciążę i urodzenie dziecka w celu przekazania praw rodzicielskich na inną osobę lub osoby.

7 Rodzaje macierzyństwa zastępczego
Częściowe macierzyństwo zastępcze – kobieta mająca urodzić dziecko zostaje sztucznie zapłodniona nasieniem mężczyzny, który chce być ojcem dziecka bądź anonimowego dawcy – wówczas matka biologiczna jest zarazem matką genetyczną, ale nie jest matką socjologiczną. Pełne macierzyństwo zastępcze – do macicy kobiety mającej urodzić dziecko zostaje wszczepiony cudzy embrion – matka biologiczna nie jest matką genetyczną ani socjologiczną.

8 Podtypy pełnego macierzyństwa zastępczego
Kryterium dawca komórki: 1) dawczyni komórki jajowej to matka chcąca wychować dziecko (wówczas matka genetyczna jest zarazem matką socjologiczną); 2) dawczyni komórki jest obcą dla obu stron kobietą (wówczas matka genetyczna nie jest matką socjologiczną ani biologiczną).

9 W zależności od tego, kto będzie dawcą nasienia, relacje rodzinne powstałe w wyniku zastępczego rodzicielstwa ulegną dodatkowym komplikacjom.

10 Prawne aspekty umowy o zastępcze macierzyństwo – przedmiot umowy oraz prawa i obowiązki stron
Dziecko jako przedmiot umowy (zrzeczenie się praw rodzicielskich do dziecka); Czynności związane z zajściem w ciążę i urodzeniem dziecka jako przedmiot umowy (usługa związana z udostępnieniem własnego ciała i podjęciem się określonych czynności); Dodatkowe ustalenia umowne: określone zachowania w trakcie ciąży, zobowiązanie do usunięcia dziecka defektywnego.

11 Roszczenia prawne w związku z powstaniem stosunku prawnego zastępczego macierzyństwa
Powództwo o ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa Powództwo o wydanie dziecka po urodzeniu Powództwo o odebranie dziecka po urodzeniu Powództwo o odszkodowanie z tytułu nie wywiązania się którejś stron z umowy, w związku ze szkodami poniesionymi wskutek ciąży i porodu oraz w związku ze szkodami prenatalnymi (brak dotrzymania warunków umowy) Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa.

12 Konflikt zasad: Zasada ochrony prywatności
Zasada wolności dysponowania możliwościami prokreacyjnymi Zasada równości płci w korzystaniu z możliwości prokreacyjnych Zasada dobra dziecka Zasada integralności ciała Zasada trwałości i integralności rodziny Zasada swobody umów Zasada pewności i stabilności stanu cywilnego Zasada ustawowej określoności czynności prawnych i instytucji prawnych Zasada „sądowego nadzoru” nad adopcją w każdym jej aspekcie Zasada porządku publicznego Zasada dopuszczalności korzystania z pomocy medycznej w sytuacji, która wymaga podjęcia działań terapeutycznych (przy założeniu, że macierzyństwo zastępcze to terapia wobec bezpłodności).

13 Prawo karne i macierzyństwo zastępcze
Handel ludźmi Kazirodztwo Kodeks karny nie wymienia macierzyństwa zastępczego ani pośrednictwa w jego dokonaniu jako czynów zabronionych. Zgodnie z zasadą nullum crimen sine lege zachowania takie we wszystkich formach stadialnych oraz zjawiskowych pozostają niekaralne, nawet jeżeli są dokonywane w celu uzyskania korzyści majątkowej.

14 Na gruncie prawa polskiego wszelkie rozstrzygnięcia w kwestii zastępczego macierzyństwa nie mają charakteru rozstrzygnięcia dyskrecjonalnego. W tej sprawie nie da się bowiem wyróżnić kilku rozstrzygnięć, które byłyby dopuszczalne, tzn. zgodne z prawem. Nie zmienia tego żaden argument natury prawnej czy pozaprawnej, który mógłby zostać zaakceptowany w systemie prawa.

15 Argumenty etyczne za i przeciw macierzyństwu zastępczemu.
Umowa o zastępcze macierzyństwo jest nieważna. Problemem jest dobro dziecka. Argumenty etyczne za i przeciw macierzyństwu zastępczemu.