PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ

PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ
Dr Jan Łopato Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski DŁUG PUBLICZNY Czy poziom zadłużenia jest bezpieczny? Wykład 2011/2012

Kryteria konwergencji – wprowadzone Traktatem o Unii Europejskiej
(tzw. Traktat z Maastricht) m/Wskaźnik Opis Inflacja wg HICP (ang. Harmonised Index of Consumer Prices) Poziom inflacji danego państwa w ciągu roku poprzedzającego badanie nie może przekraczać 1,5 pkt. procentowego inflacji trzech państw Unii Europejskiej o najbardziej stabilnym poziomie cen. Inflację tę mierzy się wskaźnikiem HICP, nie zaś CPI Sytuacja fiskalna Państwo członkowskie nie może być objęte procedurą nadmiernego deficytu (EDP), która związana jest z przekroczeniem wskaźników odnoszących się do sektora instytucji rządowych i samorządowych (ang. general government). Wskaźniki te wynoszą 3% PKB w odniesieniu do deficytu oraz 60% PKB w odniesieniu do zadłużenia Kurs walutowy Państwa członkowskie zobowiązane są do uczestnictwa w europejskim mechanizmie kursowym przez minimum dwa lata, bez poważnych napięć. Ocena pomyślności pozostawania w mechanizmie wydawana jest przez Europejski Bank Centralny. W okresie przebywania w ERM II zakazana jest samowolna dewaluacja waluty krajowej względem euro. Obecnie maksymalne dopuszczalne pasmo wahań kursowych wynosi +/- 15% odchylenia względem wyznaczonego kursu centralnego Średnia długoterminowa stopa procentowa w ostatnich 12 miesiącach W ciągu roku przed badaniem średnia nominalna długoterminowa stopa procentowa nie może przekraczać stopy procentowej wspomnianych państw o więcej niż 2 pkt. procentowe. Przy ocenie brane są pod uwagę obligacje skarbowe

Kryteria konwergencji: Polska, marzec 2011
m/Wskaźnik Opis Inflacja wg HICP (ang. Harmonised Index of Consumer Prices) 2,6% – równa wartości referencyjnej Sytuacja fiskalna Polska objęta jest procedurą nadmiernego deficytu (ang. excessive deficit procedure, EDP) ze względu na deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (ang. general government) powyżej 3% PKB. W 2009 deficyt wyniósł 7,2% PKB, a dług publiczny 50,9% PKB. Deficyt w 2010 szacowany jest na 7,9% PKB a dług na 55,5% PKB. Kurs walutowy Polska nie uczestniczy w mechanizmie ERM II Średnia długoterminowa stopa procentowa w ostatnich 12 miesiącach 5,8% – o 0,6 pkt. proc. wyższa od wartości referencyjnej

2010 rok

General government consolidated gross debt as a percentage of GDP
2005 2006 2007 2008 2009 European Union - 27 62.8 61.5 58.8 61.8 74.0 European Union - 25 63.2 62.0 59.4 62.5 74.7 Belgium 92.1 88.1 84.2 89.6 96.2 Bulgaria 29.2 21.6 17.2 13.7 14.7 Czech Republic 29.7 29.4 29.0 30.0 35.3 Denmark 37.8 32.1 27.4 34.2 41.4 Germany 68.0 67.6 64.9 66.3 73.4 Estonia 4.6 4.4 3.7 7.2 Ireland 24.8 25.0 44.3 65.5 Greece 100.0 106.1 105.0 110.3 126.8 Spain 43.0 39.6 36.1 39.8 53.2 France 66.4 63.7 63.8 67.5 78.1 Italy 105.8 106.6 103.6 106.3 116.0 Cyprus 69.1 64.6 58.3 48.3 58.0 Latvia 12.4 10.7 9.0 19.7 36.7 Lithuania 18.4 18.0 16.9 15.6 29.5 Luxembourg 6.1 6.7 13.6 14.5 Hungary 65.7 66.1 72.3 78.4 Malta 70.1 63.4 61.7 63.1 68.6 Netherlands 51.8 47.4 45.3 58.2 60.8 Austria 63.9 62.1 59.3 Poland 47.1 47.7 45.0 50.9 Portugal 63.6 62.7 65.3 76.1 Romania 15.8 12.6 13.4 23.9 Slovenia 27.0 26.7 23.4 22.5 35.4 Slovakia 30.5 29.6 27.8 Finland 41.7 39.7 35.2 34.1 43.8 Sweden 50.8 40.0 38.2 41.9 United Kingdom 42.5 43.4 44.5 52.1 68.2 Norway 55.3 52.4 49.9 43.7

Dług SFP w UE w 2009 (w % PKB)

Net borrowing/lending of consolidated general government sector as a percentage of GDP
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 European Union -27 -1.4 -2.5 -3.1 -2.9 -1.5 -0.9 -2.3 -6.8 European Union - 25 -0.8 Belgium 0.4 -0.1 -0.3 -2.7 0.2 -1.3 -6.0 Bulgaria 0.6 1.6 1.9 1.1 1.7 -4.7 Czech Republic -5.6 -6.6 -3.0 -3.6 -2.6 -0.7 -5.8 Denmark 1.5 0.1 2.1 5.2 4.8 3.4 Germany -2.8 -3.7 -4.0 -3.8 -3.3 -1.6 0.3 Estonia 2.4 2.5 -1.7 Ireland 0.9 1.4 2.9 0.0 -7.3 -14.4 Greece -4.5 -4.8 -7.5 -5.2 -5.7 -6.4 -9.4 -15.4 Spain -0.6 -0.5 -0.2 1.0 2.0 -4.2 -11.1 France -4.1 Italy -3.5 -4.3 -3.4 -5.3 Cyprus -2.2 -4.4 -6.5 -2.4 -1.2 Latvia -2.1 -1.0 -0.4 -10.2 Lithuania -1.9 -9.2 Luxembourg 6.1 0.5 -1.1 3.7 3.0 Hungary -8.9 -7.2 -7.9 -9.3 -5.0 Malta -5.5 -9.8 Netherlands -5.4 Austria Poland -6.2 Portugal -6.1 Romania -2.0 -8.6 Slovenia -1.8 Slovakia -8.2 -3.2 Finland 5.0 4.0 2.3 2.7 4.2 Sweden 0.8 3.6 2.2 United Kingdom -11.4 Norway 13.5 9.3 7.3 11.1 15.1 18.5 17.7 19.1 9.7

DEFICYT SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNCYH W POLSCE
ROK MLD ZŁ 2010 111 2011 80 2012 55

BUDŻET PAŃSTWA NA 2011 ROK [mld zł]
BUDŻET ŚRODKÓW EUROPEJSKICH PRZYCHODY I ROZCHODY 273 69 402 313 84 347 -40 -15 55

Wybrane mierniki sektora finansów publicznych w Polsce (w %)
Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Dynamika produktu krajowego brutto (ceny stałe) 4,3 1,2 2,4 3,9 5,3 3,6 6,2 6,8 4,9 Relacja dochodów SFP do PKB 36,5 37,1 36,7 38,6 39,1 39,6 41,6 40,4 Relacja wydatków SFP do PKB 39,3 42,0 42,5 43,8 43,2 41,7 41,5 Relacja deficytu budżetu państwa do PKB -2,0 -4,2 -4,9 -4,4 -3,8 -2,8 -2,4 -1,4 -1,9 Relacja deficytu sektora general government* do PKB -3,0 -5,1 -5,0 -6,3 -5,7 -4,3 -3,9 Relacja zadłużenia sektora general government* do PKB 36,8 37,6 42,2 47,1 45,7 47,7 44,8 *General government – sektor instytucji rządowych i samorządowych (zgodnie z ESA ’95) Źródło: GUS, Ministerstwo Finansów,

Dochody, wydatki, deficyt budżetu państwa
w latach (w mln zł) Wyszczególnienie 2007 2008 2009 wersja pierwotna 2009 po nowelizacji 2010 projekt RM Dochody budżetu państwa ,50 ,30 ,80 ,50 ,00 Wydatki budżetu państwa ,90 ,30 ,10 ,80 ,00 Deficyt 15 956,40 25 127,00 18 186,30 27 186,30 52 200,00 Relacja deficytu do dochodów 6,8% 9,9% 6,0% 10,0% 21,0% Relacja deficytu do wydatków 6,3% 9,0% 5,7% 9,1% 17,3% Źródło: GUS i Ministerstwo Finansów

Źródło: GUS, Dług wyniósł 55,0 % PKB

ZEGAR DŁUGU: , godz. 23,20

ZEGAR DŁUGU: , godz. 0,40

Stan: 16.XII.2011

prognoza

Regulacje konstytucyjne
Art. 216 Nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa. Art. 220. Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa.

Ustawa z 27.08.2009 o finansach publicznych
Art. 38. Minister Finansów ogłasza, w terminie do dnia 31 maja roku następnego, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski": 1) kwotę i relację do produktu krajowego brutto: a) państwowego długu publicznego, b) długu Skarbu Państwa, c) niewymagalnych zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa, 2) kwotę niewymagalnych zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostki sektora finansów publicznych - według stanu na koniec roku budżetowego.

Art. 72. 1. Państwowy dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów: 1) wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne; 2) zaciągniętych kredytów i pożyczek; 3) przyjętych depozytów; 4) wymagalnych zobowiązań: a) wynikających z odrębnych ustaw oraz prawomocnych orzeczeń sądów lub ostatecznych decyzji administracyjnych, b) uznanych za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora finansów publicznych będącą dłużnikiem.

Art. 73. 1. Państwowy dług publiczny oblicza się jako wartość nominalną zobowiązań jednostek sektora finansów publicznych po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań między jednostkami tego sektora. 2. Przez wartość nominalną zobowiązania rozumie się wartość nominalną: 1) wyemitowanych papierów wartościowych; 2) zaciągniętej pożyczki, kredytu lub innego zobowiązania, to jest kwotę świadczenia głównego, należną do zapłaty w dniu wymagalności zobowiązania. 3. Wartość nominalna zobowiązań indeksowanych lub kapitalizowanych odpowiada początkowej wartości nominalnej z uwzględnieniem przyrostu kapitału, wynikającego z indeksacji lub kapitalizacji, naliczonego na koniec okresu sprawozdawczego.

Art. 74. 1. Minister Finansów sprawuje kontrolę nad sektorem finansów publicznych w zakresie przestrzegania zasady stanowiącej, że państwowy dług publiczny nie może przekroczyć 60 % wartości rocznego produktu krajowego brutto. 2. Minister Finansów sprawuje kontrolę nad stanem długu Skarbu Państwa w celu zapewnienia przestrzegania zasady, o której mowa w ust. 1. 3. Minister Finansów sprawuje kontrolę, o której mowa w ust. 1 i 2, w szczególności przez sprawdzanie realizacji obowiązków wynikających z art. 86 (procedury ostrożnościowe – JŁ). 4. Minister Finansów, w związku ze sprawowaną kontrolą, o której mowa w ust. 1 i 2, ma prawo żądania od jednostek sektora finansów publicznych dodatkowych informacji o bieżącym i prognozowanym zadłużeniu tych jednostek oraz o strukturze zadłużenia. 5. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowej realizacji obowiązków wynikających z art. 86 Minister Finansów informuje o nieprawidłowościach organy nadzoru nad działalnością jednostek sektora finansów publicznych.

Art. 75. 1. Minister Finansów opracowuje czteroletnią strategię zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz oddziaływania na państwowy dług publiczny, uwzględniając w szczególności: 1) uwarunkowania zarządzania długiem związane ze stabilnością makroekonomiczną gospodarki; 2) analizę poziomu państwowego długu publicznego; 3) prognozy poziomu państwowego długu publicznego i długu Skarbu Państwa; 4) prognozy kosztów obsługi długu Skarbu Państwa; 5) kształtowanie struktury zadłużenia; 6) prognozy i analizę niewymagalnych zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa. 2. Dokument, o którym mowa w ust. 1, Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów do zatwierdzenia. 3. Rada Ministrów po zatwierdzeniu dokumentu, o którym mowa w ust. 1, przedstawia go Sejmowi wraz z uzasadnieniem projektu ustawy budżetowej.

Art. 76. Przez potrzeby pożyczkowe budżetu państwa rozumie się zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do sfinansowania: 1) deficytu: a) budżetu państwa, b) budżetu środków europejskich; 2) rozchodów budżetu państwa.

PROCEDURY OSTROŻNOŚCIOWE
Art W przypadku, gdy wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a, ogłoszonej zgodnie z art. 38: 1) jest większa od 50 %, a nie większa od 55 %, to na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym relacja deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu państwa nie może być wyższa niż relacja deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu państwa z roku bieżącego wynikająca z ustawy budżetowej;

Próg pierwszy: 50% Jeśli PDP > 50% PKB, a ≤ 55% PKB
2010 = 53,2% w maju informacja o przekroczeniu progu w 2010 2012: w budżecie państwa deficyt/dochody (2012) ≤ deficyt/dochody (2011)

2) jest większa od 55 %, a mniejsza od 60 %, to: a) na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym: – nie przewiduje się deficytu budżetu państwa lub przyjmuje się poziom różnicy dochodów i wydatków budżetu państwa, zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa do produktu krajowego brutto przewidywana na koniec roku budżetowego, którego dotyczy projekt ustawy, będzie niższa od relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. b, ogłoszonej zgodnie z art. 38, (dług Skarbu Państwa do PKB – JŁ) – nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej, w tym pracowników jednostek, o których mowa w art. 139 ust. 2, (17 Świętych Krów – JŁ) – waloryzacja rent i emerytur nie może przekroczyć poziomu odpowiadającego wzrostowi cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłoszonego przez Główny Urząd Statystyczny za poprzedni rok budżetowy, – wprowadza się zakaz udzielania pożyczek i kredytów z budżetu państwa z wyjątkiem rat kredytów i pożyczek udzielonych w latach poprzednich, – nie przewiduje się wzrostu wydatków w jednostkach, o których mowa w art. 139 ust. 2, na poziomie wyższym niż w administracji rządowej, b) Rada Ministrów dokonuje przeglądu wydatków budżetu państwa finansowanych środkami pochodzącymi z kredytów zagranicznych oraz przeglądu programów wieloletnich, c) Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a, (państwowy dług publiczny do PKB – JŁ)

2) jest większa od 55 %, a mniejsza od 60 %, to: d) wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego określone w uchwale budżetowej na kolejny rok mogą być wyższe niż dochody tego budżetu powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3;, e) Rada Ministrów dokonuje przeglądu obowiązujących przepisów w celu przedstawienia propozycji rozwiązań prawnych mających wpływ na poziom dochodów budżetu państwa, w tym dotyczących stosowania stawek podatku od towarów i usług, f) Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymuje dotację celową z budżetu państwa na realizację zadania, o którym mowa w art. 26a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 214, poz. 1407, Nr 217, poz i Nr 226, poz. 1475), w wysokości do 30 % środków zaplanowanych na realizację tego zadania na dany rok, g) organy administracji rządowej mogą zaciągać nowe zobowiązania na przygotowanie inwestycji, jeżeli mają zapewnione finansowanie z udziałem środków publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, na maksymalnym dopuszczalnym poziomie, określonym w przepisach lub procedurach dotyczących danego rodzaju inwestycji, nie mniejszym niż 50 % całości kosztów, z tym że ograniczenia te nie dotyczą: – odbudowy lub przebudowy dróg krajowych w celu usunięcia zagrożenia naruszenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, – inwestycji, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. (Dz. U. Nr 123, poz. 835 i Nr 148, poz. 993), – przygotowania, wdrożenia, budowy lub eksploatacji systemów elektronicznego poboru opłat, o których mowa w art. 13i ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późn. zm.), – zobowiązania z tytułu odszkodowań za nieruchomości przejęte w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz i Nr 199, poz oraz z 2009 r. Nr 72, poz. 620);

Próg drugi: 55% Jeśli PDP > 55% PKB, a < 60% PKB
2011 = 57% w maju informacja o przekroczeniu progu w 2011 2013: a/ uchwala się budżet państwa bez deficytu lub b/ w budżecie państwa deficyt taki, aby Dług SP / PKB (2013) < Dług SP / PKB (2012) c/ zamrożenie płac w sferze budżetowej d/ waloryzacja rent i emerytur tylko wskaźnikiem inflacji e/ Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji PDP/PKB

3) jest równa lub większa od 60 %, to: a) stosuje się odpowiednio postanowienia pkt 2 lit. a i b, b oraz e-g, b) Rada Ministrów, najpóźniej w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a, przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu ograniczenie tej relacji do poziomu poniżej 60 %, c) wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego określone w uchwale budżetowej na kolejny rok nie mogą być wyższe niż dochody tego budżetu, d) poczynając od siódmego dnia po dniu ogłoszenia relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a, jednostki sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji.

Próg trzeci: 60% Jeśli PDP > 60% PKB
2012 = 62% w maju informacja o przekroczeniu progu w 2012 2014: a/ uchwala się budżet państwa bez deficytu lub b/ w budżecie państwa deficyt taki, aby Dług SP / PKB (2014) < Dług SP / PKB (2013) c/ w budżetach JST: WYDATKI ≤ DOCHODY d/ zamrożenie płac w sferze budżetowej e/ waloryzacja rent i emerytur wskaźnikiem inflacji f/ Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji PDP/PKB

Art. 88. Przepisów art. 86 i art. 87 nie stosuje się w przypadku wprowadzenia: 1) stanu wojennego; 2) stanu wyjątkowego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 3) stanu klęski żywiołowej na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Państwowy dług publiczny jako % PKB
Rok ogółem krajowy zagraniczny 1990 95 12 83 1991 81 16 66 1992 85 21 64 1993 86 23 63 1994 72 26 46 1995 55 22 33 1996 49 28 1997 47 25 1998 43 1999 2000 38 17 2001 39 14 2002 45 30 15 2003 2004 44 32 2005 13 2006 48 34 2007

Zadłużenie Skarbu Państwa jako % PKB

Zadłużenie POLSKI w relacji do PKB
Wyszczególnienie/ rok 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Dług Skarbu Państwa 39,7% 35,8% 36,4% 40,6% 44,9% 43,6% 44,8% 45,1% 42,6% 44,7% 47,0% Państwowy dług publiczny 41,1% 37,7% 38,8% 48,4% 46,7% 47,5% 47,8% 46,9% 49,9% Dług sektora General Government* 39,6% 36,8% 37,6% 42,2% 47,1% 45,7% 47,7% 45,0% 50,9%

Dług publiczny a progi ostrożnościowe

Tempo narastania długu
Struktura zadłużenia sektora finansów publicznych, stan na koniec roku (mln zł) Rok Dług razem krajowy zagraniczny Tempo narastania długu 2001 99 237 - 2002 17% 2003 16% 2004 6% 2005 8% 2006 9% 2007 4% 2008 13% 2009 12% 2010* 11% * na

ZADŁUŻENIE SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH PO KONSOLIDACJI
Wyszczególnienie IX.2009 (mld zł) Struktura (%) wg miejsca emisji wg kryterium rezydenta Dług SFP ogółem 660 100,0% Krajowy 486 73,6% 63,6% Zagraniczny 174 26,4% 36,4%

Struktura zadłużenia wg sektorów, stan na koniec roku (mln zł)
Rok Dług razem rządowy samorządowy ubezpieczeń społecznych w mln zł 2005 27 320 7 485 2006 30 933 5 140 2007 31 088 2 745 2008 33 897 2 775 2009 45 282 12 460 2010* 50 491 8 358 w % 100% 92,7% 5,7% 1,6% 93,0% 6,0% 1,0% 93,7% 5,8% 0,5% 94,0% 5,6% 91,7% 6,5% 1,8% 92,3% 6,6% 1,1%

Wpływ zmian kursu złotego na wielkość długu Skarbu Państwa (mld zł)

Struktura walutowa zadłużenia Skarbu Państwa

Zadłużenie SFP w Polsce – prognoza wg Strategii zarządzania długiem

KRYTERIA KONWERGENCJI
Kryterium stabilności cen Wartość referencyjną stanowi średnia wyliczona na podstawie koszyka trzech krajów z najniższą inflacją powiększona o 1,5 pkt proc. Polska spełniała kryterium inflacji HICP do stycznia 2008 r. Od lutego do września 2008 r. wskaźnik dla Polski był na granicy spełnienia kryterium, a od października do grudnia 2008 r. przekraczał kryterium o 0,1-0,2 pkt proc. Tym samym Polska na koniec 2008 r. nie spełniała kryterium inflacyjnego.

Kryterium długoterminowej stopy procentowej Wartość referencyjną stanowi średnia rentowność długoterminowych obligacji skarbowych lub porównywalnych papierów wartościowych, o zbliżonym do dziesięcioletniego terminie wykupu, których rynek jest wystarczająco płynny, w trzech krajach o najniższej inflacji, powiększona o 2 pkt proc. Od listopada 2005 r. Polska nieprzerwanie spełnia kryterium długoterminowej stopy procentowej.

Kryterium fiskalne - deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych. W związku ze znacznym obniżeniem deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej 3% PKB w 2007 r. i perspektywami jego dalszej stabilizacji w kolejnych latach Rada ECOFIN zdecydowała w lipcu 2008 r. o zakończeniu procedur nadmiernego deficytu wobec Polski. W 2008 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł 3,9% PKB (1,9% w 2007 r.), czyli powyżej wartości referencyjnej wynoszącej 3% PKB.

Kryterium fiskalne - dług sektora instytucji rządowych i samorządowych. Poziom długu sektora instytucji rządowych i samorządowych pozostaje na stabilnym i bezpiecznym poziomie, znacznie poniżej wartości referencyjnej 60% PKB. W 2008 r. relacja długu do PKB wyniosła 47,1%.

Kryterium kursu walutowego. Przez okres co najmniej 2 lat wahania kursu waluty krajowej muszą mieścić się w normalnym przedziale wahań wokół kursu centralnego, wyznaczonym przez Europejski Mechanizm Kursowy ERM II. Polska nie spełnia tego kryterium w związku z faktem, iż złoty nie został jeszcze objęty mechanizmem ERM II.

Polska mogła (prawie) wejść do strefy EURO
Na koniec 2007 r. Polska wypełniała kryteria konwergencji odnośnie poziomu: długoterminowej nominalnej stopy procentowej, inflacji HICP, długu sektora instytucji rządowych i samorządowych w relacji do PKB, deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych (general government) w relacji do PKB.

Polska nie mogła wejść do strefy EURO
Na koniec 2008 r. Polska wypełniała kryteria konwergencji odnośnie poziomu: długoterminowej nominalnej stopy procentowej długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (general government) w relacji do PKB.

PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres