Stosunek UE do religii i kościołów Traktat z Lizbony.

Prezentacja na temat: "Stosunek UE do religii i kościołów Traktat z Lizbony."— Zapis prezentacji:

1 Stosunek UE do religii i kościołów Traktat z Lizbony

2 Uwagi fundamentalne pojęcie Traktaty jak wynika z art. 1 Traktatu o UE to nazwa własna, która obejmuje zarówno Traktat o UE, jak również Traktat o funkcjonowaniu UE. Zatem jeżeli gdziekolwiek w nomenklaturze unijnej spotykamy się z pojęciem Traktaty, to właśnie te dwa traktaty mamy na myśli. w czystym pojęciu Traktaty nie mieści się Karta Praw Podstawowych, choć jest ona częścią prawa pierwotnego

3 Struktura Traktatów Traktat o UE podzielony jest na jednostki redakcyjne zwane tytułami, jest ich sześć. Traktat o Funkcjonowaniu jest dużo bardziej rozbudowany, ponieważ składa się z części, które dopiero dzielone są tytuły i następnie na rozdziały i sekcje. Zgodnie z art. 51 Traktatu Unijnego protokoły i załączniki stanowią jego integralną część. do traktatów i traktatów akcesyjnych mamy jeszcze załączane deklaracje. Wszystkie te protokoły, załączniki i deklaracje są zawarte w wersji skonsolidowanej Traktatów, która została opublikowana w Dzienniku Urzędowym z 30 marca 2010 roku (seria C, nr 86).

4 Protokoły, załączniki, deklaracje do traktatów Traktat wymienia protokoły i załączniki, jako integralną część traktatu. na gruncie Traktatów niedopuszczalne jest składanie zastrzeżeń, czyli jednostronnych oświadczeń woli, powołując się na Konwencję Wiedeńską w sprawie traktatów, w skutek której państwo uchyla się bądź modyfikuje skutki prawne określonych postanowień. Jeżeli nie mamy zastrzeżeń, a państwo chce wynegocjować sobie wyłączenie określonych obowiązków, to wówczas musi wynegocjować sobie tzw. opt aut, czyli protokół, który tym się różni od zastrzeżenia, że musi być zaakceptowany przez wszystkie państwa członkowskie i staje się integralną częścią Traktatu i jest przez państwa ratyfikowany. deklaracje do traktatu, nie są zastrzeżeniami do jego treści, a więc nie rodzą skutku wiążącego dla wszystkich pozostałych państw.

5 Systematyka Traktatów Traktat o UE, art. 1, który stanowi, że mamy UE i do tego należy dodać art. 47, który stanowi, że UE ma osobowość prawną. W art. 1 mamy wskazane, że UE zastępuje Wspólnotę Europejską i jest jej następcą prawnym. Art. 2 to deklaracja podstawowych wartości unijnych. warunkiem rozpoczęcia procesu akcesyjnego jest wykazanie się przez państwo kandydujący tzw. kryteriami kopenhaskimi – jednym z kryteriów kopenhaskich jest poszanowanie wartości unijnych i właśnie ten art. 2 stanowi podstawę oceny zdolności państwa do przystąpienia UE. Art. 7 przewiduje możliwość wszczęcia przeciwko państwu specyficznej procedury, która nie ma nic wspólnego z normalną skargą Komisji Europejskiej do Trybunału Sprawiedliwości UE. Jest to szczególna procedura, zgodnie z którą, w sytuacji, gdy państwo uchybia lub zagraża podstawowym wartościom unijnym, to mogą być wobec takiego państwa uchwalane sankcje przez państwa członkowskie, łącznie z pozbawieniem prawa do głosowania.

6 tzw. kryteria kopenhaskie (art. 2 TUE) Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne Państwom Członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.

7 STATUS PRAWNY KARTY PRAW PODSTAWOWYCH struktura przepisu Art. 6 TUE Ust. 1 - UE uznaje zasady prawa wolności i zasady określone w Karcie. Karta ma taką samą pozycję jak Traktat. Ust. 2 – UE przystępuje do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka. Ust. 3 (zupełnie niezależny od Karty Praw Podstawowych) – Prawa podstawowe, zagwarantowane w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych państwom członkowskim, stanowią część prawa UE jako zasady ogólne prawa.

8 Skąd wzięły się zasady ogólne w systemie unijnym (prawa niepisane)?

9 Skąd się wzięło prawo niepisane? Prawo niepisane wzięło się z orzecznictwa ETS, w którym pojawiał się problem pomiędzy relacją prawa unijnego i konstytucji krajowych – orzecznictwo dot. pierwszeństwa przed konstytucją.

10 Skąd się wzięło prawo niepisane? sprawa 11/70 Internationale Handelngeselshaft Trybunał musiał rozstrzygnąć, czy prawo wspólnotowe, dokładnie prawo wtórne, może korzystać z pierwszeństwa przed konstytucją niemiecką Trybunał przyjął bardzo pryncypialne stanowisko, uznając że żaden akt prawa krajowego, łącznie z konstytucją, nie może korzystać z pierwszeństwa przed prawem wspólnotowym

11 Skąd się wzięło prawo niepisane? sprawa 11/70 Internationale Handelngeselshaft Niemcy nie chcieli uznać pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed swoją konstytucją. status praw fundamentalnych w niemieckiej doktrynie prawnej i w niemieckiej konstytucji. w Niemczech jest kategoria norm konstytucyjnych, które nie mogą ulec zmianie, ani uchyleniu przez żadną większość i prawa fundamentalne zaliczają się do tej kategorii.

12 Skąd się wzięło prawo niepisane? sprawa 11/70 Internationale Handelngeselshaft Niemcy nie chcieli się zgodzić na to, aby niemiecka konstytucja, która chroni prawa podstawowe, mogła zostać derogowana przez Traktat, który tych praw nie chronił. Trybunał Sprawiedliwości wybrnął z tego w następujący sposób, że wskazał, iż w systemie wspólnotowym prawa fundamentalne są częścią ogólnych zasad prawa, czyli są częścią prawa niepisanego.

13 Orzeczenia potwierdzające status prawny prawa niepisanego sprawa AMNS Europe Ltd. decyzja KE, w której zobowiązuje się kontrolowanego do wydania określonych dokumentów pod rygorem zapłacenia kary. rozporządzenie 17/62, dawało możliwość żądania przez KE wydania przez kontrolowanego wszystkich dokumentów. W tym przypadku kontrolowany na żądanie KE zareagował pozytywnie z jednym zastrzeżeniem – stwierdził, że nie wyda tych dokumentów, które stanowią jego korespondencję z prawnikiem, ponieważ chronione były zdaniem kontrolowanego tajemnicą adwokacką.

14 KE stwierdziła, że nie interesuje jej tajemnica adwokacka, ponieważ jest rozporządzenie 17/62, które nie zawiera ani słowa na ten temat, a w związku z tym nie ma takiego wyjątku i KE zażądała wydania tej dokumentacji pod rygorem kary. Trybunał mając literę prawa niekorzystną dla strony, czyli brak normy, która przyznałaby jej takie uprawnienie, stwierdził, że prawa państw członkowskich chronią w podobnych okolicznościach tajemnicę adwokacką

15 Stwierdzenie ETS: widziane w tym świetle rozporządzenie nr 17/62 musi być interpretowane jako gwarantujące ochronę tajemnicy adwokackiej. Czyli mamy literę prawa widzianą w świetle prawa niepisanego.

16 Katalog prawa niepisanego prawo niepisane dzieli się na dwie główne kategorie: 1.prawa podstawowe, 2.czysto ogólne zasady prawa.

17 Katalog prawa niepisanego prawa podstawowe Mają charakter praw podmiotowych (np. prawo do wolności myśli, sumienia i religii) Stanowią podstawę roszczenia w sprawach indywidualnych wprost Czysto ogólne zasady prawa zasady, w oparciu o które prawo jest ukształtowane w system (lex retro non agit) nie są to zasady mające charakter praw podstawowych

18 ŹRÓDŁA PRAWA NIEPISANEGO tradycje konstytucyjne, wspólne dla prawa państw członkowskich, umowy międzynarodowe, przy których powstawaniu państwa współpracowały Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka gdy Trybunał mówił, że sięga do tych wzorców, mówił, iż te źródła są dla niego jedynie wzorcem i inspiracją – w ten sposób Trybunał zagwarantował sobie bardzo dużą dowolność katalogu i treści zasad ogólnych

19 Karta jest kodyfikacją, a nie samodzielnym dokumentem. Karta jest kodyfikacją w zakresie praw podstawowych, nadal nie doszło do kodyfikacja zasad ogólnych prawa na gruncie systemu unijnego (czystych zasad ogólnych prawa)

20 Źródła praw w KPP 1.prawa człowieka tzw. pierwszej generacji, czyli cywilne i polityczne, 2.dorobku praw socjalnych – szczególnie tytuł czwarty, zatytułowany solidarność zagwarantowane prawo do strajku, 3.Karta Praw Podstawowych jest powtórną kodyfikacją praw obywatela w UE –np. art. 45 Karty, znajdujący się w tytule piątym prawa obywatelskie brzmi następująco: tytuł swoboda przemieszczania się i pobytu, przepis pierwszy każdy obywatel UE ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich. Swoboda może być przyznana zgodnie z traktami itd. Natomiast art. 21 Traktatu o funkcjonowaniu UE brzmi: każdy obywatel UE ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich z zastrzeżeniem (…) – Karta i traktaty są na jednym poziomie, są prawem pierwotnym. Karta nie jest nadrzędna nad Traktami

21 podział ze względu na pochodzenie norm prawnych 1.są normy Karty, które powtarzają Traktat, 2.są normy Karty, które powtarzają Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka, 3.są normy Karty, które nie mieszczą się w dwóch poprzednich kategoriach i normy te mogą wywodzić się z innych umów międzynarodowych, jak Europejska Karta Socjalna czy Społeczna, względnie mogą być wprost owocem tradycji konstytucyjnych wspólnych dla praw państw członkowskich – to źródło zapożyczenia determinuje nam sposób stosowania Karty.

22 Struktura Karty Praw Podstawowych Karta Praw Podstawowych jest podzielona na siedem tytułów, z czego sześć ma charakter praw materialnych, a tytuł siódmy, który możemy nazwać horyzontalny, określa zasady stosowania Karty.

23 zakres zastosowania karty art. 51 – zakres zastosowania karty. niezwykle istotna rzecz, otóż należy wiedzieć, że prawa, które zawarte są w Karcie, nie mają zastosowania we wszystkich sytuacjach, a jedynie w zakresie zastosowania prawa unijnego

24 korzystanie z praw podstawowych tylko tam, gdzie istnieje prawo unijne sprawa Stowarzyszenie Ochrony Dzieci Nienarodzonych p-ko GROKAN

25 grupa studentów irlandzkich, którzy na kampusach uniwersyteckich w Irlandii zaczęli umieszczać ogłoszenia wskazujące na listę klinik aborcyjnych w Wielkiej Brytanii, które wykonują zabieg przerywania ciąży. Kontekstem z jednej strony rygorystyczne prawo irlandzkie, które zakazuje aborcji, z drugiej strony brytyjskie prawo, które aborcję dopuszcza (jeżeli ktoś w Wielkiej Brytanii podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu to taki zabieg wykonywany jest jako świadczenie w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego) Stowarzyszenie Ochrony Dzieci Nienarodzonych wystąpiło z zawiadomieniem do prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wskazując, że de facto ci studenci namawiają do popełnienia czynu karalnego

26 czy korzystanie z wolności wypowiedzi podlega prawu unijnemu? Gdyby studenci działali na zlecenie klinik brytyjskich, to moglibyśmy powiedzieć, że mamy do czynienia z realizacją działań usługodawcy, bo w świetle prawa brytyjskiego, placówka medyczna dokonująca aborcji jest placówką, która dokonuje świadczenie medyczne za wynagrodzeniem.

27 gdyby ci studenci działali na zlecenie kliniki, z pewnością podlegałoby to prawu wspólnotowemu i byłaby to realizacji prawa podstawowego w zakresie prawa wspólnotowego. Ponieważ działali z własnej inicjatywy, a więc nie byli elementem usługodawcy i tym samym nie podlegało ich działanie prawu wspólnotowemu, co pozwalało Trybunałowi w orzeczeniu prejudycjalnym uchylić się od odpowiedzi.

28 Trybunał stwierdził, że aborcja jest usługą medyczną!!! Trybunał potwierdził kompromis, że są państwa, które aborcji zakazują i są państwa, które aborcję dopuszczają Zatem w państwie, w którym aborcja jest zakazana, jest wyjęta spod prawa, a w państwie, w którym jest dopuszczalna, jest usługą medyczną, bo tak zdecydował ustawodawca żadne państwo członkowskie nie może się mieszać do naszego systemu prawnego a nam nie wolno ingerować również w systemy prawne brytyjskie (holenderskie) i oczekiwać zmiany prawa dot. aborcji

29 Zasada solidarności 1.państwa członkowskie są zobowiązane podejmować wszelkie środki, właściwe jak i specjalne, dla wykonania zobowiązań członkowskich, 2.państwa członkowskie mają ułatwiać UE wykonywanie jej zadań, 3.państwa członkowskie mają powstrzymać się od wszelkich działań, które mogłyby zagrozić realizacji celów Traktatów. Po Lizbonie zostało dodane jeszcze jedno zdanie, że zgodnie z zasadą lojalnej współpracy UE i państwa wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań.