Ekonomia Gałęziowa Lucyna Korycka & Karolina Gąsińska

Prezentacja na temat: "Ekonomia Gałęziowa Lucyna Korycka & Karolina Gąsińska"— Zapis prezentacji:

1 Ekonomia Gałęziowa Lucyna Korycka & Karolina Gąsińska 07.12.2014
MONOPOL U.S. v Microsoft Ekonomia Gałęziowa Lucyna Korycka & Karolina Gąsińska

2 Plan prezentacji Wstęp Sprawa U.S. v Microsoft (1998)
Sprawa U.S. v Standard Oil (1906) Przykłady z polskiego rynku – PGNiG Przykłady z polskiego rynku – Gmina Katowice Podsumowanie Pytania

3 WSTĘP Pod koniec XIX w. większość ekonomistów uważało konkurencję za dynamiczny proces rywalizacji. Sprzeciw przeciwko prawu antymonopolowemu - z natury sprzeczne z rywalizacją. Przyjęcie przez ekonomię teorii konkurencji doskonałej = przyjęcie prawa antymonopolowego. Konkurencja oznacza istnienie „wielu” firm oraz zrównanie ceny i kosztu krańcowego – przeciwieństwo dynamicznej rywalizacji. Przekonanie ekonomistów, że prawo antymonopolowe jest konieczne, by rynek dopasował się do wyidealizowanego modelu konkurencji doskonałej.

4 WSTĘP W historii regulacji wiele jest monopolów powstałych dzięki pomocy państwa Adam Smith „Bogactwo Narodów” Regulacje gospodarcze uważane są dziś za mechanizm pozwalający rzecznikom partykularnych interesów na lobbing w sprawie wprowadzenia barier wejścia czy innych przywilejów. Prawo antymonopolowe wciąż jest uważane za odpowiedź rządu na „niepowodzenia” i „niedociągnięcia” rynku.

5 WSTĘP Prawa antymonopolowe są rutynowo stosowane w celu zwalczania konkurencji. Ograniczają produkcję i wzrost wydajności, przyczyniając się do pogorszenia konkurencyjnej pozycji gospodarki. Dlaczego więc prawa antymonopolowe są wciąż tak gorąco popierane przez ekonomistów i prawników, skoro wszyscy wiedzą o ich rozległych uchybieniach? Brak specjalistów Oderwanie od rzeczywistości gospodarczej

6 Sprawa U.S. v Microsoft Federalna Komisja Handlu rozpoczęła śledztwo przeciwko praktykom licencjonowania oprogramowania przez Microsoft w roku 1990, ale zamknęła je w 1992 bez postawienia zarzutów. Jednak Departament Sprawiedliwości podjął zarzucone przez FTC dochodzenie i znacznie zwiększył jego zakres. Jednym z głównych zagadnień rozważanych podczas tego postepowania była licencja „na procesor”. Dochodzenie wykazało, że praktykowany przez Microsoft system licencjonowania oprogramowania zniechęcał producentów komputerów PC do instalowania konkurencyjnego oprogramowania oraz że obowiązująca dzierżawa zamyka rynek przez rywalami.

7 Sprawa U.S. v Microsoft Kolejny proces rozpoczął się w maju 1998 roku: Amerykański Departament Sprawiedliwości, dwadzieścia stanów, oraz dystrykt Kolumbii wniosło pozew przeciwko Korporacji Microsoft. Zarzucano jej między innymi: monopol na rynku systemów operacyjnych dla komputerów osobistych próby nielegalnego rozszerzenia monopolistycznej siły rynkowej z tego rynku na inne produkty lub usługi zawieranie restrykcyjnych umów z producentami komputerów PC i dostawcami usług internetowych szkodliwe konsekwencje monopolizacji dla konkurentów i konsumentów

8 Sprawa U.S. v Microsoft Microsoft ma przewagę nad mniejszymi firmami z powodu większej liczby użytkowników produktu- sieci użytkowników- co prowadzi do zwiększonej korzyści konsumenta, a to z kolei do jeszcze większych zysków dominującej firmy. Użytkownicy wybierają oprogramowanie, na którym działa większość aplikacji Kolejne aplikacje są tworzone na najbardziej popularny system operacyjny

9 Sprawa U.S. v Microsoft Udziały firmy Microsoft na rynku przeglądarek:
w 1997 roku - 20 % użytkowników korzystało z IE w 1998 roku - aż 49% użytkowników korzystało z IE Udziały firmy Microsoft w rynku przeglądarek dystrybuowanych przez AOL w 1997 roku-20 % użytkowników korzystało z IE w 1998 roku- 94% użytkowników korzystało z IE

10 Sprawa U.S. v Microsoft Udziały firmy Microsoft na rynku przeglądarek internetowych

11 Sprawa U.S. v Microsoft Prawdziwa przyczyna upadku Netscape, według Microsoftu , to fakt, że Microsoft wygrał bitwę dotyczącą technologii przeglądarek internetowych zasadnie, posiadając lepszy produkt. Osiągnął to dzięki mnogości zaplanowanych działań: zainwestowali 100 milionów dolarów rocznie w ich przeglądarkę zainwestował w dystrybucje zintegrowali przeglądarkę z systemem operacyjnym Windows wygrali kontrakt z AOL, największym dostawcą usług internetowych w USA, dzięki któremu AOL używał technologii IE dla ich własnych użytkowników

12 Sprawa U.S. v Microsoft W 2000 sąd nakazał podział przedsiębiorstwa na część zajmującą się wyłącznie systemami operacyjnymi i część mającą się zajmować wszystkim oprócz systemów operacyjnych. Koncern uniknął podziału dzięki wyrokowi sądu apelacyjnego.

13 Sprawa U.S. v Standard Oil
1908 rok - sąd federalny Missouri – Rząd USA przeciwko Standard Oil. Zarzuty przeciwko Standard Oil Trust: uzyskanie nielegalnych zniżek kolejowych, zablokowanie konkurentom korzystania z rurociągów naftowych, szpiegowanie innych firm i przekupywanie urzędników. W latach: cena nafty Standard Oil wzrosła o 46%, co dało ogromne zyski z monopolu.

14 Sprawa U.S. v Standard Oil
Sędziowie Sądu Najwyższego stwierdził, że w celu przywrócenia konkurencji w przemyśle naftowym, Standard Oil, miał zostać podzielony na niezależne firmy. Rząd zezwolił natomiast dotychczasowym akcjonariuszom Standard Oil na otrzymanie ułamkowych akcji we wszystkich 34 spółkach, które zostały utworzone. Firmy te następnie miały konkurować ze sobą. W rzeczywistości, firmy miały niewielką motywację, aby to zrobić i działał razem przy ustalaniu cen przez ponad dziesięć następnych lat.

15 Sprawa U.S. v Standard Oil
Ustawa Shermana (ang. Sherman Act) − amerykańska ustawa z 1890 roku, przyjęta po serii połączeń, jaka miała miejsce wśród wielkich amerykańskich korporacji. Sekcja 1: "Każda umowa, w postaci trustu lub zawarta w inny sposób, lub zmowa, ograniczająca handel między kilkoma stanami lub z obcym narodem, jest uznana za nielegalną." Sekcja 2: "Każdy osoba, która monopolizuje lub próbuje zmonopolizować lub połączyć się albo spiskować z inną osobą lub osobami, w celu zmonopolizowania jakiejkolwiek części handlu między kilkoma stanami, albo z obcym narodem, zostanie uznana za winną przestępstwa [... ]. „ Zasada rozsądku - jest to doktryna prawna stosowane do interpretacji Ustawy Shermana, jednego z filarów amerykańskiego prawa antymonopolowego. Podczas gdy niektóre działania, takie jak ustalanie cen są uważane za nielegalne per se, inne działania, takie jak posiadanie monopolu, muszą być analizowane pod kontem „zasady rozsądku” i są tylko uznane za nielegalne, gdy ich efektem jest bezzasadne ograniczenie handlu.

16 Przykłady z polskiego rynku - PGNiG
W kwietniu 2013 roku wszczęto postępowanie antymonopolowe przeciwko PGNiG. Dodajmy, że na rynkach detalicznej i hurtowej sprzedaży gazu spółka posiada niemal monopolistyczną pozycję, z ponad 90 % udziałem. Postępowanie miało wykazać, czy spółka mogła wykorzystywać swoją pozycję rynkową stosując postanowienia umowne niekorzystne dla przedsiębiorców, którzy kupowali gaz. Zakwestionowane klauzule ograniczały możliwość zmniejszania zamawianej ilości paliwa oraz mocy umownej, a także dalszą jego odsprzedaż, uzależniając ją od zgody PGNiG.

17 Przykłady z polskiego rynku - PGNiG
Praktyki dominanta mogły utrudniać działalność przedsiębiorcom odsprzedającym gaz kupiony hurtowo od PGNiG, a nawet mogły doprowadzić do wyeliminowania ich z rynku. Mogły one również uniemożliwiać rozpoczęcie działalności przez nowych sprzedawców, w tym z krajów UE. Dlatego decyzja wydana została zarówno w oparciu o przepisy polskie, jak i unijne. Zdecydowano wówczas o zastosowaniu testu rynkowego, czyli poddaniu propozycji PGNiG konsultacjom z zainteresowanymi podmiotami. Po analizie wyników wydano decyzję o zmianie praktyk narzuconych przez firmę, m.in. zmiany w umowach, które miały być korzystniejsze dla rynku sprzedaży gazu w Polsce oraz przyczynić się do jego liberalizacji.

18 Przykłady z polskiego rynku – gmina Katowice
W 2012 wszczęto postępowanie przeciwko gminie Katowice, której zarzucono zmonopolizowanie rynku usług na cmentarzach komunalnych. Gmina Katowice jest właścicielem pięciu cmentarzy komunalnych leżących na jej obszarze. Ich administracją zajmuje się podległy jej zakład budżetowy Katowickie Cmentarze Komunalne, który nie dopuszczał by prace związane z kopaniem grobów wykonywały podmioty zewnętrzne. Zamknięcie rynku usług pogrzebowych w ww. zakresie przed innymi podmiotami pozbawiło konsumentów możliwości wyboru wykonawcy, który mógłby oferować tańsze usługi. Gmina została ukarana grzywną.

19 Podsumowanie Sprawa przeciwko Korporacji Microsoft była niewątpliwie jedną z najbardziej znaczących spraw antymonopolowych XX-go wieku. Jednak bliższe spojrzenie na inne sprawy, jak na przykład na sprawę Standard Oil z 1906 roku, odkrywa te same schematy arbitralnych wyroków sądowych, brak poważania dla konsumentów i "powiązania" polityczne z administracją wymiaru sprawiedliwości, które można było zaobserwować podczas sprawy Microsoftu. Historia praw dotyczących regulacji i spraw sądowych wytoczonych na ich podstawie pokazuje, że oryginalnym zamierzeniem ustawodawców była raczej ochrona producentów przed niskimi cenami, a nie ochrona konsumentów przed potęgą monopoli. Sprawy sądowe dotyczące regulacji są najczęściej wytaczane kiedy ceny spadają na korzyść konsumentów, a nie w przypadkach kiedy monopole nadwyrężają ich pozycję rynkową.

20 Podsumowanie Dlaczego więc wytoczono wojnę przeciwko Microsoftowi?
ofiara niewłaściwej polityki sektorowej. próba rządu "wybrania zwycięzcy" Co z monopolistyczną przeszłością i anty-konsumenckimi praktykami Netscape? Przez trzy lata, Netscape Navigator był monopolistą na rynku przeglądarek internetowych. Praktyki Microsoftu, które zostały zdefiniowane jako antykonkurencyjne przez Departament Sprawiedliwości są w dalszym ciągu legalnie stosowane przez inne firmy sektora IT.

21 Pytania 1. Krzywa popytu dla czystego monopolu: A. w skrajnych przypadkach może być pozioma B. pokrywa się z krzywą popytu rynkowego C. jest wysoko elastyczna D. wszystkie powyższe B 2. Dyskryminacja cenowa ma miejsce wówczas, gdy monopol sprzedaje ten sam produkt: A. po cenach maksymalnych B. w tym samym miejscu i czasie po różnych cenach C. po cenach dumpingowych D. na rynkach zagranicznych B

22 Pytania 3. Cenotwórczość producenta oznacza, że: A. producent nie ma wpływu na cenę, ale ma wpływ na wielkość sprzedaży B. producent nie ma wpływu na cenę, cenę dyktuje rynek C. producent ma wpływ na cenę i ogólna wielkość sprzedaży D. ani konsumenci, ani producenci nie maja wpływu na cenę i wielkość sprzedaży C 4. Źródłem siły monopolowej jest: A. kontrola podaży i ceny B. sztywny popyt C. bariery wejścia D. nie ograniczona siła A

23 Pytania 5. W krótkim okresie monopol powinien produkować taką wielkość produkcji, która odpowiada warunkowi: A. P=ATC B. P=MC C. MR=MC D. MR=MC=P P – Price / cena ATC – Average Total Cost / średni koszt całkowity MR – Marginal Revenue / przychód krańcowy MC – Marginal Cost / koszt krańcowy C

24 Dziękujemy za uwagę :)