Charakterystyka cyklu badawczego w badaniach transgranicznych

Prezentacja na temat: "Charakterystyka cyklu badawczego w badaniach transgranicznych"— Zapis prezentacji:

1 Charakterystyka cyklu badawczego w badaniach transgranicznych
Edyta Giełbaga Urząd Statystyczny w Rzeszowie Warszawa, kwiecień 2014

2 PLAN PREZENTACJI 1. Badania graniczne prowadzone przez US Rzeszów.
2. Założenia organizacyjno-metodologiczne badań. 3. Przygotowanie do badań.

3 Badania graniczne realizowane przez US Rzeszów
Ośrodek Badań Obszarów Transgranicznych i Statystyki Euroregionalnej Powołany przez Prezesa GUS z dniem 1 maja 2008 r. w celu prowadzenia badań procesów społeczno-gospodarczych zachodzących w regionach przygranicznych. Zadania Ośrodka to m.in.: prowadzenie prac wynikających z programu badań statystycznych statystyki publicznej w zakresie obszarów transgranicznych, prowadzenie prac metodologicznych w zakresie statystyki obszarów transgranicznych, opracowywanie analiz i publikacji, współpraca z instytucjami w kraju i za granicą w dziedzinie statystyki transgranicznej i euroregionalnej, koordynacja prac urzędów statystycznych w zakresie badań dotyczących obszarów transgranicznych i statystyki euroregionów, udział w pracach dotyczących badań z zakresu podróży na potrzeby bilansu płatniczego i rachunków narodowych.

4 Badania graniczne realizowane przez US Rzeszów
Badania graniczne prowadzone przez Urząd Statystyczny w Rzeszowie: 2008 – badanie obrotu towarów i usług na granicy polsko-ukraińskiej 2010 – badanie obrotu towarów i usług na zewnętrznej granicy UE na terenie Polski W badaniu obok US Rzeszów uczestniczyły: US Białystok, US Lublin i US Olsztyn. Badanie ruchu granicznego na granicy Schengen (w ramach prac metodologicznych): – badanie testowe w 2008 r. w Barwinku (US Rzeszów), – badanie pilotażowe w 2010 r. na 10 przejściach granicznych (US Szczecin, US Zielona Góra, US Wrocław, US Opole, US Katowice, US Kraków, US Rzeszów, US Białystok)

5 Badania graniczne realizowane przez US Rzeszów
Badanie obrotu towarów i usług w ruchu granicznym Badaniem objęto cudzoziemców wyjeżdżających z Polski (mieszkających na stałe za granicą) i Polaków (mieszkających na stałe w Polsce) powracających do kraju samochodami osobowymi, autokarami, motocyklami, pieszo oraz koleją. Badano wylosowane osoby przekraczające zewnętrzną granicę lądową Unii Europejskiej na terenie Polski. Badanie dostarczało informacji na temat: wydatków cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą, w tym na zakup towarów i opłacenie usług wraz z określeniem struktury dokonanych wydatków, celu wizyty, odległości od granicy miejsca zamieszkania i dokonania zakupów, częstotliwości przekraczania granicy, małego ruchu granicznego.

6 Badania graniczne realizowane przez US Rzeszów
– realizacja projektu MEETS „Poprawa spójności między bilansem płatniczym w części dotyczącej podróży a statystyką turystyki – projekt udoskonalenia współpracy i koordynacji badań w tym zakresie” – US Rzeszów we współpracy z GUS. Cele projektu: udoskonalenie współpracy i koordynacji badań w zakresie bilansu płatniczego i statystyki w dziedzinie turystyki realizowanych przez NBP oraz statystykę publiczną, uniknięcie dublowania badań, poprawa porównywalności danych. Efekt: koncepcja połączenia badań statystycznych w zakresie podróży prowadzonych w kraju przez różne instytucje i wypracowanie spójnego systemu badań w tym zakresie na potrzeby statystyki turystyki, rachunków narodowych i bilansu płatniczego oraz obszarów transgranicznych. Spodziewane efekty integracji badań w zakresie podróży: uniknięcie dublowania badań, zapewnienie spójności i jakości wyników badań, zaspokojenie zróżnicowanych potrzeb informacyjnych odbiorców.

7 Badania dotyczące podróży realizowane w ramach PBSSP – stan w 2013 r.
Ministerstwo Sportu i Turystyki, Narodowy Bank Polski Główny Urząd Statystyczny Aktywność turystyczna Polaków Badanie stałe 4 tury w roku w miejscu zamieszkania respondenta Turystyka i wypoczynek w gospodarstwach domowych Badanie cykliczne co 3-4 lata Raz w roku w gospodarstwie domowym Turystyka zagraniczna Badanie stałe 8 tur badań w roku na przejściu granicznym Badanie obrotu towarów i usług w ruchu granicznym na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski Badanie stałe - kwartalne 7 razy w kwartale na przejściu granicznym

8 Badania graniczne realizowane przez US Rzeszów
2012 – praca metodologiczna „Integracja badań w zakresie podróży na potrzeby statystyki turystyki, bilansu płatniczego i rachunków narodowych” Jednostki uczestniczące: Główny Urząd Statystyczny Ministerstwo Sportu i Turystyki Narodowy Bank Polski Badania pilotażowe: Badanie na wewnętrznej i zewnętrznej granicy UE na terenie Polski – I kwartał 2013 r. ankietyzacja cudzoziemców (nierezydentów) opuszczających Polskę w celu pozyskania informacji dot. podróży (turystycznych i jednodniowych), rejestracja ruchu granicznego pojazdów i osób na granicy wewnętrznej. Badanie w gospodarstwach domowych uczestnictwa mieszkańców Polski (turystów i odwiedzających jednodniowych) w podróżach – za I kwartał w kwietniu 2013 r.

9 Badania graniczne realizowane przez US Rzeszów
Listopad 2013 r. Podpisanie porozumienia dot. współpracy pomiędzy MSiT, GUS i NBP przy realizacji zintegrowanych badań w zakresie podróży. Zgłoszenie zintegrowanych badań w zakresie podróży do PBSSP 2014 (I zmiana PBSSP 2014): Podróże nierezydentów do Polski. Ruch graniczny pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej (symbol ) Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach (symbol ).

10 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-METODOLOGICZNE BADAŃ
Badanie „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch graniczny pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” Badanie jest prowadzone w otoczeniu wybranych przejściach drogowych na wewnętrznej i zewnętrznej granicy UE na terenie Polski oraz w portach morskich i lotniczych. Badanie jest prowadzone 7 dni w kwartale na każdym przejściu granicznym objętym badaniem. Badanie obejmuje: ankietyzację cudzoziemców (nierezydentów) opuszczających Polskę na wewnętrznej i zewnętrznej granicy UE, Udział w badaniu jest dobrowolny. Osoby są poddawane badaniu przy wykorzystaniu losowania systematycznego. W przypadku odmowy udziału w badaniu osoby wylosowanej, badana jest osoba kolejna. rejestrację ruchu granicznego pojazdów i osób na granicy wewnętrznej. Rejestrowana jest liczba pojazdów przekraczających granicę w kierunku z Polski i do Polski oraz liczba osób podróżujących w tych pojazdach, a także osoby pieszo przekraczające granicę.

11 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-METODOLOGICZNE BADAŃ
Badanie „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch graniczny pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” Przejścia graniczne objęte badaniem w r.: 15 przejść drogowych na granicy wewnętrznej (Lubieszyn, Krajnik Dolny, Kostrzyn, Słubice, Gubin, Jędrzychowice, Zgorzelec, Jakuszyce, Kudowa Słone, Chałupki, Cieszyn, Chyżne, Leluchów, Barwinek, Budzisko) 9 przejść drogowych na granicy zewnętrznej (Grzechotki, Bezledy, Kuźnica, Bobrowniki, Terespol, Dorohusk, Budomierz, Korczowa, Medyka) 3 lotniska ( Warszawa-Okęcie, Kraków-Balice, Poznań-Ławica) 2 porty morskie (Gdynia, Świnoujście).

12 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-METODOLOGICZNE BADAŃ
Badanie „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch graniczny pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” Zakres przedmiotowy Badanie ruchu granicznego pojazdów i osób na przejściach granicznych Polski z krajami Unii Europejskiej obejmuje: liczbę pojazdów przekraczających lądową granicę Polski w obu kierunkach (wjazd i wyjazd); symbol kraju rejestracji pojazdu; liczbę osób podróżujących w pojazdach; ruch pieszy w obu kierunkach – rejestracja liczby osób wraz z pytaniem o kraj stałego zamieszkania. Badanie ankietowe dot. podróży cudzoziemców do Polski obejmuje głównie: kraj stałego zamieszkania; charakterystykę osób podróżujących ze względu na cel i długość pobytu, płeć oraz wiek; charakterystykę osób przekraczających granicę w ramach małego ruchu granicznego oraz posiadających Kartę Polaka; wykorzystywaną bazę noclegową oraz środki transportu; sposób organizacji wyjazdu; wydatki związane z podróżą do Polski poniesione u siebie w kraju; wydatki w Polsce poniesione na zakup towarów oraz pozostałe wydatki (w tym m.in. na usługi noclegowe, gastronomiczne i transport); odległość miejsca dokonania zakupów oraz miejsca zamieszkania od badanego przejścia granicznego; częstotliwość przekraczania granicy.

13 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-METODOLOGICZNE BADAŃ
Badanie „Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach” Badanie uczestnictwa Polaków w podróżach jest badaniem reprezentacyjnym, ankietowym, realizowanym metodą wywiadu bezpośredniego w gospodarstwach domowych w wylosowanych mieszkaniach. Udział w badaniu jest dobrowolny. Okresem odniesienia jest kwartał, zaś badanie prowadzone jest w miesiącu następnym po kwartale. Badanie jest prowadzone na próbie mieszkań co kwartał. Zakres przedmiotowy czas trwania podróży; główny kraj docelowy; cel podróży; główny środek transportu; rodzaj zakwaterowania; korzystanie z usług organizatora, rezerwowanie usług przez Internet; cechy społeczno-demograficzne osób podróżujących; odległość od granicy miejsca zamieszkania i dokonania zakupów; wydatki Polaków związane z podróżami krajowymi i zagranicznymi; podróże Polaków przekraczających granicę w ramach małego ruchu granicznego; przyczyny nieuczestniczenia w wyjazdach (z co najmniej 1 noclegiem).

14 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-METODOLOGICZNE BADAŃ
Realizację badań granicznych oraz w gospodarstwach domowych koordynuje i sprawuje nad nimi nadzór merytoryczny Urząd Statystyczny w Rzeszowie we współpracy z Departamentem Badań Społecznych i Warunków Życia GUS. Do obowiązków Urzędu Statystycznego w Rzeszowie należy m.in. : przygotowanie wzorów ankiet do badań oraz instrukcji ich wypełniania, opracowanie wytycznych dot. realizacji badań dla ankieterów i urzędów statystycznych, przygotowanie założeń do kontroli logiczno-rachunkowej zarejestrowanych danych, przygotowanie makiet tablic wynikowych dla odbiorców (m.in. NBP, MSiT, Eurostat) wraz z algorytmami naliczania, kontrola zbioru ogólnopolskiego, analiza danych, zatwierdzenie zbioru ogólnopolskiego, bieżące śledzenie zagadnień dot. badań w zakresie podróży.

15 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-METODOLOGICZNE BADAŃ
Przy realizacji badań Urząd Statystyczny w Rzeszowie współpracuje z : Departamentem Badań Społecznych i Warunków Życia GUS, Departamentem Rachunków Narodowych GUS, Narodowym Bankiem Polskim oraz Ministerstwem Sportu i Turystyki, w zakresie przygotowania metodologii badań, Departamentem Programowania i Koordynacji Badań GUS w zakresie tworzenia wzorów ankiet, harmonogramów, zapisów w PBSSP i POS, Departamentem Metodologii, Standardów i Rejestrów GUS w zakresie losowania próby i uogólniania wyników, Centrum Informatyki Statystycznej w zakresie projektowania formularza, założeń do systemu informatycznego badania, naliczenia tablic wynikowych, koordynatorami badania w poszczególnych urzędach statystycznych w zakresie bieżącego wyjaśniania zagadnień i problemów związanych z realizacją badań, centralnymi jednostkami Straży Granicznej, Izby Celnej, Policji, zarządami portów morskich i lotniczych w zakresie realizacji badań na przejściach granicznych.

16 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ
Narzędzia badawcze Wzory formularzy i ankiet zostały wypracowane z przedstawicielami Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Narodowego Banku Polskiego i przetestowane podczas badania pilotażowego w I kwartale 2013 r. Badanie na granicy Ankieta PDP – Podróż do Polski Kwestionariusz został zaprojektowany tak, aby mogła go wypełnić pojedyncza osoba, jak i grupa osób podróżujących razem i razem ponoszących wydatki (np. rodzina). Kwestionariusze wypełniane są samodzielnie przez respondentów, bądź też przez ankieterów w trakcie przeprowadzania wywiadu. 16 wersji językowych: angielski, białoruski, bułgarski, czeski, francuski, hiszpański, litewski, niemiecki, polski, rosyjski, rumuński, słowacki, szwedzki, ukraiński, węgierski, włoski Formularze do rejestracji ruchu granicznego: Formularz BRG – Badanie ruchu granicznego pojazdów i osób Formularz BRGp – Badanie ruchu granicznego osób przekraczających granicę pieszo

17 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ
Narzędzia badawcze Badanie w gospodarstwach domowych Ankieta PKZ – Uczestnictwo Polaków w podróżach krajowych/zagranicznych Kwestionariusz zawiera zestaw pytań dotyczących podróży krajowych (krótkookresowych i długookresowych) oraz zagranicznych mieszkańców Polski: charakterystykę wyjazdu (m.in. data rozpoczęcia i zakończenia podróży, główny cel wyjazdu, odwiedzane miejsca, liczba noclegów, rodzaj zakwaterowania, forma wyjazdu, rodzaj używanego transportu, sposób rezerwacji usług), wydatki związane z wyjazdami (na noclegi, wyżywienie, transport, zakupy towarów, usługi kulturalno- -rekreacyjne itd.). Dodatkowo co trzy lata jego zakres będzie rozszerzany o informacje dotyczące: rodzaju miejsca docelowego (pierwszy okres odniesienia – 2016 r.), przyjazdów do gospodarstwa domowego (dane nieobowiązkowe, pierwszy okres odniesienia – 2015 r.), krajowych podróży jednodniowych i wydatków z nimi związanych (pierwszy okres odniesienia – 2016 r.), przyczyn nieuczestniczenia w turystyce (pierwszy okres odniesienia – 2016 r.), wyposażenia gospodarstwa domowego w sprzęt turystyczny (pierwszy okres odniesienia – 2016 r.).

18 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ Organizacja badań w terenie
W realizacji badań dotyczących uczestnictwa Polaków w podróżach biorą udział wszystkie urzędy statystyczne, natomiast w badaniach granicznych urzędy zlokalizowane w województwach, na terenie których znajdują się przejścia graniczne objęte badaniem. Urzędy statystyczne prowadzą organizację prac w swoich województwach. Przed rozpoczęciem badania na granicy urzędy statystyczne: przesyłają powiadomienia o realizacji badania do placówek terenowych służb granicznych, celnych, policji, nawiązują kontakt z ochroną obiektu portowego oraz operatorami żeglugowym w celu ustalenia zasad dotyczących miejsca i sposobu prowadzenia wywiadów, składają wnioski o wydanie przepustek dla ankieterów prowadzących badanie w strefie zastrzeżonej lotnisk, rozeznają infrastrukturę na przejściach granicznych i w ich okolicy. Przed rozpoczęciem badania w gospodarstwach domowych, do rodzin zamieszkujących wylosowane mieszkania urzędy statystyczne wysyłają list Prezesa GUS podkreślający m.in. znaczenie badania. Urzędy statystyczne przydzielają ankieterów do realizacji badań w terenie oraz ustalają koordynatorów badań w województwie. Koordynatorzy oraz ankieterzy uczestniczą w szkoleniu dot. realizacji badań, ankieterzy realizujący badanie na lotniskach uczestniczą także w szkoleniu z zakresu świadomości ochrony lotnictwa cywilnego.

19 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ Organizacja badań na granicy
Granica wewnętrzna (lądowa) Badanie graniczne (ruchu granicznego na granicy wewnętrznej lądowej i ankietyzacja wśród cudzoziemców) prowadzone jest przez 7 wylosowanych dni (od poniedziałku do niedzieli) w kwartale na wytypowanych przejściach granicznych. Podczas dwóch dni realizowane są dwa badania całodobowe – jedno w dzień weekendowy (sobota/niedziela) i jedno w dzień roboczy. Podczas badania 24-godzinnego prowadzone jest tylko zliczanie pojazdów i osób w nich podróżujących oraz osób podróżujących pieszo, nie odbywa się wtedy ankietyzacja cudzoziemców. W pozostałych dniach badanie prowadzone jest w godzinach od 600 do i obejmuje rejestrowanie przekroczeń granicy oraz ankietyzację realizowane naprzemiennie. Ankieterzy prowadzący rejestrację przekroczeń granicy są przydzieleni odpowiednio do ruchu zmotoryzowanego i pieszego. Ankietyzacja jest realizowana przez taką samą liczbę ankieterów jak rejestracja ruchu granicznego. Liczba ankieterów jest dobrana optymalnie dla poszczególnych przejść granicznych w zależności od natężenia ruchu, przy jednoczesnym zapewnieniu ankieterom możliwości korzystania z przerw podczas pracy. Jeśli ankietyzacja respondentów nie jest możliwa bezpośrednio na przejściu granicznym, należy prowadzić ją w pobliżu miejsca przekraczania granicy – na stacjach benzynowych, w sklepach, centrach handlowych, barach, innych punktach usługowych, w których zatrzymują się podróżujący.

20 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ Organizacja badań na granicy
Granica wewnętrzna (lądowa) DZIEŃ 1 (16 godz.) I zespół ankieterów: 600–930 – zliczanie pojazdów i osób 1000–1400 – ankietyzacja w otoczeniu przejść II zespół ankieterów: 1400–1800 – ankietyzacja w otoczeniu przejść 1830–2200 – zliczanie pojazdów i osób. DZIEŃ 2 (16 godz.) 600–1000 – ankietyzacja w otoczeniu przejść 1030–1400 – zliczanie pojazdów i osób 1400–1730 – zliczanie pojazdów i osób 1800–2200 – ankietyzacja w otoczeniu przejść. Dzień 1 i Dzień 2 są to dwa kolejne dni 16-godzinnego badania w danej grupie badawczej.

21 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ Organizacja badań na granicy
Granica zewnętrzna (lądowa) Badanie prowadzone na zewnętrznej granicy UE na terenie Polski obejmuje ankietyzację nierezydentów wyjeżdżających z Polski. Ankietyzacja jest prowadzona przez 7 wylosowanych dni w kwartale w godzinach od do Porty morskie Badanie prowadzone w portach morskich obejmuje ankietyzację nierezydentów – pasażerów promów morskich wypływających za granicę – zarówno pasażerów zmotoryzowanych, jak i podróżujących bez samochodu – podczas ich oczekiwania przed wejściem na pokład. Ankietyzacja jest prowadzona przez 7 wylosowanych dni w kwartale w godzinach dostosowanych do rozkładu rejsów promów pasażerskich. W celu zapewnienia możliwości realizacji badania konieczne jest uzyskanie zgody zarządów portów morskich wytypowanych do badania na przeprowadzenie ankietyzacji. Prowadzenie badania wiąże się z koniecznością ustalenia zasad dotyczących miejsca i sposobu prowadzenia wywiadów z ochroną obiektu portowego oraz operatorem żeglugowym obsługującym dane połączenie.

22 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ Organizacja badań na granicy
Porty lotnicze Badanie prowadzone w portach lotniczych obejmuje ankietyzację nierezydentów wyjeżdżających z Polski. Ankietyzacja jest prowadzona przez 7 wylosowanych dni w kwartale w godzinach od do Wywiad z respondentem przeprowadza się po odprawie paszportowej i bezpieczeństwa, kiedy respondenci mają czas na rozmowę z ankieterem. Badanie jest prowadzone w strefie zastrzeżonej (Schengen i No Schengen). W celu zapewnienia możliwości realizacji badania konieczne jest uzyskanie zgody zarządów portów lotniczych wytypowanych do badania na przeprowadzenie ankietyzacji. Prowadzenie badania w strefie zastrzeżonej wiąże się z koniecznością spełnienia przez każdego z ankieterów dodatkowych warunków: złożenie wniosku o wydanie czasowego identyfikatora (przepustki), pozytywna weryfikacja przez służby ochrony, w tym przede wszystkim przez Placówkę Straży Granicznej, oraz odbycie szkolenia z zakresu świadomości ochrony lotnictwa cywilnego.

23 PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ Organizacja badań na granicy
W celu podniesienia poziomu bezpieczeństwa oraz łatwiejszej identyfikacji przez inne służby zaleca się, aby ankieterzy prowadzący badanie posiadali kamizelki odblaskowe oznaczone nazwą GUS. W celu ułatwienia respondentom możliwości identyfikacji osób realizujących badanie zaleca się na wszystkich rodzajach przejść korzystanie z identyfikatorów dla ankieterów. Dodatkowo w przypadku przejść drogowych, gdzie badanie prowadzone jest na drogach i parkingach zaleca się w miarę możliwości oznakowanie samochodów poprzez umieszczenie na czas prowadzenia badania (np. na szybie) plakatów informujących o badaniu.

24 Dziękuję za uwagę