Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski

Podobne prezentacje


Prezentacja na temat: "Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski"— Zapis prezentacji:

1 Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski

2 Położenie i granice Polski

3 Polska Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo unitarne w Europie Środkowej położone między Morzem Bałtyckim na północy, a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły, Odry i Niemny. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi  km², co daje jej 70 miejsce na świecie i w Europie.  Zamieszkana przez prawie 38,5 miliona ludzi (2014), zajmuje pod względem liczby ludności 34. miejsce na świecie, a 6. w Unii Europejskiej.

4 Granice Od północy Polska graniczy z Rosją (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litwą, od wschodu z Białorusią i Ukrainą, od południa ze Słowacją i Czechami, od zachodu z Niemcami. Większość północnej granicy Polski wyznacza wybrzeże Morza Bałtyckiego. Polska wyłączna strefa ekonomiczna na Bałtyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji.

5 Położenie matematyczne

6 Budowa geologiczna

7 Na obszarze Polski stykają się trzy wielkie jednostki tektoniczne:
platforma prekambryjska - wschodniej Europy (wschodnia i północno-wschodnia Polska), platforma paleozoiczna - środkowej i zachodniej Europy (Pozaalpejska Europa Środkowa). Spod pokrywy osadowej tej platformy wyłaniają się części górotworów kaledońskich i hercyńskich (Sudety Zachodnie i Wschodnie, Góry Świętokrzyskie); oddziela ją od platformy prekambryjskiej szeroka strefa szwu transeuropejskiego(TESZ), alpidy (Karpaty z Podkarpaciem).

8

9 Najważniejsze wydarzenia w przeszłości geologicznej
W przeszłości geologicznej obszar dzisiejszej Polski ulegał wielu przemianom - ruchom górotwórczym, zjawiskom plutonicznym i wulkanicznym, transgresjom i regresjom morskim, zlodowaceniom i denudacji. 1. Era prekambryjska (4,6 mld mln lat temu): Z tej ery pochodzi fundament krystaliczny platformy wschodnioeuropejskiej. Poza obszarem platformy, gnejsy prekambryjskie znajdują się w Górach Sowich.

10 2. Era paleozoiczna (590 mln - 250 mln lat temu):
 kambr - z tego okresu pochodzą piaskowce kwarcytowe Gór Świętokrzyskich i wapienie wojcieszowskie w Sudetach, ordowik - utworzyła się ropa naftowa w niektórych częściach platformy wschodnioeuropejskiej, sylur - wytworzyły się rudy niklu i cyny na Dolnym Śląsku. Na przełomie syluru i dewonu miała miejsce orogeneza kaledońska. Jej ślady są widoczne w południowej części Gór Świętokrzyskich, w Górach Kaczawskich oraz w okolicy Kłodzka, dewon - powstały wapienie i marmury Gór Świętokrzyskich i okolic Krakowa oraz kwarcyty w Górach Świętokrzyskich, karbon - powstały złoża węgla kamiennego Górnego i Dolnego Śląska. Od końca dewonu przez karbon i perm miały miejsce hercyńskie ruchy górotwórcze. W Polsce objęły środkowe i wschodnie Sudety oraz Góry Świętokrzyskie. W czasie orogenezy hercyńskiej ożywiła się działalność magmatyczna. Powstały wówczas granity Karkonoszy, Strzelina, Strzegomia i Tatr, perm - wytworzyły się rudy miedzi Bolesławca i Głogowa, sól kamienna i potasowa na Kujawach. Z okresu tego pochodzą również porfiry rejonu Krzeszowic.

11 3. Era mezozoiczna (250 mln - 65 mln lat temu):
trias - powstały wapienie i margle oraz rudy cynku i ołowiu Górnego Śląska. Wytworzyły się również najstarsze skały karpackie (w Tatrach), jura - powstały wapienie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Tatr i Pienin oraz rudy żelaza okolic Kielc i Częstochowy, kreda - wytworzyły się wapienie okolic Krakowa, Lublina i Chełma oraz kreda na Wyżynie Lubelskiej. Ruchy górotwórcze, będące wstępem do orogenezy alpejskiej, utworzyły wał kujawsko-pomorski i towarzyszący mu system niecek. 4. Era kenozoiczna (od 65 mln lat temu do dziś):  trzeciorzęd - wytworzył się flisz karpacki (piaskowce i łupki). W czasie orogenezy alpejskiej zostały sfałdowane i wypiętrzone Tatry, Pieniny i Beskidy. Sudety zostały wypiętrzone w formie zrębu tektonicznego. Związane z tym były wylewy law bazaltowych w Sudetach. W trzeciorzędzie powstały złoża węgla brunatnego, karpackiej ropy naftowej i gazu ziemnego, siarki w okolicy Tarnobrzega, gips w Niecce Nidziańskiej oraz sól kamienna rejonu Wieliczki i Bochni,  czwartorzęd - w plejstocenie wielokrotnie z północy nasuwał się lądolód. Zlodowacenia górskie miały miejsce w Tatrach i Karkonoszach. Wytworzyły się pokrywy lessowe.

12 Zlodowacenie na obszarze Polski

13 W epoce plejstocenu wystąpił cykl kilku zlodowaceń, podczas których obszar Polski częściowo lub niemal całkowicie pokryty był lądolodem. W tym czasie lądolód okresowo narastał i topniał, przez co na terenie prawie całego kraju znajdują się plejstoceńskie osady lodowcowe i wodnolodowcowe. Podczas plejstoceńskich glacjałów wielokrotnie tworzyły się lodowce górskie. W Karpatach szczególnie miało to miejsce w Tatrach i w Niżnych Tatrach, a w Sudetach w Karkonoszach. W tych pasmach górskich, a zwłaszcza w Tatrach, do dzisiaj widać liczne ślady w postaci kotłów lodowcowych, moren, rygli skalnych, wygładów lodowcowych oraz systemów dolin U-kształtnych, dolin zawieszonych i innych form rzeźby glacjalnej. Natomiast obszar Gór Świętokrzyskich był prawie w całości pokryty lądolodem skandynawskim, z którego wystawały jedynie wyższe partie gór jako nunataki. Na tych obszarach kraju, do których nie dotarł lądolód, gdy śniegu było bardzo dużo lecz zbyt mało, aby się uformował lodowiec lokalny (lodowiec górski), panowały warunki peryglacjalne. Duże nagromadzenia śniegu powodowały słabsze, lecz podobne do efektów działania lodowca na rzeźbę terenu, procesy niwalne. Ich rezultaty można rozpoznać w wielu masywach górskich – w Tatrach, na Babiej Górze, w Karkonoszach, Masywie Śnieżnika, Górach Izerskich, są to m.in. nisze niwalne. W jeszcze cieplejszych okresach (jak i w wielu krajach położonych na południe od Polski), zamiast opadów śniegu występowały nieraz zwiększone opady deszczu (tzn. okresy pluwialne lub pluwiały), modelując powierzchnię terenu erozyjnie. Efekty tych procesów widać w niektórych miejscach do dziś, np. w niższych częściach polskich Karpat, gdzie również występują szerokie doliny.

14

15 Ukształtowanie powierzchni

16 Przeważającą część obszaru kraju zajmują tereny nizinne wschodniej części Niżu Środkowoeuropejskiego, a średnia wysokość wynosi 173 m n.p.m., mediana wysokości 149 m n.p.m. Krainy geograficzne w Polsce ułożone są równoleżnikowo (pasowo), przechodząc od terenów nizinnych na północy i w Polsce centralnej do terenów wyżynnych i górskich na południu. Polska ma 70 szczytów powyżej 2000 metrów wysokości, wszystkie w Tatrach. Najwyższym punktem kraju są Rysy – szczyt w Tatrach Wysokich (2499,1 m n.p.m.), najniżej położonym punktem jest depresja Raczki Elbląskie na Żuławach Wiślanych (–1,8 m n.p.m.).

17 Pasy rzeźb terenu Psa pobrzeży - (tereny najniżej położone, między metrów nad poziomem morza, a niektóre w depresji- Raczki Elbląskie koło Elbląga  to -1,8 m p. p. m.; Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Gdańskie, Pobrzeże Koszalińskie). Pas pojezierzy - (różne wysokości względne, miedzy 100 a 200 metrów nad poziomem morza, najwyższe wzniesienie to Wieżyca- 329 metrów nad poziom morza; Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Wielkopolskie, Pojezierze Suwalskie, Pojezierze Pomorskie). Pas nizin środkowopolskich -(wysokości między 50 a 150 metrów nad poziomem morza; Nizina Mazowiecka, Nizina Wielkopolska, Nizina Śląska). Pas wyżyn -(zajmuje wysokości między metrów nad poziomem morza; Wyżyna Lubelska, Wyżyna Śląska, Wyżyna Małopolska). Pas kotlin podkarpackich - (wysokości między metrów nad poziomem morza; Kotlina Sandomierska, Kotlina Oświęcimska). Pas polskich gór - (wznoszą się ponad tereny wyżynne, a najwyższy szczyt Polski to Rysy-2499 metrów nad poziomem morza; Karpaty, Sudety, Góry Świętokrzyskie).

18

19 Rzeźba powierzchni została ukształtowana na skutek sił działających we wnętrzu Ziemi i na zewnątrz, tutaj dla Polski to przede wszystkim działalność lodowca, wiatru erozja rzeczna. Jako główne cechy ukształtowania naszego kraju należy wymienić: lokalizacja terenów górskich tylko w południowej części kraju; zajmują około 2,5% powierzchni Polski, występowanie rzeźby polodowcowej na znacznym obszarze Polski- około 80% powierzchni; dla Polski północnej to rzeźba młodoglacjalna, a dla środkowej – rzeźba staroglacjalna, równoleżnikowy układ form rzeźby, na przemian wklęsłych i wypukłych, nachylenie Polski z kierunku południowo wschodniego na północno-zachodni, przewaga terenów nizinnych, do wysokości 300 metrów nad poziom morza-około 90%; średnie wysokości względne dla Polski to 173 metry nad poziom morza.

20 Skały i surowce mineralne

21 Klasyfikacja surowców
1. Energetyczna : Węgiel kamienny- powstał w karbonie; jest to skała osadowa, organiczna pochodzenia roślinnego; powstawał na dnie wielkich jeziorzysk (złoża limniczne), albo w miejscach zalewanych przez morze (para liczne). Węgiel kamienny jest bardziej kaloryczny od węgla brunatnego, ale mniej kaloryczny niż ropa i gaz. 1 GOP (Zagłębie Górnośląskie, Rybnicki Okręg Węglowy); 2 Zagłębie Lubelskie, Bogdanka koło Łęcznej; 3 Zagłębie Dolnośląskie, Wałbrzych (kopalnie zostały zlikwidowane, gdyż eksploatacja była zbyt kosztowna). Węgiel brunatny- pochodzi z trzeciorzędu; jest mało kaloryczny, kruchy, nie nadaje się do transportu; zawiera dużo wody: 1 Zagłębie Bełchatowskie; 2 Zagłębie Konińskie (Koło, Toruń, Turek); 3 Zagłębie Turoszowskie (Turoszów, Bogatynia); 4 Zagłębie Zachodnie (województwo lubuskie).

22 Ropa naftowa- skała w stanie ciekłym, powstała z glonów morskich
Ropa naftowa- skała w stanie ciekłym, powstała z glonów morskich. Jest bardziej kaloryczna od węgla brunatnego i kamiennego. Pierwszą lampę naftową odkrył Ignacy Łukasiewicz. Regiony: Podkarpacie (Jedlicze, Jasło, Krosno), Pobrzeże Bałtyckie (Kamień Pomorski, Karlino, Petrobaltic), Wielkopolska (Gorzów Wielkopolski, Rybaki).Ropa pochodzi z ordowiku. Gaz ziemny- najczęściej towarzyszy ropie naftowej (występują w tych samych miejscach). Gaz suchy występuje na Nizinie Wielkopolskiej. 2. Metaliczne: Rudy żelaza- w Polsce pochodzą z prekambru. Miejsca występowanie: Suwalszczyzna (Wigierski Park Narodowy), Wyżyna Krakowsko- Częstochowska. Rudy miedzi: Zagłębie Legnicko- Głogowskie (Lubin, Bolesławiec, Głogów).

23 3. Ceramiczne: Siarka- powstała w erze kenozoicznej. Występuje w Tarnobrzegu, Grzybowie, Osieku. W Polsce znajdują się  największe zasoby siarki rodzimej na świecie. Wydobywana jest metodą otworową. Służy do produkcji kwasu siarkowego. Sól kamienna- powstała w permie i w trzeciorzędzie. Występowanie: Zagłębie Małopolskie (Wieliczka), Zagłębie Kłodawskie, Zagłębie Kujawskie. Gips- powstał w trzeciorzędzie. Ma zastosowanie w budownictwie, ortopedii, chirurgii. Występowanie: Niecka Nidziańska (Gacki, Pińczów, Szarbków). 4. Skalne: Kreda- powstała w okresie mezozoicznej. Mnóstwo surowców skalnych (granity, bazalty) Polska Południowa. Występowanie: okolice Chełmu.

24

25 Klimat

26 Temperatura Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. W wyższych partiach Sudetów i Karpat występuje klimat górski. Latem temperatura z reguły waha się między 18 °C a 30 °C zależnie od regionu. Średnia temperatura to od 17 °C na wybrzeżu do 19,3 °C na Dolnym Śląsku i w okolicach Tarnowa. Zimą od około 0 °C w Świnoujściu, –1 °C na Nizinie Śląskiej, Ziemi Lubuskiej i wybrzeżu, –3 °C w Warszawie do poniżej –5 °C na Suwalszczyźnie. Średnia roczna temperatura waha się od ponad 9 °C w okolicach Wrocławia, Legnicy i Zielonej Góry do około 6 °C na Suwalszczyźnie.

27

28 Opady Opady roczne wynoszą około 600 mm. Najniższe – około 500 mm – notuje się na Kujawach, co związane jest z położeniem tego obszaru w cieniu opadowym pojezierzy; najwyższe – z wyjątkiem gór – notuje się na środkowej części wybrzeża i na Wyżynie Śląskiej (około 750–800 mm rocznie).

29 Okres wegetacyjny trwa przeciętnie od dni na północnym wschodzie kraju do 235 dni w okolicach Słubic, Głogowa i Wrocławia. Średnio w roku na obszarze Polski występuje od 3 do 5 fal ciepła oraz od 2 do 4 fal chłodu. Obejmują one odpowiednio średnio od 18 do 36 oraz od 13 do 28 dni w roku. Liczba dni z pokrywą śnieżną jest zróżnicowana i wzrasta w miarę przesuwania się na wschód. Na Nizinie Szczecińskiej, Ziemi Lubuskiej i na Nizinie Śląskiej pokrywa śnieżna zalega przez mniej niż 40 dni w roku, w centrum Polski około 60 dni, a na Suwalszczyźnie przez ponad 100 dni. Dni gorące, z temperaturą maksymalną powyżej 25 °C, występują od kwietnia do września, czasem także w październiku. Jest ich od około na wybrzeżu do ponad 40 naPodkarpaciu i Nizinie Śląskiej. Dni upalnych, z temperaturą maksymalną powyżej 30 °C notuje się od 1 na północy do 8 w okolicach Wrocławia, Tarnowa i Słubic.

30 Masy powietrza

31 Wody powierzchniowe i podziemne

32 Do zasobów wodnych Polski należą wody powierzchniowe, czyli rzeki, jeziora, stawy i bagna, a także wody podziemne. Rzeki Największa polską rzeką jest Wisła. Powstaje z połączenia dwóch potoków, Białej i Czarnej Wisełki, które mają swoje źródła w Beskidzie Śląskim. Po przebyciu 1047 km wody Wisły uchodzą do Zatoki Gdańskiej, Po drodze rzeka przyjmuje duże dopływy, takie jak San, Pilica oraz Bug z Narwią. Odra jest krótsza od Wisły i ma 854 km długości, z czego 724 km na terenie Polski. Swoje źródła ma na wysokości 634 km n.p.m. w Górach Odrzańskich leżących w Czechach. Największe dopływy Odry to Warta, Bóbr i Nysa Łużycka. Główne rzeki w Polsce charakteryzuje asymetria dorzeczy. Najdłuższe polskie rzeki - Wisła, Odra, Bug i Warta - płyną w kierunku północnym i północno - zachodnim. Cechą polskich rzek jest śnieżno-deszczowe zasilenie.

33 Jeziorem nazywamy naturalny śródlądowy zbiornik wodny zagłębienie terenu wypełnione wodą, zatrzymaną w swym spływie i niepodlegającą swobodnej wymianie z wodami morskimi. Typy jezior w Polsce Jeziora deltowe - powstają w deltach rzek w wyniku nierównomiernej akumulacji osadów u ujścia rzeki. Gromadzący się materiał odcina fragment dawnej zatoki morskiej, tworząc jezioro. np. jezioro Druzno Jeziora przybrzeżne- powstały ona przez odcięcie mierzejami dawnych zatok Morza Bałtyckiego lub wypełnienie wodami gruntowymi przybrzeżnych zagłębień. Są to jeziora dosyć duże ale o niewielkich głębokościach. np. Gradno i Sarbsko.  Jezioro cyrkowe - zajmujące dno cyrku lodowcowego zwykle koliste, o znacznej głębokości; np. Czarny Staw pod Rysami, Wielki Staw Polski. Jezioro rynnowe – rodzaj jeziora polodowcowego, wypełniającego obniżenie rynny polodowcowej, zazwyczaj długie, wąskie, kręte, głębokie i o stromych brzegach. Często tworzą ciągi, które wyznaczają przebieg dawnych rynien. Jeziora rynnowe tworzyły się zwykle pod lodowcem lub przed czołem lodowca, w wyniku erozji płynących pod lodem rzek lub w wyniku erozji glacjalnej. np. Lednica, Tałty, Nidzkie. Jezioro morenowe - rodzaj jeziora polodowcowego, powstałe w obniżeniu pomiędzy wzniesieniami moren czołowych i obniżeniu moreny dennej. Charakteryzują się dużą powierzchnią, małą głębokością, rozwiniętą linią brzegową i łagodnymi brzegami. np. Śniardwy, Mamry, Niegocin

34 Typy jezior w Polsce Jezioro Jamno
Wody podziemne – wody, zalegające pod powierzchnią Ziemi na różnych głębokościach, powstałe na skutek różnych procesów geologicznych. Powszechne zaopatrzenie w wodę pitną. Typy jezior w Polsce Jezioro przybrzeżne: Jezioro Jamno

35 Jeziora krasowe: Jezioro Koseniec

36 Jeziora rynnowe: Jezioro Hańcza

37 Jeziora deltowe: Jezioro Drózno

38 Wody lecznicze

39 Morze Bałtyckie

40 Morze Bałtyckie - płytkie morze śródlądowe na szelfie kontynentalnym w północnej Europie. Połączone z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie (Sund, Mały i Wielki Bełt) oraz Kattegat i Skagerrak. Za zachodnią granicę Bałtyku właściwego przyjmuje się cieśninę Sund i próg podwodny ciągnący się na głębokości 18–20 m od przylądka Gedser (wyspa Falster) do przylądka Darßer Ort (Darß); na zachód od tej linii znajduje się akwen Bałtyku Zachodniego o powierzchni ok km² nazywany przez Niemców także Ostsee; akwen ten obejmuje m.in. część wód Cieśnin Duńskich (oprócz Małego i Wielkiego Bełtu) a także mniejsze: Alsenbelt, Fehmarnbelt, Langelandsbælt.

41 Charakterystyka Bałtyk nazywany jest morzem śródziemnym północnej Europy, ponieważ ze wszystkich stron jest otoczony lądem, a z Morzem Północnym łączy go jedynie kilka płytkich cieśnin. Położone jest w północnej strefie klimatu umiarkowanego. Oba morza leżą na tym samym szelfie kontynentalnym. rozciągłość południkowa – ok km rozciągłość równoleżnikowa najszersza (przez Zatokę Fińską) – ok. 600 km rozciągłość równoleżnikowa najwęższa (przez Zatokę Botnicką) – 100 km rozciągłość równoleżnikowa poniżej Gotlandii – ok. 250 km

42 Powierzchnia Linia brzegowa
Powierzchnia Bałtyku wraz z Kattegatem wynosi ok km². Bez Kattegatu Bałtyk zajmuje km². Powierzchnia zlewni wynosi km². Objętość morza wynosi km³. Linia brzegowa Linia brzegowa Bałtyku o długości ok km jest mocno rozwinięta i urozmaicona. Składa się na to duża ilość zalewów, zatok, półwyspów oraz wysp i wysepek, szczególnie licznych przy wybrzeżach północnym i zachodnim.

43 Największe zatoki Trzy wybitne rozgałęzienia Bałtyku tworzą wielkie zatoki: Zatoka Botnicka o powierzchni km² Zatoka Fińska o powierzchni km² Zatoka Ryska o powierzchni km². Z innych większych zatok należy wymienić zatoki: Gdańską, Pomorską, Lubecką, Kilońską oraz Zalew Kuroński.

44

45 Większe półwyspy Mierzeja Kurońska – 98 km długości – 0,4 - 4 km szerokości – Litwa / Rosja. Mierzeja Wiślana – 60 km długości – 0,6 - 2 km szerokości – Polska / Rosja Fischland-Darß-Zingst – 45 km długości – 7 km szerokości – Niemcy Mierzeja Helska – 35 km długości – 0,3 – 0,1 – 3 km szerokości - Polska

46 Głębokość Średnia głębokość wynosi 52,3 m, maksymalna – 459 m (Głębia Landsort na północny zachód od Gotlandii). W Kattegacie głębokość maksymalna wynosi 109 m, ze średnią 24 m. Głębia położona najbliżej Polski – Głębia Gdańska – liczy 118 m. Morze Bałtyckie dzieli się na 3 baseny: Basen Bornholmski o maksymalnym zagłębieniu 105 m Basen Gotlandzki o maksymalnym zagłębieniu 459 m Basen Botnicki o maksymalnym zagłębieniu 294 m

47 Zasolenie Ze względu na niskie zasolenie Bałtyk zalicza się do wód słonawych (mezohalinowych) i określa morzem półsłonym. Średnie zasolenie wynosi ok. 7 ‰. Na ogół waha się w granicach od 2 do 12‰, choć zimą zasolenie nie przekracza 7,8‰ w Zatoce Gdańskiej. W Kattegacie i Skagerraku wynosi ok. 20‰, w Bełtach i Zatoce Kilońskiej ok. 15–17‰, przy polskich wybrzeżach ok. 7‰, w Zatoce Puckiej spada do 6,2‰, w Zalewie Wiślanym tylko 1–3‰, w Zatoce Fińskiej i Botnickiej spada do 2‰. Stosunkowo duże różnice zasolenia w Bałtyku występują w kierunku pionowym. Słona woda jako cięższa opada ku dnu basenu. Na przykład w Basenie Bornholmskim przy powierzchni wynosi ok. 7,5‰ a przy dnie, na głębokości 100 m sięga aż 15–18‰. Do Morza Bałtyckiego wpływa około 250 rzek, z których największe to: Wisła, Odra, Newa, Kemi, Niemen, Lule, Gota, Ångerman i Dźwina . Wody te parują w podobnym tempie jak woda akwenu, do którego należy zlewisko. Niskie zasolenie Bałtyku spowodowane jest względnie niskimi temperaturami i związanym z tym mniejszym tempem parowania wody w obszarze szerokości geograficznych akwenu. Przykładem morza, w którym parowanie jest bardzo intensywne i zwiększa zasolenie do ok. 40‰, jest Morze Śródziemne, jak we wszystkich wodach tego zakresu szerokości geograficznej.

48 Gospodarcze znaczenie Morza Bałtyckiego
Przemysł jachtowy Turystyka Surowce mineralne Rybołówstwo

49 Gleby

50 Polska leży w strefie gleb:
brunatnych i bielicowych – około 82 % czarnoziemy – około 1% - powstałe na lessach – Nizina Wielkopolska, Wyżyna Sandomierska, okolice Krakowa Pozostałe grupy gleb zajmują małe powierzchnie: gleby bagienne (około 9%) – gleby słabe, złe, nieurodzajne, powstałe w wyniku nagromadzenia szczątków roślinności bagiennej w warunkach beztlenowych – tereny bagien nad Notecią, Warmią, Wieprzem  mady (około 5%) – powstały na mułach rzecznych, występują w dolinach rzek, na Żuławach Wiślanych czarne ziemie (około 2%) – gleby żyzne, urodzajne, powstałe na terenach zabagnionych, ich czarne zabarwienie spowodowane jest duża zawartością próchnicy – okolice Wrocławia, Kujawy rędziny (około 1%) – gleby dość urodzajne, powstałe na skałach węglowych – Niecka Nidy, Polesie Lubelskie

51 Dobre gleby w Polsce układają się w dwa pasy:
Inne gleby:  gleby górskie ( Karpaty, Sudety) gleby zdegradowane przez człowieka i przemysł (okręgi przemysłowe, aglomeracje miejskie) Dobre gleby w Polsce układają się w dwa pasy:  równoleżnikowy – od Wyżyny Lubelskiej po Nizinę Śląską południkowy – od Niziny Śląskiej w kierunku północno-wschodnim do Żuław i Warmii  Gleby ulęgają degradacji na skutek: erozji wodnej – wymywanie erozji eolicznej – wywiewanie zatrucie metalami ciężkimi i substancjami toksycznymi zatrucie chemia roślinna Stepowienie przesuszanie

52

53 Gleba bielicowa

54 Gleba brunatna

55 Czarnoziemy

56 Mady

57 Rędziny

58 Gleby górskie

59 Proces glebotwórczy

60 Główne typy gleb

61 Roślinność i świat zwierząt

62 Las w Białowieskim Parku Narodowym
Szata roślinna Polski - wszelkie zbiorowiska roślinne (roślinność) oraz gatunki roślin (flora) występujące na terenie Polski współcześnie oraz w przeszłości. Szata roślinna jest układem dynamicznym, zależnym od przekształceń środowiska. Od wielu wieków i współcześnie czynnikiem determinującym przeobrażenia szaty roślinnej i decydującym o jej wyglądzie jest działalność człowieka (antropopresja). W efekcie, mimo iż w podziale strefowym układów roślinności ziemie polskie znajdują się niemal w całości w strefie lasów zrzucających liście na zimę, tylko niewielka część Polski pokryta jest przez tego rodzaju zbiorowiska. Las w Białowieskim Parku Narodowym

63 Flora Polski W granicach Polski stwierdzono dotychczas występowanie blisko rodzimych i trwale zadomowionych taksonów w randze gatunku i podgatunku roślin okrytonasiennych Magnoli ophyta. Występuje tu poza tym 67 gatunków paprotników Pteridophyta, 910 gatunków mszaków Bryophyta, gatunków zielenic Chlorophyta, 25 gatunków ramienic i 39 gatunków krasnorostów Rhodophyta. Uznany za wymarły w Polsce koślaczek stożkowaty, odnaleziony został ponownie w 2009

64 Roślinność Polski Niewielkie powierzchnie w Polsce zajmują pierwotne i naturalne fitocenozy. Są to fragmenty lasów (części Puszczy Białowieskiej, niektóre lasy rezerwatowe, trudnodostępne lasy bagienne), dobrze zachowane mokradła i jeziora, roślinność wysokogórska. Dużą powierzchnię zajmują półnaturalne zbiorowiska leśne i łąkowe. Pozostałą powierzchnię pokrywy roślinnej stanowią zespoły synantropijne: segetalne (związane z terenami upraw) oraz ruderalne (związane z przestrzeniami zurbanizowanymi). Roślinność w Polsce badana i klasyfikowana jest zgodnie z metodologią francusko-szwajcarskiej szkoły fitosocjalistycznej (zwanej też środkowo-europejską). Zgodnie z założeniami tej szkoły opracowana została lista zbiorowisk roślinnościowych Polski. Wraz z akcesją do Unii Europejskiej do praktyki weszła też inna klasyfikacja roślinności – wypracowana w ramach programu CORINE klasyfikacja siedlisk przyrodniczych stosowana do wyznaczania obszarów naturalnych

65 Najstarsze drzewo w Polsce i przedstawiciel gatunku o długich tradycjach ochrony w Polsce – cis pospolity z Henrykowa Lubańskiego

66 Ogród Botaniczny w Krakowie

67 Roślinność potencjalna w Polsce jest dość dobrze opisana wskutek kartowania wykonanego w latach przez zespół naukowców pod przewodnictwem prof. Władysława Matuszkiewicza. Owocem badań była mapa roślinności potencjalnej Polski w skali 1:300 000. Zgodnie z tym opracowaniem na terenie Polski następująco kształtuje się układ głównych typów roślinności potencjalnej: żyzne lasy liściaste z klasy Querco–Fagetea – 58,1% (w tym 13,6% powierzchni kraju to siedliska lasów bukowych, 41,6% lasy dębowo-grabowe, 2,9% ciepłolubne dąbrowy) ubogie lasy liściaste, kwaśne dąbrowy z klasy Quercetea robori- petraeae – 5,2% lasy mieszane i bory iglaste z klasy Vaccinio–Piceetea – 25,3% (13,9% bory mieszane, 10,2% bory sosnowe i 1,2% bory świerkowe) roślinność gleb hydrogenicznych (łęgowa i bagienna) – 10,9% inne zbiorowiska – 0,5%.

68 Świat zwierzęcy Rozmieszczenie fauny na terytorium Polski ma ścisły związek z rzeźba terenu, klimatem, przeszłością geologiczną oraz formacjami roślinnymi, które występują w zróżnicowanej ilości na obszarze całego kraju. Badając faunę Polski warto zwrócić uwagę na przynależność poszczególnych gatunków zwierząt do określonych klasyfikacji zoogeograficznych.

69 Podział całej Ziemi na tzw
Podział całej Ziemi na tzw. krainy zoogeograficzne wprowadził w roku Philip L. Sclater, przy czym nowo poznane gatunki zwierząt włączano w poszczególne krainy przez kolejne lata. Obecnie wyróżnia się cztery królestwa zoogeograficzne, zwane też państwami. Każde królestwo dzieli się na krainy, zaś każda kraina została podzielona na dzielnice.  Na kuli ziemskiej wyodrębnia się następujące królestwa zoogeograficzne, których nazwy są ściśle powiązane z położeniem geograficznym: królestwo Arktogea, na które składają się krainy: kraina holarktyczna, która obejmuje następujące dzielnice: arktyczna, kanadyjska, sonorska, europejsko-syberyjska, pustyń, mandżurska, tybetańsko-chińska, śródziemnomorska, saharyjsko- arabska, kraina orientalna, obejmująca dzielnice: indyjską, indochińską, kraina etiopska obejmująca dzielnicę wschodnioafrykańską i zachodnioafrykańską

70 królestwo Neogea; wyróżniono tutaj  krainę neotropikalną z dzielnicami: pampy-stepów, lasów i sawanny, wilgotnych lasów równikowych, królestwo Notogea z krainą australijską (fauna i flora odmienna od reszty globu ze względu na izolację przez długie lata w przeszłości geologicznej kontynentu), królestwo Antarktis obejmujące lądy Antarktydy.

71 Zwierzęta Chronione w Polsce

72

73


Pobierz ppt "Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski"

Podobne prezentacje


Reklamy Google