Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Kultury wg Margaret Mead (typy procesów nabywania kultury)

Podobne prezentacje


Prezentacja na temat: "Kultury wg Margaret Mead (typy procesów nabywania kultury)"— Zapis prezentacji:

1 Kultury wg Margaret Mead (typy procesów nabywania kultury)
Socjologia kultury, 5LBD i 5 LBD-GK

2 Pochodzenie kultury w sensie filo- i ontogenetycznym
„…kultura wywodzi się z natury w wymiarze filogenetycznym (gatunkowym; z gr. file – gatunek, ród i genesis – pochodzenie). Nie można przyznać jej innego uchwytnego empirycznie źródła w sferze teorii wolnej od metafizycznych założeń. Jednakże w wymiarze ontogenetycznym (jednostkowym; z gr. on, ontos – byt) […] kultura nie może być wyprowadzona wprost z natury. Między jednostkowym ludzkim bytem a jego genetycznymi podstawami leży historyczna akumulacja rezultatów zbiorowej twórczości i recepcji wytworzonych wartości, znaczeń i przedmiotów” W Socjologii kultury Antonina Kłoskowska podkreśla: „Zgodnie z przyjętym tu stanowiskiem, zarówno zewnętrzne działania, układające się w odkryte wzory kultury, jak i ich świadomościowa strona związane są nierozłącznie z materialnymi, fizycznymi zjawiskami bytu”. Ruth Benedict, Wzory kultury: „Na początku bóg dał każdemu ludowi po glinianym kubku, aby pił z niego wodę życia…”

3 Koncepcje powstania i nabywania kultury w procesie filogenetycznym
Kultura jako środek przystosowania się człowieka do środowiska (z polskich socjologów np. Kazimierz Kelles-Krauz; marksizm) Kultura jako środek zaspokajania potrzeb (funkcjonalizm, np. Bronisław Malinowski) Kultura jako sposób opanowania popędów (Zygmunt Freud) Kultura jako efekt zabawy (Johann Huizinga) Kultura jako konsekwencja pragnienia naśladowania (René Girard) Kultura jako kompensacja wad i ułomności człowieka (Jan Jakub Rousseau)

4 Socjalizacja a wychowanie
Socjalizacja – wszelkie oddziaływania i działania człowieka sprawiające, że z istotny biologicznej staje się człowiekiem w sensie ścisłym; istotne są wpływy otoczenia, ale i jednostkowa aktywność, zwłaszcza w socjalizacji wtórnej Wychowanie (proces wprowadzania jednostki w kulturę za sprawą głównie działań intencjonalnych

5 Typologia procesów nabywania kultury
Kryteria: Stopień przymusu (w jaki sposób są przekazywane, czy z oczekiwaniem bezwzględnego posłuszeństwa, czy nie) Treść przekazywanych wzorów i wartości (ich obecność, hierarchia; zakres obowiązujących: wszystkie czy wybrane?) Trwałość nabywanych wzorów (czy są honorowane, realizowane okresowo, czy też są trwałe, w jakim zakresie trwałe: incydentalnie czy na co dzień?) Stopień funkcjonalności nabywanych wzorów (jakim celom służą, czy czemuś rzeczywiście istotnemu, czy nie – tak w odniesieniu do otoczenia, jak i samych nosicieli wzorów?; jak ocenić, czy to, czemu służą, jest z punktu widzenia jednostek, grup, społeczeństw istotne, czy nie?)

6 Kultura postfiguratywna
Stopień przymusu (wysoki; nierespektowanie obowiązujących wartości, niehonorowanie obowiązujących norm grozi poważnymi sankcjami, z relegowaniem z grupy, a nawet unicestwieniem) Treść przekazywanych wzorów i wartości (zapewne różne składowe, różnie uporządkowane, ale też – zwłaszcza w społeczeństwach pierwotnych – z wymogiem honorowania wszystkich lub znakomitej większości wartości i norm) Trwałość nabywanych wzorów (obowiązują permanentnie, są nieomal niezmienne, zmiana bowiem podważa to, co uznaje się za fundament, jest więc zła; obowiązuje nastawienie na przeszłość) Stopień funkcjonalności nabywanych wzorów (jak w przypadku efektów realizowanych w procesie kształcenia wyznaczonym przez Krajowe Ramy Kwalifikacji i wcześniejsze programy, wzory te obejmują: wiedzę, umiejętności, kompetencje społeczno-moralne; instrumentalność łączy się z autotelicznością)

7 Kultura postfiguratywna
Dlaczego kultura czy też typ nabywania kultury postfiguratywny? Od łac. figurare - formować, kształtować oraz post - po kimś, po czymś – tu: dziedziczyć coś ukształtowanego, dziedziczyć coś po kimś); postfiguratywny oznacza więc oparty na autorytecie przodków, ich wiedzy To oni są autorytetami (zwłaszcza dziadkowie, ale także rodzice) z racji posiadanego doświadczenia – w pełni lub prawie w pełni funkcjonalnego Dzieci czerpią wszelką kulturę od swych przodków, aby bowiem nauczyć się obowiązujących reguł „gry”, muszą zasięgnąć języka u tych, którzy już od dawna te reguły stosują, w tę „grę” grają Kres tej kultury a pojawienie się pisma, zwłaszcza druku…

8 Kultura postfiguratywna
Kultura postfiguratywna, pozornie niezmienna, może i ulega powolnym zmianom – choćby wskutek wymiany z przedstawicielami innych kultur; zmiany te są jednak adaptowane, stają się częścią tradycji, „starej” kultury, służą „starej” kulturze… Zob. komórka dla muzułmanina! „W pamięci komórki (firmy Enmac) znajduje się pełny tekst Koranu i innych świętych dla muzułmanów ksiąg. Na dodatek jest też aplikacja, która tłumaczy teksty na 29 języków - w tym polski. Jest też kompas, który wskazuje muzułmaninowi kierunek do Mekki. Zawsze może więc przybrać właściwą pozycję, gdy zamierza się modlić. Ma też ciekawą opcję automatycznego przełączania się na cichy tryb pracy w godzinach muzułmańskich modlitw”

9 Kultura postfiguratywna
Bywa, że nawet na emigracji mniejszość etniczna, tym samym kulturowa okopuje się na dotychczasowych „pozycjach”, choć gospodarze widzieliby ją zintegrowaną Bywa, że mniejszość religijna trwa przy swoim systemie wartości, norm, wzorców zachowań – przekonana, że to jedyny słuszny system, a jej rola polega na pełnieniu misji – nawet na emigracji

10 Kultura kofiguratywna
Stopień przymusu (zależy od tego, czy ktoś chce dostosować się do nowych warunków, czy też nie; kto nie chce, kto nie musi – nie będzie odczuwał nowej kultury jako przymusu; będzie nadal tkwił w kulturze postfiguratywnej; kto jednak nie chce pozostać na marginesie – będzie czuł presję nowej kultury; może być też nacisk władz – zob. burki) Treść przekazywanych wzorów i wartości (jeszcze bogatszy system wartości i norm, ale też z pewnym kanonem i często sporym marginesem wartości i norm zindywidualizowanych, a nawet nie wyznaczonych ze względu na złożoność sytuacji) Trwałość nabywanych wzorów (nie są tak trwałe, jak w kulturze postfiguratywnej; proces wychowania instytucjonalizuje się: szkoły, placówki kultury; odrywa się od przodków, opiekunów) Stopień funkcjonalności nabywanych wzorów (ze względu na dużą dynamikę rzeczywistości i potrzeb domagających się zaspokojenia, instrumentalność bywa w konflikcie z autotelicznością; cel uświęca środki)

11 Kultura kofiguratywna
Dlaczego kultura czy też typ jej nabywania kofiguratywny? Bo oparty na autorytecie rówieśników (łac. co/ko = współ, razem, łącznie; tu: czerpać to, co kształtowane przez innych), ich wiedzy, zakorzenieniu w kulturze, do której się aspiruje Ta kultura, ten typ nabywania kultury jest typowy dla społeczności imigrantów wszelkiej maści, dla czasów gwałtownych zmian, kształtowania się nowych typów społeczeństw; znamionuje ją stopniowa marginalizacja lub umniejszanie znaczenia przodków i ich przekazów Rówieśnicy czerpią kulturę od siebie wzajem (zwłaszcza średnie pokolenie i młodsi), bo to są pokolenia pozostające „w grze”, a przecież chodzi o to, by do tej gry wejść i w niej pozostać (tak myślą mniejszości narodowe, tak chcą ci, którzy przenieśli się ze wsi, miasteczka do miasta…)

12 Durkheima koncepcja anomii
Anomia to stan, w którym system normatywny traci koherencję, ulega dezintegracji, zamienia się w chaos. Drogowskazy działania – celów i środków – stają się nieostre, niejednoznaczne. „Ludzie tracą poczucie, co jest dobre, a co złe, co godne, co niegodne, do czego należy dążyć, a czego unikać, jakie metody są dozwolone, a jakie zakazane”; Anomia to „stan [względnego] zaniku norm społecznych, względnego, bo po prawdzie to stan „poczucia niezwiązania istniejącymi normami”, „dezorientacji normatywnej” Anomii sprzyjają „silne wstrząsy społeczne (wojna, gwałtowna industrializacja, kapitalizm, które osłabiają i rozbijają dotychczasowe mechanizmy życia społecznego i instytucje kontroli”

13 Kultura prefiguratywna
Stopień przymusu (pytanie – czy można nie czuć przymusu kultury „nowej”?; co jest tą kulturą? kto czuje presję kultury „nowej”?) Treść przekazywanych wzorów i wartości (o ile w kulturze postfiguratywnej były nimi treści ustalone, pozostające w gestii przodków, w kulturze kofiguratywnej treści posiadane przez innych, o tyle w kulturze prefiguratywnej treści kultury są czymś potencjalnym; nie są ich rezerwuarem ani starsi, ani inni, są nim młodzi, którym przychodzi mierzyć się z rzeczywistością in statu nascendi, w stanie permanentnego stawania się, powstawania) Trwałość nabywanych wzorów (proponowane rozwiązania, wzory, są tymczasowe; o dzisiejszym społeczeństwie mówi się – Ulrich Beck – że jest społeczeństwem ryzyka, a nawet światowego ryzyka) Stopień funkcjonalności nabywanych wzorów (czy można mówić o wzorach i ich funkcjonalności, skoro mamy do czynienia z permanentną zmianą?)

14 Kultura prefiguratywna
Dlaczego kultura bądź typ jej nabywania prefiguratywny? Bo teraz za przewodników, za autorytet mogą uchodzić nie przodkowie, nie rówieśnicy, ale młodzi jako tacy Państwa rodzice, dziadkowie mogą się od Was uczyć, mogą na Was polegać, a nie dyktować Wam podstawowe rozwiązania. Oni (schodzący ze sceny dziejowej), wpatrują się w Was!

15 Współczesna kultura To konglomerat wszystkich typów kultur wyróżnionych przez Margaret Mead ze względu na proces jej enkulturacji… Przykład społeczeństwa polskiego (radiomaryjni – postfiguratywni, ruchy liberalno-feministyczne, osoby innych niż najliczniej reprezentowana orientacji seksualnych i ich postulaty - prefiguratywni, wreszcie tzw. środek społeczeństwa, umiarkowani – kofiguratywni) Przykład młodego pokolenia i jego kultury w zależności od sytuacji (zob. firma MobilTouch)

16 Tożsamość kulturowa Socjalizacja jest narzędziem rozwoju poczucia jednostkowej tożsamości DEF. Tożsamość to „układ autodefinicji jednostki jako aktora społecznego”. Dwa rodzaje tożsamości: osobowa (poczucie ciągłości jaźni, własnego istnienia) społeczna (poczucie zajmowania określonego miejsca w świecie społecznym, pełnienia określonych ról ) Tożsamość społeczna ulega konwersjom, przy zachowaniu ciągłości tożsamości osobowej; ma charakter interpersonalny (Elżbieta Hałas), negocjowalny i zmienny; zmiana tożsamości to zmiana sposobu definiowania siebie, swej grupy odniesienia i swojego systemu ról. Tożsamość kulturowa: „to samookreślenie się wobec pewnych elementów rzeczywistości symbolicznej, czyli po prostu kultury, pozwalające odróżnić siebie od innych, a także swoich od obcych” Tożsamość społeczno-kulturowa: „to (…) indywidualny stosunek do własnej grupy oraz jej symboliki kulturowej”, dzięki czemu jednostka zyskuje poczucie sensu, stabilizacji, możliwość przewidywania oczekiwań, zachowań, sankcji itd.


Pobierz ppt "Kultury wg Margaret Mead (typy procesów nabywania kultury)"

Podobne prezentacje


Reklamy Google