Nauka administracji wykłady.

Prezentacja na temat: "Nauka administracji wykłady."— Zapis prezentacji:

1 Nauka administracji wykłady

2 Podręcznik podstawowy

3 Podręczniki zalecane

4 Triada nauk administracyjnych
Prawo administracyjne Nauka administracji Polityka administracyjna

5 Pochodzenie terminu administracja
Termin administracja pochodzi od łacińskiego czasownika ministrare (służyć), a ten prawdopodobnie od rzeczownika manus, czyli ręka. Wzmocnienie czasownika ministrare przedrostkiem ad dodatkowo podkreśliło celowy i wykonawczy charakter tego działania (w prawie rzymskim administrare znaczyło zarządzać czymś, a w wiekach XII i XIII, kiedy kształtował się język prawny Europy, termin administratio oznaczał głównie zarządzanie cudzym majątkiem). Administracja zawsze zatem oznacza pewną służbę czy działalność wykonawczą, wykonywaną na rzecz kogoś czy czegoś ważniejszego. W przypadku administracji publicznej chodzi o służbę na rzecz władzy politycznej, czyli w ostateczności – w demokratycznych państwach prawnych – o służbę na rzecz dobra wspólnego/powszechnego/interesu publicznego i służbę prawu. J. Supernat

6 Prekursorzy współczesnej administracji
W polityce wewnętrznej Rzymu duże znaczenie uzyskali wyzwoleńcy cesarza. Klaudiusz powierzał im ważne stanowiska w administracji państwowej. Zorganizował także kancelarię cesarską i usprawnił system podatkowy. Cesarz Klaudiusz ( 10 r. p.n.e. – 54 r. n.e.

7 Pojęcie administracji publicznej
Lorenz von Stein (ur. 18 listopada 1815 w Eckernförde zm. 23 września 1890 w Wiedniu) – niemiecki ekonomista, socjolog i naukowiec, zajmujący się zagadnieniami administracji publicznej. Połączył charakterystykę rzeczywistej administracji z polityką i ekonomią państwa. Doszedł on do wniosku, iż administracja zajmuje znaczną część działalności państwa z wyjątkiem działalności ustawodawczej i sądowniczej ( negatywna definicja administracji ). Prezentuje on cechy które łączą wszystkie podmioty administracji a także opisuje konkretne jej podmioty. Lorenz von Stein

8 Pojęcie administracji publicznej
Michał Kulesza Hubert Izdebski Przez administrację publiczną rozumie się zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.

9 Pojęcie administracji publicznej
Administracja publiczna jest to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego, zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach. Jan Boć

10 Administrowanie Administrowanie to przede wszystkim spokojne, wolne od pośpiechu i nieustannych konfliktów załatwianie rozmaitych spraw Woodrow Wilson ( 1856 – 1924 )

11 Cechy administracji Działanie na podstawie prawa;
Wykonywanie zadań publicznych; Działanie w imieniu państwa lub wspólnoty samorządowej; Ścisły związek z działalnością państwa; Możliwość korzystania z władztwa państwowego; Wykonywanie zadań w swoistych prawnych formach działania ( akt administracyjny = decyzja administracyjna ); Bezosobowy charakter kompetencji ( kompetencje przysługują konkretnym organom lub podmiotom administrującym, a nie osobom pełniącym takie funkcje ); Wykonywanie zadań publicznych w celu zaspokajania potrzeb obywateli, a nie w celu osiągania zysku ( co nie wyklucza odpłatności świadczeń administracji ).

12 Organizacja administracji
Administracja Publiczna Prywatna

13 System organizacyjny administracji publicznej
Administracja publiczna w Rzeczypospolitej Polskiej składa się z trzech podstawowych segmentów: administracja państwowa rządowa ; administracja państwowa nierządowa; administracja samorządowa.

14 Administracja rządowa
Administracja rządowa jest to układ organizacyjno- funkcjonalny o jednolitym, relatywnie scentralizowanym charakterze, który realizuje zadania publiczne za które odpowiedzialność ponosi rząd, i który pośrednio lub bezpośrednio podlega Radzie Ministrów (art. 146 ust. 3 Konstytucji: Rada Ministrów kieruje administracją rządową). W jego skład wchodzą podmioty odpowiadające następującym przesłankom: wykonywanie funkcji administracji publicznej podejmowanie działań w formach prawnych właściwych organom administracyjnym, w tym w formach władczych oparcie funkcjonowania na finansowym i majątkowym zasobie państwowym pozostawanie w układzie organizacyjno-funkcjonalnym pod-danym kierownictwu Rady Ministrów J. Jagielski; cyt. za. J. Supernatem

15 Wskazanym przesłankom odpowiadają trzy grupy podmiotów:
organy i urzędy administracyjne (trzon administracji rządowej) agencje rządowe inne niż centralne organy administracji rządowej: agencje – spółki kapitałowe (na przykład Agencja Rozwoju Gospodarczego czy Krajowa Agencja Poszanowania Energii) agencje – państwowe osoby prawne (na przykład Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa czy Agencja Mienia Wojskowego) państwowe jednostki organizacyjne: na przykład Zakład Ubezpieczeń Społecznych czy zakład karny. Cyt. za J. Supernatem

16 Organy i urzędy administracyjne (trzon administracji rządowej)
Organy bezpośrednio rządowego szczebla: Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie, przewodniczący określonych w ustawach komitetów (na przykład Komitetu Badań Naukowych czy Komitetu Integracji Europejskiej), podległe tym organom urzędy (ministerstwa itd.). Cyt. za J. Supernatem

17 Centralne organy administracji rządowej i podlegle im urzędy, między innymi:
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szef Agencji Wywiadu, Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, Prezes Głównego Urzędu Miar.

18 Terenowe organy administracji rządowej:
wojewoda (wraz z kierownikami zespolonych służb, in-spekcji i straży działających pod jego zwierzchnictwem: Służby Ochrony Zabytków, Inspekcji Weterynaryjnej, Państwowej Straży Pożarnej itd.) organy administracji niezespolonej (dyrektor izby skar-bowej, naczelnik urzędu skarbowego, dyrektor urzędu statystycznego, dyrektor urzędu morskiego itd.) Organy o charakterze pomocniczym i opiniodawczo-doradczym działające na rzecz organów o charakterze decydującym (Rada Statystyki, Rada Działalności Pożytku Publicznego, Rada Telekomunikacji itd.)

19 Administracja państwowa
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, organy Najwyższej Izby Kontroli, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Sądownictwa, organy Narodowego Banku Polskiego, w tym Krajowa Rada Polityki Pieniężnej, centralne organy administracji podległe Sejmowi (Główny Inspektor Pracy, Główny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Rada do Spraw Uchodźców) urzędy wspomnianych organów (Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, itd.), administracja (kancelarie) Sejmu i Senatu. Cyt. za J. Supernatem

20 Administracja samorządowa
administracja samorządu terytorialnego, administracja samorządu zawodowego.

21 administracja bezpośrednia, administrację pośrednia,
W innym ujęciu na system organizacyjny administracji publicznej składają się następujące trzy podstawowe segmenty: administracja bezpośrednia, administrację pośrednia, prywatnoprawnie zorganizowana administracja publiczna. Cyt. za J. Supernatem

22 Administrację bezpośrednią stanowią państwowe organy administracji publicznej (administracja bezpośrednia nie obej-muje zatem organów samorządowych), przy czym w definicji J. Bocia (państwowy) organ administracji publicznej to „człowiek (lub grupa ludzi w przypadku organu kolegialnego): 1) znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa [...], 2) powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego i ze skutkami właściwymi temu prawu, 3) działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji”. Organ administracji jest immanentną częścią państwa i nie posiada odrębnej od niego podmiotowości prawnej. Nie może być zatem traktowany jako podmiot od państwa samodzielny, któremu mogłyby przysługiwać wobec państwa jakieś prawa lub obowiązki.

23 Administrację pośrednią stanowią te podmioty, które są w sensie prawnym samodzielne i które posiadają odrębną od państwa podmiotowość prawną, a nawet własną odrębną osobowość prawną. W odróżnieniu od organów administracji tworzących administrację bezpośrednią podmioty wchodzące w skład administracji pośredniej są podmiotami zdecentralizowanymi, którym przysługuje określony zakres prawnie chronionej samodzielności. Ich typowymi przykładami są: korporacje publicznoprawne, czyli samorząd (przede wszystkim samorząd terytorialny) zakłady publiczne (są nimi między innymi szkoły, w tym szkoły wyższe, a także Zakład Ubezpieczeń Społecznych) fundacje prawa publicznego (należy do nich Zakład Narodowy imienia Ossolińskich)

24 Prywatnoprawnie zorganizowaną administrację publiczną tworzą podmioty zorganizowane w formach prawa prywatnego, czyli podmioty, których forma organizacyjno-prawna oparta jest na przepisach prawa cywilnego i handlowego. Należą do nich agencje – spółki kapitałowe, agencje – państwowe osoby prawne (agencje nie będące centralnymi organami administracji rządowej) oraz fundacje prawa prywatnego. Podmioty te są w sensie organizacyjnym i funkcjonalnym częścią administracji publicznej, gdyż zostały powołane (najczęściej drogą ustawową) do wykonywania jej zadań, w tym w formach władczych. Niemniej jednak ich organizacja odbiega od organizacji pozostałych podmiotów administracji publicznej, jako że w ich przypadku w tym zakresie podstawową rolę od-grywa prawo prywatne.

25 Administracja regulacyjna
Osobno warto jeszcze przedstawić pojęcie administracji regulacyjnej. Administrację tę, tak jak administrację w ogóle, można rozumieć w sposób przedmiotowy lub podmiotowy (w konsekwencji także przedmiotowo-podmiotowy).

26 Przedmiotowo rozumiana administracja regulacyjna oznacza w ogólnym przypadku wszelkie administracyjno-prawne sposoby wpływania na rynek (społeczną gospodarkę rynkową) przez państwo. W konkretnym przypadku, tutaj ważniejszym, oznacza specyficzne działania specjalnie utworzonych organów regulacyjnych, do których to działań można za Markiem Szydło zaliczyć: dopuszczanie do działalności gospodarczej, ustanawianie praw wyłącznych i szczególnych, regulację świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym, zapewnianie dostępu do sieci, regulację cen, rachunkowość regulacyjną oraz ochronę dóbr policyjnych. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku administracyjne działania regulacyjne polegają na wpływaniu na rynek za pomocą instrumentów, których jurydycznym wyrazem jest stanowienie norm prawnych i ich władcze stosowanie. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej powoduje, że krajowa regulacja ma w dużym zakresie charakter wykonawczy i/lub komplementarny wobec unijnego porządku pra-wnego. Tak jak w pozostałych państwach Unii Europejskiej, regulacja w Polsce po-dejmowana jest w następstwie liberalizacji i prywatyzacji sektorów infrastrukturalnych, czyli sektorów, w których działalność gospodarcza (świadczenie usług użyteczności pu-blicznej) prowadzona jest przy wykorzystaniu określonej sieci infrastrukturalnej: teleko-munikacyjnej, elektroenergetycznej, kolejowej, lotniczej, pocztowej oraz wodociągowo-kanalizacyjnej.

27 Funkcje i cele regulacji realizuje podmiotowo rozumiana administracja regulacyjna (chociaż także inne podmioty), którą tworzą przede wszystkim specjalne organy regulacyjne (administracja regulacyjna sensu stricto). Ich tworzenie w państwach Unii Europejskiej ma swój początek w latach osiemdziesiątych XX wieku, kiedy Unia Europejska rozpoczęła w odniesieniu do sektorów infrastrukturalnych program liberalizacji i rozwoju wspólnego rynku. Realizując ten program, Komisja Europejska oraz Parlament Europejski i Rada wydały liczne dyrektywy (rzadziej rozporządzenia) sektorowe normujące warunki efektywnego i konkurencyjnego funkcjonowania sektorów infrastrukturalnych. Ich praktyczna realizacja – zgodnie z zasadą zdecentralizowanego stosowania prawa unijnego – należy głównie do specjalnie w tym celu powołanych krajowych organów regulacyjnych. W Polsce są to obecnie: Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej Prezes Urzędu Regulacji Energetyki Prezes Urzędu Transportu Kolejowego Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego

28 Postacie administracji
Administracja władcza Administracja niewładcza

29 Sankcja administracyjna
Sankcja administracyjna to pewna dolegliwość, niekorzystny, ujemny skutek dla podmiotu, który nie wykonuje nałożonych nań w normie prawnej obowiązków albo narusza obowiązującą generalnie normą prawną.

30 Rodzaje sankcji administracyjnych
Administracyjna sankcja karna; Administracyjna sankcja egzekucyjna.

31 Administracyjna sankcja karna
Administracyjna sankcja karna towarzyszy wykroczeniu administracyjnemu, do którego dochodzi przy okazji naruszenia norm administracyjnych zakazujących określonego zachowania. Zalicza się do nich: sankcje dyscyplinarne, sankcje służbowe kary administracyjne Art Kto: nie przestrzega wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych określonych w art. 27 ust. 4, art. 33 ust. 3 i 4 oraz art , a także wymagań w tym zakresie określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 50 ust. 1 i art. 51 oraz na podstawie przepisów wymienionych w art. 50 ust. 2, 2) wprowadza do obrotu jako żywność produkt niebędący żywnością, 3) nie wycofuje z obrotu środka spożywczego szkodliwego dla zdrowia lub życia człowieka, środka spożywczego zepsutego oraz środka spożywczego zafałszowanego wbrew decyzji organu urzędowej kontroli żywności, 4) rozpoczyna działalność gospodarczą w zakresie produkcji lub obrotu żywnością bez złożenia wniosku o zarejestrowanie zakładu lub uzyskania decyzji o zatwierdzeniu zakładu w trybie i na zasadach określonych w rozporządzeniu nr 852/2004 oraz w art. 63, 5) produkuje lub wprowadza do obrotu żywność w zakresie niezgodnym z decyzją o zatwierdzeniu zakładu, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 2, 6) prowadzi działalność w zakresie produkcji lub obrotu żywnością wbrew decyzji o cofnięciu zatwierdzenia zakładu, o której mowa w art. 66 ust. 1, 7) utrudnia lub uniemożliwia przeprowadzenie urzędowej kontroli żywności, podlega karze pieniężnej w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1: pkt 1 lub 3 - wysokość kary pieniężnej może być wymierzona do pięciokrotnej wartości zakwestionowanej ilości środka spożywczego; 2) pkt 4 - wysokość kary pieniężnej może być wymierzona do pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Ustawa z dnia 28 października 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia ( Dz. U. Nr 171, poz )

32 Administracyjna sankcja egzekucyjna
Administracyjna sankcja egzekucyjna zabezpiecza wykonanie szeregu obowiązków administracyjnych, które ustalone są w aktach prawnych, głównie w formie nakazów określonego zachowania się. Do tego typu norm zalicza się całą procedurę egzekucji orzeczeń administracyjnych

33 Funkcje administracji publicznej
Funkcja porządkowo - reglamentacyjna związana z ochroną porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego. Zwana czasem po prostu reglamentacyjną, dotyczącą regulowania życia obywateli (np. kodeksem drogowym). Funkcja świadcząca, czyli świadczenia usług publicznych lub ich świadczenia za pośrednictwem instytucji świadczących, należących do sektora publicznego (przedsiębiorstw użyteczności publicznej i zakładów administracyjnych. W ramach tej funkcji organy administracji publicznej zaspokajają potrzeby społeczne, np. utrzymując szpitale. Funkcja regulatora rozwoju gospodarczego przejawiającej się w zastosowaniu klasycznych instrumentów policyjnych i reglamentacyjnych w postacie zezwoleń, kontyngentów, ceł, a także udziale państwa w zarządzaniu gospodarką narodową. Administracja publiczna może nie tylko ingerować w życie gospodarcze (interwencjonizm), ale i samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą (etatyzm). Funkcja organizatorska, w ramach której organy administracji podejmują działania twórcze, samodzielne i kreatywne, np. gdy urzędnicy gminni starają się zdobyć fundusze unijne. Funkcja wykonawcza, polegająca na wykonywaniu przepisów. Organy i instytucje administracji muszą przestrzegać prawa, zgodnie z konstytucyjnymi zasadami legalizmu, państwa prawa, państwa praworządnego. Wykonywanie prawa ma miejsce nie tylko w ramach prawa administracyjnego materialnego (gdy urzędnik w sposób władczy reguluje prawa i obowiązki obywateli), ale i na gruncie prawa proceduralnego (gdy organ wydaje decyzję administracyjną na podstawie przepisów Kodeksu Postępowania Administracyjnego ). Czasem urzędnicy mogą opierać swoje decyzje na podstawie uznania administracyjnego (swobodnego uznania). Funkcja kontrolno - nadzorcza, w ramach której państwo kontroluje i nadzoruje obywateli, np. stowarzyszenia. Funkcja prognostyczno - planistyczna, dzięki której władza publiczna formułuje, np. prognozy wzrostu zanieczyszczenia środowiska naturalnego.