dr hab. Adriana Schetz IF US

Prezentacja na temat: "dr hab. Adriana Schetz IF US"— Zapis prezentacji:

1 dr hab. Adriana Schetz IF US
Świadomość dr hab. Adriana Schetz IF US

2 Trudności definicyjne
Świadomość może być rozumiana jako: Przytomność czyli „stan gotowości układu nerwowego do odbierania bodźców ze środowiska” (ang. consciousness jako przytomność), (Pąchalska 2007, s. 235); Stan zdawania sobie sprawy z tego, że jest się przytomnym (ang. consciousenss jako świadomość, albo ang. awareness); „Consciousness is the awareness of being aware” (Kolb, Whishaw 2003, s. 602).

3 Przytomność a świadomość
Przytomność w sensie medycznym: Badanie pacjenta pod kątem tego czy rozumie pytania i polecenia; czyli Sprawdzanie czy pacjent jest w kontakcie logicznym czy werbalnym

4 [Prusiński 1998; Pąchalska 2007, s. 236]
Przytomność i świadomość są ze sobą utożsamiane na gruncie neuropsychologicznym Jest to stan OUN zachowujący wyższe funkcje korowe czyli odbieranie bodźców oraz stosowne reagowanie na nie, zorientowanie w czasie i lokalizacji przestrzennej oraz w sytuacji. [Prusiński 1998; Pąchalska 2007, s. 236]

5 Psychologiczna definicja świadomości
„Zespół procesów odbioru informacji i sterowania zachowaniem człowieka, który spełnia funkcje nadrzędne wobec innych procesów regulacji, zachodzących w mózgu” [Prusiński, Neurologia praktyczna, Warszawa: 1998, s. 117]

6 Amnezja pourazowa: półświadomość?
Pacjent wybudzony z długotrwałej śpiączki może być przytomny w tym sensie, że „ma oczy otwarte i widzi świat, reaguje na bodźce, nawet jeśli ze spowolnieniem i w nietypowy sposób, może też odpowiadać sensownie na proste pytania” (Pąchalska 2007, s. 236). Jednakże nie pamięta on danych informacji dłużej jak 30 sek. (bardzo ograniczona pamięć robocza); nie zdaje sobie sprawy z tego gdzie jest, z kim rozmawia, co się dzieje itp. Wniosek: choć nie jest zachowana pełna świadomość, pacjent jest z pewnością przytomny, a nawet samoświadomy.

7 A B C A – Samoświadomość, czyli świadomość swoich doznań, myśli, pragnień; B – Świadomość, czyli odbiór bodźców i prawidłowa reakcja na bodźce; C – Przytomność, czyli „bycie w kontakcie”

8 Przytomność i świadomość w kontekście nieprzytomności i nieświadomości
Po Freudzie uważa się, że jest możliwe by jedna osoba, w czasie t była zarazem świadoma i nieświadoma; Nie jest zaś możliwe, aby być zarazem w tym samym czasie przytomnym i nieprzytomnym.

9 Donald Hebb (Podręcznik psychologii, 191966/1973)
Opisuje człowieka, który „uległ obrażeniom czaszki i potrafił odpowiadać inteligentnie na pytania dotyczące jego samego, nie wiedząc jednocześnie, gdzie się znajduje i jak się znalazł w szpitalu, a później nie mogąc sobie nawet przypomnieć, że korzystał z pomocy lekarskiej”

10 Donald Hebb (Podręcznik psychologii, 191966/1973)
Przytomność to stan czuwania (jeden z dwóch stanów fizjologicznych): albo się jest przytomnym, albo nie. Czy może występować świadomość bez przytomności? Czyli jakaś percepcja bez czuwania? Tak. I to u osób zdrowych! Podczas snu.

11 A B C D A Pąchalska 2007, s. 238 Poziom przytomności
Poziom aktywności kory mózgowej A B C D A 12.00 15.00 18.00 21.00 0.00 3.00 6.00 9.00 12.00 Pąchalska 2007, s. 238 Cztery etapy aktywności: Stan czuwania (A) Zasypianie (B) Stan snu (C) Budzenie się (D)

12 Fale mózgowe a aktywność dobowa
Pełne pobudzenie Odprężenie – gotowość działania Przetwarzanie informacji oraz wczesne fazy snu Głęboki sen

13 Zygmunt Freud (1939) Ego Id Superego Świadome Nieświadome
Przedświadome

14 Samoświadomość Samoświadomość to świadomość siebie.
Co to dokładnie znaczy? Wiedza o swoich stanach wewnętrznych; Czucie swoich stanów wewnętrznych; „Sobość” – Ja, Jaźń

15 Koncepcje Ja Pojęcie Ja wprowadził William James (ok. r. 1890):
Wymiar jednostkowy Ja Wymiar społeczny Ja Ad.1: Ja podmiotowe („I” samoświadome) – procesy i funkcje Ja przedmiotowe („Me” obiekt namysłu) – treść i struktura Ad. 2: Analizowane na poziomie interpersonalnym – Ja relacyjne (relacje z bliskimi) -//- grupowym – Ja kolektywne (relacje bardziej formalne) Lawrence Pervin (2002): pojęcie Ja jest nieuchwytne jak wiatr;