Procedura cywilna XVIII – XX w.. Powszechny niemiecki proces cywilny.

Prezentacja na temat: "Procedura cywilna XVIII – XX w.. Powszechny niemiecki proces cywilny."— Zapis prezentacji:

1 Procedura cywilna XVIII – XX w.

2 Powszechny niemiecki proces cywilny

3 Źródła p.n.p.c.  Proces rzymsko – kanoniczny  Proces saski:  zasada ewentualności (przezorności)  wyrok na dowód

4 Kodyfikacje AUSTRIA  Powszechna Ordynacja Sądowa z 1781 r.  Powszechna Ordynacja Sądowa dla Galicji Zachodniej z 1796 r. PRUSY Powszechna Ordynacja Sądowa dla Państw Pruskich z 1793 r.

5 Przyporządkuj władców  POS z 1781 r.  POSPP z 1793 r.  POSGZ z 1796 r.  Fryderyk II  Józef I  Józef II  Leopold II  Fryderyk Wilhelm II  Franciszek I  Franciszek II  Fryderyk Wilhelm IIII

6 Zasady procesowe  skargowość  śledczość/prawda materialna  pisemność  tajność  formalizm  stadialność

7 Zasady procesowe  prawda formalna  legalna teoria dowodowa  kontradyktoryjność (sporność)  dyspozycyjność (rozporządzalność)  ewentualność (przezorność)  wyrok na dowód

8 Skargowość (POSGZ) § 1. Sędzia winien postępować tylko za poprzednim podaniem skargi; nigdy zaś z urzędu, wyjąwszy wtedy, gdy tego ustawy po nim wymagają.  Nemo iudex sine actore  Ne procedat iudex ex officio

9 Śledczość/prawda materialna (POSPP) Art. 7. Jest przeto powinnością i prawem sędziego aby sam bezpośrednio wyrozumiał: czyli zachodzące w jakim procesie czyny, mają zasadę lub nie i wyświecił je, ile wymaga w takowym przypadku rzetelne przystosowanie praw.

10 Śledczość/ prawda materialna (POSPP) Art. 17. Takowe atoli podania i apelacje nie wiążą sędziego, lecz ten ma prawo i obowiązek, użyć i innych środków z opowiedzenia stron i związku ich czynności wykazujących się, dla dojścia prawdy, chociażby strony nie żądały tego wyraźnie.

11 Pisemność (POSGZ) § 30. W postępowaniu na piśmie winien sędzia udzielić pozwanemu skargę do wystosowania obrony i naznaczyć termin, w którym ma być złożona. § 36. Jeżeli odpowiedź podana zostaje w czasie oznaczonym winien ją sędzia udzielić powodowi do wystosowania repliki i oznaczyć termin, w którym podaną być winna.

12 Pisemność Quod non est in actis, non est in mundo

13 Tajność (POSGZ) § 327. Wyroki stronom ani w sądzie czytane, ani publikowane będą, lecz jak nastąpią, od sędziego stronom, albo ich zastępcą do rąk jak najprędzej przesłane będą.

14 Sporność (POSGZ) § 5. Pozwany winien w swej obronie odpowiedzieć wyraźnie i niedwuznacznie na wszelkie przez powoda przytoczone okoliczności […] odpowiedź przez tak zwaną klauzulę ogólnego zaprzeczenia pozostanie bez żadnego skutku.

15 Sporność Działając za powoda […] wobec wniesienia sprzeciwu przez pozwanego przeczę wszystkim twierdzeniom, faktom, okolicznościom podniesionym przez pozwanego z wyjątkiem twierdzeń, faktów, okoliczności wyraźnie przeze mnie przyznanych […]

16 Sporność (POSGZ) § 11. Jeżeli by strona, na niektóre okoliczności czynu, przez przeciwnika przytoczone, w następnej odpowiedzi albo wcale nie albo też tylko dwuznacznie odpowiedziała; wówczas uważać je należy przy rozstrzyganiu za prawdziwe o tyle, o ile dowody, przy rozprawie przedłożone, tymże okolicznościom nie są przeciwne.

17 Dyspozycyjność (POSPP) § 167. Gdy stronom służy wolne i wcale nieograniczone rozrządzenie przedmiotem spornym, ułatwienie zachodzącego w tej mierze sporu, mogą sposobem kompromisu poddać wyrokowi rozjemczego sądu.

18 Dyspozycyjność (POSGZ) § 8. Powodowi nie wolno żądania złożonego w swej skardze zmieniać co do istoty, to jest co do przedmiotu lub co do zasady skargi, lecz wolno mu odstąpić od wniesionej skargi po zwróceniu kosztów pozwanemu wyrządzonych.

19 Środki odwoławcze  apelacja – II instancja  rewizja – III instancja  skarga o nieważności wyroku

20 Dowody  przyznanie  dokumenty  zeznania świadków  opinia znawców  wyjaśnienia stron  przysięga

21 Dowody Ei incumbit probatio qui dicit non qui negat

22 Dowody (POSPP) § 82. Gdy czyn przyznany został w skardze lub w odpowiedzi na nią, nie potrzeba nań przyjmować żadnego dowodu; skoro jednak strona w toku instrukcji takowe przyznanie cofnęła przepis § 27 moc swoją zachowuje.

23 Dowody (POSPP) § 179. Pospolicie każdy bez różnicy stanu jest obowiązany dać świadectwo w sprawie, w której jest żądane, według swojej najlepszej znajomości […]

24 Dowody (POSGZ) § 237. Każdy świadek winien być słuchany w nieobecności stron i drugich świadków, zeznania przyjmowane będą wedle porządku artykułów dowodowych, po których następują zaraz pytania okoliczne do każdego artykułu dowodowego […]

25 Dowody (POSPP) § 245. Przysięga jest uroczystym odwołaniem do Najwyższego wszystkowiedzącego Pana, dla stwierdzenia prawdy rzeczy, którą zeznał przysięgający.

26 Postępowanie AUSTRIA  wymiana pism  wyrok stanowczy/ przedstanowczy PRUSY  stadium instrukcji  stadium wyrokowania

27 Kolejność pism  skarga (pozew)powoda  odpowiedź pozwanego - ekscepcje  replika powoda  duplika/tryplika pozwanego

28 Ekscepcje  dylatoryjne  deklinatoryjne  peremptoryjne

29 Uwaga  POSPP zlikwidowała adwokaturę – adwokatów zastąpili urzędnicy tzw. asystenci stron procesowych  POS i POSGZ dopuszczały uproszczone postępowanie ustne w sprawach drobnych  Podobne zasady procesowe jak w p.c.p.n. obowiązywały w procedurze rosyjskiej (Zwód praw Cesarstwa Rosyjskiego z 1832 r.)

30 Nowoczesny proces cywilny

31 Źródła n.p.c.  nowożytna francuska procedura cywilna – ordonans Ludwika XIV z 1667 r.  wewnętrzna ewolucja p.n.p.c.

32 Kodyfikacje FRANCJA  kodeks procedury cywilnej z 1806 r. ROSJA  procedura cywilna z 1864 r. (w KP od 1875 r.)

33 Kodyfikacje AUSTRIA  ustawa z 1873 r. o postępowaniu w sprawach drobiazgowych  ustawa o postępowaniu cywilnym z 1895 r. NIEMCY  ustawa o postępowaniu cywilnym z 1877 r.  nowelizacja w 1898 r.

34 Przyporządkuj władców  ustawa z 1864 r.  ustawa z 1877 r.  ustawa z 1895 r.  Aleksander II  Fryderyk Wilhelm IV  Franciszek Józef I  Aleksander III  Franciszek II Józef  Wilhelm I

35 Polski kodeks postępowania cywilnego  Rozporządzenie Prezydenta RP z 29.11.1930 r.  wszedł w życie 1.01.1933 r.  obowiązywał do 31.12.1964 r.

36 Zasady procesowe  równouprawnienie stron  skargowość  instrukcyjności  ustności  jawności  formalizmu

37 Zasady procesowe  koncentracja materiału procesowego  bezpośredniość  prawda formalna  swobodna teoria dowodowa  kontradyktoryjność  dyspozycyjność

38 Procedura francuska z 1806 r. Art. 87. Rozprawy będą głośne i publiczne, wyjąwszy w przypadkach gdzie prawo nakazuje, aby były tajnymi. Sądowi jednakże będzie wolno nakazać, aby się odbywały z zawartymi drzwiami, gdyby rozprawa publiczna miała pociągać za sobą zgorszenie lub ważną nieprzyzwoitość […]

39 Procedura rosyjska z 1864 r. Art. 330. Ustna rozprawa polega na przedstawieniu: naprzód przez powoda, a następnie przez pozwanego, tak ich żądań, jako też okoliczności i dowodów, na których żądania te opierają.

40 Procedura niemiecka z 1877 r. Art. 283. Środki dowodu i ekscepcje co do dowodów mogą być przytoczone aż do zakończenia rozprawy ustnej, na skutek której wyrok ma zapaść.

41 Procedura austriacka z 1895 r. § 405. Sąd nie ma prawa przesądzić stronie to, na co nie ma wniosku. W szczególności tak ma być co do owoców, procentu i innych wierzytelności ubocznych. Ne ultra petita partium

42 Procedura polska z 1930 r. Art. 211. § 1. Zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość, a nadto, po doręczeniu pozwu wtedy tylko, gdy pozwany na nią się zgodzi lub gdy bez zastrzeżeń podejmie obronę w zakresie zmienionego powództwa, albo gdy sąd uzna, że zmiana nie utrudni pozwanemu obrony.

43 Procedura francuska z 1806 r. Art. 34. Jeżeli strony nie zgadzają się na czyny mogące być przez świadków stwierdzonymi, a sędzia pokoju postrzega, iż rozpoznanie tych czynów jest użytecznym, i przypuszczonym być może; nakaże udowodnienie, i wyrazi dokładnie jego przedmiot.

44 Procedura rosyjska z 1864 r. Art. 361. Ustna rozprawa odbędzie się pod kierunkiem prezydującego, który mocen będzie, celem zupełnego wyjaśnienia sprawy, czynić stronom zapytania, a przy tym ma obowiązek nakłaniać je do pojednania, tak po pierwszej odpowiedzi, jak też i po ukończeniu rozprawy.

45 Procedura niemiecka z 1877 r. Art. 79. Gdy zastępstwo przez obrońców nie jest nakazanym, strony mogą prowadzić spór same lub przez zastępstwo każdej osoby, zdolnej do prowadzenia spraw, jako pełnomocnika.

46 Procedura austriacka z 1895 r. § 27. Strony są zniewolone zastępować się adwokatami wobec trybunałów pierwszej instancji i wobec wszystkich sądów instancji wyższych (proces adwokacki) […]

47 Procedura polska z 1930 r. Art. 112. Przyznania prawa ubogich domagać się może osoba fizyczna lub prawna, która wykaże swe zupełne ubóstwo na podstawie zaświadczenia władzy publicznej o jej stanie rodzinnym, majątku i dochodach; od sądu zależy uznanie tego zaświadczenia za dostateczny dowód zupełnego ubóstwa tej osoby.

48 Procedura francuska z 1806 r. Art. 323. Sędziowie wcale nie są w koniecznym obowiązku iść za zdaniem biegłych, gdyby się takowe ich przekonaniu sprzeciwiało.

49 Procedura rosyjska z 1864 r. Art. 129. Sędzia pokoju, po wysłuchaniu stron i rozważeniu wszystkich przywiedzionych w sprawie okoliczności oraz po oznaczeniu, według przekonania i sumienia, mocy i znaczenia dowodów, wydaje wyrok, który nie powinien być w sprzeczności z przepisami prawa.

50 Procedura niemiecka z 1877 r. Art. 309. Wyrok może być wydany tylko przez tych sędziów, którzy uczestniczyli przy rozprawie, powodującej wyrokowanie.

51 Procedura austriacka z 1895 r. § 267. Chociaż faktów, które przytoczyła jedna strona, jej przeciwnik wyraźnie nie przyznał, sąd mimo to zastanowi się troskliwie nad całą treścią tego wszystkiego, co on przedłożył i oceni, o ile można przyjąć, czy na te fakty istnieje przyznanie przeciwnika.

52 Procedura polska z 1930 r. Art. 222 § 2. W sprawach zawiłych i w sprawach rozrachunkowych przewodniczący może przed rozprawą zarządzić wniesienie odpowiedzi na pozew lub także wymianę przez strony dalszych pism przygotowawczych, przyczem oznaczy porządek składania pism, termin, w którym pisma złożyć należy, i okoliczności, które mają być wyjaśnione.

53 Środki odwoławcze FRANCJA  apelacja  kasacja  opozycja trzeciego  restytucja NIEMCY  apelacja  rewizja  skarga o unieważnienie/ restytucję

54 Środki odwoławcze KASACJA  III instancja  zarzut naruszenia prawa  orzeczenie kasatoryjne REWIZJA  III instancja  zarzut naruszenia prawa  orzeczenie kasatoryjne/refor matoryjne

55 Środki odwoławcze w polskim k.p.c. z 1930 r.  apelacja  kasacja  wznowienie postępowania