Imię i nazwisko Autora pracy : Wiktoria Bocian, Emilia Biernacka Imię i nazwisko nauczyciela sprawującego opiekę : Renata Marcinko II Liceum Ogólnokształcące.

Prezentacja na temat: "Imię i nazwisko Autora pracy : Wiktoria Bocian, Emilia Biernacka Imię i nazwisko nauczyciela sprawującego opiekę : Renata Marcinko II Liceum Ogólnokształcące."— Zapis prezentacji:

1 Imię i nazwisko Autora pracy : Wiktoria Bocian, Emilia Biernacka Imię i nazwisko nauczyciela sprawującego opiekę : Renata Marcinko II Liceum Ogólnokształcące im. KEN w Puławach Klasa: I LE

2 „Szlakiem wielkich twierdz kresowych na Ukrainie”

3

4

5 Łuck Łuck wzmiankowany był już w XI wieku, a w XII wieku stał się stolicą księstwa ruskiego. Od 1321 w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, po unii lubelskiej od 1569 w województwie wołyńskim Korony Królestwa Polskiego. XI wieku 1352 1370Lubarta Pierwotna warownia powstała w XI wieku – był to obiekt drewniany o wałach ziemno-drewnianych otoczonych fosą. Zamek murowany rozpoczęto budować po 1352 lub po 1370 roku na polecenie księcia Lubarta, którego była to główna siedziba. W pierwszej fazie powstała dolna część wieży bramnej, pałac książęcy i być może fragment murów od strony podgrodzia - budynki te miały jednak charakter dobudówek do drewnianego zamku. księcia Witolda1392-1430 1430-1432 Po śmierci Lubarta dokonano zasadniczej rozbudowy z inicjatywy księcia Witolda w latach 1392-1430 i następnie Świdrygiełły w latach 1430-1432. Wtedy też zbudowano dwie kolejne wieże i zamknięto murowany obwód obronny.

6 14296 stycznia wielki książę litewskikról Polski królową Zofiąkról niemiecki król duński wnuk Witoldawielki mistrz zakonu krzyżackiegowielki mistrz kawalerów mieczowychlegat papieskimetropolita kijowski i całej Rusichanowie Tatarów perekopskich i zawołżańskichhospodar Wołoszczyznyksiążęta mazowieccypomorscyśląscy, twerscy i odojewscy posłowie cesarza bizantyjskiego W 1429 na zamku w Łucku odbył się trwający od 6 stycznia przez 13 tygodni zjazd monarchów europejskich. Wśród obecnych w Łucku władców byli: wielki książę litewski – Witold, król Polski – Władysław II Jagiełło z królową Zofią, król niemiecki – Zygmunt Luksemburski z żoną, król duński – Eryk VII, wielki książę moskiewski – Wasyl Wasyliewicz (wnuk Witolda), wielki mistrz zakonu krzyżackiego – Russdorff, wielki mistrz kawalerów mieczowych– Zygfryd, legat papieski, metropolita kijowski i całej Rusi – Focjusz, chanowie Tatarów perekopskich i zawołżańskich, hospodar Wołoszczyzny, książęta mazowieccy, pomorscy, śląscy, twerscy i odojewscy, posłowie cesarza bizantyjskiego Jana VIII Paleologa. Przedmiotem obrad był projekt obrony przeciwko grożącej Europie potędze Imperium osmańskiego i sprawa koronacji Witolda. W 1431, po śmierci Witolda, w zamku łuckim przed wojskami polskimi Władysława Jagiełły obronił się skutecznie książę Świdrygiełło. W następnych latach Świdrygiełło prawdopodobnie wyremontował zamek po zniszczeniach z czasów oblężenia.

7 Królestwu Polskiemu Po przegranej wojnie domowej Świdrygiełło w 1437 przekazał Łuck Królestwu Polskiemu. Było to ówcześnie znaczące centrum administracji, siedziba lokalnych władz świeckich i duchownych (kryłos eparchii łucko-ostrogskiej, dwór biskupa z drewna) oraz miejsce obrad sejmików szlachty wołyńskiej i sądów. W XVI wieku wieżę bramną nadbudowano o dwa piętra. Na początku XVII wieku zamek ozdobiono w stylu renesansowym, dodając m.in. attyki na wieży bramnej. Mieściło się w niej archiwum województwa wołyńskiego. św. Jana Teologa Dom Książęcy Dom Szlachecki Dom Władykówsiedzibę biskupa unickiegoskarbiec powiatowy W 1775 roku biskup unicki Stefan Lubieniecki rozebrał starą zrujnowaną cerkiew zamkową św. Jana Teologa, która stała wewnątrz obwodu murów obronnych. Na jej miejscu rozpoczęto budowę fundamentów nowej cerkwi, ale w jej ukończeniu przeszkodziły rozbiory Polski. W 1781 roku spłonął gotycki Dom Książęcy, na przedłużeniu którego łucki starosta Józef Czartoryski polecił w 1789 roku zbudować zachowany do dzisiaj barokowy Dom Szlachecki. W 1807 roku na dziedzińcu zbudowano klasycystyczny Dom Władyków, z przeznaczeniem na siedzibę biskupa unickiego, a po 1826 roku na skarbiec powiatowy. II RP W okresie II RP w Domu Szlacheckim umieszczono Muzeum Wołyńskie, a wieże zamkowe były wykorzystywane do obserwacji przez straż pożarną. W czasach ZSRR zamek poddano renowacji w latach 1970-1977. W latach 1984-1986 przeprowadzono na zamku wykopaliska archeologiczne.

8 Bramną, Styrową i Władyczą. Styr Z zamku zachował się prawie pełny obieg murów obronnych wraz z trzema wieżami: Bramną, Styrową i Władyczą. Całość usytuowana jest na niewielkim wzniesieniu nad zakolem doliny rzeki Styr. Muzeum Książki siedzibą muzeum malarstwa cerkwi św. Jana Teologa Wewnątrz muru rozciąga się obecnie prawie niezabudowany pusty plac. Na nim stoi mały klasycystyczny budynek, pierwotnie powiatowej Izby Skarbowej z 1807, a dziś Muzeum Książki. Budynek wzniesiono na miejscu dworu biskupiego. Większy budynek, przy murach, jest dziś siedzibą muzeum malarstwa, a powstał jako siedziba sądu szlacheckiego i kancelarii. Stoi on na pozostałościach pałacu książęcego. W centralnej części placu, pod przykryciem, jest ekspozycja ukazująca odsłonięte pozostałości cerkwi św. Jana Teologa z początków twierdzy. Całość założenia obronnego jest obecnie muzeum państwowym.

9

10

11 Pod koniec XIV wieku król Władysław II Jagiełło podarował Dubno Teodorowi Daniłowiczowi, który od swojej głównej rezydencji przyjął nazwisko Ostrogski vel Dubieński. Na początku XVI wieku Konstanty Ostrogski wybudował tu zamek, być może na miejscu wcześniejszego gródka. W 1577 roku w tym zamku przed Tatarami obronił się jego syn wojewoda kijowski Konstanty Wasyl Ostrogski. W rękach tego rodu Dubno pozostawało do śmierci jego przedstawiciela wojewody wołyńskiego Janusza Ostrogskiego. W 1617 roku na zamku przebywał królewicz Władysław IV Waza. Po śmieci Janusza w 1620 roku Dubno przeszło na własność jego zięcia Aleksandra Zasławskiego. Nowoczesna twierdza bastionowa typu nowowłoskiego powstała na początku XVII wieku i inicjatorami jej budowy był Janusz Ostrogski lub Aleksander Zasławski.

12 Kozacy wojska moskiewskie Twierdza była jedną z najsilniejszych na Wołyniu. Dzięki temu nie potrafili jej zdobyć Kozacy w 1648 roku i wojska moskiewskie w 1660 roku. Późniejszymi właścicielami zamku były rody Lubomirskich, Sanguszków i ponownie Lubomirskich. W połowie XIX wieku jego ostatni właściciel Józef Maksymilian Lubomirski sprzedał zamek rosyjskiej armii. W czasie I wojny światowej został uszkodzony. W latach 1932-1939 władze polskie odrestaurowały bramę oraz budynek mieszkalny. W 1941 roku w zamku znajdowało się więzienie NKWD. Tuż po ataku III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 Sowieci dokonali masakry więźniów. Odkrycie ciał zamordowanych wywołało pogrom Żydów obwinianych o wspieranie komunizmu. Po 1945 roku władze ZSRR umieściły na zamku koszary wojsk pancernych. Od 1991 roku ponownie udostępniono go do zwiedzania.

13 Twierdza w Dubnie na planie trapezu została zbudowana zgodnie z założeniami szkoły nowowłoskiej. Od strony miasta broniły jej dwa potężne bastiony z uszami, połączone kurtyną. Bastiony i kurtyna w dolnych partiach murowane były z piaskowca, a w górnych z cegły. Wokół dziedzińca do obwodu obwarowań przylegały kazamaty dla załogi. W połowie kurtyny zachodniej znajduje się sklepiona kolebkowo brama z XVI wieku ozdobiona portalem z rustyką i trójkątnym przyczółkiem i kartuszem z herbami Ostrogskich, Zasławskich i Lubomirskich. Za bramą znajduje się sklepiony przejazd w piętrowym budynku z attyką. W budynku tym mieści się obecnie muzeum historyczne. Do bramy prowadził most zwodzony nad wypełnioną wodą fosą, którą wzmocniono od zewnętrznej strony kontrskarpą z kamienia. Z pozostałych stron twierdzę chroniły tylko mury obronne, ponieważ dodatkową ochroną były bagna i rozlewiska Ikwy.

14 Pomieszczenia mieszkalne znajdowały się w gmachu stojącym wzdłuż kurtyny północnej. Budynek ten został przebudowany przez Lubomirskich w latach 80. XVIII wieku prawdopodobnie według projektu Henryka Ittara. Jest to dwupiętrowy budynek ze skarpami na planie prostokąta ze skromną dekoracją zewnętrzną. Dawniej w budynku znajdowały się dekoracje klasycystyczne prawdopodobnie projektu Dominika Merliniego. Do dzisiaj zachował się tylko fryz z tańczącymi nimfami w jadalni oraz herby w westybulu. Wzdłuż południowej kurtyny znajduje się niewielki pałacyk Karwackich z końca XVIII wieku. W pobliżu twierdzy znajdował się park Pantalia, założony w 1792 roku, według projektu ogrodnika Dionizego Miklera.

15

16

17 Wielkiej wojny z Krzyżakami W latach 1409-1418 więziony tu był przez księcia Witolda jego kuzyn Świdrygiełło za sprzymierzanie się w czasie Wielkiej wojny z Krzyżakami przeciwko Jagielle i Witoldowi. Uwięzienie nie było ciężkie i zarządzający zamkiem zbieg krzyżacki Konrad z Falkenbergu pozwalał Świdrygielle przyjmować gości, spośród których książęta Daszko Ostrogski i Aleksander Nos postanowili pomóc Świdrygielle w ucieczce. Wysłali dwóch ludzi, którzy weszli w skład załogi zamkowej i w nocy 24 marca 1418 otworzyli bramy zamku, do którego wdarło się 500 ludzi księcia Ostrogskiego. Wymordowano całą załogę, w tym broniącego się z mieczem w ręku Konrada z Falkenbergu.

18 W XII wieku wzniesiono tu drewniany gród książąt ruskich, których drewniane umocnienia zastąpiono murowanymi w XIII-XIV wieku. Zamek ufortyfikowany był na tyle silnie, że w roku 1226 nie mógł go zdobyć król Andrzej Węgierski, a w 1241 Tatarzy. W 1321 roku Krzemieniec wraz z Łuckiem znalazł się pod panowaniem Litwy, później Polski jako siedziba starostwa grodowego w województwie wołyńskim.

19 W 1536 roku starostwo krzemienieckie otrzymała od męża Zygmunta Starego królowa Bona i z jej inicjatywy dokonano przebudowy zamku na renesansowy i wzmocniono umocnienia. W okresie późniejszym zamek należał do kolejnych królów polskich. W październiku 1648 roku po 6- tygodniowym oblężeniu pułkownik kozacki Maksym Krzywonos zdobył zamek i zburzył go. Nie odbudowany zamek popadł w ruinę, którą pozostaje do dziś.

20 Zamek wzniesiono na wierzchołku stromej góry zwanej Górą Bony, górującej nad miastem. Ukształtowanie terenu wymusiło nieregularny plan zamku. Z zamku zachowały się mury przyziemia - od wschodu wieża bramna z przejazdem i platformą od strony urwiska, fragmenty murów obwodowych, od zachodu budynek mieszkalny i dwie kondygnacje ceglanej wieży wzniesionej na planie kwadratu. W XVI wieku zamek posiadał trzy wieże i po modernizacji jego mury wyposażono w artylerię.

21

22

23 Istniejący w Wiśniowcu zamek od około połowy XV wieku były siedzibą rodową Wiśniowieckich. Około 1550 roku wzniesiono tam Cerkiew Zamkową, miejsce pochówku części pierwszych Wiśniowieckich (aż do Michała i Rainy z Mohyłów). Zamek przebudował i ufortyfikował bastionami w XVII wieku Jeremi na Wiśniowcu i Łubniach. Przechrzciwszy się fundował w 1645 budowę klasztoru i barokowego kościoła Świętego Michała, którą dokończyli jego syn Michał Tomasz Korybut i ostatni z rodu Michał Serwacy. Świątynia została oddana Ojcom Karmelitom. Zamek został ograbiony i znacznie uszkodzony w roku 1655 przez powstańców Chmielnickiego. Wiśniowieccy kilkakrotnie na krótko doń wracali m.in. po Beresteczku i podczas kampanii roku 1660. Jednak dopiero po zawarciu przez Rzeczpospolitą traktatu Grzymułtowskiego został podniesiony z ruiny przez gałąź książęcą rodu Wiśniowieckich. Jednak już w 1675 roku został zdobyty i spalony przez Turków. Ponownie splądrowany w 1705 roku podczas działań wojny północnej.

24 Odbudowę i ponowne przebudowy zamku przyniosło dopiero panowanie ostatniego z rodu Wiśniowieckich, Michała Serwacego na Wiśniowcu i Zbarażu, na którego to zamówienie został znacznie on przebudowany. W 1720 wzniesiono, na bazie wcześniejszego korpusu, który znacznie rozbudowano, rezydencję, w stylu klasycyzującego baroku francuskiego, godną najbogatszego magnata Rzeczpospolitej, którym niewątpliwie był. Projektował ją najprawdopodobniej, twórca przebudowy kościoła Świętego Michała, Jakub Blangey Daspres. Pałac otoczył piękny ogród projektu D.Minclera. Nie miał on sobie równych wśród rezydencji magnackich. Wyglądem można by go równać z najwspanialszymi monarszymi rezydencjami ówczesnej Europy, jak zamki Francji, czy zamek Kronborg w Danii. Sale zamku ozdobiły najwspanialsze dzieła sztuki, ze słynną galerią portretów przodków właściciela na czele, której kopią i pomniejszeniem jest Tableau Wilanowskie.

25 Na mocy testamentu Michała Serwacego jego mienie przypadło Jerzemu Mniszchowi, a potem jego synowi, Michałowi Jerzemu Mniszchowi (1748- 1806). Posiadając już ogromne majątki zebrane za czasów Augusta III przez jego ojca, Jerzego Mniszcha, a będąc zarazem ulubieńcem Stanisława Augusta, Michał posiadał zbiory niezwykłej wielkości i wspaniałości: potężną bibliotekę rzadkich starodruków, arcydzieł światowej rzeźby. Wnętrza zamkowe za jego czasów zdobiły piękne stare meble i piece. Mniszech przyjmował w nich najznamienitszych gości, z królem Stanisławem Augustem na czele. Po zaborach, w 1806 roku, pałac opuścił ręce Mniszchów. Potem pałac wielokrotnie zmieniał właścicieli i przechodził różne koleje losu. Do połowy XIX wieku jego wyposażenie było kompletne. Jednak jeden z właścicieli, hrabia Włodzimierz Plater, przeliczył się ze swymi siłami nabywając zamek i był on zmuszony urządzić licytację rzeczy znajdujących się w zamku. Sprzedał w rezultacie również i sam zespół pałacowy, o którego kupno walczyli bogaty handlarz, późniejszy burmistrz Kijowa, Tolli i A.P.Bezak, gubernator kijowski w latach 1865-1869. Przypadł on Tolliemu, jednak transakcja ta spowodowała szereg procesów sądowych i perypetii, rodem z "Zemsty" Fredry, które ciągnęły się jeszcze do lat 1890-tych. Obecnie część kolekcji pieców kaflowych Mniszchów z pałacu, w tym kilka z czasów Wiśniowieckich, zachowała w zbiorach Wawelskich w Krakowie, reszta zbiorów sztuki znajduje się w różnych innych zbiorach.

26 Górujący swą fasadą na doliną rzeki Horyń zamek powoli upadał. Mieściły się w nim różne instytucje, będąc w granicach II Rzeczpospolitej został odkupiony przez Sejmik Krzemieniecki i zaadaptowany na cele publiczne. Kres jego polskości i świetności przyniosła druga wojna światowa i rządy Kraju Rad.

27 Mauzoleum Wiśniowieckich i kościół Świętego Michała Ojców Karmelitów zostało ostatecznie ukończone około 1720 przez Jakuba Blangey'a Daspres. W 1745 roku znacznie "dozdobiony" z okazji pochówku ostatniego z rodu Michała Serwacego. W latach 1835-1921 kościół pełnił rolę cerkwi, został spalony podczas Powstania Styczniowego w 1863 roku.

28 Po odzyskaniu niepodległości kościół odbudowano, zniekształcając znacznie jego wygląd. Odbudowany kościół zniszczył doszczętnie pożar wzniecony przez UPA w lutym 1944 roku, który zrównał go, wraz z klasztorem, niemal z ziemią. UPA zgotowała w jego murach rzeź niedobitkom Polaków i zakonników, którzy próbowali w znaleźć nim schronienie. Wszystkich bestialsko zamordowano, a ciała spalono wraz z klasztorem. Kościoła, miejsca pochówku Wiśniowieckich i świadka ich dawnej potęgi, już nigdy nie odbudowano. Resztki zabudowań kościelnych rozebrano w 1950 roku.

29 Pałacu nie szczędziły wojny światowe. Odbudowany po II wojnie, w 1950, odbudowa łączyła się z całkowitym przekształceniem wnętrz, został ponownie zrujnowany, tym razem przez czas. Obecnie jest strasznie zapuszczony, zachowała się tylko wspaniała barokowa fasada zamku z końca XVIII wieku. Wnętrza w swym pierwotnym kształcie praktycznie nie istnieją, dach i stropy przeciekają, jedynie część budynku jest odremontowana i użytkowana przez biura i instytucje kulturalne i publiczne. Można też obejrzeć resztki bastionów, ogrodu, drzewostanu i ogrodzenia pałacu. Upadek zamku był też upadkiem miasta Wiśniowiec, które obecnie jest już tylko wsią i nosi ukraińską nazwę Wiszniweć.

30

31

32 Twierdzę w typie palazzo in fortezza na polecenie Jerzego Zbaraskiego i Krzysztofa Zbaraskiego zaprojektował Henryk van Peene z Flandrii. Zbaraż od 1434 roku był siedzibą bogatego rodu kniaziów zbarskich, wywodzących się z ruskich Korybutów. W 1474 roku kniaź Wasyl Nieświcki, nie mogąc obronić się przed Tatarami spłonął w zamku z całą załogą. Zamek odbudowano, ale w 1589 roku został znów zniszczony. Budowę nowego zamku rozpoczęto w 1620 roku. Zamek otoczony przez ziemne fortyfikacje, wykonane przy udziale Krzysztofa Arciszewskiego był nieskutecznie oblegany przez Kozaków w 1649 roku. Oblężenie to opisał Henryk Sienkiewicz w Ogniem i Mieczem.

33 W czasie wojny z Turcją 1672-1676 w sierpniu 1675 roku polska załoga odparła przy pomocy 30 dział dwa szturmy wojsk tureckich, po czym została zaatakowana od wewnątrz przez chłopów, którzy schronili się w jego murach. Pod warunkiem oszczędzenia życia 2 sierpnia chłopi poddali zamek, lecz Turcy nie dotrzymali obietnicy i wszystkich wyrżnęli. Po odbiciu zamku ks. Dymitr Jerzy Wiśniowiecki naprawił uszkodzenia. W 1682 roku zamek przeszedł w ręce Potockich. Następnie zajęty przez Rosjan w 1707 roku w czasie III wojny północnej i w 1734 roku w czasie wojny o sukcesję polską. W XVIII wieku zamek w ruinie dalej należał do rodu Potockich. Na początku XIX wieku Potoccy sprzedali zamek Lubomirskim. W zamku rezydował przez pewien czas generał Józef Bem. Zniszczony poważnie przez Rosjan w 1914 roku podczas I wojny światowej. Odbudowany w 1935 roku przez polski Związek Oficerów Rezerwy. Po 1945 roku częściowo zburzony. Obecnie zespół ukraińskich muzeów: Muzeum Historyczno-krajoznawczego, Muzeum Iwana Praszki oraz Muzeum Chleba.

34 88 metrów 23 metrów 20 metrów Twierdza została zbudowana na planie kwadratu o boku 88 metrów z czterema bastionami w narożach o wysokości 23 metrów z kazamatami i fosą o szerokości 20 metrów. Zamkowe lochy ciągną się aż pod klasztor bernardynów. Do wnętrza zamku prowadzi barokowa dwupiętrowa brama. W pobliskiej wsi Zbaraż Stary znajdował się poprzedni zamek rodu Zbaraskich.

35

36

37 Kozakom, Turkom iTatarom Tatarami i Turkami. Zamek w ruinie, położony jest na krawędzi jaru Gniezny, w pobliżu jej ujścia do Seretu. Drewniany zamek zbudował król Kazimierz Wielki w drugiej połowie XIV wieku w miejscu wcześniejszego gródka. W roku 1448 zatrzymał się tu Kazimierz Jagiellończyk. W roku 1534 zamek rozbudował kasztelan krakowski Andrzej Tęczyński. W 1631 roku zamek przebudował starosta trembowelski Andrzej Bałaban. Kozacy zdobyli go w 1648 roku,, lecz po odzyskaniu go przez Polaków stawiał często skuteczny opór Kozakom, Turkom iTatarom. Zamek stał się ważną twierdzą po zaborze Podola przez Turcję w 1671 roku i zasłynął w roku 1675 bohaterską obroną przed Tatarami i Turkami.

38

39

40 Znajduje się ponad jarem Zbrucza, na skalnym cyplu dostępnym tylko od strony południowej. Zamek został wzniesiony w XIV w. przez ród książąt Koriatowiczów. Następnie po 1515 r. został znacznie rozbudowany przez Stanisława z Brzezia Lanckorońskiego (1465-1535) herbu Zadora, starostę kamienieckiego, później wojewodę sandomierskiego na polecenie króla Zygmunta Starego. Z zamku, który zajmował cały cypel, pozostało niewiele: potężna baszta z XVI w., stojąca u nasady cypla. Ruiny dwukondygnacyjnego pałacu Tarłów, które przedzieliły dziedziniec zamkowy na dwie części: większą południową i mniejszą północną, gdzie znajdują się pozostałości najstarszej części zamku. W 1914 r. Gołuchowscy wybudowali nowy parterowy pałac w innym miejscu.

41

42

43 Kamieniec Podolski przez blisko trzysta lat skutecznie osłaniał południowowschodnie rubieże Rzeczypospolitej, zyskując znany przydomek „miasta niezwyciężonego” czy też „przedmurza chrześcijaństwa”. Nie jest jednak powszechnie wiadome, że w systemie jego obrony główne znaczenie miały budowle hydrotechniczne i to nie bierne fosy, które w tamtych latach były powszechnie stosowane, lecz aktywne budowle piętrzące przy bramach Lackiej i Ruskiej. Kamieniec Podolski położony jest na skalistej wyspie położonej w pętli, jaką tworzy rzeka Smotrycz. Istniały trzy dojścia do miasta. Dwa z doliny rzeki Smotrycz: przez Bramę Lacką od północy oraz Bramę Ruską od południa. Trzecie wejście prowadziło przez zamek, a następnie przez czterdziestometrowy Most Turecki.

44 Pierwotnie umocnienia istniały w czasach przedhistorycznych. Zamek murowany został zbudowany w drugiej połowie XIV wieku z inicjatywy książąt Jerzego i Aleksandra Koriatowiczów i Spytka II z Melsztyna. Ostatecznie na stałe w Królestwie Polskim znajdował się od 1432 roku. Umocniony po klęsce warneńskiej przez wysłanych przez Kazimierza Jagiellończyka Jana z Tęczyna, Dzierżysława z Rytwian i Jana Ostroroga. W dużej części do umocnienia zamku przyczyniły się fundacje papieży takich jak Mikołaj V, Juliusz II, Leon X. W 1494 roku zamek posiadał dwie bramy: Miejską od zachodu i Polną od wschodu. W 1542 roku powstała basteja w południowo- wschodnim narożniku. Rozpoczęto też budowę nowej Bramy Polnej. Kolejną przebudowę z rozkazu Zygmunta Starego prowadził architekt królewski Hiob Bretfus (Pretfus), który w 1544 sporządził także dokładny opis zamku. Bretfus poszerzył zamek w kierunku wschodnim, budując w 1544 roku Basztę Nową Wschodnią w formie pięcioboku, która broniła dostępu do bramy zamkowej i kryła w swoim wnętrzu studnię.

45 Od zachodu zbudowano Małą zachodnią basztę i za nią potężną Basztę Nową Zachodnią także pięciokątną (przebudowana przez Turków po zniszczeniach z 1672 r.). Pretfus wzniósł też Bramę Polną. W 1585 roku król Stefan Batory nakazał modernizację starej baszty przystosowując ją do broni palnej. Dawniej na dziedzińcu zamku stał niewielki kościółek św. Stanisława, zamieniony po 1672 r. przez Turków na meczet i później rozebrany. Zamek został odzyskany przez Polskę po Pokoju w Karłowicach w 1699 r. W XVIII wieku przeprowadzono kolejne modernizacje pod kierunkiem Andrzeja Glovera. W 1762 roku Christian Dahlke zaprojektował dziedziniec południowy. W 1783 roku odbudowano Bramę Polną według projektu Jana de Witte. W 1790 roku zbudowano zamkowe kazamaty i północy dziedziniec zamku według projektu Stanisława Zawadzkiego. W 2000 roku most między twierdzą a Starym Miastem wpisany został na nowojorską listę World Monuments Watch jako jeden ze stu cennych zbytków świata, którym zagraża zniszczenie.

46 Nowy Zamek został zbudowany w 1618 lub 1621 przez nadwornego inżyniera Zygmunta III Wazy generała artylerii Teofila Szemberga. Było to ziemne dzieło rogowe z kleszczowo zagiętą kurtyną południową, systemu nowowłoskiego. Po jego zbudowaniu aż do 1672 r. Kamieniec uważany był za niemożliwy do zdobycia. W latach 1648-54 twierdzę trzykrotnie oblegali bez powodzenia zbuntowani Kozacy.

47 Most Turecki w Kamieńcu Podolskim został wzniesiony przed 1494 lub w czasach króla Zygmunta I Starego. Łączy twierdzę w Kamieńcu Podolskim ze Starym Miastem. Murowany most najprawdopodobniej zbudowano pod koniec XV wieku lub w wieku XVI na polecenie króla Zygmunta I Starego. Nie ma przekonywujących dowodów na to, że istniała w tym miejscu wcześniej konstrukcja murowana. Pierwotnie był to most wspierający się na arkadach. U jego krańców stały dwie nadbramne baszty od strony zamku Baszta św. Anny z Bramą Stanisława Augusta i druga od wschodu zniszczona przez Turków w 1672 r. Pierwszym znanym architektem prowadzącym na nim prace był Hiob Bretfus, który pracował przy nim w 1544 roku, przebijając w skałach pod mostem kanał.

48 Most został poważnie zniszczony podczas tureckiego oblężenia w 1672 roku. W 1685 roku jego arkady zostały obmurowane przez 500 okupujących miasto Turków. W ten sposób powstała w miejsce arkad jednolita ściana. Po odzyskaniu przez Polskę Kamieńca, w 1715 roku przeprowadzono jego częściowy remont. Ponowny remont wykonano na koszt króla Stanisława Augusta Poniatowsiego w 1766 roku na pamiątkę czego w południowej części muru umieszczono napis: "Sucurrendo ruinae, Stanislaus Augustus Rex Poloniae, proprio sumptu A.D. MDCCLXVI" (Podniósł z ruin, Stanisław August król Polski, własnym kosztem, Roku Pańskiego 1766). Aż do XIX wieku prowadziła po nim najważniejsza droga do miasta.

49 Brama Lacka była samodzielną budowlą obronną wyposażoną w pięć baszt i przegradzała ona całą dolinę rzeki łącząc skaliste brzegi. Wejście do miasta było możliwe tylko przez bramę, której nie dało się ominąć. W celu utrudnienia dostępu brama wyposażona była w system śluz, które służyły do spiętrzenia wody Smotrycza w wypadku zagrożenia atakiem obcych wojsk. W ten sposób powstawało trudne do przebycia dla nieprzyjaciela jezioro. Po spiętrzeniu wody Lacka Brama była tak niedostępna, że podczas oblężenia Kamieńca w 1672 r. strzegła jej jedynie straż, a nie oddział obronny. Nadmiar wody (znaczna jej część prawdopodobnie przeciekała przez budowlę względnie filtrowała przez jej podłoże) odpływał przekopanym kanałem pod Mostem Tureckim. W czasach pokoju kanał był wykorzystywany do zasilania młynów.

50 Brama Ruska zagradzająca dojście do miasta od strony południowej także przecinała dolinę Smotrycza tak, aby uniemożliwić do niej dostęp. Podobnie jak Brama Lacka, stanowiła ona rodzaj samodzielnej warowni z czterema basztami służącymi do ostrzału oraz murowaną zaporą kamienną. Brama Ruska nie zamykała w pełni doliny Smotrycza, prawdopodobnie ze względu na zwiększenie przepustowości wody podczas wezbrania. W przypadku zagrożenia atakiem Smortycz był przegradzany w tym miejscu zaporą ziemno - narzutową, która stanowić miała ważny element obrony miasta. W trakcie oblężenia w 1672 r.

51 Turcy usiłowali zniszczyć ją artylerią, jednak im się to nie udało. Spiętrzenie wody w Bramie Ruskiej powodowało zatopienie pętli Smotrycza wokół miasta, co przy wysokich skalnych ścianach wąwozu praktycznie uniemożliwiało atak od tej strony. Turkom prawdopodobnie dlatego tak bardzo zależało na jej zniszczeniu, gdyż podstawowym stosowanym przez nich sposobem niszczenia fortyfikacji było wykonanie podkopu, a następnie wysadzenie ich części. Technika ta była nieprzydatna w przypadku obydwu bram. Przed Bramą Lacką było stosunkowo duże sztuczne jezioro, co uniemożliwiało wszelkie roboty ziemne. Natomiast prawdopodobnie groźba gwałtownego zrzutu wody przez Bramę Ruską i związanego z tym chwilowego zatopienia doliny, wystarczająco odstraszała od prób wykonania pod nią podkopu.