Awangarda Krakowska.

Prezentacja na temat: "Awangarda Krakowska."— Zapis prezentacji:

1 Awangarda Krakowska

2 Czym w ogóle jest Awangarda Krakowska
Jest to grupa literacka, która działała w latach w Polsce. Swój czas poświęcali publikacji krakowskiego czasopisma pt. „Zwrotnica”. Awangarda Krakowska była jedynym nowatorskim polskim ruchem artystycznym, który opracował swój program poetycki w szczegółach. Hasło Awangardzistów Krakowskich brzmiało: „Minimum słów, maksimum treści”..

3 A Główna mysl Awangardy! Główna mysl Awangardy! Główna mysl Awangardy!
Awangardyści tworzyli wraz z nadejściem ruchu FutURyzMu. Swoje reguły i zwyczaje tworzenia zawierali w następujących punktach: tzw. kult 3 × M („Miasto, Masa, Maszyna”) – kult współczesnej cywilizacji artysta jako architekt-budowniczy zdań ekwiwalentyzacja uczuć – prezentowanie obrazu będącego ekwiwalentem uczuć metafora jako środek wyrażania i tworzenia nowej, poetyckiej rzeczywistości zbliżenie rytmu poezji do rytmu prozy używanie skrótów myślowych i skondensowanej (spiętrzonej) metafory ekonomiczność języka poetyckiego zajmowanie się teraźniejszością kult nowości emocjonalna powściągliwość (antysentymentalizm) intelektualna dyscyplina precyzyjna budowa wiersza, zwięzłość A

4 Główni przedstawiciele Awangardy Krakowskiej:
Tadeusz Peiper: Ur. 3 maja 1891 w Podgórzu, zm. 10 listopada 1969 w Warszawie. Polski poeta, krytyk literacki, teoretyk poezji, eseista, założyciel i redaktor czasopisma "Zwrotnica", autor powieści, dzienników, poematu (Na przykład z roku 1931), dramatu (Skoro go nie ma) i programu poetyckiego Awangardy krakowskiej. Pochodził z żydowskiej rodziny, ale dość wcześnie przeszedł na katolicyzm. W 1921 r. w Krakowie założył czasopismo "Zwrotnica", które skupiało poetów Awangardy Krakowskiej. Program poetycki Peiper zawarł w szkicach: 1925 – Nowe usta, 1930 – Tędy. Wysiłek poety Peiper porównywał do trudu rzemieślnika, dlatego też wszystko w poezji powinno być zaplanowane, podobnie jak w produkcji. Określił symbole nowoczesności jako: miasto, masa, maszyna, a ich skrót "3×M" stał się hasłem Awangardy. Jego teoria poezji odrzucała melodyjność wiersza, sylabizm, dopuszczała wiersz wolny i tylko takie metafory, które mogą być jednoznacznie interpretowane. Peiper, podobnie jak futuryści, odchodził od tradycji poetyckiej, gdyż jego zdaniem sprostanie nowej rzeczywistości nie mogło nastąpić przy użyciu starych schematów. Bronił trudnego języka poezji, ponieważ poeta nie mógł nazywać stanów i emocji wprost, jak to czyni proza.

5 Julian Przybos Julian Przyboś przyszedł na świat 5 marca 1901 roku we wsi Gwoźnica. Jego ojciec był małorolnym chłopem. Ukończył gimnazjum w Rzeszowie, gdzie debiutował jako nieletni poeta w pisemku konspiracyjnym „Zaranie”. Brał czynny udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako ochotnik. Po jej zakończeniu został przyjęty na Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jak wielu innych poetów dwudziestolecia studiował również filozofię. Współpracował ze studenckim pismem „Hiperbola”, na łamach którego publikował kolejne wiersze. Sam poeta za swój prawdziwy debiut literacki uważał jednak publikację wiersza Cieśle na łamach dwudziestego siódmego numeru „Skamandra” z 1922 roku. Przyboś odrzucił zaproszenie futurystów i dołączył do awangardy krakowskiej skupionej wokół pisma „Zwrotnica”, gdzie współpracował z Tadeuszem Peiperem (nazywanym wówczas „papieżem awangardy”), Adamem Ważykiem, Janem Brzękowskim i Jalu Kurkiem. Zgodnie z linią programową ugrupowania głosił Przyboś kult miasta, cywilizacji i postępu. Na łamach „Zwrotnicy” publikował nie tylko wiersze. Od 1926 roku zamieszczał w czasopiśmie również artykuły krytyczne. W swoim pierwszym tekście tego typu, zatytułowanym Chamuły poezji, bardzo brutalnie zaatakował Jana Kasprowicza. Zmarł 6 października 1970 roku, został pochowany na cmentarzu w rodzinnej Gwoźnicy.

6 Jalu Kurek Ur. 27 lutego 1904 w Krakowie jako Franciszek Kurek Zm. 10 listopada 1983 w szpitalu w Rabce. Polski poeta i prozaik, przedstawiciel tzw. Awangardy Krakowskiej. Laureat Nagrody Młodych Polskiej Akademii Literatury za powieść społeczno-obyczajową z życia ówczesnej wsi małopolskiej Grypa szaleje w Naprawie. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie oraz wydziału filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (filologia polska i romańska). Studia pogłębił na uniwersytecie w Neapolu. Był wieloletnim przyjacielem F. T. Marinettiego. Silnie związany z rodzinnymi Beskidami (jego matka pochodziła z Naprawy, gmina Jordanów), którym poświęcił kilka powieści. Największą sławę przyniosły mu Grypa szaleje w Naprawie z 1934 i Woda wyżej z Jest autorem wielu liryków, poematów, opowiadań i powieści. Przez długie lata pracował jako dziennikarz i redaktor, czego pozostałością są jego reportaże, felietony, eseje i artykuły. Autor licznych przekładów poezji włoskiej (m.in. Sonetów do Laury Franciszka Petrarki). Jako tłumacz z języka włoskiego przyczynił się do popularyzacji w Polsce dorobku włoskich futurystów. W latach redaktor awangardowej Linii. Zajmował się również teatrem i filmem (OR - Obliczenia Rytmiczne z 1933, jeden z pierwszych polskich filmów eksperymentalnych). Malował obrazy, wędrował po górach (był taternikiem), uprawiał sport.

7 Jan Brzekowski Ps. Jan Bereta, Jan Jarmott. Ur. 18 grudnia 1903 w Nowym Wiśniczu, zm. 3 sierpnia 1983 w Paryżu. Polski poeta, pisarz i teoretyk sztuki, w szczególności poezji. Brzękowski uczęszczał do gimnazjum w Nowym Sączu i w Bochni. Absolwent filologii polskiej i farmacji na UJ. Uzyskał w 1927 roku stopień doktora za rozprawę pt. Legenda Don Juana i jej wpływ na literaturę polską. Studiował także na Sorbonie i w paryskiej École du Journalisme. Uczestnik plebiscytu na Śląsku w 1920 roku. Debiutował w 1921 roku na łamach "Gazety Literackiej" jako poeta. W 1925 roku wydał pierwszy tomik poezji Tętno drukowany w "Zwrotnicy". Redagował czasopismo "Linia". Działał w kręgu awangardy krakowskiej. Współtworzył grupę artyści rewolucyjni. W 1928 roku wyjechał do Francji. W latach redaktor dwujęzycznego pisma „L'Art Contemporain – Sztuka Współczesna”. Pisał poezję w języku francuskim, wydając kilka tomików ilustrowanych przez Hansa Arpa i M. Ernsta i Fernanda Légera. W latach 1937–1940 był szefem biura prasowego Ambasady RP, działał w czasie wojny w zarządzie Polskiego Czerwonego Krzyża w Vichy, uczestniczył we francuskim ruchu oporu w latach 1940– W 1940 roku ożenił się z rzeźbiarką Suzanne de Lamer. W latach 1944–1945 był attaché prasowym Ambasady RP. Od 1946 do 1964 roku był dyrektorem uzdrowiska i hotelu w Amélie-les-Bains, gdzie również mieszkał. Od roku przebywał w Paryżu. W 1979 odnowił po 50 latach dyplom doktorski na UJ. Publikował m.in. w czasopismach emigracyjnych „Kultura”, „Wiadomości”, „Oficyna Poetów” i krajowych „Twórczość”, „Tygodnik Powszechny”, „Życie Literackie”, „Miesięcznik Literacki”, „Poezja”.

8 Adam Wazyk Adam Ważyk urodził się w 1905 roku w Warszawie jako Adam Wagman, w rodzinie pochodzenia żydowskiego. Studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim. Był związany z awangardowymi kierunkami w poezji. Współredagował „Almanach Nowej Sztuki”, a także „Zwrotnicę”. Publikował również w innych ważnych czasopismach dwudziestolecia: „Wiadomościach Literackich” czy „Kamenie”. Adam Ważyk był poetą, ale także eseistą, prozaikiem i tłumaczem. Jego wczesna poezja („Semafory” 1924, „Oczy i usta” 1926) sytuowała się, jak wskazuje Jerzy Kwiatkowski, pomiędzy późnym futuryzmem a Awangardą Krakowską. Była ona inspirowana francuską awangardą, zwłaszcza dziełami Apollinaire’a. Uważa się również, że widać tu silne wpływy literackiego kubizmu. W dwudziestoleciu Ważyk napisał też kilka opowiadań (np. „Człowiek w Burem ubraniu”) i powieści (Latarnie świecą w Karpowie”, „Mity rodzinne”). Zmarł w 1982 rooku w Warszawie.

9 Odbiór twórczosci Awangardy.
Twórczość Awangardy Krakowskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego przyjmowana była w różny sposób w zależności od grupy społecznej, która czytała czasopismo „Zwrotnica” Ludzie, których interesowały nowe kierunki w sztuce i literaturze podchodzili do twórczości Krakowian z podziwem, uznając ich za proroków przyszłości polskiej literatury Inni tj. tradycjonaliści itp. potępiali ich twórczość oraz uznawali ją za pogwałcenie zasad pisma oraz zwiastun kulturalnej śmierci literatury. Współcześnie Awangarda Krakowska nie budzi już takich kontrowersji jak kiedyś. Spowodowane jest to rozwojem literatury współczesnej oraz zanikającym poziomem zainteresowania starszą literaturą wśród młodych ludzi.