1 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające.

Prezentacja na temat: "1 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające."— Zapis prezentacji:

1 1 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z 20.10.2015r. mgr inż. Witold Olpiński

2 2 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Plan prezentacji (1): Elementy rozwiązań systemowych - iloczyn ruchu czy indywidualna ocena ryzyka? - narodowe programy poprawy bezpieczeństwa - wskazanie podstawowego wyposażenia przejazdów - spójność przepisów (na poziomie rozporządzeń) - dostosowanie dla osób o ograniczonej możliwości poruszania Wprowadzenie - udział w krajowej i międzynarodowej współpracy badawczej - rys historyczny (od Locomotive Act do rozp. 1744) - nazewnictwo, statystyka,... Problemy podstawowe - regulacje ustawowe - zasada odpowiedzialności sprawcy - jednolitość od strony użytkownika - wykorzystywanie wszystkich czterech „E”

3 3 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Plan prezentacji (2): Dyskusja (oby starczyło czasu!) - zachęcam do głosów w trakcie wystąpienia (ale tylko w kwestiach naprawdę koniecznych) Zagadnienia techniczne - wprowadzanie nowych rozwiązań – potrzeby - spójność przepisów (wewnątrz i poza sektorem kolejowym) - nazewnictwo Problem sam w sobie: widoczność - aktualnie: blokada budowy i modernizacji? - łamanie starszych i nowych wymagań (zwłaszcza ekrany!) - lokalizacja rozsuniętych peronów przystanków Podsumowanie i wnioski Tezy do dyskusji

4 4 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Zastrzeżenia: Jakiekolwiek ewentualne konotacje „polityczne” artykułowanych tu stwierdzeń są zupełnie niezamierzone; proszę o uwagi celem sprostowania Celowo postawiono tezy kontrowersyjne i/lub nierealistyczne, szczególnie ekonomicznie; część z nich może stać w sprzeczności z obowiązującym stanem regulacji prawnych, a także z opiniami „drogowników”, nie podzielających zazwyczaj „kolejowego” punktu widzenia; zapraszam do dyskusji, zwłaszcza na temat tych tez Wystąpienie zawiera wyłącznie wnioski i opinie autora i NIE JEST stanowiskiem Instytutu Kolejnictwa

5 5 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." 7.11.2011 kick-off 13.07.2005 Pole 6 & 8 6.FR UE Project – “Network of Excellence” (Pole 6: Safety and Secutrity) 01/2004 – 12/2007 → Follow-up: Association – EURNEX Network of Excellence from 01/2008 –→ 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 9. LC Symp. Montreal 3. Workshop SELCAT 11. LC Symp. Tokyo 12. LC Symp. London 31.07.2008 project end 28.09.2006 kick-off 1.EC Workshop 18.06 Brussels 10. LC Symp. Paris London 2/05 2.EC Workshop 16.03 Tallin 8. LC Symp. Sheffield 04/2004 25.06 London Mainz Dublin Malmö Roma Helsinki Bern Koege Vienna London Brux. Paris Tallin Lisbon Hamar London 2/05 9/05 3/06 11/06 3/07 10/07 4/08 10/08 4/09 10/09 3/10 9/10 3/11 10/11 5/12 10/12 7.06.2012 9.0622.06 Międzynarodowa współpraca badawcza (1)

6 6 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Hamar --- Utrecht W-wa Rzym --- --- Antwerp Riga/Tallin 3/05 --- 3/06 11/06 3/07 10/07 4/08 10/08 10/11.06 30.10.2014 project end Stowarzyszenie – EURNEX Network of Excellence od 01/2008 –→ 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 12. LC Symp. London 14. LC Symp. Helsinki 13. LC Symp. Urbana (IL) 3.06 7.05 7.06 3.06. Międzynarodowa współpraca badawcza (2) UNECE

7 7 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Krótki rys historyczny fiasko inicjatywy MI z ok. 2009/2010 roku pokutowanie ducha „Locomotive Act” ? skutki definicji „wypadku kolejowego”; klasyfikacja ERA Obowiązywał on przez 30 lat od 1865 roku i stanowił m.in. że: „/.../ - Co najmniej na 55 metrów przed pojazdem ma iść człowiek z czerwoną chorągiewką i ostrzegać innych użytkowników drogi o zbliżaniu się pojazdu. Ma on ponadto pomagać w usuwaniu z drogi innych pojazdów, a w razie potrzeby zatrzymać lokomotywę drogową. /.../ - Każda lokomotywa drogowa ma być natychmiast zatrzymana na każde żądanie przechodniów, woźniców i jeźdźców, którzy wyrażą to podniesieniem ręki. /…/ - Największa dopuszczalna szybkość lokomotyw drogowych ograniczona zostaje poza obrębem osiedli do 6 kilometrów na godzinę, a w osiedlach do 3 kilometrów na godzinę. /.../” a może, jak chyba chcą niektórzy, powinniśmy do tego wrócić? wyczekiwane (zwłaszcza przez PKP PLK S.A.) „nowe” rozporządzenie – nr 1744 z 20.10.2015 r.

8 8 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Problemy podstawowe Ustawowe uregulowanie (współ)odpowiedzialności sektorów, szczególnie odnośnie kosztów budowy i eksploatacji Zasada odpowiedzialności „sprawcy” za spowodowanie konieczności budowy, przebudowy lub doposażania przejazdu Jednolitość przejazdów dla użytkowników drogi: - oznakowanie, sygnalizacja, oświetlenie, nawierzchnia, widoczność, - czasy trwania poszczególnych faz - działanie w stanach ograniczonej funkcjonalności (awaryjnych) - potrzeba uzupełnienia rozporządzeń o szczegółowe wymagania techniczne IM Poprawa sytuacji jest możliwa dzięki synergii wszystkich sił i środków – stosowanie europejskich „4 x E”

9 9 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Główne grupy działań - europejskie „4 E” (alfabetycznie) Equipment – wyposażenie techniczne Education – edukacja (użytkowników dróg) - w tym szczególnie kampanie profilaktyczne: ILCAD, Operation Lifesaver, wolontariat! Enforcement – penalizacja wykroczeń - nieuchronność, - niezwłoczność, - dolegliwość. Wprowadzenie automatycznych kamer – rozwiązanie problemów? Engagement – uzgodnienia, kompromisy...

10 10 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Edukacja Zapewne wszystko już powiedziano, ale... - kształtowanie zachowań od najmłodszych lat, - podniesienie zaufania do urządzeń, wyjaśnianie zasad „fail-safe”, - adresowanie działań do różnych grup: „Chuligani drogowi” – Stan techniczny, awarie – Alkohol i inne podobnie – działające środki Inne przyczyny – („naturalne”) Nieświadomość, – nieuwaga, prędkość... profilaktyka, ELCAD / ILCAD, (kary) Samobójcy – nadzór, kary Sprawcy/przyczyny: Metody poprawy stanu: separacja ruchu, inne metody separacja ruchu (choć mało zdarzeń) profilaktyka, kontrola, kary tylko separacja ruchu (albo zgoda na pewien niezerowy odsetek wypadków)

11 11 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Edukacja Zapewne wszystko już powiedziano, ale... - kształtowanie zachowań od najmłodszych lat, - adresowanie działań do różnych grup: Teza: Nawet największe, rosnące wykładniczo nakłady na poprawę bezpieczeństwa nie będą w stanie zmniejszyć liczby wypadków poniżej pewnej naturalnej granicy.

12 12 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Główne grupy działań - europejskie „4 E” (alfabetycznie) Equipment – wyposażenie techniczne Education – edukacja (użytkowników dróg) - w tym szczególnie kampanie profilaktyczne: ILCAD, Operation Liffesaver, wolontariat! Enforcement – penalizacja wykroczeń - nieuchronność, - niezwłoczność, - dolegliwość. Wprowadzenie automatycznych kamer – rozwiązanie problemów? Engagement – uzgodnienia, kompromisy...

13 13 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Rozwiązania systemowe Odejście od iloczynu ruchu na rzecz indywidualnej oceny ryzyka - kompletne i ścisłe zasady: skład komisji oceniającej ryzyko (wszystkie zainteresowane podmioty) obowiązkowo uwzględniane czynniki i ich waga - sporządzenie pełnego „rankingu” przejazdów wg. stopnia ryzyka - szeroka, maksymalna lista elementów wyposażenia przejazdów - ustalone wyposażenie obligatoryjne dla przedziałów ryzyka (~kategorie) - narzędzia doboru wyposażenia opcjonalnego Narodowe programy poprawy bezpieczeństwa na przejazdach: - wyposażanie, doposażanie, eliminacja: likwidacja lub dwupoziomowe Podstawowe wyposażenie: ssp z 2 lub 4 półrogatkami i KONIECZNIE foto-rejestracją automatycznie wysyłającą dane Dlaczego przejazdy obsługiwane przez człowieka do 160 km/h? Całość oznakowania przejazdu w gestii zarządców infrastruktury Jedno miejsce regulacji prawnych dla wyposażenia drogi Wprowadzenie elementów wspomagających osoby o ograniczonej możliwości poruszania się (PRM)

14 14 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Zagadnienia techniczne Wprowadzenie otwartości na nowe rozwiązania (ww. lista), np.: - trzecie, białe światło - zapewnienie uwalniania drogi dla opuszczania strefy przejazdu: pierwszeństwo na pobliskich skrzyżowaniach dróg powiązanie z sygnalizacją uliczną dodatkowe sygnalizatory drogowe (casus „Radzymińska/Naczelnikowska”) Problem braków i niespójności przepisów lub wymagań: - wewnętrznych, w systemie kolejowym – przykłady: działanie sygnalizatorów drogowych lampki na drągach wymagania na sygnalizację akustyczną wymagania na czasy trwania faz, minimalne ale i maksymalne: jednolitość działania problem drugiego pociągu (i kolejnych), 3 tory, banalizacja czas oczekiwania i dojazdu pociągu, zasady obowiązujące maszynistów - między rozporządzeniami z różnych sektorów (transportu) rozbieżności definicyjne (przejazd kolejowy, sygnalizator drogowy,...) reg ulacje w kilku miejscach, utrudnienie wprowadzania zmian

15 15 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." Problem widoczności Widoczność: problem szczególnie istotny i złożony - słuszne, lecz nierealne wymaganie na widoczność z 5 m (Załącznik nr 3 do rozporządzenia nr 1744) Podproblem dotyczący bezpieczeństwa ogólnego i widoczności: - lokalizacja rozsuniętych peronów względem przejazdu: TAK: czy (raczej) TAK: ??? - zła jakość projektów, łamanie wymagań dotyczących widoczności (ekrany akustyczne, strażnice przejazdowe, inne obiekty, takie jak np. perony, ogrodzenia, szafy aparatowe...); brak koordynacji

16 16 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." 3. Należy korzystać z „dobrych praktyk” i dzięki temu unikać „ślepych uliczek” i „wyważania otwartych drzwi”. 1. Linia kolejowa nie może coraz bardziej dezintegrować obszaru, szczególnie zurbanizowanego. Prawo decyzji odnośnie zagospodarowania przestrzennego terenu (jego przeznaczenia i wykorzystania) mają użytkownicy końcowi tego terenu i usług transportowych, nie koleje. 2. Konieczna jest zmiana podejścia do problemu przekraczania linii kolejowych, od utrudniania i karania, do oferowania rozwiązań alternatywnych. (np. „labirynty” dla pieszych na linii otwockiej) Tezy autora – do dyskusji (1)

17 17 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." 4. Bez koniecznych i rozsądnych zmian prawa – ustaw i rozporządzeń – pozostaniemy dokładnie w tym samym miejscu, w którym tkwimy dzisiaj. Tezy autora – do dyskusji (2) Jednak nawet najlepsze regulacje prawne bez mechanizmów „wymuszających” ich przestrzegania nie zapewnią poprawy stanu bezpieczeństwa, np.: Trzeba się ponadto pogodzić, że pomimo poniesienia nawet największych nakładów, zawsze pozostanie niezerowa liczba wypadków, o ile nie wprowadzi się całkowitego rozdzielenia ruchu kolejowego i drogowego. nie jest i bez kar nigdy nie będzie praktykowane przejeżdżanie pojazdów przez przejazd pojedynczo, to znaczy, że wjazd kolejnego pojazdu w strefę przejazdu nastąpi dopiero po opuszczeniu jej przez pojazd poprzedni, podobnie, pojazdy nie będą oczekiwać do chwili całkowitego podniesienia rogatek i wygaśnięcia sygnałów ostrzegawczych na sygnalizatorach drogowych – ruszają, gdy tylko położenie drągów na to pozwala.

18 18 z 18 DAWNIEJ: Warszawa 8 marca 2016 r. SEMINARIUM IK: „Elementy regulacji prawnych, wpływające na bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych, wymagające dalszego doskonalenia po wprowadzeniu nowego rozporządzenia nr 1744 z20.10.2015r." wolpinski@ikolej.pl www.instytutkolejnictwa.pl https://www.facebook.com/216995574989918 https://twitter.com/ikolej http://www.linkedin.com/company/instytut-kolejnictwa Dziękuję za uwagę ! mgr inż. Witold Olpiński