Współczesne aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego (ćwiczenia)

Prezentacja na temat: "Współczesne aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego (ćwiczenia)"— Zapis prezentacji:

1 Współczesne aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego (ćwiczenia)
Zajęcia nr 2 dr Tomasz Wójtowicz

2 Prywatyzacja przemocy

3 Tematyka zajęć Czym jest prywatyzacja przemocy?
Prywatyzacja przemocy – wzrost bezpieczeństwa, czy podważenie kontroli państwa? Nowe (stare) zjawisko; Transnarodowy rynek usług wojskowych i bezpieczeństwa; Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa; Przykłady międzynarodowych firm wojskowych;

4 Czym jest prywatyzacja przemocy?

5 Czym jest prywatyzacja przemocy?
Podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku co setna osoba na polu bitwy po stronie koalicji antyirackiej była cywilem pracującym na podstawie umowy. 12 lat później, podczas wojny w Iraku, już co dziesiąta osoba była prywatnym kontraktorem, podobnie jak w trakcie wcześniejszych operacji w Bośni (1996) oraz Kosowie (1999). W 2003 roku aż 10% amerykańskiego wysiłku wojskowego w Iraku realizowali zakontraktowani cywile. Ł. Kamieński, Geneza współczesnej prywatyzacji wojny, Amerykomania, WUJ, Kraków 2009.

6 Czym jest prywatyzacja przemocy?
PMC – Private Military Companies (prywatne firmy wojskowe) Private Military Contractors – prywatni kontraktorzy wojskowi MPF’s – Military Provider Firms (firmy oferujące zdolności wojskowe) MCF’s – Military Consulting Firms (firmy oferujące konsultacje wojskowe) MSF’s – Military Support Firms (firmy wykonujące zadania pomocnicze);

7 Czym jest prywatyzacja przemocy?
Prywatne przedsiębiorstwo wojskowe (PMC) – organizacja działająca jawnie i legalnie, w sposób ciągły (niedoraźnie) i mająca charakter korporacyjny (przedsięwzięcie biznesowe, zarejestrowane i funkcjonujące w ramach określonego prawa narodowego), oferujące różnorakie usługi w zakresie stosowania siły lub innych działań istotnych w kontekście bezpieczeństwa państwa, w tym prowadzenie akcji zbrojnych. Źródło: R. Kuźniar, „Bezpieczeństwo międzynarodowe”, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012, s. 328.

8 Czym jest prywatyzacja przemocy? Kontraktor czy najemnik?
Najemnik – osoba zwerbowana specjalnie do uczestnictwa w konflikcie zbrojnym i biorąca w nim rzeczywiście bezpośredni udział, która nie jest obywatelem państwa strony konfliktu, nie zamieszkuje w nim stale ani nie jest członkiem jego sił zbrojnych. Dodatkowo osoba ta nie została wysłana w region konfliktu przez żadne inne państwo, a jej motywacja wynika z chęci uzyskania korzyści materialnych. Źródło: I protokół dodatkowy do konwencji genewskiej z 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, Genewa, 8 VI 1977 roku.

9 Czym jest prywatyzacja przemocy? Kontraktor czy najemnik?

10 Czym jest prywatyzacja przemocy? Kontraktor czy najemnik?
Kontraktor – stanowi personel legalnie funkcjonującego przedsiębiorstwa, a ich rekrutacja przebiegła w sposób jawny i miała charakter zorganizowany, a nie doraźny.

11 Prywatyzacja przemocy – wzrost bezpieczeństwa czy podważenie kontroli państwa?

12 Prywatyzacja przemocy – wzrost bezpieczeństwa czy podważanie kontroli państwa
Pesymiści Optymiści prywatyzacja przemocy podważa kontrolę państwa; niszczy procesy demokratyczne; militaryzacja Afryki; powiązanie ze światem przestępczym; umożliwia rozwiązanie trudnych problemów międzynarodowych; pozwala uniknąć interwencji zagranicznych państw NATO i UE;

13 Prywatyzacja przemocy – nowe (stare) zjawisko

14 Prywatyzacja przemocy – nowe (stare) zjawisko
zjawisko najemnych kondotierów we Włoszech między XIV, a XVI wiekiem; zaciężne formacje szwajcarskich landsknechtów w XV i XVI wieku; najemne wojska szwedzkie z XVI i XVII wieku; piraci do wynajęcia (Francis Drake);

15 Prywatyzacja przemocy – nowe (stare) zjawisko
Państwo rozbiło zatem korporacyjne struktury związków landsknechtów, odebrało im dotychczasowe przywileje i podporządkowało swojej ścisłej kontroli. Grę w kości i karty w obozie zastąpił surowy obowiązek pracy, a uchodzące do tej pory za hańbiące prace przy okopach, należały teraz do obowiązków samych żołnierzy.

16 Prywatyzacja przemocy – nowe (stare) zjawisko
Upaństwowienie wojny 1648 – XX wiek państwo narodowe monopolistą przemocy; państwo finansowym zapleczem wojska; etos służby wojskowej; surowa dyscyplina i porządek; armie masowe, wojny totalne; racjonalizm; wzrost kosztów wojen – nieopłacalność;

17 Prywatyzacja przemocy – nowe (stare) zjawisko
XX wiek – ponowna prywatyzacja bezpieczeństwa wojna znów zaczyna się opłacać; dekolonizacja Afryki; rywalizacja o złoża surowców na Czarnym Kontynencie; urynkowienie, deregulacja i komercjalizacja wielu usług państwa;

18 Transnarodowy rynek usług wojskowych i bezpieczeństwa

19 Transnarodowy rynek usług wojskowych i bezpieczeństwa
w latach 1995 – 2004 powstało ponad 200 PMC; w 2003 roku bieżące dochody globalne branży usług bezpieczeństwa oceniano na 100 mld USD; Departament Obrony i Departament Stanu USA w latach zawarł ponad 3000 umów z PMC na sumę ponad 300 mld USD;

20 Transnarodowy rynek usług wojskowych i bezpieczeństwa
Typy kontraktów wg pozycji w przestrzeni walki Zadania wojskowe Wsparcie operacyjne z bronią w ręku Wsparcie operacyjne na polu walki bez broni Doradztwo i szkolenie wojskowe bez broni Wsparcie logistyczne Zadania policyjne Ochrona obiektów z bronią w ręku Ochrona obiektów bez broni Doradztwo i szkolenie policji Zapobieganie przestępczości Wywiad

21 Transnarodowy rynek usług wojskowych i bezpieczeństwa
Przykłady finansowania konfliktów przez podmioty prywatne finansowanie armii Nigerii przez Shell; finansowanie formacji paramilitarnych w Kolumbii przez BP; Udział Branch Group w ramach sił nigeryjskich w Sierra Leone;

22 Transnarodowy rynek usług wojskowych i bezpieczeństwa
Geografia usług PMC

23 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa

24 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa
neoliberalizm jako główny nurt w ekonomii od lat 70. XX wieku do XXI wieku; redukcja sił zbrojnych państw zachodnich po 1989 roku; pojawienie się dużej grupy państwa upadłych;

25 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – neoliberalizm;
podważenie interwencjonizmu państwowego w gospodarce; wycofanie państwa z gospodarki; deregulacja gospodarki; „państwo minimum” (policja, wojsko, sądownictwo) ; nowe zarządzanie w administracji publicznej; rosnące znaczenie korporacji; „chicago boys”;

26 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – neoliberalizm;

27 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – neoliberalizm;

28 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – redukcja sił zbrojnych;

29 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – redukcja sił zbrojnych;

30 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – redukcja sił zbrojnych;

31 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – redukcja sił zbrojnych;

32 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – redukcja sił zbrojnych ale nie wydatków ;

33 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe
Cechą charakterystyczną jest upadek instytucji państwowych, w szczególności policji i wymiaru sprawiedliwości, co powoduje paraliż władzy oraz upadek prawa i porządku publicznego – bandytyzm i ogólny chaos”. Co więcej, „funkcjonowanie rządu jest niemożliwe, a jego majątek został zniszczony lub zrabowany, zaś doświadczeni urzędnicy zginęli lub musieli opuścić kraj Były Sekretarz Generalny ONZ Boutros Boutros Ghali

34 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe

35 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe

36 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe

37 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe

38 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe

39 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe

40 Przyczyny rozwoju współczesnego rynku bezpieczeństwa – państwa upadłe

41 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych

42 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych – Executive Outcomes
założona w 1989 roku przez oficerów RPA; firma zatrudnia ok kontraktorów, głównie byłych wojskowych i funkcjonariuszy służb specjalnych RPA; misje: m.in.: Namibia i Angola, Sierra Leone; współpraca z międzynarodowymi koncernami: Chevron, Texaco; wyposażenie ciężkie: Mi-24. Mi-8, T-72, BMP-2;

43 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych - Executive Outcomes

44 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych - Academi
rok założenia: 1997; założyciel: Erick Prince; zabezpieczenie Nowego Orleanu po ataku huraganu Katrina (200 kontraktorów); kontrakty w Afganistanie i Iraku ( – kontraktorów); ochrona cywilnego administratora Iraku Paula Bremera; usługi: centrum szkoleniowe w Północnej Karolinie, szkolenie marynarzy, doradztwo wojskowe, inne usługi wojskowe;

45 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych - Academi
Blackwater w Nowym Orleanie po ataku huraganu Katrina

46 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych - Academi
Akcja ratunkowa po ataku bombowym na Ambasadora RP w Iraku (X 2007)

47 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych – Kellogg Brown & Root
jedna z najstarszych firm wojskowych (1901) ; wcześniejsza nazwa: Halliburton; początkowo przedsiębiorstwo zajmujące się przemysłem chemicznym; w czasie wojny w Wietnamie budowa infrastruktury militarnej; zlecenia budowy baz wojskowych w Kosowie i na Kubie; w Iraku wsparcie logistyczne dla wojska;

48 Przykłady międzynarodowych firm wojskowych – Kellogg Brown & Root
Wsparcie logistyczne wojsk amerykańskich w Iraku

49 Literatura obowiązkowa dotycząca zajęć
1. R. Kuźniar, „Bezpieczeństwo międzynarodowe”, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2012, s

50 Dziękuję za uwagę