Świecka muzyka średniowiecza.

Prezentacja na temat: "Świecka muzyka średniowiecza."— Zapis prezentacji:

1 Świecka muzyka średniowiecza

2 Świecka muzyka średniowiecza to muzyka ludowa i dworska
Świecka muzyka średniowiecza to muzyka ludowa i dworska. Najstarsze i najwcześniejsze są ludowe pieśni uprawiane przez francuskich żonglerów, niemieckich szpilmanów czy angielskich minstreli. W Polsce zwano ich rybałtami lub wagantami. Byli to zarazem muzycy, akrobaci i tancerze. Wędrowali występując na dworach, w miastach, gospodach, zajazdach na targach i jarmarkach. Śpiewali pieśni historyczne, wojenne, ballady, romanse, pieśni żartobliwe, pochwalne, żałobne. Akompaniowali sobie na violi, lutni lub lirze

3

4 Do najsławniejszych zabytków muzyki
Świeckiej tamtych czasów należy pochodzący z XIII wieku kodeks Carmina Burana, odnaleziony w opactwie benedyktyńskim w Bawarii. Zawiera on 250 tekstów utworów o tematyce satyrycznej, moralizatorskiej, miłosnej oraz okolicznościowe. Odnalezione w połowie XIX wieku zainspirowały Carla Orffa co napisania kantaty scenicznej Carmina Burana.

5

6 Pojawiają się trubadurzy i truwerzy
W XI wieku elitą społeczeństwa staje się rycerstwo z własnymi zwyczajami, etosem wytwornymi obyczajami, turniejami. Ośrodkiem rozwoju kultury rycerskiej stała się południowa Francja - Prowansja, skąd nowa kultura promieniowała na całą Europę. Nowa sztuka opiewała zmysłowe piękno świata, wyrażała subiektywne uczucia. Podstawową formą była pieśń jednogłosowa z towarzyszeniem instrumentu. Pojawiają się trubadurzy i truwerzy

7

8 Trubadurzy Pojawili się w Prowansji w połowie XII wieku. Ich sztuka związana była z życiem dworu. Tworzono pieśni śpiewane przy akompaniamencie instrumentu, który dublował partię solową. Pojawiały się krótkie instrumentalne przygrywki. Większość utworów trubadurów zaginęła, pozostało około 1000 utworów napisanych w języku starofrancuskim.

9 Formy pieśni trubadurów W budowie pieśni stosowano dwie formy
Canzo i vers. Canzo – składa się z 6-7 wierszowych zwrotek, w każdej z nich można wyodrębnić dwie melodie, z których pierwsza się powtarza. Vers – we wszystkich wierszach tekstu powtarza się ta sama melodia. Vers ma zwykle 5-6 zwrotek

10 Wśród pieśni trubadurów pojawiają się - bohaterskie, historyczne
Tematyka i rodzaje pieśni trubadurów Wśród pieśni trubadurów pojawiają się - miłosne - bohaterskie, historyczne - okolicznościowe - satyryczne - żałobne

11 Rimbaut de Vaqueiras

12 Sławni trubadurzy Guillaume de Poitiers – ojciec trubadurów, książe Akwitanii Jaufre Rudel – pozostało po nim 6 wierszy w tym 4 z muzyką. Uczestnik drugiej krucjaty. Bernard de Ventadour, Peire Vidal, Bertrand de Born, Guraut de Borneill. Za ostatniego trubadura uchodzi Guiraut Riquier

13

14 Truwerzy Truwerzy byli następcami trubadurów. Pojawili się w północnej Francji pod koniec XII wieku, w związku z rozwojem politycznym i gospodarczym tej części kraju (Paryż). Zachowało się do dziś około 800 ich pieśni, napisanych w języku będącym mieszanką północno - francuskich dialektów.

15 Adam de la Halle

16 Formy pieśni truwerów Najczęściej pieśni truwerów miało formę
Ronda, virelai i ballady. Rondo – pieśń refrenowa przy czym refren nie musiał mieć stałego tekstu. Virelai – pieśń trzyzwrotkowa. Każda zwrotka składa się z czterowersowej zwrotki i dwuwersowego refrenu. Ballada – przeważnie trzyzwrotkowa, każda zwrotka składa się z 7-8 wersów, dwa ostatnie tworzą refren. Muzycznie zwrotki maja formę aab, aabb

17

18 Tematyka i rodzaje pieśni truwerów
Wśród pieśni truwerów pojawiają się - miłosne – chanson de toile (alby – pieśni o rozstaniu kochanków o świcie) historyczne, bohaterskie - chanson de geste - okolicznościowe - satyryczne - żałobne - plankty

19 Le Jeux de Robin et de Marion

20 Thibaut de Champagne – król Nawarry,
Sławni truwerzy Adam de la Halle – jedyny truwer piszący polifonię. Żył w XIII wieku. Pisał chansons, ronda i motety oraz jeux parties – dialogowane utwory o miłości bez określonej formy. Najsławniejsza jeux partie Adama de la Halle to Le Jeux de Robin et de Marion o miłości dwojga pasterzy. Truwerami byli książęta i królowie. Polskim truwerem był książę Henryk Brodaty Thibaut de Champagne – król Nawarry, Ryszard Lwie Serce – król Anglii Alfons X Mądry – król Hiszpanii

21 Alfons X el Sabio (Mądry)

22 niemieccy, arystokratyczni poeci liryczni
Minnesingerzy niemieccy, arystokratyczni poeci liryczni i muzycy XII-XIV w. Piewcy miłości i piękna, którzy wykonywali sami swe ballady i pieśni, tworzone pod wpływem francuskich trubadurów. Prowadzili wędrowny tryb życia. Ich pieśni zwane Minnesang nawiązywały do francuskich ballad. Z minnesingerów wywodzili się późniejsi meistersingerzy.

23

24 Sławni minnesingerzy Valter von der Vogelweide Palestinalied Tannhauser (przywołał go Ryszard Wagner w swojej operze pt. Tannhauser) Wolfram von Eschenbach

25

26 Meistersingerzy Byli następcami minnesingerów. Działali przede wszystkim w wielkich niemieckich miastach, gdzie zakładali swoje własne cechy (organizacje na wzór rzemieślniczych). Do najważniejszych ośrodków należały miasta Frankfurt, Strasburg, Zurich, Magdeburg, Praga, Gdańsk i Wrocław. Do grona meistersingerów zaliczano Hansa Sachsa wybitnego kompozytora I połowy XVI wieku

27