Grecja.

Prezentacja na temat: "Grecja."— Zapis prezentacji:

1 Grecja

2 Muzyka grecka ma swe źródła w różnych krajach orientalnych, a sami Grecy ujęli muzykę i poglądy muzyczne w precyzyjny system teoretyczny. Muzyka grecka mogła mieć swój rodowód w starożytnych Chinach i Egipcie, gdzie równie ważna była koncepcja ethosu. Podobny do greckiego system dźwiękowy znany był w Chinach, Egipcie i Babilonii, a skale (dorycka, frygijska) wśród Hebrajczyków. Instrumenty takie jak lira czy aulos znane były w kulturze egipskiej i hetyckiej. Podobnie jak w przypadku pozostałych kultur starożytnych, muzyka grecka miała charakter synkretyczny.

3 Teoria etosu dotyczyła wpływu, jaki muzyka wywierała na ludzką psychikę i ciało. Skalom i systemom muzycznym przypisywano możliwość wywoływania u słuchaczy konkretnych stanów emocjonalnych. Muzyka uspokajała, pobudzała, podnosiła morale, wywoływała smutek lub podniecenie. Z teorią etosu wiąże się pojęcie katharsis, czyli głębokiego, wstrząsu emocjonalnego, mającego moc oczyszczającą. Katharsis doświadczano w kontakcie ze sztuką, głównie dramatem. Synkretyzm – zjawisko jedności sztuk. Starożytni postrzegali muzykę nie jako samodzielną sztukę, ale w powiązaniu z innymi sztukami – tańcem, poezją, teatrem. Wśród apollińskich muz nie ma opiekunki muzyki. Trójjedyna chorea – nierozerwalnie związane - taniec, słowo i muzyka.

4 Instrumentarium Lira była instrumentem, na którym grywał
mityczny bóg Apollo. Pudło rezonansowe liry zrobione było ze skorupy żółwia, a ramiona z rogów antylopy. Lira pierwotnie miała 4 struny, od czasów Terpandra - 7 strun. Na lirach grano w pozycji siedzącej, stojącej, krocząc lub w tańcu (zwłaszcza w grupie).

5 Instrumentarium Kithara była bardzo podobna do liry, jednak miała solidniejsze ramiona (zrobione z rogów byka). Była dużym drewnianym instrumentem strunowym, na którym grało się szarpiąc struny palcami lub za pomocą plektronu, który dawał dźwięk jasny, głośny i wyraźny. Palce zaś - ton miększy i uboższy w górne alikwoty. Muzyk stojąc, opierał kitarę zwykle na wzniesionym lewym ramieniu. Instrument nazywany przez Homera formingą był nieco mniejszym poprzednikiem kitary o podobnym dźwięku i funkcji. Kitara została stworzona ku czci Apollina

6

7

8

9 Instrumentarium Harfa to instrument w kształcie łuku, miała od strun. Grywały na niej wyłącznie kobiety, które nazywano psaltriai, czyli "szarpaczki" . Harfa przypuszczalnie dotarła na tereny Grecji z Egiptu.

10 Instrumentarium Aulos z greckiego "rura" ,"kanał". Był to instrument podwójnostroikowy, składający się z dwóch niezależnych piszczałek, z których jedna była piszczałką burdonową, a na drugiej grano melodię. Prawie zawsze grano na dwóch aulosach jednocześnie, po jednym w każdej ręce. Obie piszczałki brzmiały jednocześnie, a starożytni autorzy opisują ich dźwięk jako "ostry", "piskliwy", "grzmiący" czy "dudniący". W przypadku grania na dwóch piszczałkach, skala każdej z nich jest ograniczona do sześciu dźwięków, podczas gdy użycie jednej z nich daje możliwość uzyskania skali dużo szerszej. Nie wiadomo kiedy dokładnie aulosy zakorzeniły się w Grecji. najstarsze świadectwa pochodzą z VIII wieku.

11 Instrumentarium Fletnia Pana (gr. syrinx) to instrument pasterski złożony z szeregu piszczałek. W Grecji piszczałki były równej długości, by osiągnąć z nich różne dźwięki wypełniano je woskiem, którym najczęściej również łączono je ze sobą. Powstanie tego instrumentu związane jest z mitem o bożku Panu. Nimfa Syringa bardzo spodobał się leśnemu bóstwu, ale sama nie miała ochoty przyjmować jego zalotów, dlatego uciekła przed Panem nad rzekę. Tam została zamieniona w trzcinę, a nieszczęśliwie zakochany Pan zrobił z tej trzciny instrument, by piękna muzyka przypominała mu o ukochanej..

12 Instrumentarium Hydraulis czyli organy wodne to instrument opisany szczegółowo w Księdze I Pneumatyki Herona z Aleksandrii ( połowa I wieku n.e.). Organy wodne to w zasadzie syringa, tyle że o mechanicznym zadęciu. Wynalazek przypisywany Ktesibosowi (III wiek p.n.e.). Podstawa w kształcie ołtarza, a piszczałki osadzone w listwie, która jest w górnej jego części. Prawdopodobna liczba piszczałek to 29. Mechanizmu klawiszowego i rąk muzyka nie widać na przedstawieniach.

13

14 Okres kreto – mykeński do X w p.n.e.
Grecka muzyka rozwijała się w powiązaniu z poezją w kilku okresach historycznych: Okres kreto – mykeński do X w p.n.e. Z Krety pochodzą elementy greckiej mitologii, rzeźby, mozaiki, konstrukcja specjalnych scen dla widowisk teatralnych. Teatralizowano wesela, pogrzeby, święto plonów…

15 Gymnopedie – tańce o charakterze ćwiczeń gimnastycznych
Popularne były tańce: Gymnopedie – tańce o charakterze ćwiczeń gimnastycznych wykonywane przez chłopców Hyporchemata – pantomimy ze śpiewem chóralnym poświęcone Apollinowi Pyrrichije – tańce wojenne z kopiami i tarczami Peany – uroczyste tańce ze śpiewami ku czci Apollina

16

17

18

19 Z tego czasu pochodzą dwa dzieła Homera: Iliada i Odyseja.
Okres homerycki X – VIII w p.n.e. Z tego czasu pochodzą dwa dzieła Homera: Iliada i Odyseja. Są to poematy epickie, które wykonywane były przez zawodowych śpiewaków zwanych aojdami lub rapsodami, przy akompaniamencie kitary.

20 Okres przejściowy do wojen perskich VIII – V w p. n. e
Okres przejściowy do wojen perskich VIII – V w p.n.e. głównymi ośrodkami muzyki stają się Sparta i wyspa Lesbos. Muzyka odgrywa ważną rolę w wychowaniu młodzieży, rozwija się liryka. Powstają żałobne elegie i żartobliwe jamby. Na Lesbos kwitnie poezja liryczna śpiewana przy wtórze kithary. Tworzą tu poetki Safona i Korynna oraz poeci Alkajos i Anakreon. Safona Hymn weselny

21 Rozwija się muzyka instrumentalna
Rozwija się muzyka instrumentalna. Powstają związane z instrumentami modele melodyczne - nomoi. Mistrzem kitarodii jest Terpander, twórca nomoi kitarowych. W grze na aulosie przodują Klonas z Terei i Sakkados z Argos. Terpander działał w Sparcie, założył tam szkołę pieśni chóralnej. Był nie tylko kitarystą, ale również poetą.

22 Do form chóralnych powstających w Sparcie należą: enkomie o treści historycznej, żałobne treny i epinikie – pieśni na cześć zwycięstwa. Mistrzem epinikii był Pindar z Teb

23 W VI wieku rozkwitają igrzyska
W VI wieku rozkwitają igrzyska. Podczas towarzyszących im uroczystych procesji wykonywano hymny i ody. W V wieku ośrodkiem kultury stają się Ateny. Tu rodzi się dramat antyczny. Rozpoczyna się okres klasyczny.

24

25 Dramat antyczny - gatunek twórczości dramatopisarskiej, którego źródeł badacze dopatrują się w starożytnych świętach ku czci boga Dionizosa, podczas których przebrany w koźle skóry chór, prowadzony przez koryfeusza, opiewał w dytyrambach bóstwo wina i natury. W VI wieku p.n.e. ze śpiewu chóralnego wydzielił się solista, który dialogował z przewodnikiem chóru. Tak powstał dramat satyrowy oraz dwa podstawowe gatunki dramatyczne, tragedia i komedia.

26 Podstawą dramatu były chóry, początkowo jedy-nie komentujące akcję, później biorące w niej udział osobowe chóry dzielono na 4 grupy, każdej przewodził koryfeusz. Na tle zespołu występowali soliści – wyłącznie mężczyźni, grają-cy także role kobiece. Części chóralne i solowe były śpiewane, dialogi mówione. Najwięksi twórcy tragedii to Ajschylos Sofokles Eurypides W komediach dominowały tańce o żywiołowej rytmice, pojawiały się elementy ludowe. Wybitnym twórcą komedii był Arystofanes

27 Największym osiągnięciem okresu klasycznego jest rozwój teorii i estetyki muzycznej

28 Okres hellenistyczny (IV – I w p. n. e
Okres hellenistyczny (IV – I w p.n.e.) obejmuje pierwsze wieki naszej ery, a jego wpływy sięgają średniowiecza. Centra kultury to Aleksandria i Rzym. Popularność zdobywa balet i pantomima, muzyka instrumentalna staje się popisowa, wirtuozowska, powstają zawodowe zespoły chóralne i instrumentalne. Maleje wychowawcze znaczenie muzyki, w filozofii dominuje kierunek matematyczny i akustyczny.

29 Z okresu hellenistycznego pochodzą zabytki
3 hymny Mesomedesa Hymn do Apollina Fragment z Orestei Eurypidesa Skolion – pieśń odnaleziona na nagrobku Seikilosa w Azji Mniejszej

30