Dane informacyjne Nazwy szkół :

Prezentacja na temat: "Dane informacyjne Nazwy szkół :"— Zapis prezentacji:

1

2 Dane informacyjne Nazwy szkół :
Gimnazjum w Manowie i Gimnazjum w Książu Wielkopolskim ID grup : 98/20_mf_g1 i 98/80_mf_g1 Opiekunowie: Angelika Kowalska - Kowalik i Barbara Staszak Kompetencja : matematyka i fizyka Temat projektowy : ”Przez co płynie prąd elektryczny” Semestr/rok szkolny : semestr 5 / 2011/2012

3 „Przez co płynie prąd elektryczny”

4 Prąd elektryczny – uporządkowany ruch ładunków elektrycznych.
Co to jest? Prąd elektryczny – uporządkowany ruch ładunków elektrycznych. W naturze przykładami są wyładowania atmosferyczne, wiatr słoneczny, czy czynność komórek nerwowych, którym również towarzyszy przepływ prądu. W technice obwody prądu elektrycznego są masowo wykorzystywane w elektrotechnice i elektronice.

5 Doświadczenie – czym jest prąd elektryczny w metalach ? (1)
Elektryzujemy różnoimiennie dwa jednakowe elektroskopy tak, aby ich wskazówki były wychylone z położenia pionowego o taki sam kąt. Następnie kulki elektroskopów łączymy metalowym przewodem Po połączeniu kulek przewodnikiem obserwujemy rozładowanie elektroskopów, ich wskazówki powracają do położenia pionowego.

6 Doświadczenie – czym jest prąd elektryczny w metalach ? (2)
W metalowym przewodzie powstaje pole elektryczne wytworzone przez naelektryzowane różnoimiennie kulki elektroskopu. Pole to oddziałuje na znajdują się w przewodzie ładunki. Jony dodatnie metalu, „zamocowane” w sieci krystalicznej, pod wpływem działania tych sił nie mogą się przemieszczać. Natomiast elektrony swobodne przemieszczają się w stronę elektroskopu na elektryzowanego dodatnio Tak więc oprócz ruchu chaotycznego elektrony swobodne w przewodzie poruszają się w sposób uporządkowany – w przewodzie płynie prąd elektryczny.

7 W jakim kierunku płynie prąd elektryczny?
Prąd elektryczny jest w istocie ruchem cząstek obdarzonych ładunkiem, zwanych nośnikami ładunku. Umownie przyjęło się określać kierunek przepływu prądu poprzez opisanie ruchu ładunków dodatnich, niezależnie od tego jaki jest rzeczywisty znak i kierunek ruchu nośników w danym materiale.

8 Skutki przepływu prądu elektrycznego
Skutkami przepływu prądu mogą być m. in. : wzrost temperatury przewodnika, wysyłanie światła, wykonywanie pracy mechanicznej, reakcje chemiczne, oddziaływanie magnetyczne.

9 Potencjał elektryczny – wielkość fizycza charakteryzująca punkt w przestrzeni, równa ilorazowi energii potencjalnej , jaką posiadałby dowolny ładunek q umieszczony w tym punkcie i wartości tego ładunku . Jednostką potencjału elektrycznego jest Wolt ( 1V= 1J/1C). Napięcie elektryczne – różnica potencjałów elektrycznych . Jego jednostką jest wolt ( 1V). Natężenie prądu elektrycznego – iloraz wielkości ładunku przepływającego przez poprzeczny przekrój przewodnika i czasu przepływu tego ładunku . Jego jednostką jest amper (1A).

10 Alessandro Volta ( ) włoski fizyk, wynalazca i konstruktor. Dokonał wielu odkryć z dziedziny elektryczności, zbudował elektroskop, maszynę elektrostatyczną, kondensator oraz pierwsze ogniwo elektryczne i słynny stos, nazwany jego nazwiskiem.

11 Stos Volty Pierwsze doświadczenie, które doprowadziło do budowy źródeł napięcia stałego, przeprowadził w roku 1800 włoski fizyk Aleksander Volta. Słynny stos Volty składał się z połączonych ze sobą kilkudziesięciu par płyt z dwóch różnych metali (miedź i cynk) oddzielonych warstwą tektury nasączonej przewodzącą cieczą (słona woda).

12 Doświadczenie Volty. Aby powtórzyć słynne doświadczenie Volty należy:
Wziąć kilka blaszek cynkowych i taką samą ilość blaszek miedzianych oraz bibułę (ligninę, chusteczki higieniczne) i bibułę nasączoną słoną wodą. Ułożyć na przemian blaszki cynkowe i miedziane, wkładając między nie bibułę nasączoną roztworem. Po obu stronach powstałego stosu powinny być blaszki z różnych metali. Mierzymy napięcie między nimi.

13 Źródła napięcia elektrycznego
Ogniwa galwaniczne to chemiczne źródła napięcia, w których następuje przemiana energii chemicznej w energię elektryczną. Najprostsze ogniwo składa się z dwóch płytek z różnych metali zanurzonych w elektrolicie (cieczy przewodzącej prąd elektryczny) Przykładem jest ogniwo Volty – dwie płytki: cynkowa i miedziana, zanurzone w słabym rozworze H2SO4.

14 Schemat butelki lejdejskiej
Butelka lejdejska W XVIII wieku, zanim skonstruowano pierwsze ogniwo galwaniczne, butelki lejdejskie były stosowane jako źródła „płynącej elektryczności”. Były to pierwsze kondensatory, niezbędne elementy wielu obwodów elektrycznych i elektronicznych. Bateria butelek lejdejskich z 1789 r. - Muzeum w Harlemie koło Amsterdamu Schemat butelki lejdejskiej

15 Kondensator Najprostszy kondensator składa się z dwóch metalowych płytek, zwanych okładkami kondensatora, między którymi znajduje się warstwa izolatora. Po wprowadzeniu ładunków na okładki kondensatora w przestrzeni między nimi wytwarza się pole elektryczne, ale warstwa izolatora uniemożliwia przepływ ładunków między okładkami wewnątrz kondensatora. Kondensator płaski - dwie metalowe płyty, wewnątrz izolator

16 Kondensator Pojemnością kondensatora (C) nazywamy stosunek ładunku (Q) zgromadzonego w kondensatorze (na jednej okładce) do napięcia między okładkami (U). Jednostką pojemności w układzie SI jest farad (F). Kondensatory mogą mieć różną wielkość i pojemność.

17 Doświadczenie Ładowanie i rozładowanie kondensatora
Aby zbudować obwody elektryczne , potrzebujesz: kondensatora o dużej pojemności (np. 0,3 farada), żaróweczki (np. 3,8 V, 0,3 A), bateryjki 4,5 V, wyłącznika i przewodów łączących. Połącz za pomocą przewodów kondensator, żaróweczkę, bateryjkę i wyłącznik tak, aby powstał obwód . Dodatni biegun baterii powinien być połączony z dodatnim zaciskiem kondensatora. Obserwuj, co się dzieje z żarówką po zamknięciu wyłącznika. Ładowanie kondensatora z bateryjki A teraz odłącz bateryjkę. Kondensator połącz z żarówką i wyłącznikiem. Uważaj, żeby nie dotknąć zacisków kondensatora. Zamknij obwód i znowu obserwuj zachowanie żarówki. Kondensator jako źródło napięcia

18 „Naturalna” bateria Cytryna, kartofel a nawet ludzkie dłonie z dwoma różnymi metalami tworzą tzw. ogniwo galwaniczne. Miliony takich ogniw jest codziennie zużywanych w telefonach, komputerach, walkmanach i zegarkach. Cytrynowa bateria jest przykładem takiego ogniwa galwanicznego: prąd elektryczny powstaje w wyniku reakcji elektrochemicznych. Elektrody stanowią płytki - cynkowa i miedziana; elektrolitem jest wodny roztwór różnych kwasów znajdujących się w każdym warzywie lub owocu. Ale nic za nic - płytka cynkowa z czasem się w cytrynie "rozpuści" a na miedzianej uzbiera się brudny nalot. Pierwszy zauważył to medyk, Luigi Galvani, na żabich udkach, zawieszanych na żelaznych haczykach, kiedy dotykały miedzianego drutu. Zauważył, ale wierzył do końca, że to żaba jest źródłem elektryczności, a nie energia chemiczna z żelaza i miedzi.

19 źródła energii elektrycznej
Rodzaj źródła: Owocowe - wartość uzyskanego napięcia wynosi 0,1 V. Budowa: Opis wykonania: Umieść dwa druty: żelazny i miedziany w cytrynie, jabłku lub ogórku kwaszonym. Ogniwa mogą być łączone w baterie dla uzyskania wyższej wartości napięcia wypadkowego.

20 źródła energii elektrycznej
Rodzaj źródła: Elektro-chemiczne – wartość uzyskanego napięcia wynosi 0,1V Budowa: Opis wykonania: Przymocuj do podkładki izolacyjnej dwa kątowniki: stalowy i miedziany. Przedziel je pojedynczą warstwą bibuły (15x40mm), zwilżonej wodą z kranu lub śliną. Lepsze rozwiązanie to kątownik miedziany(+) i cynkowy lub cynowy (-) oraz roztwór zrobiony z pół łyżeczki od herbaty soli kuchennej rozpuszczonej w małej szklance wody.

21 źródła energii elektrycznej
Rodzaj źródła: Biologiczne - wartość uzyskanego napięcia z 12 naczyń wynosi 6V przy prądzie ok. 40mA Budowa: Opis wykonania: Do niewielkiego naczynia z tworzywa sztucznego (średnica 50x100mm) wsyp sproszkowane łuski ryżowe i włóż anodę oraz katodę. Wlej wodę. Wymieniona pożywka dla bakterii wystarcza na pół roku ciągłej pracy. Inny rodzaj pożywki o nieco krótszym działaniu to: banany i sole nieorganiczne lub winogrona.

22 źródła energii elektrycznej
Rodzaj źródła: Monetarne - wartość uzyskanego napięcia wynosi 0,1V Budowa: Opis wykonania: Umieść w spinaczu (do bielizny) drewnianym lub z tworzywa sztucznego monetę miedzianą (+), monetę srebrną lub niklową (-) oraz przekładkę ze zwilżonego papieru gazetowego. Ogniwa te można łączyć w baterie.

23 źródła energii elektrycznej
Rodzaj źródła: Ziemne - wartość uzyskanego napięcia przy glebie suchej 0,5V/0,25mA; przy mokrej 0,75V/0,9mA lub 1,1V Budowa: Opis wykonania: Umieść elektrody ogniwa typu cynk -węgiel (+), aluminium - miedź (+) lub cynk - miedź powyżej 1m w ziemi. Płytka cynkowa może mieć wymiary 170x210mm. Elektrody węglowe mogą pochodzić ze zużytych ogniw baterii. Odprowadzenia od elektrod dodatnich robimy gołym lub w izolacji drutem z miedzi. Odprowadzenia z elektrod ujemnych wykonujemy izolowanym drutem z miedzi lub aluminium. Połączenia przewodów z elektrodami lutujemy lub spawamy. Najlepsze rezultaty uzyskujemy gdy gleba jest wilgotna. Gdybyśmy nie dysponowali tymi materiałami to sporządzamy ogniwo z dwóch prętów stalowego (średnica 2,5x400mm) i miedzianego (średnica 4x400mm) wciskając je w ziemię w rozstępie 50mm.

24 Niezwykłe „źródło napięcia elektrycznego”
Niezwykłym „źródłem napięcia elektrycznego” jest węgorz elektryczny. Napięcie, jakie w razie grożącego mu niebezpieczeństwa powstaje między jego głową a ogonem, wynosi około 600 V.

25 Jakie warunki muszą być spełnione, aby płynął prąd?
W obwodzie elektrycznym musi być źródło prądu. Poszczególne końce przewodu muszą być podłączone do przeciwnych biegunów źródła prądu. W obwodzie elektrycznym muszą być elektrony albo jony. Musi być odbiornik prądu.

26 Budowa obwodu elektrycznego
Najprostszy obwód elektryczny składa się z: źródła napięcia elektrycznego (np. bateria), przewodów elektrycznych, odbiornika energii elektrycznej (np. żarówka, silniczek).

27 Obwody elektryczne W sytuacji przedstawionej na rysunku prąd nie płynie, ponieważ obwód jest otwarty.

28 Obwody elektryczne W sytuacji przedstawionej na rysunku prąd płynie ponieważ, obwód jest zamknięty.

29 Co wchodzi w skład obwodu elektrycznego?
Obwodem elektrycznym nazywa się pewien układ, w skład którego wchodzą źródła prądu, przewody przewodzące prąd oraz inne elementy. Mogą to być: oporniki, cewki , kondensatory, diody czy wzmacniacze. Te wszystkie składniki mogą być łączone szeregowo, równolegle bądź szeregowo - równolegle. Najbardziej ogólny podział obwodów wyróżnia obwody liniowe i obwody nieliniowe. Obwody liniowe to takie, w których spełnione jest prawo Ohma, niezależnie od tego czy prąd jest stały czy zmienny. Natomiast w obwodach nieliniowych występuje nieliniowa zależność między natężeniem a napięciem prądu. W inny sposób można podzielić obwody na : obwody prądu stałego i obwody prądu zmiennego.

30 Rodzaje obwodów elektrycznych
Źródło prądu elektrycznego wraz z przewodami łączącymi je z odbiornikiem w zamknięty tor tworzą obwód elektryczny, w którym płynie prąd elektryczny. Obwód elektryczny może być nie rozgałęziony, albo rozgałęziony. W obwodzie nie rozgałęzionym na całej jego długości płynie prąd o tej samej wartości. W obwodzie rozgałęzionym w każdej jego gałęzi może płynąć prąd o innej wartości. Przy obliczaniu obwodu elektrycznego (obliczanie wartości prądu w poszczególnych gałęziach i napięć między punktami obwodu) korzysta się z podanego wyżej prawa Ohma oraz z dwóch praw Kirchhoffa. Pierwsze prawo Kirchhoffa (zwane też bilansem prądów w węźle), mówi, że w każdym punkcie rozgałęzienia obwodu, zwanym węzłem, suma prądów dopływających do węzła równa się sumie prądów odpływających od węzła Opatrując prąd dopływający do węzła znakiem ,, + ", odpływający zaś znakiem ,, —" można pierwsze prawo Kirchhoffa zapisać w postaci : Drugie prawo Kirchhoffa (zwane też bilansem napięć w oczku) mówi, że w każdym zamkniętym obwodzie elektrycznym, zwanym oczkiem, suma algebraiczna napięć źródłowych (sił elektromotorycznych) Ei równa się sumie algebraicznej napięć odbiornikowych U = Rj Ik, tj. spadków napięć na rezystancjach.

31 Obwód prądu stałego: Prąd stały charakteryzuje się stałą wartością natężenia oraz kierunkiem przepływu.

32 Obwód prądu zmiennego:
Prąd zmienny – prąd elektryczny, dla którego wartość natężenia zmienia się w czasie w dowolny sposób. W zależności od charakteru tych zmian można wyróżnić następujące rodzaje prądu: prąd okresowo zmienny prąd tętniący prąd przemienny prąd nieokresowy

33 Połączenia baterii równoległe i szeregowe
Górny schemat przedstawia połączenie równoległe baterii gdzie nie zwiększamy napięcia ale zwiększamy dostępne natężenie prądu. Dolny schemat przedstawia szeregowe połączenie baterii gdzie napięcie poszczególnych ogniw sumują się dając nam napięcie 6 woltów.

34 Natężenie prądu elektrycznego
Natężenie prądu jest wielkością fizyczną charakteryzującą przepływ prądu elektrycznego zdefiniowaną jako stosunek wartości ładunku elektrycznego przepływającego przez wyznaczoną powierzchnię do czasu przepływu ładunku. Pomiar natężenia Przyrządy służące do pomiaru natężenia prądu elektrycznego to amperomierze. Urządzeniem do definicyjnego wyznaczania jednostki jest waga prądowa. Do kontroli działania mierników oraz ich kalibrowania używa się kalibratorów prądu.

35 Andre Marie Ampere (1745 – 1836) Nazwa jednostki natężenia prądu pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka Andre Marie Ampere’a. Zajmował się on m. in. wzajemnym oddziaływaniem przewodników, przez który płynie prąd elektryczny.

36 Amperomierz Urządzenie służące do pomiaru natężenia prądu w danym miejscu obwodu nazywamy amperomierzem Amperomierze zawsze włączamy do obwodu szeregowo. Rysując schematy obwodów elektrycznych amperomierze przedstawiamy graficznie

37 Jak zbudować amperomierz ?
Potrzebne materiały: - Kompas, - "Szufladka" z pudełka po zapałkach, - Cienki pasek folii aluminiowej o długości 50cm lub dłuższy. Sposób wykonania: 1. Kompas włóż do "szufladki".

38 2. Owiń całość paskiem folii tak, aby kompas pozostał widoczny.
Aby sprawdzić czy amperomierz działa należy do baterii (najlepiej nowej) z obu stron przyłóż dwa końce folii (jednym końcem dotknąć + a drugim -) Jeżeli igła kompasu wychyliła się ze swojego pierwotnego położenia to znaczy, że amperomierz działa. Wyjaśnienie: Dotykając końców baterii folią, zamykamy obwód. Gdy to zrobimy wokół przewodnika z prądem (folii aluminiowej przyłączonej do baterii) powstaje pole magnetyczne i to ono zaburzy działanie kompasu.

39 Tabela przykładowych wartości prądu, z którymi spotykamy się w życiu codziennym

40 Wartości ładunków elektrycznych związanych z przepływem prądu elektrycznego przez różne urządzenia elektryczne i odpowiadające im liczby elektronów

41 Analogia hydrodynamiczna
Wyobraźmy sobie, że prąd elektryczny jest jak woda przepływająca przez rurę…oraz że: ładunek o wartości 1 kulomba jest jak 1 litr wody, amper jest jak przepływ 1 litra wody na sekundę, bateria/źródło jest jak pompa, napięcie jest jak ciśnienie w pompie, drut jest jak rura, opornik jest jak odcinek rury wypełniony żwirem.

42 Prawo Ohma Prawo Ohma to prawo głoszące proporcjonalność natężenia prądu płynącego przez przewodnik do napięcia panującego między końcami przewodnika. Prawidłowość odkrył w latach roku niemiecki fizyk, profesor politechniki w Norymberdze i uniwersytetu w Monachium Georg Simon Ohm.

43 Opór elektryczny, opór właściwy
Opór elektryczny związany jest z zaburzeniem swobodnego przepływu prądu w przewodniku. Czynnikiem zaburzającym ten ruch w metalach są zderzenia elektronów z drgającymi jonami sieci krystalicznej. Opór elektryczny jest oznaczany literą R, a jego jednostką jest om [Ω]. • Wartość oporu zależy od długości przewodnika (im dłuższy przewodnik, tym większy opór), pola przekroju poprzecznego (większe pole – mniejszy opór) oraz od rodzaju materiału, z którego wykonany jest przewodnik. Wartość oporu można obliczyć ze wzoru: gdzie: ρ jest oporem właściwym, jego wartość zależy od rodzaju materiału, l – długość przewodnika, S – pole przekroju poprzecznego. Jednostką oporu właściwego jest [Ωּm] lub (jednostka używana w praktyce). Wartość oporu zależy także od temperatury przewodnika. Wraz ze wzrostem temperatury rośnie energia drgań jonów dodatnich, co powoduje silniejsze zaburzenie swobodnego przepływu elektronów. Opór przewodników rośnie więc wraz ze wzrostem temperatury. Im mniejszy opór właściwy posiada dany materiał, tym jest lepszym przewodnikiem elektryczności.

44 Tabela oporu właściwego

45 Co przewodzi prąd? Materiały, które dobrze przewodzą prąd elektryczny to przewodniki. Oporność właściwa dobrych przewodników jest rzędu 10−8–10−6Ωm. Dielektryk (izolator elektryczny) to materiał, w którym bardzo słabo przewodzony jest prąd elektryczny. Może to być rezultatem niskiej koncentracji ładunków swobodnych, niskiej ich ruchliwości, lub obu tych czynników równocześnie. Oporność właściwa dielektryków jest większa od 106Ωm. Półprzewodniki mają oporność właściwą pośrednią między metalami a izolatorami. Ich przewodnictwo zwykle mocno rośnie ze wzrostem temperatury. Specyficzną formą przewodnictwa jest nadprzewodnictwo – występujący w niektórych materiałach efekt prowadzący do tego, że w odpowiednio niskiej temperaturze ma on zerową rezystancję. W nadprzewodnikach zachodzą również inne zjawiska, na przykład efekt Meissnera. Większość materiałów wykazuje nadprzewodnictwo dopiero w bardzo niskiej temperaturze.

46 Przewodniki Prądu Elektrycznego

47 Woda Chociaż formalnie nie spełnia podanej definicji przewodnika, to jednak, w zależności od zawartości elektrolitów (która jest najmniejsza w wodzie dejonizowanej, większa w pitnej a jeszcze większa w wodzie morskiej) oraz przyłożonego napięcia, może zachowywać się jak izolator, bądź też słaby, a nawet dobry przewodnik. W związku z tym należy unikać kontaktu urządzeń pod napięciem z wodą, gdyż grozi to porażeniem.

48 Grafit Miękki, średnio dobry jako przewodnik, stosowany wszędzie tam, gdzie trzeba doprowadzić napięcie do części wirujących (szczotki).

49 Żelazo Tańsze od aluminium, ale posiada gorsze własności elektryczne, kruche i nieodporne na korozję, obecnie nie stosowane jako przewodnik.

50 Stal Własności podobne do żelaza, stosowana w elementach przewodzących aparatów elektrycznych, wymagające równocześnie większej wytrzymałości mechanicznej.

51 Izolatory prądu elektrycznego

52 Szkło Substancja bezpostaciowa, tzn. nie ma uporządkowanej budowy wewnętrznej Nie posiada stałej temperatury topnienia materiał izotropowy słaby przewodnik dla elektryczności materiał o dużej odporności chemicznej (nie jest odporny na działanie kwasu fluorowodorowego) właściwości mechaniczne szkła budowlanego: twardość w skali Mohsa 5–7 gęstość szkła budowlanego 2400–2600 kg/m³ wytrzymałość na zginanie 30–50 MPa wytrzymałość na ściskanie 800–1000 MPa moduł Younga 70 Gpa Właściwości szkła są uzależnione od sposobu wytopu oraz w ograniczonym zakresie od składu chemicznego.

53 Guma Guma to rozciągliwy materiał, elastomer chemicznie zbudowany z alifatycznych łańcuchów polimerowych (np. poliolefin), które są w stosunkowo niewielkim stopniu usieciowane w procesie wulkanizacji. W przemyśle, terminem "guma" obejmuje się czasami w uproszczeniu wszystkie rodzaje stałych elastomerów.

54 Tworzywa Sztuczne Tworzywa sztuczne to materiały składające się z polimerów syntetycznych (wytworzonych sztucznie przez człowieka i niewystępujących w naturze) lub zmodyfikowanych polimerów naturalnych .

55 Przewodnictwo gazów Jak powstaje burza?
Szybki rozwój ogromnych gęstych chmur burzowych (tzw. Cumulonimbusy) o wysokości km i szerokości ok. 8 km i wilgotny, chłodny wiatr, zwiastujący zbliżającą się burzę, są dobrze znane w większości regionów świata strefy tropikalnej i umiarkowanej. Na całym świecie w tym samym czasie ma miejsce około 1800 burz i około 100 wyładowań w ciągu sekundy. Powietrze w górnych warstwach atmosfery jest o wiele zimniejsze niż przy powierzchni Ziemi. Ciepłe powietrze jest lżejsze od zimnego i unosi się do góry. W trakcie wznoszenia powietrze się rozpręża oraz także ochładza się. Wznoszące się powietrze w trakcie rozprężania staje się chłodniejsze od otoczenia, a więc cięższe i opada na dół.

56 Inaczej przebiega ten proces, gdy wznoszące się powietrze zawiera dużo pary wodnej. W miarę ochładzania się powietrza, zawarta w nim para się skrapla. Przy kondensacji, wydziela się dużo ciepła. Uwalniające się ciepło powoduje, że powietrze wilgotne stygnie wolniej i jest stale cieplejsze, a więc lżejsze od otoczenia. To jest właśnie mechanizm, który powoduje, że w obszarze burzy powietrze bardzo gwałtownie wznosi się do góry i osiąga wysokość powyżej 16 km. Na tej wysokości temperatura jest bardzo niska (około -60 °C). Dość chłodne powietrze, jak tylko dotrze do powierzchni ziemi, zaczyna rozchodzić się na boki, dlatego zwykle przed burzą wieje chłodny wiatr. Wkrótce potem niebo przeszywa błysk (który może mieć ponad kilkadziesiąt km długości), rozlega się grzmot i spada ulewny deszcz. W pojedynczej komórce burzowej po minutach zaczyna dominować prąd zstępujący i chmura "wyparowuje się".

57 Pojedyncze komórki burzowe często łączą się tworząc multikomórki burzowe lub układają się w linię szkwału (wzdłuż frontów chłodnych). Jeśli istnieją ku temu odpowiednie warunki (zmiany kierunków lub prędkości wiatru na różnych wysokościach czyli tzw. uskoki wiatru), które spowodują odseparowanie prądu wstępującego od zstępującego, to wówczas pojedyncza chmura burzowa może przemienić się w superkomórkę i istnieć nawet przez wiele godzin.

58 Łuk elektryczny (1) Materiały: zasilacz, grafit z ołówka Łączymy grafit z końcami przewodów zasilacza. Włączamy zasilacz do prądu i przysuwając do siebie końce grafitów obserwujemy efekt.

59 Łuk elektryczny (2) Wynik:
Pomiędzy końcami grafitu powstaje łuk elektryczny. Dlaczego?   W zwykłych warunkach powietrze jest dielektrykiem, czyli substancją, która nie posiada swobodnych ładunków elektrycznych. Aby powstał łuk elektryczny musimy zjonizować powietrze znajdujące się pomiędzy grafitami. Włączenie prądu powoduje powstanie pola elektrycznego, które przyspiesza nieliczne jony i elektrony znajdujące się w powietrzu. Atomy zderzają się ze sobą i podczas tych zderzeń wytrącają się elektrony swobodne. To one powodują jonizację gazu. Gdy mamy zjonizowany gaz,  możliwe jest powstanie łuku elektrycznego.

60 Pioruny Piorun jest wyładowaniem elektrycznym o bardzo dużym natężeniu, które przenosi w kierunku ziemi ujemne ładunki elektryczne. Przepływ elektronów może odbywać się także wewnątrz chmury, między różnymi jej warstwami. W momencie, kiedy ładunek przewodni zaczyna wędrować ku ziemi, przenosi ujemny ładunek elektryczny i pozostawia za sobą kanał silnie zjonizowanego powietrza o średnicy 1-5 cm, tworząc po drodze rozgałęzioną ścieżkę. Poszczególne gałęzie ścieżki rosną i w końcu jedna z nich osiąga punkt na Ziemi sprowadzając ładunki ujemne. Przepływ ten zwany jest wyładowaniem wstępnym lub liderem. Intensywny przepływ ładunków dodatnich trwa zaledwie około sekundy, lecz jest ponad 1000 razy większy od przepływów w domowej sieci energetycznej. Teraz wyjątkowo jasne wyładowanie zaczyna biec w górę tym samym kanałem i przenosi ono do chmury cząsteczki dodatnie zwane powrotnymi. Potem następują kolejne wyładowania wstępne oraz powrotne, które wykorzystują ten sam zjonizowany kanał. Cały ten proces powtarzany jest kilkakrotnie w ciągu ułamka sekundy, dopóki ładunki w chmurze nie zostaną zneutralizowane. Błyskawice świecą, ponieważ świeci powietrze rozgrzane do wysokiej temperatury, co jest spowodowane przepływem prądu. Grzmot, jaki towarzyszy błyskawicy jest również skutkiem gwałtownego rozgrzania powietrza. Skokowy wzrost temperatury powietrza powoduje również skokowy wzrost ciśnienia. To zaburzenie rozchodzi się w postaci fali dźwiękowej słyszanej przez nas jako grzmot.

61 błyskawica

62 Jak szybko płynie prąd elektryczny ?
Ciekawostka W 1 cm2 metalu znajduje się ok elektronów swobodnych. Pojedyncze elektrony poruszają się ruchem chaotycznym ze średnią szybkością v = 1000 km/h. Po umieszczeniu przewodnika w polu elektrycznym rozpoczyna się uporządkowany ruch elektronów. Szybkość tego ruchu jest znacznie mniejsza w porównaniu z szybkością bezładnego ruchu elektronów swobodnych i wynosi około 1mm/s. Uporządkowany ruch rozpoczynają równocześnie elektrony swobodne na całej długości przewodnika.

63 Wirusy mogą wytwarzać prąd
Udało się wykorzystać wirusy do przekształcania energii mechanicznej w elektryczną - informuje pismo "Nature Nanotechnology". Zespół Seung-Wuka Lee z Lawrence Berkeley National Laboratory (USA) opracował na razie generator dający dość energii do zasilania małego wyświetlacza ciekłokrystalicznego. Wystarczy postukać palcem w elektrodę o rozmiarach małego znaczka pocztowego, pokrytą odpowiednio zmodyfikowanymi wirusami, aby popłynął prąd elektryczny.

64 Jak wygląda ziemskie pole elektryczne ?
W atmosferze istnieje potencjał elektryczny, który rośnie w miarę wznoszenia się około 100 V na 1 metr. W atmosferze istnieje więc pionowe pole elektryczne E o wartości 100 V / m. Kierunek tego pola jest taki, jakby na powierzchni Ziemi znajdował się ładunek ujemny. Oznacza to teoretycznie, że różnica potencjałów między powierzchnią Ziemi a wysokością na jakiej mamy nos wynosi około 200 V

65 DLACZEGO NIE DOZNAJEMY PORAŻENIA WYCHODZĄC NA ULICĘ?
Powierzchnie ekwipotencjalne normalnie są równoległe do powierzchni Ziemi Ciało ludzkie (stosunkowo dobry przewodnik) tworzy wraz z Ziemią jedną powierzchnię

66 Domowa instalacja elektryczna

67 Energia elektryczna w domu

68 Energia prądu elektrycznego
Energia elektryczna prądu elektrycznego to energia, jaką prąd elektryczny przekazuje odbiornikowi wykonującemu pracę lub zmieniającemu ją na inną formę energii. Energię elektryczną przepływającą lub pobieraną przez urządzenie określa iloczyn natężenia prądu płynącego przez odbiornik, napięcia na odbiorniku i czasu przepływu prądu przez odbiornik. Zużycie energii elektrycznej w technice mierzone jest w kilowatogodzinach (kWh). Urządzeniem do pomiaru zużycia energii elektrycznej jest licznik energii elektrycznej. W obwodach prądu przemiennego wyróżnia się moc a co za tym i idzie energię czynną, bierną i pozorną. Energię zużytą przez urządzenie oblicza się mnożąc jego moc przez czas jego pracy. Moc jest wyrażana w kilowatach (kW) lub w watach (W), a 1 kW = 1000 W. Przykładowo, jeśli czajnik zasilany napięciem 230 woltów, pobiera prąd o natężeniu 10 amperów, to jego moc wynosi 2300 W. Im większa jest moc urządzenia, tym więcej zużywa energii elektrycznej w jednostce czasu. Moc, jaką urządzenie pobiera podczas swojej pracy, jest podawana przez producenta w instrukcji obsługi (dane techniczne), na tabliczce znamionowej lub etykiecie energetycznej urządzeń (moc znamionowa).

69 Elektryczność w domu Energia elektryczna ma w domu wiele zastosowań - zasila lampy,pralki,komputer,lodówke, telewizor, magnetowid i wiele innych urządzeń. Elektryczność trafia w domach do dwóch rodzajów obwodów - oświetleniowego i gniazd w ścianach. Urządzenia elektryczne włączane są do źródła energii poprzez włożenie wtyczki do gniazdka.

70 Te urządzenia są potrzebne
Lodówka - jest nam potrzebna do przechowywania żywności w domu Bez niej żywność uległa by popsuciu się.

71 Pralka - jest to urządzenie do prania odzieży
Pralka - jest to urządzenie do prania odzieży Gdyby jej nie było musielibyśmy prać ręcznie i zużywałoby się więcej wody.

72 Telewizor - służy on nam do oglądania różnych filmów,seriali,teleurnieji,ale również do tego zebyśmy wiedzieli co dzieje się w świecie.

73 Komputer-służy on do korzystania z informacji na dowolny temat,ale również do porozumiewania się przez komunikatory.

74 Zmywarka-zmywa brudne naczynia. Dzięki niej zużywamy mniej wody.

75 Suszarka - jest nam potrzebna do suszenia włosów.

76 Te urządzenia są nam bardzo potrzebne bez nich w domu nie mogilbyśmy nic zdziałać.

77 Dziękujemy ! 98/80_MF_G1 Skład grupy: Sandra Jagielska, Agnieszka Kryś, Aleksandra Golińska, Beata Kostka, Martyna Lewandowicz, Weronika Jankowiak, Martyna Walkowiak, Sebastian Bojski , Patryk Jędrzejczak, Mateusz Kasprzak. Weronika Gauza, Martyna Adamiak. Opiekun grupy Barbara Staszak

78 Dziękujemy ! Skład Grupy: 98_20_mf_g1 Sara Tomaszewska, Angelika Nowak , Daria Cap, Eliza Kostyk , Iga Skowrońska, Karolina Sokołowska, Daniel Królik, Patryk Stasiak, Darek Kosiński, Krzysztof Wójcik, Daniel Fornal, Łukasz Szałkiewicz, Mateusz Zawadzki. Opiekun Grupy: Angelika Kowalska-Kowalik

79