Co o nim wiedzieć powinniśmy? Kto się bardziej stresuje?

Prezentacja na temat: "Co o nim wiedzieć powinniśmy? Kto się bardziej stresuje?"— Zapis prezentacji:

1 Co o nim wiedzieć powinniśmy? Kto się bardziej stresuje?
Elżbieta Małkiewicz STRES Co o nim wiedzieć powinniśmy? Kto się bardziej stresuje? Jak sobie radzić ze stresem?

2 Plan wystąpienia Co to jest stres? Przyczyny stresu
Osobowość podatna na stres Wskazówki praktyczne – radzenie sobie ze stresem Warsztat „Techniki relaksacyjne i wizualizacje”

3 Ćwiczenie Na osobnych karteczkach dokończ 3 razy zdanie
Czuję się zestresowany, gdy… W grupach oglądamy karteczki zapisane przez innych i dzielimy je na grupy według przyczyny stresu

4 Źródła stresu Studencka Skala Stresu
nagłe zmiany życiowe ważne wydarzenia życiowe drobne kłopoty życiowe Oblanie egzaminu 47 Ciąża 45 Problemy seksualne 44 Nowa dziewczyna 38 I semestr na studiach 35 Stopnie gorsze od oczekiwanych 29 Zrezygnowanie z więcej niż jednego przedmiotu na semestr 27

5 ZDARZENIA KATASTROFICZNE
Trzęsienie ziemi w S. Francisko ( 1989) Faza kryzysu (3-4 tygodnie) Faza zahamowania-4-8 tydzień Faza adaptacji- po upływie 2 miesięcy

6 Skrajne stresory społeczne
Choroby cywilizacyjne Przestępczość Przeludnienie Skażenie środowiska

7 Skala Holmesa Ważne wydarzenia życiowe

8 Co to jest stres? Stres to specyficzny rodzaj doświadczenia emocjonalnego Stres pojawia się przy dużych wymaganiach (zarówno ze środowiska jak wewnętrznych) przy małej ilości wsparcia, jeśli te wymagania pojawiają się w stosunkowo krótkim czasie.

9 Definicja stresu Niezrównoważenie wymagań i możliwości stanowi istotę stresu. Źródło wymagań: sytuacja zewnętrzna, wewnętrzne standardy Towarzyszą emocje przeważnie ujemne i niekiedy o dużej sile.

10 Czasem zbyt małe wymagania
Definicja stresu Wymagania stojące przed człowiekiem są na granicy jego możliwości lub nawet niemożliwe do spełnienia (Sytuacja przeciążenia). Czasem zbyt małe wymagania

11 Definicja stresu Sytuacja stresowa pobudza do aktywności spełniającej 2 funkcje: -przywrócenie równowagi między wymaganiami i możliwościami -regulacja własnego stanu emocjonalnego.

12 Dynamika stresu Analiza przykładu (sytuacja stresowa przedłużająca się w czasie)

13 Ogólny Zespół Adaptacyjny Hans Selye

14 Dynamika stresu - tabelka

15 Rozumienie stresu przez Lazarusa i Folkman
Model poznawczy Określona relacja między osobą a otoczeniem, która oceniana jest przez osobę jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca jej dobrostanowi (1984) za Strelau, Doliński 2008, s.705.

16 Zmienne modyfikujące stres:
Ocena poznawcza Niektóre stresory są jednoznaczne np. pożar Inne są bardzo zależne od interpretacji Ocena w kategoriach: Zagrożenie- działa jak samospełniające się proroctwo, wyzwala lęk Krzywda/strata – złość, smutek Wyzwanie- okazja do sprawdzenia się, ciekawość, podniecenie

17 Teoria stresu wg Lazarusa
OCENA PIERWOTNA co się dzieje czy jest to dla mnie stresujące jeśli tak czy trzeba coś z tym zrobić OCENA WTÓRNA oszacowanie środków osobistych i społecznych rozważenie, które działania są potrzebne kilkakrotnie powtarzanie działań aż do opanowania sytuacji

18 Stevan Hobfoll (1989,2001) Model środowiskowy.
Ogólny cel ludzkiej aktywności : zdobywanie, utrzymywanie i ochrona cenionych obiektów określanych jako zasoby.

19 Szeroki zakres zastosowania tej tezy:
odnosi się nie tylko do jednostki, ale też do rodziny, grupy społecznej, szerszej społeczności, ale też do całej aktywności człowieka.

20 Zasoby: przedmioty, warunki, cechy osobowości, pokłady energii, które albo są cenione same w sobie jako potrzebne do przetrwania albo służą zdobyciu nowych zasobów umożliwiających przetrwanie.

21 Badania polskie: lista zasobów, np. bycie samodzielnym, kierownicze stanowisko, posiadanie zwierzęcia domowego, mieszkanie w bezpiecznej okolicy, mądrość życiowa.

22 Rozpoznanie stresu może nastąpić wtedy, kiedy zachodzą okoliczności :
Zagrożenie utratą zasobów Faktyczna utrata zasobów Brak zysków w następstwie zainwestowania zasobów

23 Stres : jego źródłem jest zagrażające lub istniejące zakłócenie równowagi w wymianie zasobów miedzy jednostką a otoczeniem (nurt relacyjny rozumienia stresu). Gospodarka zasobami: 2 cykle – zyski i straty (spirale – powiększanie się). Spirala strat: większa dynamika, dotkliwiej odczuwana.

24 Test Przeczytać

25 Czy istnieje typ osobowości bardziej podatny na stres?
OSOBOWOŚĆ A Nadmierne pobudzenie Nadpobudliwość emocjonalna Niepokój Niecierpliwość Napięcie Wysokie aspiracje Szybkie tempo pracy Duże poczucie odpowiedzialności wynikające z presji Ciągłe bycie w ruchu „spalanie się w sytuacji stresowej”

26 Czy istnieje typ osobowości bardziej podatny na stres?
OSOBOWOŚĆ B Reakcje adekwatne Odprężenie, spokój Łatwość w obcowaniu Zdolni do intensywnej pracy Rzadko tracą cierpliwość Trudni do wyprowadzenia równowagi Własna satysfakcja – najważniejsza wartość Poświęcają czas na własne przyjemności Nie zależy im na uznaniu otoczenia

27 Czy istnieje typ osobowości bardziej podatny na stres?
Unikanie Wycofywanie się Pozorny brak reakcji Pasywna Łatwo ulegają presji Niechętnie stawiają czoła problemom Niechętnie biorą odpowiedzialność za swoje czyny Skłonności do depresji Załamanie układu odpornościowego Poczucie winy Niska samoocena

28 Cechy ważne: temperament, lęk, optymizm, poczucie własnej skuteczności, sumienność i ekstrawersja sprzyjają radzeniu ukierunkowanemu na problem, neurotyzm skłania do unikania.

29 Wsparcie społeczne pomoc innych społ- emocj. Finansowa
Informacyjna- rada Bardzo ważne w takich sytuacjach jak: Bezrobocie Kryzys małżeński Kryzys rodzin

30 Podsumowanie Model reakcji stresowej - ksero

31 Rozwinięcie teorii Lazarusa – Susan Folkman
Obecność emocji pozytywnych Rozwinięcie teorii Lazarusa – Susan Folkman

32 Pozytywne przewartościowanie
poznawcze przekształcenie sytuacji stresowej tak, aby ukazała się w lepszym świetle (okazja do osobistego rozwoju, nabierania mądrości, cierpliwości, uczenia się ważnych umiejętności, doceniania życia, świadomości tego, co jest w życiu ważne, umacniania wiary i duchowości, poprawy stosunków z innymi).

33 Korzyści pozytywne emocje

34 Radzenie sobie skoncentrowane na problemie
ograniczone, jeśli źródło stresu nie daje się opanować (nieuleczalna choroba) Znalezienie sobie obszarów poddających się kontroli – np. ulga w cierpieniu, załatwianie spraw tej osoby (opiekunowie chorych na AIDS). Powoduje to zmianę obiektu uwagi (na celu, nie źródle stresu), aktywizuje poczucie własnej skuteczności i kontroli. Źródło emocji pozytywnych: zewnętrzne (od tej osoby i od otoczenia) i wewnętrzne (poczucie spełnionego obowiązku).

35 Kreowanie pozytywnych zdarzeń i nasycanie zwykłych zdarzeń pozytywnym afektem
bezpośrednio ukierunkowane na poprawę stanu emocjonalnego (celowe działania pozwalające na czasowe opuszczenie obszaru objętego stresem): miłe spotkanie, rozrywki, estetyka.

36 Radzenie sobie skoncentrowane na znaczeniu
trzecia funkcja radzenia sobie (do modelu Lazarusa), połączenie w jedną kategorię strategii polegających na przewartościowaniu znaczenia.

37 Znaczenie można rozpatrywać na 2 poziomach:
globalnym, odnoszącym się do stałych wartości, przekonań, celów wyższego rzędu sytuacyjnym, związanym z oceną konkretnej sytuacji w relacji do bliskich celów i własnego dobrostanu. Gdy sytuacja stresowa pozostaje w dysonansie do globalnego znaczenia, rozbieżność jest źródłem potężnego stresu.

38 Rola emocji pozytywnych w stresie:
Zmieniają ocenę poznawczą - wskaźniki pozytywnych aspektów sytuacji, odwracają uwagę od długotrwałego stresora Podtrzymują wysiłki zaradcze – podniesienie samooceny, wzrost poczucia efektywności Dostarczają momentów wytchnienia Pomagają w odbudowywaniu zasobów (Fizjologia, wzmacniają więzi)

39 Efektywność radzenia sobie:
Aktywna postawa? Pozytywny związek miedzy intensywnością radzenia sobie a nasileniem negatywnych emocji, zwłaszcza gdy radzenie sobie ukierunkowane było na emocje – najbardziej jednoznaczny rezultat badań.

40 Aktywna postawa? Mało intensywne stosowanie strategii radzenia sobie przez chorych zarażonych HIV jest predykatorem dobrego samopoczucia. W obliczu takich wyników autorzy obszernych prac przeglądowych są skłonni uznać, że jak dotąd brakuje argumentów empirycznych dowodzących skuteczności radzenia sobie – badano efekty regulacji emocji.

41 Koszty radzenia sobie (badania niemieckie): wydatkowanie zasobów
Samo podjęcie radzenia sobie jest stresem dla podmiotu, sumującym się ze stresem pierwotnym Może prowadzić do niepowodzenia, pogorszenia sytuacji itp. Ale może też prowadzić do wzrostu zasobów

42 Podstawą oceny radzenia sobie
jest proporcja między kosztami a korzyściami. Można pozostać w stresie (rozwód kosztuje), ale koszty emocjonalne są nadal ponoszone.

43 Radzenie sobie – 4 możliwości
Reaktywne radzenie sobie z zaistniałą lub przeszłą sytuacją stresową (skompensowanie straty, złagodzenie krzywdy) Antycypacyjne radzenie sobie: ukierunkowane na nieuchronne wydarzenia mające wystąpić w niedalekiej przyszłości związane z ryzykiem krzywdy lub straty. Mają zapobiec temu wydarzeniu poprzez wykonanie specyficznych działań zaradczych (przygotowanie się do egzaminu, żeby zapobiec porażce)

44 Radzenie sobie – 4 możliwości
Prewencyjne radzenie sobie – odnosi się do wydarzeń stresowych w bardziej odległej przyszłości, które nie są pewne, lecz prawdopodobne (gromadzenie ogólnych zasobów –wykształcenie, umiejętności językowe pozwalające lepiej radzić sobie z tokiem studiów) Proaktywne radzenie sobie – wiąże się z przyszłymi wyzwaniami, gromadzenie zasobów (wykształcenie, zdrowy styl życia)

45 Poszukiwanie znaczenia:
nadawanie sensu (odniesienie do wartości) oraz poszukiwanie korzyści (pozytywne konsekwencje negatywnych wydarzeń)

46 Podsumowanie -ksero Radzenie sobie włączające emocje pozytywne

47 Znaczenie stresu w powstawaniu infekcji
Im wyższy wskaźnik stresu tym większe prawdopodobieństwo rozwinięcia się klinicznych objawów) przeziębienia Badania dowiodły, ze stres i doświadczenia emocjonalne typu depresja i złość pogarszają immunokompetencję człowieka rozumianą jako nabywanie i posiadanie przez limfocyty podstawowych cech czynnościowych.

48 Chroniczny stres, proces starzenia, depresyjne nastawienie powodują skłonność do chorób infekcyjnych, te wzmagają produkcję cytokin negatywnych dla systemu krążenia, osteoporozy, cukrzycy II. To oddziaływuje zwrotnie na AUN i OUN i prowadzi do rozregulowania systemu odpornościowego. Prowadzi to do stopniowego pogarszania stanu zdrowia (zwł. starość). Generalnie stres i negatywne emocje wywołują choroby wirusowe.

49 Emocje negatywne: niepokój i lęk, złość, żal, smutek, depresja uczestniczą w powstaniu chorób psychosomatycznych (nadciśnienie, zawał, nowotwory).

50 Osoby A żyją w stresie, prowokują stres, używki jako sposób pokonywania stresu.
Hipoteza: nie stres, a czynniki osobowościowe zwiększają ryzyko choroby nowotworowej.

51 Osoby C: nastrój depresyjny i poczucie bezradności (Seligman) zmniejsza liczbę katecholamin i endorfin, osłabia działanie układu odpornościowego i w konsekwencji -. Nowotwór. Należy styl pesymistyczny przekształcić w optymistyczny.

52 Rola wzbudzania pozytywnych emocji – pozytywne emocje w cofaniu się szkodliwych procesów pobudzania układu sercowo-naczyniowego! Zwiększają różnorodność myśli, gotowość do nowych zachowań, twórczość.

53 Centrum radzenia sobie
Zespół umiejętności skutecznego radzenia sobie ze stresem o dużym nasileniu – elastyczne, twórcze radzenie sobie z przeciwnościami – centrum: oderwanie się od negatywnych doświadczeń i zdolność wzbudzania pozytywnych emocji

54 Paradoksalny efekt stresu
poprawa poziomu funkcjonowania w sytuacji stresowej w porównaniu z neutralną.

55 Czynniki łagodzące stres
Kontakt z przyrodą Ruch Techniki relaksacyjno-wyobrażeniowe Techniki poznawcze: praca nad destrukcyjnymi myślami, odnajdowanie sensu

56 Wskazówki praktyczne podsumowanie

57 3 obszary radzenia sobie
Radzenie sobie skoncentrowane na problemie Skoncentrowane na emocjach Przewartościowanie

58 Radzenie sobie skoncentrowane na problemie
Interpretacja sytuacji stresowej w kategoriach wyzwania Ocena własnych zasobów Ocena ważności stresora Jakimi rodzajami wsparcia dysponuję Znalezienie obszarów, które mogę kontrolować Sumienność i ekstrawersja zwiększają skuteczność, introwersja – tendencję do unikania sytuacji stresowych

59 Skoncentrowane na emocjach
Jaki masz typ osobowości A, B, C Znalezienie źródeł pozytywnych emocji Aktywna postawa? Relaksacja Ruch Kontrola myśli wywołujących emocje

60 Przewartościowanie Czy można sytuację pozytywnie przewartościować
Przewartościowanie pozytywne globalne lub sytuacyjne Nadawanie sensu, poszukiwanie korzyści

61 Gromadzenie zasobów Kontakt z przyrodą - rozluźnienie, emocje+
Ruch -j.w., sprawność fizyczna, głębokie oddychanie Techniki relaksacyjno-wyobrażeniowe: rozluźnienie, twórcze pomysły, przewartościowanie doświadczeń, emocje+ Techniki poznawcze: praca nad destrukcyjnymi myślami, odnajdowanie sensu

62 Gromadzenie zasobów Rozwój i przez całe życie!

63 Literatura Jan Strelau, Dariusz Doliński (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Rozdział 19. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

64 Sposoby radzenia sobie ze stresem
relaksacja wizualizacja

65 Napięcie i rozluźnienie
Im elastyczniej człowiek panuje nad stanami napięcia i rozluźnienia, tym lepiej radzi sobie ze stresem Podłoże rozluźnienia: AUN, OUN AUN: układ sympatyczny i parasympatyczny W czasie ćwiczeń relaksacyjnych dochodzi do pobudzenia układu parasympatycznego

66 RELAKSACJA fizyczna i umysłowa technika, która niweluje reakcję stresową, powodując powrót do stanu normalnego. W organizmie zostaje przywrócona równowaga. Aby się zrelaksować, trzeba nauczyć się rozpoznawać napięcie odczuwane w każdym mięśniu ciała, a następnie je łagodzić.

67 Stany pobudzenia mózgu:
-fale beta (13-30 Hz): zakres odpowiedzialny za czuwanie, myślenie, niecierpliwość, stres; korzystamy z niego, gdy potrzebny jest najwyższy wysiłek, podczas ataku lub ucieczki; -fale alfa (8-13 Hz): odprężenie, pamięć krótkotrwała, autotrening, medytacje; -fale theta: twórcze procesy myślowe, głęboka medytacja, intuicja, odprężenie, zdolność poznawania i zapamiętywania; przejście od czuwania do snu; -delta: sen bez marzeń sennych, głęboki trans, głęboka hipnoza, nabywanie odporności i regeneracja.

68 Podstawowa technika: rozluźnienie mięśni całego ciała.
Założenie: rozluźnienie mięśni=rozluźnienie psychiczne. Nie zawsze tak jest – czasem potrzebne uspokojenie myśli (praca nad myślami)

69 ROZLUŹNIENIE MIĘŚNI CAŁEGO CIAŁA
stopy łydki uda pośladki podbrzusze i brzuch plecy klatka piersiowa dłonie przedramiona ramiona i barki szyja i krtań szczęki, język, policzki powieki czoło i skronie skóra na głowie już całe ciało jest przyjemnie rozluźnione

70 Pogłębienie stanu rozluźnienia: trening autogenny Johannesa Schultza.

71 STOPNIE TRENINGU AUTOGENNEGO
   wywołanie uczucia ciężkości całego ciała wywołanie uczucia ciepła całego ciała regulacja pracy serca regulacja oddechu rozluźnienie splotu słonecznego rozluźnienie twarzy i chłód czoła sugestia końcowa „jestem spokojny i rozluźniony”

72 WCZUJ SIĘ W SWÓJ ODDECH Usiądź, wstań lub połóż się.
 Usiądź, wstań lub połóż się.  Oddychaj powoli tak, jakby Twój oddech był spokojnym strumieniem.  Połóż ręce na brzuchu i pozwól, aby się unosiły i opadały zgodnie z rytmem Twoich oddechów.

73 Wizualizacje Pogłębienie stanu rozluźnienia Rozwijanie wyobraźni
Poznawcze strategie radzenia sobie ze stresem – rola wizualizacji (wyobrażenia sobie sytuacji, która jest dla nas trudna).

74 Badania empiryczne nad zgodnością wyobrażony scenariusz-zachowanie
wyobrażone scenariusze realnych zdarzeń (badania: wyobrażam sobie, że zakładam tv kablową) powodują wzrost oceny prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia, a także zgodność wyobrażenie-zachowanie (nawet po kilku tygodniach po fakcie wyobrażenia). Tłumaczenie: hipoteza dostępności (wyobrażenie ją zwiększa, eliminuje rozwiązania konkurencyjne).

75 WIZUALIZACJA TRUDNEJ SYTUACJI
Usiądź wygodnie, zamknij oczy. Spokojnie oddychaj. Wyobraź sobie, że siedzisz w kinie. Przed Tobą znajduje się duży ekran. Na tym ekranie, jak na kolorowym filmie zobacz trudną dla Ciebie sytuację: - miejsce akcji - osoby uczestniczące - samego siebie - działania i słowa uczestników sytuacji oraz Twoje - uświadom sobie własne uczucia i myśli. A teraz wyświetl inny film, na którym: - czujesz - zachowujesz się - myślisz i mówisz zgodnie z tym, jak byś chciał, aby było w tej sytuacji. Możesz powtarzać w myśli: Jestem spokojny i rozluźniony.

76 Opis sytuacji stresowej
Przypomnij sobie i krótko opisz sytuację stresową, z którą nie w pełni sobie poradziłaś/łeś. Zwróć uwagę na: -objawy fizjologiczne -emocje -myśli -zachowania -podjęte próby radzenia sobie

77 Badanie skutków psychologicznych stresu skrajnego (traumatycznego).
Powodujące go stresory to: - walka frontowa, klęski żywiołowe, bombardowanie, tortury, obóz śmierci, terroryzm, porwanie zakładników, zgwałcenie , napad. Wszystkie te stresory mogą prowadzić do powstania „zespołu zaburzeń po stresie urazowym” (kategoria w DSM).

78 Badania (lata 60-te) nad ocalałymi z Holocaustu – Żydami, którzy przeżyli okupację hitlerowską w Europie (badania psychiatryczne w Niemczech – warunek uzyskania odszkodowania, tysiące badanych).

79 Symptomy wiele lat po wojnie
depresja, poczucie winy (ja przeżyłem, bliscy zginęli), koszmarne sny, schorzenia psychosomatyczne opisany: „syndrom ocalałego”: powracające przeżycie koszmarnego strachu

80 Badania Kepińskiego i Szymusika w Polsce
zespół obozu koncentracyjnego, czyli szybkie męczenie się (90% badanych), wyczerpanie aktywnością, okresowe stany depresyjne, myśli samobójcze, drażliwość, wycofanie z kontaktów z ludźmi, zaburzenia pamięci, trudności w przyswajaniu wiedzy, zaburzenia snu, stany lękowe, zespół asteniczny, zespół paradoksalnej hipermnezji polegający na wdzieraniu się na jawie do świadomości obrazów z traumatycznej przeszłości. 3/5 badanych musiało zmienić pracę lub ograniczyć ją. Ze 100 badanych tylko 36 osób nie miało zaburzeń (ale miało fizyczne). Pozostałe najczęściej zespól astenii, lęki depresję, alkoholizm i psychozy.

81 Drugie pokolenie Holocaustu: dzieci ocalonych
Dorosłe dzieci przejawiały cechy rodziców: depresja jako naturalna reakcja na stres. Badania porównawcze (grupa kontrolna – rodziny bez doświadczeń Holocaustu) – nastolatki miały więcej zaburzeń przystosowania, problemów z zachowaniem, większe poczucie alienacji, były bardziej zależne od swoich rodziców. Rodzice byli zaabsorbowani nieustającą żałobą i słabo dyscyplinowali dzieci, mogli tez nieświadomie cieszyć się ich agresywnością (w obozie nie można być agresywnym). Dzieci bały się własnej skumulowanej agresywności i świata zewnętrznego, miały kłopoty z własną tożsamością (identyfikacja z rodzicami prowadziła do depresji, brak – do poczucia winy.

82 Powódź w BUFFALO CREEK (1972)
Powódź była wynikiem zaniedbania ze strony kopalni, odpady wrzucano do górskiego strumienia, powstała zapora. Po kilku dniach deszczu zapora runęła, woda z miałem węglowym o wysokości 9 m. zalała dolinę 27-km długości. Zginęło 125 osób, w ciągu godziny, 5 tys. pozostało bez dachu nad głową.

83 SYNDROM POURAZOWY Wdrukowanie śmierci i lęk przed śmiercią.
Wdrukowanie śmierci i lęk przed śmiercią. Poczucie winy z powodu śmierci innych. Odrętwienie psychiczne. Podejrzliwość, nieufność, nie ukierunkowany gniew. Poszukiwanie znaczenia.

84 PRZYSTOSOWANIE DO ZAGRAŻAJĄCYCH WYDARZEŃ
Poszukiwanie sensu/znaczenia wydarzenia Próba odzyskania kontroli Odzyskanie poczucia własnej wartości mimo poniesionej porażki

85 Przykład osoba 40-letnia, wcześniej bardzo aktywna i pewna siebie, po chorobie raka skóry. Wyleczona, ale straciła pewność siebie, symptomy psychosomatyczne w pracy (wcześniej super zdolny pracownik naukowy) – trudności w oddychaniu przy mówieniu. Praca technikami wizualizacyjnymi i relaksacją nad 3 powyższymi problemami. Sens choroby: rozumie lepiej słabości innych, bardziej wyrozumiała i tolerancyjna. Odzyskanie kontroli nad oddechem – symbolicznie życiem. Odzyskanie poczucia własnej wartości – zintegrowanie doświadczenia choroby, ona jako osoba radząca sobie z tak ciężkim przeżyciem i wzbogacona przez nie.

86 Warsztat technik relaksacyjno-wyobrażeniowych
Zasady ćwiczeń: Bezpieczne ćwiczenie Swobodne ćwiczenie Podstawowe trudności: Senność Przeszkadzające dźwięki Przeszkadzające myśli

87 Ocena samopoczucia Zmęczenie – energia (0-10)
Rozproszenie – koncentracja (0-10) Motywacja (o-10)

88 Opis sytuacji stresowej
Przypomnij sobie i krótko opisz sytuację stresową, z którą nie w pełni sobie poradziłaś/łeś. Zwróć uwagę na: -objawy fizjologiczne -emocje -myśli -zachowania -podjęte próby radzenia sobie

89 Twoje zasoby Jakie Twoje zasoby (cechy , umiejętności itp.) ułatwiają Ci radzenie sobie ze stresem? Czego chciałabyś/chciałbyś nauczyć się w tym obszarze? Co możemy zrobić na ostatnich zajęciach?