Katecheta jako nauczyciel: wybrane unormowania prawne w praktyce.

Prezentacja na temat: "Katecheta jako nauczyciel: wybrane unormowania prawne w praktyce."— Zapis prezentacji:

1 Katecheta jako nauczyciel: wybrane unormowania prawne w praktyce.
Rozwiązywanie problemów dydaktycznych i wychowawczych. Teresa Kucińska 2012 r.

2 Podstawowe uprawnienia i obowiązki
Wybrane uprawnienia nauczyciela: wynikające ze stosunku pracy (urlop, uprawnienia socjalne itd.); wynikające z kodeksu pracy; do pomocy dyrektora w realizacji zadań i w doskonaleniu zawodowym; do odpowiednich warunków organizacyjnych; wyboru programu, podręcznika i metod pracy z uczniami; do oceny pracy; do uzyskiwania stopni awansu zawodowego; do wpływania na sprawy szkoły poprzez realizowanie zadań rady pedagogicznej. Art. 63 Karty Nauczyciela 1. Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.). 2. Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone.

3 Art. 226 Kodeksu karnego § 1. Kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 2. Przepis art. 222 § 2 stosuje się odpowiednio. Art. 222 § 1. Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli czyn określony w § 1 wywołało niewłaściwe zachowanie się funkcjonariusza lub osoby do pomocy mu przybranej, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

4 Art. 6 Karty Nauczyciela - nauczyciel obowiązany jest:
Godne wykonywanie zawodu nauczyciela: powstrzymanie się od wszelkich działań prowadzących do utraty wiarygodności i zaufania społecznego. Art. 6 Karty Nauczyciela - nauczyciel obowiązany jest: rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

5 Ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów z religii: pułapki
liberalizm uznaniowość „na tle klasy” rygoryzm

6 PODSTAWA PRAWNA Zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów z religii Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 652 z późn. zm.)

7 w stosunku do wymagań edukacyjnych
§ 2. 2.  Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej, określonej w odrębnych przepisach, i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę.

8 oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia
§ 2. 3.  Ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nauczycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły.

9 OCENIANIE ZACHOWANIA UCZNIA
§ Sródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna zachowania uwzględnia w szczególności: 1) wywiązywanie się z obowiązków ucznia; 2) postępowanie zgodne z dobrem społeczności szkolnej; 3) dbałość o honor i tradycje szkoły; 4) dbałość o piękno mowy ojczystej; 5) dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne oraz innych osób; 6) godne, kulturalne zachowanie się w szkole i poza nią; 7) okazywanie szacunku innym osobom.

10 Przepisy w sprawie ramowych statutów szkół publicznych:
Statut szkoły określa obowiązki ucznia, z uwzględnieniem obowiązków w zakresie: 1) udziału w zajęciach edukacyjnych, przygotowywania się do nich oraz właściwego zachowania w ich trakcie, 2) usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, 3) dbania o schludny wygląd oraz noszenia odpowiedniego stroju, 4) warunków korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły, 5) właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów.

11 § 3. 3. Ocenianie wewnątrzszkolne obejmuje:
formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych; ustalanie kryteriów oceniania zachowania; ocenianie bieżące i ustalanie śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz śródrocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, według skali i w formach przyjętych w danej szkole; przeprowadzanie egzaminów klasyfikacyjnych (...) ustalanie rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania (...) ustalanie warunków i trybu uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych (...) ustalanie warunków i sposobu przekazywania rodzicom informacji o postępach i trudnościach ucznia w nauce.

12 sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów;
§ 4. 1. Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o: wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania; sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów; warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych.

13 Dostosowanie wymagań edukacyjnych
§ 6. 1. Nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. 2. Nauczyciel jest obowiązany dostosować wymagania edukacyjne, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia (...).

14 § Przed rocznym klasyfikacyjnym zebraniem plenarnym rady pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne oraz wychowawca klasy są obowiązani poinformować ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów) o przewidywanych dla niego rocznych ocenach klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej zachowania, w terminie i formie określonych w statucie szkoły. § Śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ustalają nauczyciele prowadzący poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne, a śródroczną i roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania - wychowawca klasy po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danej klasy oraz ocenianego ucznia.

15 PRZYKŁADOWE NIEPRAWIDŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE
Przy pomocy nauczyciela wyjaśnia znaczenie prostych pojęć. Ma trudności ze zbudowaniem poprawnej wypowiedzi na zadany temat. Opanował wymagania szczegółowe zawarte w podstawie programowej w 40%. Przejawia niesystematyczne zaangażowanie w proces uczenia się. Prowadzi notatki w zeszycie przedmiotowym. Starannie prowadzony zeszyt. Wie jak obliczyć podwyżkę (obniżkę) o pewien procent. Potrafi przywitać się, przedstawić, zadać i odpowiedzieć na pytania dotyczące danych osobowych (...). Systematyczne uczestniczenie w zajęciach. Osiąga sukcesy w konkursach. Dobrze opanował materiał dla danej klasy. Rzadko zabiera głos.

16 PRZYKŁADOWE PRAKTYKI NARUSZAJĄCE PRAWO
„Uczeń, który otrzymał nie więcej niż dwie oceny niedostateczne (roczne, okresowe) z obowiązkowych przedmiotów nauczania może zdawać egzamin komisyjny, jeżeli jego zdaniem lub zdaniem jego rodziców ocena ustalona przez nauczyciela jest zaniżona.” „Waga oceny: odpowiedź ustna, praca na lekcji – 0,3; sprawdziany, kartkówki, dyktanda – 0,5; zadania domowe, zadania krótkie, recytacje, ćwiczenia, zadania długoterminowe, referaty, zadania dodatkowe, zadania wyrównujące braki, braki zadania, zeszytu, ćwiczeń, przyrządów, notatek na lekcji – 0,2.” „Aby otrzymać z zadania klasowego ocenę, należy uzyskać: celująca – pow % punktów; bardzo dobra – pow %, dobra – pow %, dostateczna – pow %; dopuszczająca – pow % niedostateczna – 0-30%.”

17 PRAKTYKI NARUSZAJĄCE PRAWO:
Ustalanie własnych zasad sprzecznych z prawem Oceny klasyfikacyjne ustalane jako średnia ważona ocen bieżących Ustalanie ocen z zajęć edukacyjnych oraz ocen zachowania na podstawie liczby lub procentu uzyskanych punktów Wymaganie na poziomie oceny dopuszczającej wyłącznie wiedzy (zapamiętania /odtworzenia informacji) Ustalenie wymagań, które nie są wymaganiami edukacyjnymi (nie wynikają z realizowanego programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia, np. aktywność, wkład pracy, zeszyt) Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych sformułowane jako jedynie wykazy wiadomości Formułowanie poleceń i zadań sprawdzających osiągnięcia ucznia niezgodnie z ustalonymi wymaganiami Ignorowanie wskazań zwartych w opiniach i orzeczeniach

18 Trójwymiarowy model treści nauczania prof. Bolesława Niemierki
Treść nauczania: to, czego się naucza, czego ktoś naucza. PLANOWANIE, POZNAWANIE, OPANOWANIE MATERIAŁU NAUCZANIA Wymagania programowe Materiał nauczania Cele nauczania

19 A. „Kształtowanie poczucia dumy narodowej”
B. „Posługiwanie się mapą najbliższej okolicy” Adresowany do nauczyciela Adresowany do uczniów Nie pozwala ocenić, czy i w jakim stopniu cel został osiągnięty, oprócz zachowań rażąco negatywnych. Nauczyciel może zbudować zadania sprawdzające, czy odpowiedni poziom poprawności (i ewentualnie sprawności) jest przez uczniów osiągnięty. Dla ogólnego wykształcenia ucznia bardziej doniosły niż cel B. Pozwala określić wymagania.

20 Treści nauczania: cele nauczania, materiał nauczania, wymagania edukacyjne (zakładane osiągnięcia edukacyjne ucznia) Dwie koncepcje treści nauczania: informacyjna, oparta na wiadomościach, akcentująca zapamiętanie i odtwarzanie wiadomości, informacyjnie bogata, ale czynnościowo uboga; czynnościowa, oparta na umiejętnościach, akcentująca wytwarzanie i zastosowanie wiadomości, czynnościowo bogata, ale informacyjnie uboga. Dydaktyka tradycyjna: pojedyncza wiadomość jako najmniejszy element treści nauczania. Dydaktyka nowoczesna: czynność jako najmniejszy element treści nauczania. KONCEPCJA TREŚCI NAUCZANIA DETERMINUJE WARUNKI I SPOSÓB OCENIANIA WEWNĄTRZSZKOLNEGO

21 Zasady doboru treści nauczania:
Przystępność (łatwość opanowania). Wartość kształcąca (możliwość przeniesienia wewnętrznej struktury elementu treści na inne oraz na życie pozaszkolne ucznia). Niezawodność (pewność naukowa, trwałość w kulturze, skuteczność). Niezbędność wewnątrzprzedmiotowa. Niezbędność międzyprzedmiotowa. Użyteczność.

22 Obudowa prawna warsztatu pracy nauczyciela:
zestaw przepisów prawnych dotyczących okoliczności, które towarzyszą nauczycielowi w codziennym życiu zawodowym. ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487)

23 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225 z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. Nr 97, poz. 624) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. Nr 46, poz. 432 z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. Nr 56, poz. 506)

24 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. z 3 lipca 2012 r., poz.752) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz. U. Nr 13, poz. 125, z 2009 r. Nr 126, poz. 1041) NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 30 sierpnia 2012 r. poz. 977) STARA PODSTAWA PROGRAMOWA: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z dnia 22 lutego 2012 r. poz. 204)

25 Wnioski i sugestie Oceniaj to, co sprawdziłeś (rozpoznałeś).
Sprawdzaj (rozpoznawaj) to, czego wymagasz. Wymagaj tego, czego nauczasz. Nauczaj tego, co jest w programie nauczania, uwzględniającym podstawę programową kształcenia. W toku zajęć: - stwarzaj wszystkim uczniom warunki uzyskiwania osiągnięć edukacyjnych (uczenia się) - sprawdzaj i oceniaj osiągnięcia uzyskane na zajęciach (niekoniecznie w domu .....) - sprawdzaj i oceniaj osiągnięcia uzyskane na zajęciach przez każdego ucznia (niekoniecznie „+” za aktywność dla niektórych ....) Nie strasz niedopuszczeniem do sakramentów św. Uwzględniaj szczególne sytuacje uczniów, np. terminy egzaminów. 25

26 Rozwiązywanie problemów wychowawczych, radzenie sobie z trudnymi zachowaniami uczniów: ociosywanie kamieni czy budowanie katedry? Nauczyciel religii – autorytet moralny i wzór dla ucznia; konsekwencja i wiarygodność Udział w realizacji programu wychowawczego i programu profilaktyki Unikanie pochopnych działań, panowanie nad emocjami, zwracanie uwagi na język ciała, stosowanie technik rozładowujących emocje Rozpoznawanie problemów i ich przyczyn Stosowanie dostępnych środków wychowawczych (spotkania klasowe otwarte i zamknięte, rozmowy grupowe i indywidualne, kontrakty, nagrody i kary itp.) Unikanie komentarzy, które naruszają godność ucznia Straszenie uczniów (np. niedopuszczeniem do sakramentów św.) Uwzględnianie wpływu zaburzeń zachowania i emocji – znajomość orzeczeń i opinii psychologicznych, udział w zespołach organizujących pomoc psychologiczno-pedagogiczną) Skłanianie uczniów do naprawienia szkody, zadośćuczynienia, zmiany zachowania

27 Budowanie relacji z rodzicami
Wspomaganie wychowawczej roli rodziny Rodzice jako rzecznicy interesów dziecka: tendencja do bagatelizowania zachowań własnego dziecka i wyolbrzymiania zachowań innych osób Współcześni rodzice „Donoszenie” rodzicom o tym, co się dzieje w szkole Panowanie nad emocjami i językiem, słuchanie Dbałość o czas i warunki, w jakich komunikujemy się z rodzicami Obecność w szkole podczas zebrań rodziców i dni otwartych Zapraszanie rodziców do kontaktów, do udziału w różnych formach zajęć Wyjaśnianie, informowanie, dostrzeganie dobrej woli, chwalenie, udzielanie porad (zamiast karcenia).

28 Nauczyciel religii w relacjach z innymi nauczycielami
Współpraca z nauczycielami (korelacja międzyprzedmiotowa) Współpraca z wychowawcami klas Otwartość Dzielenie się doświadczeniami i dobrymi praktykami Bezstronność – unikanie sytuacji konfliktowych Wysoka jakość pracy – nauczyciel religii przykładem dla innych nauczycieli

29 Nauczyciel religii w relacjach z dyrektorem jako przełożonym służbowym
Traktowanie dyrektora jako pracodawcę i przełożonego służbowego Poddawanie się nadzorowi pedagogicznemu, otwartość na zalecenia, uwagi i wnioski Wykonywanie poleceń służbowych – dyspozycyjność związana z 40-godzinnym tygodniowym czasem pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć Korzystanie z pomocy dyrektora Bezstronność w sytuacjach konfliktowych – przykładność relacji Przygotowywanie się do zajęć Przeszkody w realizacji zajęć religii w zaplanowanych terminach – zastępstwa koleżeńskie raczej niż oczekiwanie zwolnienia z zajęć (brak podstaw do zorganizowania zastępstwa)

30 Udział uczniów w lekcjach religii na życzenie rodziców

31 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ. Wykorzystano:
„Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki”, Bolesław Niemierko, WSiP S.A., Warszawa 1999, wyd. trzecie. „Ocenianie szkolne bez tajemnic”, Bolesław Niemierko, WSiP S.A., Warszawa 2002. Fragmenty opracowań publikowanych na stronach okręgowych komisji egzaminacyjnych.