Spożycie alkoholu przez osoby niepełnoletnie na terenie Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy, a uwarunkowania społeczne, kulturowe, ekonomiczne i psychologiczne.

Spożycie alkoholu przez osoby niepełnoletnie na terenie Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy, a uwarunkowania społeczne, kulturowe, ekonomiczne i psychologiczne. Raport z badania Warszawa, Listopad ‘2011 1

Spis treści Kontekst, cele i metodologia badania 3
Podsumowanie i rekomendacje 5 Wyniki badania Spożycie alkoholu przez nieletnich w dzielnicy Ursynów 14 Inne używki Sięganie po alkohol i inne używki – diagnoza 63 Działania profilaktyczne

Kontekst, cele i metodologia badania

Kontekst, cele i metodologia badania
Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Urzędu Dzielnicy Ursynów m. st Warszawy w celu zdiagnozowania zjawiska spożywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez niepełnoletnich mieszkańców dzielnicy Ursynów w Warszawie. Wyniki badania będą stanowiły podstawę do wypracowania adekwatnych polityk profilaktycznych i prewencyjnych, mających na celu ograniczenie sprzedaży napojów alkoholowych oraz innych substancji psychoaktywnych osobom niepełnoletnim. Badanie zostało zrealizowane dwustopniowo, wykorzystując zarówno jakościowe jak i ilościowe metody badawcze. W fazie jakościowej przeprowadzono: 4 wywiady z ekspertami od profilaktyki uzależnień 9 wywiadów z dziećmi i młodzieżą: po 3 wywiady z nieletnimi w wieku , 14-16, 17, uwzględniając podział na płeć, wiek rodziców (mniej niż 34 lata, 35 lat i więcej) oraz wykształcenie, zarobki i wykonywany zawód opiekunów. W fazie ilościowej przeprowadzono 717 wywiadów z uczniami wybranych szkół ursynowskich w wieku lat. Badaniem objęto uczniów 4, 5 i 6 klas szkół podstawowych, 1,2, i 3 klas gimnazjum oraz 1 klasy szkół licealnych. Wykorzystano ankietę papierową do samodzielnego wypełnienia.

Podsumowanie i rekomendacje

Podsumowanie 14 lat to wyraźna granica kiedy następuje gwałtowny wzrost spożycia alkoholu. Jednak 1/3 dzieci w wieku lat ma już za sobą pierwszą inicjację alkoholową. Styczność z alkoholem miało 43% badanych, z czego 14% to pijący napoje procentowe regularnie. Inicjacja alkoholowa następuje w 60% przypadków za przyzwoleniem rodziców i jej motywatorem jest głównie ciekawość smaku. Wśród starszych uczniów głównym motywatorem jest chęć dobrej zabawy i odstresowanie. Pierwszym alkoholem po jaki zazwyczaj sięgają nieletni jest piwo. Wódka pojawia się najczęściej wśród osób pijących ryzykowanie w wieku lat. Młodzi ludzie najczęściej sięgają po piwo – 32% pija je przynajmniej 1 do 2 razy w miesiącu (17% przynajmniej raz w tygodniu). Młodzież nie ma większego problemu z zakupem alkoholu. Najczęściej kupuje się go w małych sklepach osiedlowych i monopolowych, gdzie najrzadziej kontrolowany jest wiek (pełnoletniość) nabywającego. Typowymi sytuacjami konsumpcji alkoholu są imprezy – domówki i plener. Nieletni najczęściej sięgają po alkohol w dwóch celach: aby lepiej się bawić, bądź odstresować/ wyluzować. Doświadczenie (przynajmniej jednorazowe) w postaci złego samopoczucia, kaca, po alkoholu ma za sobą ponad połowa nieletnich, którzy sięgają po alkohol. Jednak to nie kac jest główną obawą związaną z sięganiem po alkohol. Jest nią natomiast obawa o nadużycie zaufania rodziców oraz obawa o zdrowie i uzależnienie. Przemoc na tle alkoholowym zdarza się sporadycznie, miał z nią kontakt znikomy odsetek badanych.

Podsumowanie Głównymi czynnikami, które mogą mieć wpływ na sięganie po alkohol są: brak konstruktywnej organizacji czasu wolnego (w starszym wieku odejście od zajęć pozaszkolnych, brak pomysłów i brak wsparcia przy wskazaniu możliwych dróg rozwoju zainteresowań) szeroko rozumiane dysfunkcje rodzinne (nie tylko skrajne przypadki uzależnień, ale przede wszystkim defekty na poziomie komunikacji między dziećmi a rodzicami, brak informacji i pozytywnej kontroli nieletnich) niska samoocena połączona z autorytarnym modelem rodziny. Sięganiu po alkohol sprzyja także ogólne przyzwolenie rodziców (w przypadku starszych dzieci) i nauczycieli, ale także czynniki kulturowe - alkohol wpisany w polską tradycję. Nie bez znaczenia jest też dostępność tej używki, którą bez problemu można kupić w sklepach osiedlowych, gdzie rzadko sprawdzana jest pełnoletniość. Alkohol współużywany jest z innymi używkami, najczęściej są to papierosy, ale też pochodne konopii – marihuana i haszysz. Działania profilaktyczne w szkołach nie wydają się być kluczowym czynnikiem wpływającym na skłonność do sięgania po alkohol. Część z nich postrzegana jest jako nudna i niewiarygodna. Zarówno badani jak i eksperci, mają poczucie, że są one często organizowane bez pomysłu. Najbardziej efektywne formy profilaktyki, to te które oparte są na autentycznym doświadczeniu- w oczach badanych zyskują wówczas na wiarygodności. Mniej ważne jest to, czy są to doświadczenia policjanta, czy osoby, która doświadczyła uzależnienia.

Rekomendacje Potrzeba długoterminowych i kompleksowych działań profilaktycznych w szkołach, opartych na rzetelnej diagnozie. Powinny się na nie składać nie tylko zajęcia informacyjne, ale także takie, które rozwijają umiejętności interpersonalne, sposoby radzenia sobie ze stresem i asertywności. Mniejszy nacisk na programy dotyczące przemocy. Bardzo ważne jest, aby w planowaniu polityki profilaktyki antyalkoholowej nie pomijać rodziców. Oni zdecydowanie powinni być objęci tymi działaniami z uwagi na kluczową rolę relacji rodzinnych jako bariery sięgania po alkohol przez młodzież. Działania profilaktyczne powinny wyjść także po za szkołę do naturalnego środowiska młodych. Nie tylko na ulicę i przysłowiową „ławkę” Ale także do sieci: Media społecznościowe Strony www Czaty klasowe/listy dyskusyjne/fora Grupą, na którą należy zwrócić szczególną uwagę powinny być osoby wieku 14 lat, jako, że wtedy właśnie pojawia się najwięcej napięć związanych z życiem codziennym i następuje wzrost spożycia alkoholu. Z racji tego, że alkohol współużywalny jest z innymi substancjami jak papierosy i pochodne konopii, program profilaktyki powinien traktować te używki kompleksowo. Ważne jest, aby programy były budowane w oparciu o autentyczne doświadczenia osób, które na co dzień stykają się z tym problemem (policjanci/osoby uzależnione).

Wyniki badania

Struktura próby – badanie ilościowe, N= 717
W ramach badania ilościowego przeprowadzono 717 efektywnych ankiet z uczniami wybranych szkół mieszczących się w dzielnicy Ursynów. PŁEĆ WIEK SZKOŁA

Struktura próby Stan posiadania
Pytanie o znajdujące się w posiadaniu rodziny rzeczy/ przedmioty służyło zorientowaniu się w stanie posiadania rodziny, z której pochodzi badane dziecko, gdyż bezpośrednie pytanie o dochód rodziców – szczególnie w przypadku młodszych dzieci, mogłoby okazać się problematyczne. Telefon komórkowy Telewizor Dostęp do Internetu Rower Samochód osobowy Komputer stacjonarny Odtwarzacz DVD Laptop iPod lub inny odtwarzacz mp3 Telefon stacjonarny Telewizja satelitarna lub kablowa Telewizja cyfrowa Konsola do gier Działka/ domek letniskowy Kino domowe Netbook Skuter/ motor Ogółem, N = 717 M4. Zaznacz rzeczy/ przedmioty, które znajdują się w posiadaniu Twojej rodziny.

AB… – różnice istotne statystycznie CDE C C F CDE D D C CD C C CD CD CD C CD C D D M4. Zaznacz rzeczy/ przedmioty, które znajdują się w posiadaniu Twojej rodziny.

AB… – różnice istotne statystycznie H H K K K H HIK HK H H H H H HK H H HIK M4. Zaznacz rzeczy/ przedmioty, które znajdują się w posiadaniu Twojej rodziny.

Spożycie alkoholu przez nieletnich w dzielnicy Ursynów

33% dzieci w wieku 10 – 11 lat oraz 48% dzieci w wieku 12 – 13 lat ma za sobą pierwszą inicjację alkoholową. Wyraźnie widać, iż istotna jest granica wieku 14 lat gdzie następuje gwałtowny wzrost prób pijania trunków. Blisko 80% spośród 14 – 15 latków piło już alkohol. Wśród 16 i 17 latków tylko 7% nie miało jeszcze kontaktu z napojami procentowymi. Inicjacja alkoholowa U2. Czy kiedykolwiek próbowałeś(aś) jakiegoś alkoholu? AB…- różnice istotne statystycznie 15

Struktura próby Nieletni sięgający po alkohol*, N= 305
*Pijący alkohol- nieletni, którzy zaznaczyli, iż pijają jakikolwiek rodzaj alkoholu przynajmniej kilka razy w roku i subiektywnie określające się jako osoby pijające alkohol wypełniające blok pytań kwestionariuszowych dotyczących sięgania po alkohol. W badaniu przyjęto umowne określenia aby scharakteryzować dzieci i młodzież w kontekście częstotliwości sięgania po alkohol: Abstynenci – dzieci i młodzież, które deklarują, że nigdy nie miały jeszcze kontaktu z alkoholem, a jeśli nawet spróbowały, to był to jednorazowy incydent. Pijący sporadycznie – dzieci i młodzież, które sięgają po jakikolwiek alkohol kilka razy w roku lub raz na 1/ 2 miesiące. Pijący regularnie, bez odczuwania negatywnych skutków – dzieci i młodzież, która potwierdza, że sięga po jakikolwiek alkohol 1/ 2 razy w miesiącu lub raz w tygodniu, ale rzadko, bądź nigdy odczuwa związane z tym negatywne skutki picia (np. złe samopoczucie, kac) Pijący regularnie - ryzykownie – grupa dzieci i młodzieży, która potwierdza, że sięga po jakikolwiek alkohol 1/ 2 razy w miesiącu lub raz w tygodniu + odczuwająca negatywne skutki picia alkoholu przynajmniej od czasu do czasu. 23% ze wszystkich uczestników badania to nieletni pijący regularnie, a 14% prócz regularnego sięgania po alkohol doświadcza także negatywnych skutków związanych z piciem.

Struktura próby – badanie ilościowe Nieletni sięgający po alkohol
Struktura próby – badanie ilościowe Nieletni sięgający po alkohol*, N= 305 SIĘGANIE PO ALKOHOL Granica wieku 14 lat stanowi przełom jeśli chodzi o częstotliwość sięgania po alkohol. Wzrasta wówczas liczna osób, które sporadycznie sięgają po alkohol, podczas gdy w wieku 16 lat – nieletni piją sporadycznie, bądź regularnie. Również z najstarszej grupy badanych pochodzą osoby pijące ryzykownie. PŁEĆ WIEK SZKOŁA Przełom Przełom *Pijący alkohol- nieletni, którzy zaznaczyli, iż pijają jakikolwiek rodzaj alkoholu przynajmniej kilka razy w roku i subiektywnie określające się jako osoby pijające alkohol wypełniające blok pytań kwestionariuszowych dotyczących sięgania po alkohol.

Struktura poszczególnych grup nieletnich
PŁEĆ: Chłopcy => 46% Dziewczęta => 54% WIEK: 10 – 11 lat => 8% 12 – 13 lat => 17% lat => 33% 16 – 17 lat => 42% SZKOŁA: Podstawowa => 15% Gimnazjum => 37% Liceum => 48% PŁEĆ: Chłopcy => 48% Dziewczęta => 52% WIEK: 10 – 11 lat => 37% 12 – 13 lat => 42% lat => 13% 16 – 17 lat => 9% SZKOŁA: Podstawowa => 57% Gimnazjum => 34% Liceum => 9% PŁEĆ: Chłopcy => 66% Dziewczęta => 34% WIEK: 10 – 11 lat => 1% 12 – 13 lat => 8% lat => 19% 16 – 17 lat => 72% SZKOŁA: Podstawowa => 2% Gimnazjum => 24% Liceum => 74% PŁEĆ: Chłopcy => 58% Dziewczęta => 42% WIEK: 10 – 11 lat => 5% 12 – 13 lat => 6% lat => 27% 16 – 17 lat => 62% SZKOŁA: Podstawowa => 6% Gimnazjum => 27% Liceum => 67% Wśród abstynentów dominują głównie najmłodsi nieletni do 13 roku życia.

Nieletni, którzy nigdy nie próbowali alkoholu, N = 262
Próbowanie alkoholu – Bariery Bo nie mam ochoty próbować Bo uważam, że osoby w moim wieku nie powinny pić alkoholu Bo alkohol szkodzi zdrowiu Bo od alkoholu można się uzależnić Bo jestem za mały(a) Bo zobowiązałem(am) się, że nie będę pić alkoholu Bo wydaje mi się, że jest niesmaczny Bo boję się tego, jak będę zachowywać się po alkoholu Bo mi rodzice nie pozwalają Bo boję się, że będzie mi niedobrze, będę wymiotować Bo nikt z moich znajomych nie pije alkoholu Bo boję się, że rodzice by się dowiedzieli Bo picie alkoholu jest potępiane przez moich znajomych Bo nie miałem(am) okazji Inny powód Brak odpowiedzi =>dziewczęta Osoby, które nigdy nie piły alkoholu, jako główny powód podają brak ochoty (76%). Brak ochoty istotnie częściej wskazują dziewczęta. Na drugim miejscu znajduje się opinia, że w ich wieku nie powinno się sięgać po alkohol i że ma on negatywny wpływ na zdrowie. => chłopcy Nieletni, którzy nigdy nie próbowali alkoholu, N = 262 U3. Dlaczego nigdy nie próbowałeś(aś) alkoholu?

Inicjacja alkoholowa – jak?
Rodzice dali mi spróbować Ktoś z moich znajomych miał i mnie poczęstował Kupiliśmy ze znajomymi Podebrałem(am) rodzicom Ktoś znajomy kupił na naszą prośbę Poprosiłem(am) kogoś obcego żeby kupił Na imprezie/ na Sylwestra Sam(a) kupiłem(am) Przez przypadek Nie pamiętam =>dzieci do 13 roku życia, abstynenci =>młodzież w wieku lat, pijący sporadycznie, regularnie i ryzykownie Pierwsza inicjacja odbywała się zazwyczaj w obecności rodziców – 60% dzieci i młodzieży biorącej udział w badaniu stwierdza, że po raz pierwszy alkoholu pozwolili im spróbować rodzice. Takie deklaracje przeważają wśród najmłodszych uczestników badania oraz abstynentów. Istotnie częściej osoby po 14 roku życia wskazują, że po raz pierwszy pili alkohol w gronie znajomych. Być może dla starsi nieletni nie odbierają pierwszej inicjacji alkoholowej, jako takiej, która odbyła się w obecności rodziców. Mają za sobą inne doświadczenia prób alkoholu – ze znajomymi, kolegami i je traktują jako pierwsze próby picia. Młodsze dzieci natomiast – nie mając innych doświadczeń określają swoją inicjację alkoholową jako taką, która odbyła się za pośrednictwem rodziców. =>dzieci do 13 roku życia Nieletni, którzy próbowali alkoholu, N = 452 U4. Kiedy po raz pierwszy spróbowałeś alkoholu- skąd go miałeś?

AB… – różnice istotne statystycznie EF EF C CD CD CD E DEF F U4. Kiedy po raz pierwszy spróbowałeś alkoholu- skąd go miałeś?

AB… – różnice istotne statystycznie K I I U4. Kiedy po raz pierwszy spróbowałeś alkoholu- skąd go miałeś?

Pierwsza próba alkoholu – po co?
Chciałem(am) spróbować jak smakuje Fajnie jest spróbować czegoś zakazanego Wszyscy pili, to ja też Chciałem(am) się dobrze bawić Chciałem(am) się odstresować, wyluzować Chciałem(am) poczuć się doroślej Nudziłem(am) się Znajomi mnie namówili Chciałem(am) dodać sobie odwagi Chciałem(am) pozbyć się problemów Chciałem(am) zaimponować znajomym Chciałem(am) zrobić rodzicom na złość Żeby coś uczcić/ np. urodziny, Sylwester/ Rodzice/ dziadkowie dali mi spróbować Nieświadomie/ przez przypadek Brak odpowiedzi =>chłopcy, 16 – 17 lat, pijący regularnie i ryzykownie => pijący regularnie i ryzykownie Głównym motywatorem do spróbowania alkoholu– wskazywanym przez 84% respondentów, którzy próbowali alkoholu - jest ciekawość smaku. Co piąty uczeń – w tym zdecydowanie częściej przekraczający 14 rok życia – wymienia chęć spróbowania czegoś zakazanego. W opiniach najstarszej młodzieży pojawia się także chęć dobrej zabawy, czy potrzeba odstresowania się, wyluzowania. =>chłopcy => pijący regularnie i ryzykownie =>dzieci lat Nieletni, którzy próbowali alkoholu, N = 452 U6. Dlaczego po raz pierwszy spróbowałeś(aś) alkoholu?

AB… – różnice istotne statystycznie C C C CD D CD D D EF EF DEF E U6. Dlaczego po raz pierwszy spróbowałeś(aś) alkoholu?

AB… – różnice istotne statystycznie K J I I I I I I I U6. Dlaczego po raz pierwszy spróbowałeś(aś) alkoholu?

Alkohol pity po raz pierwszy
Piwo Szampan Wino Wódka (zarówno w czystej postaci jak i w drinkach) Likier Nie pamiętam „Piwo, jest akurat w porządku, ale w pewnych ilościach, bo jest słabe, smaczne i jeśli się nie przesadzi, to można się stopniowo wprowadzać w stan, takie rozluźnienie… jak pijemy ja bola, to pijemy i nagle puf i leżymy, a piwo stopniowo.” (M, 17 lat) =>młodzież w wieku lat, pijący ryzykownie Alkoholem próbowanym jako pierwszy było zazwyczaj piwo (60% wskazań). Na drugiej pozycji pojawia się szampan (34%) oraz wino (25%). Wódka natomiast, jest istotnie częściej wskazywana przez nieletnich powyżej 14 roku życia. Również pijący ryzykownie częściej wskazywali wódkę jako alkohol inicjujący spożycie napojów procentowych. Nieletni, którzy próbowali alkoholu, N = 452 U5. Kiedy pierwszy raz piłeś(aś) alkohol, jaki to był alkohol?

AB… – różnice istotne statystycznie F D CD F U5. Kiedy pierwszy raz piłeś(aś) alkohol, jaki to był alkohol?

AB… – różnice istotne statystycznie IJ U5. Kiedy pierwszy raz piłeś(aś) alkohol, jaki to był alkohol?

Nieletni, którzy próbowali alkoholu, N = 452
Częstotliwość sięgania po różne rodzaje alkoholu, Osoby, które próbowały alkoholu, N= 452 Młodzież w wieku 16 – 17 lat, uczniowie liceum Dzieci w wieku 10 – 13 lat, uczniowie szkół podstawowych abstynenci Młodzież w wieku 14 – 15 lat, uczniowie gimnazjum, Pijący sporadycznie Abstynenci Większość nieletnich, którzy mają za sobą pierwszą inicjację alkoholową zakończyło swoje sięganie po alkohol na jego spróbowaniu. 37% takiej odpowiedzi udziela w przypadku piwa, 47% w przypadku wina, 44% wódki, a 34% szampana. Alkoholem, który bywa pijany sporadycznie kilka razy w roku jest szampan (40% wskazań) oraz wino- 25% wskazań. Najczęściej pijane jest piwo – 32% pija je przynajmniej 1 do 2 razy w miesiącu (17% przynajmniej raz w tygodniu). „Parę razy w miesiącu, to były urodziny, albo taka jakaś zwykła impreza, w sumie to wielu sytuacji nie ma do próbowania. Piwa i wina bo jest to najlepsze z tego wszystkiego, bo wódka jest okropna, smak jest okropny.” (K, 15 lat) U7a. Jak często teraz pijesz...? Nieletni, którzy próbowali alkoholu, N = 452 29

Częstotliwość sięgania po… …PIWO
O ile najmłodsi nieletni, do 13 roku życia mając za sobą pierwsze próby piwa nie sięgają po nie dalej, o tyle w wieku lat 14 zaczyna się jego sporadyczne pijanie (1/3 osób z grupy lat). 16 i 17 latki pijają piwo znacznie częściej – co czwarty 1 lub 2 razy w miesiącu, a blisko co trzeci raz w tygodniu lub częściej. Są to głównie chłopcy. Nieletni, którzy próbowali alkoholu, N = 452 U7a. Jak często teraz pijesz...? AB…- różnice istotne statystycznie 30

Zakup alkoholu 31 Top 2 boxes
„Tak, sprzedają nam alkohol w niektórych sklepach, albo po prostu się pytamy ” (K, 15 lat) nieletni w wieku lat, uczniowie szkół podstawowych Abstynenci i pijący sporadycznie nieletni w wieku lat, uczniowie gimnazjum i liceum, Pijący regularnie i ryzykownie U1. Czy gdybyś chciał(a) kupić alkohol, byłoby to dla Ciebie…? Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” Kupujesz alkohol sam(a) lub kupują go Twoi niepełnoletni znajomi Prosisz/ prosicie ze znajomymi kogoś znajomego - osobę pełnoletnią, żeby kupił alkohol Prosisz/ prosicie ze znajomymi kogoś dorosłego aby kupił alkohol Podbierasz/ podbieracie ze znajomymi alkohol rodzicom Dostajesz alkohol od rodziców =>młodzież 16 – 17 lat, Pijący regularnie i ryzykownie =>młodzież 16 – 17 lat, Pijący regularnie i ryzykownie =>chłopcy 33% nieletnich nie widzi trudności w samodzielnym zakupie alkoholu. 26% - kupuje go samodzielnie. W tej grupie przeważają najstarsi nieletni w wiek 16 – 17 lat. Pijący alkohol, N = 305 U9. jak często…? 31

Zakup alkoholu Ponad połowa nieletnich przekraczających 14 rok życia uważa, że zakup alkoholu nie stanowiłby dla nich problemu. W przypadku nieletnich po 16 roku życia liczba podzielających tę opinię wzrasta do 62%. U1. Czy gdybyś chciał(a) kupić alkohol, byłoby to dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie 32

Sposoby zdobywania alkoholu
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” *Bardzo mała baza AB… – różnice istotne statystycznie DE DE D D U9. jak często…?

Miejsca zakupu i kontrola pełnoletniości
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” W małym sklepie osiedlowym W sklepie monopolowym W markecie osiedlowym W supermarkecie/ hipermarkecie Przez osoby sięgające po alkohol, nabywany jest on głównie w małych sklepach osiedlowych, bądź monopolowych, czyli miejscach, gdzie również kontrola pełnoletniości nie jest wzmożona. U9a. Jak często, w każdym z miejsc kupujesz/ kupujecie ze znajomymi alkohol? W supermarkecie/ hipermarkecie W markecie osiedlowym W sklepie monopolowym W małym sklepie osiedlowym procent odpowiedzi: „zawsze” i „często” U9b. Czy jak kupujesz/ kupujecie alkohol, sprzedawca prosi Was o pokazanie dowodu osobistego? Pijący alkohol, N = 305

Miejsca zakupu alkoholu
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” *Bardzo mała baza AB… – różnice istotne statystycznie D DE D DE U9a. jak często w każdym z miejsc kupujesz/ kupujecie alkohol? DE H U9b. Czy jak kupujesz/ kupujecie alkohol, sprzedawca prosi Was o pokazanie dowodu osobistego? 35

Miejsca spożycia alkoholu
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” Na imprezach 'domówkach' Na świeżym powietrzu (na podwórku/ w parku) Na imprezach plenerowych Na imprezach w klubach/ na dyskotekach Na koloniach/ obozach/ wyjazdach W domu, ze znajomymi, bez specjalnej okazji Z rodzicami przy specjalnych okazjach (np. święta, urodziny etc.) Podczas wycieczek szkolnych Z rodzicami przy posiłku W szkole między zajęciami => Pijący ryzykownie => młodzież 16 – 17 lat => Pijący ryzykownie => młodzież 16 – 17 lat =>chłopcy Alkohol pijany jest głównie na „imprezach- domówkach”- 47% wskazań. 24% sięga po trunki na świeżym powietrzu (na podwórku/ w parku), a 23% na imprezach plenerowych, na imprezach w klubach, na dyskotekach, 22% na koloniach, obozach, czy innych wyjazdach. 16% dostaje także przyzwolenie na spożywanie alkoholu od rodziców w ramach specjalnych okazji takich jak święta, czy urodziny (są to przede wszystkim chłopcy). Pijący alkohol, N = 305 U10. Jak często pijasz alkohol…?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” *Bardzo mała baza AB… – różnice istotne statystycznie D DE DE DE D D D D E U10. Jak często pijasz alkohol…?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” AB… – różnice istotne statystycznie I I I IJ I I I IJ I IJ IJ I U10. Jak często pijasz alkohol…?

Sytuacje konsumpcji Słowami respondentów
„Spotyka się ludzi, pije się alkohol \, tańczy się.” (K, 15 lat) „Czasami urodziny, czasami to jest piątek, a czasami jakieś wolne dni, no i czasami po szkole jakaś nam się zdarzy, ale to rzadko, no i wakacje całe, praktycznie, może nie całe, ale sporo czasu się spędza na imprezach. .” (M, 17lat) „To już nie jest tak, jak byłem młodszy, nie ma tortu, nie ma prezentów, tylko ogólnie jest impreza z takim poczuciem, że jest się u kogoś, wiemy, że ten ktoś ma urodziny i jego trzeba dopieścić, nie wiem, jak to wytłumaczyć, ale tak jest… (M, 17lat) „Specjalne okazje”- np. urodziny/ imieniny „Zazwyczaj domówki, ja do klubów raczej nie chadzam, no i moi koledzy raczej też nie, raczej w domach, czasem w plenerze. .” (M, 17lat) „Nie, to jest tak, jak się ktoś zgada. O fajnie by było dzisiaj zrobić melanż. No fajnie, to jutro zrobimy, bo jest Tadzik, jest tak, chociaż z tymi wakacjami nie jest tak, że raz na jakiś czas…” (M, 17lat) „Spędzanie czasu wolnego”- piątek wieczór/ weekend Często umawiają się używając nowoczesnych mediów społecznościowych  tworząc „wydarzenie na facebook’u”. „Tak, robi się wydarzenie na Facebook ognisko w Poświnie i tam wszyscy się zapisują . Na kilku ogniskach piwo, szampany(…) Tak, ale korzystamy też z telefonów, wstępnie umawiamy się przez Facebooka, a później przez telefon dzwoni się. ” (K, 15 lat)

Powody sięgania po alkohol
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” Żeby mieć dobry humor/ żeby lepiej się bawić Bo lubię smak alkoholu Żeby się wyluzować Bo chcę poczuć się odprężony(a), zrelaksowany(a) Żeby łatwiej rozmawiało mi się ze znajomymi Żeby być bardziej towarzyskim, otwartym Bo chcę zapomnieć o swoich problemach i kłopotach Bo nikt mi nie będzie niczego zakazywał Bo wszyscy moi znajomi piją Z nudów Bo chcę poczuć się bardziej dorosły(a) Bo chcę zrobić na złość rodzicom Bo to imponuje moim znajomym =>pijący ryzykownie =>chłopcy =>pijący ryzykownie =>młodzież 16 – 17 lat „dla starszych pewna ilość to przyjemność (…) piją jak nie mogą sobie poradzić z problemami” (K, 11 lat) Nieletni sięgają po alkohol głównie w celu poprawy nastroju i lepszej zabawy (30% wskazań). Co czwarty wskazuje także na doznania smakowe. 22% mówi także o chęci wyluzowania (tu dominują chłopcy) oraz poczucia odprężenia i relaksu. Najstarsza grupa pija także aby ułatwić sobie komunikację z rówieśnikami. Nieletni, którzy w piją w sposób ryzykowny częściej stosują alkohol w celu zniwelowania negatywnych napięć, a także zapomnienia o kłopotach, czy po prostu „z nudów”. =>pijący ryzykownie =>pijący ryzykownie Pijący alkohol, N = 305 U11. Jak często pijesz alkohol…?

Powody sięgania po alkohol Słowami respondentów
„Polepsza się humor, dobrze się bawi człowiek, wtedy jest spoko, ma się dobry humor, łatwiej się nawiązuje kontakty, jak mam dobry humor to jest dobrze.” (K, 15 lat) „Podejście do dziewczyny, niektórzy mają z tym straszny problem, czasem zanim podejdą przesadzają i już mają po zawodach, za bardzo chcą się ośmielić. Nie wiem, co jeszcze… żeby lepiej tańczyć, nie być spiętym.” (M, 17 lat) „Pomaga się odprężyć i lepiej bawić, przełamuje jakieś takie pierwsze lody.” (M, 17 lat) „Zdecydowanie, mamy taką niemiłą panią od polskiego, ona lubi stawiać jedynki, jeśli komuś postawi 3 z rzędu na jednej lekcji, to często wychodzi i mówi różne tam cytaty, potem mówi, że idziemy na <jabola>, zależy jak ktoś jest odporny…” (M, 17 lat) Poprawienie nastroju, ułatwienie zabawy, niwelacja stresu

Powody sięgania po alkohol
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „często” i „bardzo często” AB… – różnice istotne statystycznie I IJ I I IJ I I I I IJ IJ IJ IJ I I I U11. Jak często pijesz alkohol…?

Złe samopoczucie po wypiciu alkoholu
% KIEDYKOLWIEK Źle się czułeś(aś) następnego dnia Wymiotowałe(a)ś Bałeś(aś) się wrócić do domu Zrobiłeś(aś) coś, czego żałowałeś(aś) Miałeś(aś) problemy z rodzicami Urwał Ci się film, nie pamiętałeś(aś) co się działo Pokłóciłeś(aś) się ze znajomymi Ktoś się z Ciebie naśmiewał Miałeś(aś) kłopoty z policją Wstydziłeś(aś) się pójść do szkoły Miałeś(aś) problemy w szkole Ktoś Cię okradł Miałeś(aś) wypadek Żadne z powyższych =>młodzież w wieku 16 – 17 lat =>chłopcy =>młodzież w wieku 16 – 17 lat =>pijący ryzykownie =>chłopcy Negatywnych skutków sięgania po alkohol w postaci złego samopoczucia następnego dnia doświadczyło przynajmniej raz w swoim życiu 57% pijących nieletnich, wymiotowało 35%, a 32% obawiało się powrotu do domu. =>chłopcy =>Dzieci i młodzież w wieku 10 – 15 lat Pijący sporadycznie Pijący alkohol, N = 305 „To urwany film, nie da się ruszyć z podłogi, kac, albo takie długie, to pali szare komórki” (K, 15 lat) U12. Jak często po wypiciu alkoholu…?

% KIEDYKOLWIEK *Bardzo mała baza AB… – różnice istotne statystycznie DE DE D DE DE DE D F F Negatywnych skutków sięgania po alkohol w postaci złego samopoczucia następnego dnia doświadczyło przynajmniej raz w swoim życiu 48% latków, podczas gdy w przypadku najstarszej grupy procent ten wzrósł do 63% wskazań. Spośród pijących 16 i 17 latków wymiotowało przynajmniej raz 43%, 40% zrobiło coś, czego potem żałowało, 34% „urwał się film” i nie pamięta co się działo. U12. Jak często po wypiciu alkoholu…?

% KIEDYKOLWIEK AB… – różnice istotne statystycznie IJ IJ I IJ IJ IJ IJ IJ IJ IJ IJ IJ IJ IJ K K U12. Jak często po wypiciu alkoholu…?

Obawy związane z piciem alkoholu
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „trochę się boję” i „bardzo się boję” Wśród czynników, które pojawiają się w przypadku obaw związanych z piciem alkoholu pojawia się przede wszystkim lęk przed tym, że zawiedzie się zaufanie rodziców (49% wskazań). Kolejno jest to obawa o własne zdrowie, czy możliwość uzależnienia się od alkoholu (44%) oraz z tym związane zmarnowanie sobie życia (43%). Obawę budzi także możliwość „wplątania się” w problemy z policją (40%), obawa o ośmieszenie się (36%), czy przeżywanie skutków w postaci kaca (34%). Wyraźnie widać, iż wraz z wiekiem oraz częstszym sięganiem po alkohol, większość obaw znika. Zawiodę zaufanie rodziców Zniszczę sobie zdrowie Uzależnię się/ zostanę alkoholikiem Zmarnuję sobie życie Zostanę ukarany(a) przez rodziców Będę miał(a) problemy z policją Ktoś mnie wykorzysta Ośmieszę się Będę miał(a) kaca =>dziewczęta, pijący sporadycznie =>pijący sporadycznie =>pijący sporadycznie =>dzieci w wieku 10 – 13 lat, abstynenci =>pijący sporadycznie =>dziewczęta =>pijący sporadycznie Ogółem, N = 717 U13. Gdy myślisz o piciu alkoholu, to czego obawiasz się najbardziej?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „trochę się boję” i „bardzo się boję” AB… – różnice istotne statystycznie A A Obawę o zawiedzenie zaufania rodziców częściej wykazują dziewczęta. W ich odczuciu pojawia się także strach o wykorzystanie. U13. Gdy myślisz o piciu alkoholu, to czego obawiasz się najbardziej?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „trochę się boję” i „bardzo się boję” AB… – różnice istotne statystycznie DEF EF F DEF EF F DEF EF F EF EF F DEF EF DEF EF F DEF EF F DEF EF F DEF EF Wyraźnie widać, iż wraz z wiekiem oraz częstszym sięganiem po alkohol, większość obaw znika. U13. Gdy myślisz o piciu alkoholu, to czego obawiasz się najbardziej?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „trochę się boję” i „bardzo się boję” AB… – różnice istotne statystycznie IJK JK IJK JK IJK JK IJK J IJK J IJK JK J IJK J J JK IJK J IJK Również osoby regularnie sięgające po alkohol rzadziej deklarują obawy związane z sięganiem po alkohol. U13. Gdy myślisz o piciu alkoholu, to czego obawiasz się najbardziej?

Przemoc na tle alkoholowym
Większość nieletnich na Ursynowie nie doświadczyła sytuacji przemocy na tle alkoholowym; w rodzinie – 87% wskazań, w szkole – 89% wskazań, w środowisku rówieśniczym – 74% wskazań. Jednak w środowisku rówieśniczym przynajmniej raz widziało jak ktoś będący pod wpływem alkoholu krzywdzi drugą osobę 21% biorących w badaniu nieletnich. AB…- różnice istotne statystycznie I1. Czy widziałeś jak ktoś będący pod wpływem alkoholu krzywdzi drugą osobę w rodzinie/ szkole/ środowisku rówieśniczym? 50

Przemoc na tle alkoholowym Środowisko rówieśnicze
Przemoc w środowisku rówieśniczym spotykana jest głównie przez najstarszych nieletnich w wieku 16 – 17 lat. 23% z nich nawet kilka razy było świadkiem krzywdzenia drugiej osoby przez będącego pod wpływem alkoholu. Wśród 14 – 15 latków procent takich osób jest połowę mniejszy. AB…- różnice istotne statystycznie I1. Czy widziałeś jak ktoś będący pod wpływem alkoholu krzywdzi drugą osobę w środowisku rówieśniczym? 51

Przemoc na tle alkoholowym Środowisko rówieśnicze
Świadkiem bycia przemocy na tle alkoholowym częściej doświadczają osoby pijające regularnie i ryzykownie. AB…- różnice istotne statystycznie I1. Czy widziałeś jak ktoś będący pod wpływem alkoholu krzywdzi drugą osobę w środowisku rówieśniczym? 52

Inne używki

Współużywanie innych substancji
ALKOHOL + MARIHUANA I PAPIEROSY Alkohol spożywany głównie z papierosami – piwo i alkohole mocniejsze. Jednak innym, bardzo częstym wzorem, jest współużywanie piwa i marihuany, która jest stosunkowo tania i łatwa do nabycia. W takim modelu, spożycie alkoholu nie jest celem samym w sobie i ma on pełnić dodatkową funkcję stymulującą. “w Polsce, w Warszawie, na Ursynowie, pali się marihuanę naprawdę bardzo dużo. Też jest to taki sposób spędzania czasu. Nie kawa i papierosy, tylko piwo i skręt. I problem polega na tym, że dzieciaki nie mają dostępu do tak zwanego czystego towaru, że to są skuny, że to są często nasączane, marihuana nasączana różnymi dodatkowymi składnikami, które są bardzo, bardzo niebezpieczne dla ich organizmu. Powodują jeszcze szybsze uzależnienie. I też nieprawdą jest, że marihuana nie uzależnia. Bardzo silnie uzależnia psychicznie. Po marihuanie naprawdę nie chce się robić różnych rzeczy. Ci wyluzowani trawiarze to są takie dzieciaki, którym nie chce się uczyć, które mają kłopoty z koncentracją, które może i ogólnie rzecz biorąc mają wszystko w nosie, może i czują się dobrze w swojej głowie, ale nie jest to dobre dla ich procesu edukacji, odpowiedzialności, odpowiedzialnych różnych zachowań seksualnych. ”(ekspert) „To nawet trudno mówić o nadużywaniu tego alkoholu. Bardziej to oni nadużywają, jeśli, to te pozostałe substancje niż alkohol.” (ekspert) “, absolutnie i to myślę, że głównie piwo, wino. Wódka to już w dalszej kolejności. Głównie piwo. Marihuana. Bardzo poważnie, coraz poważniejszy problem. Nie znam wyników badań, które na pewno też są. Pewnie też, ale to już starsi, kokaina, amfetamina. To już grzeją różni biznesmeni (...) to już za drogie dla dzieci. Marihuana jest stosunkowo tania. ”(ekspert) “No papierosy też oczywiście, to jest kolejna używka, szczególnie młode dziewczyny, takie poczucie dorosłości.”(ekspert)

Inne używki 9% nieletnich biorących udział w badaniu regularnie sięga po papierosy, podczas gdy takim sam procent pali je od czasu do czasu. 7% także sporadycznie przyznaje się do palenia marihuany, bądź haszyszu. Tzw. „dopalacze, czy inne narkotyki, a także leki uspokajające bądź nasenne używane są przez znikomy odsetek nieletnich na Ursynowie. =>chłopcy, młodzież w wieku 14 – 17 lat, pijący ryzykownie N2. Czy palisz papierosy? Ogółem, N = 717 55

Po papierosy częściej sięgają chłopcy
Po papierosy częściej sięgają chłopcy. Wśród nieletnich w wieku 14 – 15 lat pali regularnie 11% biorących udział w badaniu oraz sporadycznie 13%. Zatem blisko co czwarty nieletni w tym wieku sięga po papierosy. O blisko połowę wzrasta liczba sięgających po papierosy wśród 16 i 17 latków – 18% deklaruje, że pali je systematycznie. Wyraźnie widać współużytkowanie alkoholu i papierosów. Blisko 40% pijających alkohol, pali również papierosy. Palenie papierosów N2. Czy palisz papierosy? AB…- różnice istotne statystycznie 56

Palenie papierosów Grupą, która zdecydowanie najczęściej pali papierosy są osoby pijające alkohol w sposób ryzykowny- 65% sięga po papierosy przynajmniej od czasu do czasu, w tym większość deklaruje, iż pali regularnie. N2. Czy palisz papierosy? Ogółem, N = 717 57

Palenie marihuany/ haszyszu
Również po marihuanę, bądź haszysz częściej sięgają chłopcy (9% deklaruje, że pali ją od czasu do czasu), nieletni po 14 roku życia i sięgający po alkohol. AB…- różnice istotne statystycznie N2. Czy palisz marihuanę/ haszysz? 58

Palenie marihuany/ haszyszu
Marihuana, bądź haszysz także zdecydowanie częściej towarzyszy nieletnim sięgającym po alkohol w sposób ryzykowny. N2. Czy palisz papierosy? Ogółem, N = 717 59

Ocena dostępności papierosów
W odczuciu 42% nieletnich zdobycie papierosów nie sprawiłoby im problemu. 26% nie widzi trudności w dostępie do leków uspokajających bądź nasennych bez przepisu lekarza. Około 20% także wie, jak pozyskać marihuanę. =>młodzież w wieku 14 – 17 lat, pijący regularnie i ryzykownie Ogółem, N = 717 N2. Czy, gdybyś chciał(a) zdobyć, któryś ze środków byłoby to dla Ciebie? 60

Ocena dostępności papierosów
62% nastolatków w wieku 14 – 15 lat uważa, że mogłoby bez trudu pozyskać papierosy. Podobną opinię podziela 71% nieletnich w wieku 16 – 17 lat. Większą łatwość w zdobyciu papierosów deklarują osoby pijące alkohol. AB…- różnice istotne statystycznie N2. Czy, gdybyś chciał(a) zdobyć, któryś ze środków byłoby to dla Ciebie? 61

Ocena dostępności marihuany/ haszyszu 62
32% nieletnich w wieku 14 i 15 lat oraz 37% latków uważa, że nie miałoby problemu z dostępem do marihuany, czy haszyszu. AB…- różnice istotne statystycznie N2. Czy, gdybyś chciał(a) zdobyć, któryś ze środków byłoby to dla Ciebie? 62

Sięganie po alkohol i inne używki Diagnoza

Czynniki sprzyjające sięganiu po alkohol
Analiza danych oraz wiedza uzyskana od ekspertów pozwoliły wygenerować kluczowych czynników, które sprzyjają sięganiu młodzieży po alkohol. I tak można wyróżnić obszary, w których pojawiające się dysfunkcje mogą być przyczynkiem do sięgania po alkohol i inne używki: A. OBSZAR ORGANIZACJI CZASU WOLNEGO I GRUPY RÓWIEŚNICZEJ B. OBSZAR RELACJI W RODZINIE I KOMUNIKACJI Z DOROSŁYMI (również w środowisku szkolnym) I tak: W obszarze spędzania czasu wolnego: Brak wzorców konstruktywnego spędzania czasu wolnego – rodzice, szkoła Brak możliwości i szerokiego dostępu do różnej oferty interesujących zajęć (bezpłatnych) Szerokie grono znajomych, z którymi spędza się czas – czerpanie wzorów z różnych środowisk (nie tylko tych pozytywnych) W obszarze środowiska rodzinnego: Brak zdrowej kontroli rodzicielskiej i wiedzy na temat form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież, a także zbytnia spolegliwość – traktowanie nieletnich w kategoriach osób dorosłych – pozwalanie im na „zbyt wiele”, brak zaznaczania istotnych granic, „przymykanie oka” na niewłaściwe zachowania i postępowanie (np. na sięganie po alkohol przez starszych nieletnich) Brak wskazówek jak aktywnie spędzać i organizować sobie czas wolny (bycie pozytywnym wzorcem) Brak komunikacji nie tylko na poziomie zdarzeń dnia codziennego (szkoła, znajomi, przyjaciele), ale także wspierania przy rozwiązywaniu problemów i uczenia konstruktywnego rozładowywania pojawiających się napięć, wspierania w rozwijaniu zainteresowań i rozmowy o nich Autorytaryzm – stosowanie niezrozumiałych przez dzieci i młodzież zakazów i kar (brak komunikacji wyjaśniającej), brak poszanowania zdania i potrzeb dziecka, narzekanie bez jasnych komunikatów przyczynowych W obszarze środowiska szkolnego: Brak interesującej oferty form spędzania czasu wolnego – brak wsparcia w rozwoju zainteresowań (szczególnie w przypadku starszej młodzieży przekraczającej 14 rok życia) „Szkoła uczy, a nie wychowuje”

MODEL MOTYWATORÓW ORAZ BARIER PICIA ALKOHOLU - PIJĄCY ALKOHOL
Obszar postaw rodzicielskich Rozmawianie z dziećmi o problemach z przyjaciółmi i kolegami, o problemach w szkole, tłumaczenie niewłaściwych zachowań Rodzice chcą decydować o sposobach spędzania czasu wolnego, o sposobie ubierania się, dziecko czuje, że jest w pełni kontrolowane, czuje, że rodzice nie liczą się z jego zdaniem i stosują zakazy i nakazy, których ich dziecko nie rozumie. KOMUNIKACJA AUTORYTARYZM I (nie rozumiana) KONTROLA INFORMACJA I WIEDZA Wiedza, z kim dziecko spotyka się i spędza czas zarówno po szkole jak i wieczorami Pomaganie i wspieranie w rozwijaniu zainteresowań, hobby, aktywne w nich uczestniczenie, dawanie poczucia, że na rodziców można liczyć, stawanie w obronie OPIEKA I WSPARCIE + BYCIE POZYTYWNYM WZORCEM Rodzice, którzy sami realizują swoje zainteresowanie, dają swoim dzieciom powód do dumy - + PICIE ALKOHOLU oraz sięganie po inne używki ALKOHOL WARTOŚĆ AUTOTELICZNA BRAK WIARY W SWOJE MOŻLIWOŚCI, STRES, FRUSTRACJA Przekonanie, że alkohol jest smaczny i można go pić bez okazji Obszar samooceny Poczucie, że nic w życiu nie wychodzi, częste odczuwanie złości i szybkie denerwowanie się, odczuwanie stresu, kłótnie z rodzicami ALKOHOL DLA POPRAWY NASTROJU i REDUKCJI NAPIĘĆ + + + Picie alkoholu dla poprawienia nastroju, dobrego humoru, żeby lepiej się bawić, żeby się wyluzować, odprężyć, zrelaksować i zapomnieć o problemach + SPĘDZANIE CZASU GŁÓWNIE NA PODWÓRKU SPĘDZANIE CZASU TAM, GDZIE JEST DOSTĘPNY ALKOHOL Obszar postaw wobec alkoholu WIEK POSIADANIE BARIERY Spędzanie czasu na imprezach – „domówkach”, w klubach, na dyskotekach, w barach/ pubach, w galeriach handlowych, w kawiarniach Częstotliwość rośnie wraz z wiekiem. Im lepiej uposażone gospodarstwo domowe, tym częściej nieletni sięgają po używki. MOTYWATORY Obszar czasu wolnego Obszar demografii

Spędzanie czasu wolnego
Analiza danych oraz wiedza uzyskana od ekspertów pozwoliły wygenerować kluczowych czynników, które sprzyjają sięganiu młodzieży po alkohol. I tak można wyróżnić obszary, w których pojawiające się dysfunkcje mogą być przyczynkiem do sięgania po alkohol i inne używki: A. OBSZAR ORGANIZACJI CZASU WOLNEGO I GRUPY RÓWIEŚNICZEJ B. OBSZAR RELACJI W RODZINIE I KOMUNIKACJI Z DOROSŁYMI (również w środowisku szkolnym) Im starsze dziecko, tym zmieniają się i rozszerzają się formy spędzania wolnego czasu. Młodsze dzieci, odrabiają lekcje, czytają książki, chodzą na zajęcia pozalekcyjne. Ich grono znajomych zazwyczaj ogranicza się do najbliższych 2- 3 osób. W wieku lat 14 można zaobserwować pewną zmianę; mniej czasu młodzież zaczyna poświęcać na zajęcia związane ze szkołą, rozszerza się grono znajomych, co raz częściej czas spędzany jest poza domem. Dzieci wychodzą spod pełnej kontroli rodzicielskiej. Pojawiają się pierwsze wyjścia do miejsc, gdzie alkohol jest łatwo dostępny: dyskoteki, kluby puby, bary, koncerty. Niektórzy zaczynają odczuwać nudę i nie mają pomysłu na aktywne i konstruktywne spędzanie czasu wolnego. Sami, na własną rękę nie są w stanie go zorganizować. Również niekiedy nie otrzymują wskazówek od osób znaczących (np. rodziców) jak można w sposób aktywny organizować sobie chwile wolne od obowiązków. Szkoła przestaje być dla nich miejscem, gdzie chcą i mogą być w czasie wolnym. Szczególnie wśród gimnazjalistów widoczna jest opinia, że szkoła nie jest miejscem, gdzie mogą realizować swoje zainteresowania i pasje. W takiej sytuacji spędzają czas na „podwórku”, organizują „imprezy – domówki”, gdzie zaczyna pojawiać się alkohol, który zaczyna być postrzegany jako forma rozrywki, element wypełniający spędzanie wolnego czasu.

Czas wolny – okiem eksperta
ZAGOSPODAROWANIE CZASU WOLNEGO. PASJE I ZAINTERESOWANIA ISTOTNYM CZYNIKIEM CHRONIĄCYM “To wszyscy wiedza, że w czasie deszczu dzieci się nudzą. Jeżeli młody człowiek nie ma sensownej oferty no to z nudów będzie wybijał szyby i żeby mu zimno nie było to będzie pod płotem pił. To jest oczywiste i teraz część oferty powinna być względnie nieodpłatna, albo jakoś nisko płatna, bo sytuacja ekonomiczna jest różna. Tu mieszka bardzo dużo zamożnych rodzin, jak pokazują dane, ale jednocześnie są blokowiska, w których właśnie mieszka mnóstwo tak zwanej podupadłej inteligencji, kiepsko zarabiających jakichś tam ... ” (ekspert) Osoby mające zagospodarowany czas wolny, są mniej skłonne do sięgania po alkohol, czy inne substancje psychoaktywne. Jednak nienajlepsza sytuacja ekonomiczna rodziny, często uniemożliwia udział dzieci w płatnych zajęciach poza szkolnych. I mimo, iŻ szkoły często udostępniają swoją infrastrukturę (sale, boiska) odpłatnie, co również może być barierą dla wielu osób. Inną barierą w zagospodarowaniu czasu wolnego może być brak adekwatnej oferty zajęć poza szkolnych skierowanej, do starszej młodzieży (16-17 lat) która częściej niż młodsi, spędza czas poza szkołą. W tej sytuacji, młodzi częściej organizują swój wolny czas sami, spędzając go na podwórkach, „klatkach” ponieważ nie mają miejsc do których mogliby pójść i nie mają kierunkowskazów co mogliby robić innego – sięgają po najprostsze rozwiązania. “przecież jest wiadomo, że jest bardzo powszechne ... sposób spędzania wolnego czasu przez młodych ludzi i często te ich prywatne spotkania polegają na tym, że przemyca się letnie dzieci a i pewnie młodsze ... przemycają na spotkania alkohol, nie wiadomo skąd zdobyty po to, żeby jak potocznie się mówi, żeby się „skuć” i dzięki temu lepiej się bawić w stanie euforycznym.” (ekspert) “Moim zdaniem takim bardzo sprzyjającym czynnikiem jest niezagospodarowany czas pozaszkolny. To jest tak, że naprawdę te dzieciaki nie mają co robić. Jeżeli nie chodzą na dodatkowe zajęcia, jeżeli nie uprawiają sportu” (ekspert) „„Ale zbyt mało jest chyba takich miejsc, możliwości, atrakcyjnych bez kasy, żeby coś atrakcyjnego się działo. Najczęściej, jeżeli coś jest atrakcyjne, no to trzeba za to kasę płacić. Po prostu, no i młodych ludzi nie stać, żeby pójść na siłownię czy fitness, bo za to trzeba zapłacić kasę. Czyli powinien być większy dostęp dla młodzieży do atrakcyjnych miejsc, grup, to będą bardziej fajnie spędzać czas”” (ekspert) „To jest tragedią, że szkoły zamknęły boiska i sale gimnastyczne, to jest tragedia po prostu! Bo my sami musimy płacić jak nasza młodzież chodzi na halę, to musimy płacić za salę szkolną. No i dopóki oni nie będą mieli jakiejś sensownej oferty to tak będzie. Jest tragedią, że oni mogą wejść tylko tam, gdzie ... wejść sobie na jakąś tanią herbatę, bo w takim Coffee Heaven to już ona wcale taka tania nie jest.” (ekspert)

Wolny czas Słowami respondentów
„Byłam kiedyś na urodzinach u koleżanek i tam byłyśmy w szkole tańca na Kabatach. Na SGGW też jest trochę: piłka nożna, koszykówka, basen. Akurat na basen to bym mogła chodzić- miałam karnet, ale już mi się wyczerpał po 2 tygodniach.” (K, 14 lat) „Przy butelce, to jest teraz najlepszy sposób integracji. Na przypale- wiemy, że może wejść, ale jednak pijemy. ” (M, 17 lat) „Różnie. Do takiego statku na Natolinie czasami, ławeczka, czasami na boisku. Tak wygląda weekend, a czy chodzisz na jakieś zajęcia dodatkowe w szkole? Coś takiego istnieje? Istnieje, ale raczej nie chodzę. ” (M, 17 lat)

Spędzanie czasu wolnego, N= 717
Nieletni na Ursynowie poświęcają swój czas wolny głównie na odrabianie lekcji, spędzanie czasu z rodzicami, słuchanie muzyki, przeglądanie internetu, oglądanie telewizji, czy spotkania ze znajomymi. Wybór różnorodnych zajęć jest nieco różny wśród młodszych oraz starszych dzieci a także ze względu na płeć. Odrabiasz lekcje Spędzasz czas z rodzicami Słuchasz muzyki Siedzisz w internecie Oglądasz telewizję Spotykasz się ze znajomymi Uprawiasz sport Poświęcasz czas na swoją pasję/ hobby Czytasz książki Chodzisz na zajęcia pozalekcyjne Grasz w gry na komputerze/ na konsoli Chodzisz po sklepach Nudzisz się Chodzisz do kina/ teatru Chodzisz na koncerty => dziewczęta, nieletni w wieku lat, abstynenci => abstynenci => nieletni w wieku lat => nieletni w wieku 14 – 17 lat => nieletni w wieku 16 – 17 lat, pijący regularnie i ryzykownie! => dziewczęta, pijący sporadycznie => dziewczęta, nieletni w wieku 10 – 13 lat, abstynenci Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie => nieletni w wieku lat, pijący ryzykownie => nieletni w wieku lat => nieletni w wieku lat, pijący regularnie i ryzykownie C1. Jak często…? => WSKAZYWANE ISTOTNIE CZĘŚCIEJ

B A A A B B Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie AB… – różnice istotne statystycznie Odrabianie lekcji, poświęcanie czasu na swoją pasję, czytanie książek czy udział w zajęciach pozalekcyjnych dominuje wśród dziewcząt. Chłopcy częściej spotykają się w gronie znajomych, grają w gry na konsoli. C1. Jak często…?

AB… – różnice istotne statystycznie EF EF E EF E C C CDE C CD CD CF C CDE E E EF EF EF F CD CF C C C C CD Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie Wyraźnie widać, iż młodsze dzieci (do 13 roku życia) więcej czasu poświęcają na zajęcia związane ze szkołą – odrabianie lekcji, uczestniczenie w zajęciach pozalekcyjnych, a także spędzanie czasu z rodzicami, czy czytanie książek. Jeśli czas spędzany jest w gronie rówieśników, to jest to małe, bliskie grono – częściej dwóch przyjaciół. Im starszy respondent, tym częściej jego chwile poza szkołą wypełniają także inne zajęcia, takie jak słuchanie muzyki, przeglądanie internetu oglądanie telewizji. Natomiast kontakty wewnątrzrodzinne zamieniane są na spotkania ze znajomymi – wyraźnie widać, że wraz z wiekiem grono znajomych powiększa się i najczęściej swój czas wolny w gronie kolegów czy koleżanek spędzają najstarsi uczniowie w wieku lat. Z wiekiem też rozszerza się ilość miejsc, gdzie chadza młodzież- imprezy „domówki”, galerie handlowe, kawiarnie, koncerty, kluby etc. U młodzieży (głównie chłopców) w wieku 14 – 15 lat częściej też pojawia się poczucie „nudy” i braku pomysłów na spędzanie czasu wolnego. C1. Jak często…?

AB… – różnice istotne statystycznie JK IK H H H H H H H HIJ HK JK JK HI I I HI HI HI Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie C1. Jak często…?

Spędzanie czasu z rówieśnikami
dziewczęta, nieletni w wieku lat, Abstynenci, pijący sporadycznie nieletni w wieku lat, abstynenci nieletni w wieku lat, Pijący regularnie, ryzykownie C2. Ilu masz znajomych (kolegów/ koleżanki), z którymi zazwyczaj spędzasz czas? Na dworze/ na podwórku W domu Na zajęciach sportowych Na innych zajęciach pozaszkolnych Na imprezach 'domówkach' W galerii handlowej W kawiarni Na koncertach W klubie/ na dyskotece W klubie osiedlowym/ domu kultury W barze/ pubie => chłopcy, nieletni w wieku lat, pijacy regularni i ryzykownie => chłopcy, nieletni w wieku lat, pijacy regularni i ryzykownie => nieletni w wieku lat, pijacy regularni i ryzykownie => nieletni w wieku lat, pijacy regularni i ryzykownie Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie => chłopcy, nieletni w wieku lat, pijacy regularni i ryzykownie => chłopcy, nieletni w wieku lat, pijacy regularni i ryzykownie Ogółem, N= 717 C3. Jak często spotykasz się ze znajomymi w…? => WSKAZYWANE ISTOTNIE CZĘŚCIEJ 73

Najmłodsi, w wieku 10 – 11 lat mają jedną, bądź dwie osoby, z którymi spędzają czas. Grono rówieśników rozszerza się wraz z wiekiem. AB…- różnice istotne statystycznie C2. Ilu masz znajomych (kolegów/ koleżanki), z którymi zazwyczaj spędzasz czas? 74

Spędzanie czasu z rówieśnikami 75
Nieletni ryzykownie sięgający po alkohol posiadają najszerszą grupę znajomych, z którymi spędzają czas- częściej jest to 8-9 osób. AB…- różnice istotne statystycznie C2. Ilu masz znajomych (kolegów/ koleżanki), z którymi zazwyczaj spędzasz czas? 75

B B B B Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie Grupę, która częściej przebywa w miejscach, gdzie pijany jest alkohol stanowią chłopcy. To oni istotnie częściej wskazywali na spędzanie czasu na dworze, na podwórku, na imprezach „domówkach”, w klubach i dyskotekach. AB… – różnice istotne statystycznie C3. Jak często spotykasz się ze znajomymi w…?

CE E C CD CDE C CD CD C CD CD C C CDE CD CDE CDE C CD CDE Im starszy nieletni, tym więcej czasu zaczyna spędzać poza domem, korzysta z różnorodnej oferty miejsc gdzie dostępny jest alkohol. Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie AB… – różnice istotne statystycznie C3. Jak często spotykasz się ze znajomymi w…?

HI HI I HI I I H HI HIJ H HI HI H H HI HI HI H HI HIJ HI H HI HI Średnia ze skali: [1] Nigdy [2] Rzadko [3] Raz w tygodniu [4] Kilka razy w tygodniu [5] Codziennie Nieletni sięgający po alkohol w sposób ryzykowny więcej czasu spędzają na imprezach- zarówno organizowanych w domu, czy w lokalach (kluby/ dyskoteki). AB… – różnice istotne statystycznie C3. Jak często spotykasz się ze znajomymi w…?

Możliwość rozwijania pasji i zainteresowań w szkole
młodzież w wieku lat dzieci w wieku lat, abstynenci młodzież w wieku lat S2a. Czy w swojej szkole masz możliwość rozwijania swoich zainteresowań/ hobby/ pasji? Zajęcia sportowe Zajęcia artystyczne Kółka zainteresowań Zajęcia muzyczne Nauka języków obcych BRAK ODPOWIEDZI => chłopcy, nieletni w wieku lat, uczniowie szkół podstawowych, abstynenci oraz 16 – 17- latki pijące alkohol => dziewczęta, uczniowie gimnazjum i liceum Ogółem, N= 717 C1a. W jakich zajęciach pozalekcyjnych chciał(a)byś uczestniczyć? 79

Możliwość rozwijania pasji i zainteresowań w szkole
Blisko połowa uczniów jest zdania, że szkoła daje im możliwość rozwijania swoich pasji i zainteresowań. Jednak również połowa nie jest do tego przekonana. Szczególnie młodzież w wieku lat uważa, że szkoła nie wspiera rozwoju ich pasji i zainteresowań – tego zdania są także częściej osoby sięgające po alkohol. AB…- różnice istotne statystycznie S2a. Czy w swojej szkole masz możliwość rozwijania swoich zainteresowań/ hobby/ pasji? 80

Dzieci i młodzież wymieniając zajęcia pozalekcyjne, w których chciałaby uczestniczyć, na dwóch pierwszych pozycjach wymienia zajęcia sportowe – 25% wskazań (np. sztuki walki), które częściej wymieniają chłopcy, najmłodsi uczniowie ze szkół podstawowych oraz osoby, które deklarują, iż nie pijają alkoholu, a także zajęcia artystyczne – 17 % wskazań (np. zajęcia taneczne), na które chętniej uczęszczałyby dziewczęta i uczniowie szkół gimnazjalnych oraz licealnych. Jednak ponad 40% uczniów w ogóle nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie, co może oznaczać z jednej strony, że w ogóle nie są zainteresowani zajęciami pozalekcyjnymi, bądź nie mają pomysłu na taką formę spędzania czasu wolnego. Zajęcia pozalekcyjne B A HI G G AB… – różnice istotne statystycznie C1a. W jakich zajęciach pozalekcyjnych chciał(a)byś uczestniczyć?

Obszar relacji w rodzinie
Analiza danych oraz wiedza uzyskana od ekspertów pozwoliły wygenerować kluczowych czynników, które sprzyjają sięganiu młodzieży po alkohol. I tak można wyróżnić obszary, w których pojawiające się dysfunkcje mogą być przyczynkiem do sięgania po alkohol i inne używki: A. OBSZAR ORGANIZACJI CZASU WOLNEGO I GRUPY RÓWIEŚNICZEJ B. OBSZAR RELACJI W RODZINIE I KOMUNIKACJI Z DOROSŁYMI (również w środowisku szkolnym) Im starsze dziecko (tu granicę również stanowi wiek lat), tym częściej pojawiają się konflikty z rodzicami. Rodzice coraz mniej czasu poświęcają swoim nastoletnim dzieciom. Następuje rozluźnienie więzi; w odczuciu młodzieży przekraczającej 14 rok życia rodzice mniej wiedzą co robią w swoim wolnym czasie (zarówno po szkole, jak i wieczorami), z kim się spotykają, mniej chwil poświęcają na rozmowy o szkole, znajomych, przyjaciołach, a szczególnie pojawiających się problemach, które z wiekiem stają się coraz bardziej skomplikowane, a tym samym młodzieży coraz trudniej jest poradzić sobie z nimi. Młodzież potrzebuje mieć poczucie, że dorośli są kompetentni i potrafią wspierać, ale także wyznaczać istotne granice, co sprawia, że dorośli mogą być postrzegani jako wiarygodne autorytety. Niedostateczna szeroko rozumiana komunikacja w rodzinie, rosnące napięcia i stres i nieumiejętność konstruktywnego radzenia sobie ze stresem zdają się być istotnymi czynnikami, które stanowią zmienną wpływającą na sięganie przez dzieci i młodzież po używki. Podobnie częściej sięgają po alkohol dzieci, które uważają, że ich rodzice dość często na nie narzekają, a więc brak akceptacji ze strony osób znaczących staje się źródłem frustracji powodując niezadowolenie z siebie i kolejne napięcia, które nie pozostają uwolnione. Młodzież szuka wzorów wśród osób, które posiadają pasje i realizują się jako osoby. Jeżeli takich wzorów nie ma w środowisku rodzinnym, szuka się ich na zewnątrz. Również szkoła, w tym wieku, przestaje być miejscem, gdzie w odczuciu 14- latków można znaleźć wsparcie i pomoc.

Rodzice Słowami dzieci
„Jak ja robię lekcje to oni coś oglądają, albo gotują, a potem wieczorem to już tylko telewizor. Każdy ogląda coś innego, 14 lat) „To jest ważne bo jakby ich nie było to rodzicom by nie zależało i wtedy to jest fajne uczucie, może przez jakiś krótki czas, bo rodzice są jednymi z najbliższych ludzi no i trochę źle jest że tak powiem.” (K, 15 lat) „Jak to wygląda w ogóle w domach, z rodzicami się rozmawia o takich sprawach? Nie, ogólnie się czeka, aż rodzice wyjadą, czasami są tacy, którzy umawiają się z rodzicami, że będzie impreza, ale rodzice nie wiedzą, co będzie na tych imprezach…” (M, 17lat) Rodzice „Mnie bardzo zaimponowało, że jeśli go słucham i on się wypowiada na jakiś temat, to mi się to bardzo podoba, że on ma wiedzę na jakiś temat, właśnie chciałem tak samo być takim człowiekiem, podoba mi się to, że jest wykształcony i dużo zarabia i robi to, co lubi, ja też chciałbym tak, niektórzy chcą wyjechać do Holandii, palić marihuanę, ale to ich sprawa.” (M, 17 lat) „Mam takiego przyjaciela, który jest nauczycielem geografii. Poznałem go w gimnazjum, jeździłem z nim na wycieczki, gramy sobie w Herosy i chodzimy na basen i on ma 27 lat, on jest we miarę taki młodzieżowy, w miarę dorosły. Ma już pracę, jest wykształcony.” (M, 17 lat) „Straszy przyjaciel po pierwsze mnie zrozumie, a po drugie jest starszy. Jeśli mnie zrozumie, to zrozumie, bo niedawno miał taką sama sytuację, a jest w starszy, więc ma większe doświadczenie, może dać jakiś pomysł, który jest taki dojrzalszy.” (M, 17 lat) Inne osoby znaczące

Rodzina i relacje z rodzicami – okiem eksperta
ŹRÓDŁEM ZDROWIA JEST MILOŚĆ W RODZINIE „Wiesz co Kabaty to właśnie rejon taki gdzie jest więcej białych kołnierzyków gdzie mówimy o piciu albo o uzależnieniach to często moim zdaniem się tutaj to łączy alkohol, narkotyki bardzo często tutaj na Ursynowie idą w parze no to ten rejon Ursynowa to taka młodzież, której nie brakuje kasy na różne przyjemności i problem uzależniania głównie dotyczy ich relacji właśnie z rodziną, która często robi kasę, to są ludzie na wyższych stanowiskach i niezbyt są zainteresowani swoimi dzieciakami. Załatwiają sprawy poprzez dawanie jakiś pieniążków. Natomiast jest cały zielony Ursynów, rejon wyścigów konnych gdzie jakby alkohol jest wpisanych trochę w te rejony, szczególnie wyścigi. (ekspert) Dysfunkcjonalna rodzina często wymieniana była jako jedno z głównych przyczyn sięgania młodych po alkohol. Rodzaje dysfunkcji rodzinnej to nie tylko stereotypowo rozumiana patologia (bieda, uzależnienia, przemoc psychiczna i fizyczna), ale także patologia więzi rodzinnych: Rodzice, często nie mają czasu na zajmowanie się i wychowanie swoich dzieci. Brak wzorców: Rodzice bez zainteresowań, pasji, nie realizujący się jako jednostki. W tej sytuacji celem działań profilaktycznych powinno być najbliższe środowisko w którym funkcjonują młodzi, czyli ich najbliższa rodzina. „(…) to są dzieciaki, które mają nawet dobrze dosyć sytuowanych rodziców i to jest jakaś forma dla nich zabawy czy z drugiej strony braku zainteresowania ze strony rodziców, którzy dają im dużo kasy” (ekspert) „Wydaje mi się, że przede wszystkim, najpierw to trzeba by było porozmawiać z rodzicami, dotrzeć do tych rodziców, bo to zawsze nie tkwi w dziecku, tylko w rodzinie.” (ekspert) „Dla dziecka bardzo ważnym elementem takiego rozwoju, jest to, że jego rodzic jest powodem zazdrości innych kumpli czy koleżanek. Że jest jakiś, no zobacz, ciekawy, „no zobacz jakiego masz starego fajnego, ale masz mamę”..” (ekspert) „Jak ja robię lekcje to oni coś oglądają, albo gotują, a potem wieczorem to już tylko telewizor. Każdy ogląda coś innego, 14 lat)

Przyzwolenie na picie alkoholu – okiem ucznia
RODZICE PRZYMYKAJĄ OKO NA FAKT SIĘGANIA PO ALKOHOL PRZEZ MŁODZIEŻ. „Nie wiem czy jest takie przyzwolenie, moja mama nie wkurza się jak napiję się browara, ale mówi, ze byłoby źle, gdyby mi smakowała wódka.” (K, 15 lat) W domach istnieje często przyzwolenie na picie alkoholu przez starszą młodzież. Rodzice „przymykają oko” na picie alkoholu w pewnym wieku przez dzieci, ponieważ mogą wychodzić z założenia, że i tak nie są w stanie temu nic zaradzić. Innym powodem jest przekonanie rodziców, że lepiej jest jak dzieci piją niewielkie ilości alkoholu w domu, to nie będą sięgać po inne substancje kiedy znajdują się po za domem. Przyzwolenie nie zawsze jest odbierane jednoznacznie pozytywnie. Młodzież mimo potrzeby swobody, życzy sobie poczucia kontroli, ponieważ daje im to poczucie, że rodzice o nie dbają. „U mnie jest tak, że mama może mi kupić od czasu do czasu piwo, że lepiej, żebym się napił w domu niż z kolegami…” (M, 17lat) „Lepsza jest opcja, którą ja mam, wiadomo, że chciałbym mieć więcej swobody, ale ta nutka kontroli jest zawsze dobra.” (M, 17lat)

Szkoła – okiem eksperta
SZKOŁA NIE ZAPEWNIA ODPOWIEDNIEGO WSPARCIA. Szkoły postrzegane jako instytucje nauczające, ale nie koniecznie wychowujące, a więc pozostawiające młodych bez wsparcia. Zdaniem ekspertów nie jest to wina nauczycieli, ale systemu, który nie daje nauczycielom możliwości realizacji misji wychowawczej. Dodatkowo, szkoły mogą być źródłem stresu (związanego z nauką, ale także relacjami w grupach rówieśniczych). Brak umiejętności radzenia sobie ze stresem może być jedną z przyczyn ( jeszcze w tym wieku nieświadomych) sięgania po alkohol. “Jak młody człowiek nie będzie miał w szkole wsparcia tylko właśnie tą represje zakładając taki, który ma problemy jakieś i idzie do domu, w którym też ma przewalone no to już zostaje bez wsparcia. ” (ekspert)3 Szkoła przyczynia się do napięcia, którego młodzi ludzie nie potrafią rozładować, bo się w rodzinach nie nauczyli, w związku z tym idą, zapijają to napięcie albo przepalą je. Szkoła bardzo silnie się do tego przyczynia. ” (ekspert) “Z młodym trzeba być a nie gadać. Gadać można z dorosłym. I tak postrzegam taką ułomną rolę szkoły. ” (ekspert) „Czuje się jakby nauczycieli nie obchodzą ci uczniowie . (…)Tak, daje to poczucie bezpieczeństwa i że jak jest jakiś problem to można się do kogoś zwrócić .Na pewno, bo jak nie daje takiego poczucia, to można zacząć się bać chodzić i wtedy się zrywa” (K, 15 lat)

Szkoła – okiem ucznia PODSTAWOWE ŹRÓDŁO INFORMACJI. NIE TYLKO TYCH „DOBRYCH” Środowisko szkolne, to główne źródło informacji o alkoholu i innych środkach psychoaktywnych. Z jednej strony są to informacje o używkach znane z zajęć profilaktycznych. Mogą one być: zarówno interesującymi zajęciami uwiarygodnionymi przez doświadczenie (spotkania z osobami, które stykają się z używkami i uzależnieniami na co dzień, jak policjanci, lub tymi którzy mają na koncie osobistą historię z uzależnieniem). Jak również uważane za mniej atrakcyjne i wiarygodne, różnego rodzaju wykłady, czy „pogadanki”. Z drugiej strony, wiedza o tym w jaki sposób i jakie substancje zażywać: Jak palić z fifki i jak zmaksymalizować działanie THC. Jakie alkohole są „dobre”, a jakie nie… Teoretyczna i często nieadekwatna wiedza z lekcji profilaktyki, przegrywa często z wiedzą opartą na doświadczeniu znajomych. „Nie w liceum, w gimnazjum jest straszna ściema, przychodziła pani, która miała 65 lat i tłumaczyła nam, jak to jest niedobrze palić marihuanę” (M, 17 lat) „Tak, to jest główne źródło informacji. Dowiaduje się, jak palić fifki, są jakieś techniki picia piwa na ciśnienie, że jakoś się z pompką coś robi, to butelki się robi ciśnienie, potem jest to piwo, potem się tak pije, że nie można przerwać. Techniki palenia marihuany, łączenie z mlekiem. Jeżeli jest mała zawartość THC w roślinach, bo młode, to można z mlekiem rozcieńczyć, to potęguje działanie. ” (M, 17 lat) „Między znajomymi, to różny wiek tych znajomych, można się dowiedzieć jaka wódka jest dobra, albo jakie piwo jest dobre, takie rzeczy. ” (K, 15 lat)

Relacje z rodzicami i opiekunami komentarz wyników
Większość nieletnich ma poczucie, że: jest chwalona przez opiekunów, gdy na to zasługuje (80% wskazań), może liczyć na swoich rodziców (76%), rodzice okazują, że mają do nich zaufanie (72%). Większość twierdzi, że rodzice wiedzą z kim ich pociecha spędza czas wolny (74%), gdzie wychodzi po szkole (67%), a także dokąd wychodzi wieczorami (73%). Rodzice rozmawiają z dziećmi o dniu spędzonym w szkole (71%), o ich zainteresowaniach (68%), o problemach pojawiających się w szkole (68%), o problemach z przyjaciółmi, kolegami, znajomymi (58%). Rodzice także okazują dzieciom fizyczną bliskość przytulając, kiedy jest to ich dzieciom potrzebne (68%). Wyraźnie widać, że im młodsze dziecko – co jest rzeczą naturalną - tym więź z rodzicami jest silniejsza i częściej pojawiają się deklaracje odnośnie wyżej wymienionych opiekuńczych, czy wspierających zachowań. Wraz z wiekiem, wszelkie przejawy „bycia rodzicem” schodzą na nieco dalszy plan i wskazywane są istotnie rzadziej. Młodzież w wieku lat najczęściej także odczuwa, że rodzice na nich narzekają (39%).

Relacje z rodzicami i opiekunami
TOP 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Chwalą Cię, gdy na to zasługujesz Dają Ci poczucie, że możesz na nich liczyć Wiedzą z kim się spotykasz i spędzasz czas Wiedzą, gdzie spędzasz czas wieczorami Okazują Ci, że mają do Ciebie zaufanie Stają w Twojej obronie, gdy ktoś Cię krytykuje Rozmawiają z Tobą o Twoim dniu w szkole Wyznaczają Ci obowiązki w domu Pomagają Ci rozwijać Twoje zainteresowania (hobby/ pasje) Jeśli źle się zachowasz tłumaczą Ci dlaczego Twoje zachowanie jest niewłaściwe Dają Ci powód abyś był z nich dumny(a) Rozmawiają z Tobą o Twoich zainteresowaniach Pozwalają Ci wydawać Twoje oszczędności w taki sposób jaki chcesz Rozmawiają z Tobą o Twoich problemach w szkole Przytulają Cię, gdy tego potrzebujesz Wiedzą dokąd chodzisz po szkole Realizują swoje zainteresowania Rozumieją Twoje potrzeby Rozmawiają z Tobą o Twoich problemach z przyjaciółmi/ kolegami/ znajomymi Określają Ci godzinę powrotu do domu Mówią Ci o swoich odczuciach Chcą Cię kontrolować Stosują kary, gdy źle się zachowasz Pozwalają Ci robić to, na co masz ochotę Chcą decydować o sposobie w jaki spędzasz czas wolny Czujesz, że nie liczą się z Twoim zdaniem Chcą decydować o Twoim wyglądzie/ ubiorze Narzekają na Ciebie Stosują nakazy i zakazy, których nie rozumiesz Są zbyt zajęci, nie mają dla Ciebie czasu dzieci lat abstynenci dzieci lat abstynenci dziewczęta Dziewczęta, abstynenci Dziewczęta abstynenci chłopcy Dziewczęta, abstynenci Pijący ryzykownie dzieci lat, chłopcy, dzieci la, abstynenci dzieci lat abstynenci dzieci lat dzieci lat dzieci lat Chłopcy, la Pijący ryzykownie Pijący sporadycznie dzieci lat, abstynenci dziewczęta dzieci lat abstynenci Głównie dzieci do 13 roku życia, abstynenci i pijący sporadycznie Ogółem, N= 717

LOW 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej NIE pasuje” i „zdecydowanie NIE pasuje” =>młodzież 14 – 17 lat pijący regularnie i ryzykownie Są zbyt zajęci, nie mają dla Ciebie czasu Stosują nakazy i zakazy, których nie rozumiesz Chcą decydować o Twoim wyglądzie/ ubiorze Czujesz, że nie liczą się z Twoim zdaniem Narzekają na Ciebie Chcą decydować o sposobie w jaki spędzasz czas wolny Stosują kary, gdy źle się zachowasz Chcą Cię kontrolować Określają Ci godzinę powrotu do domu Rozmawiają z Tobą o Twoich problemach z przyjaciółmi/ kolegami/ znajomymi Pozwalają Ci robić to, na co masz ochotę Mówią Ci o swoich odczuciach Rozumieją Twoje potrzeby Wiedzą dokąd chodzisz po szkole Pozwalają Ci wydawać Twoje oszczędności w taki sposób jaki chcesz Przytulają Cię, gdy tego potrzebujesz Rozmawiają z Tobą o Twoich problemach w szkole Wyznaczają Ci obowiązki w domu Okazują Ci, że mają do Ciebie zaufanie Rozmawiają z Tobą o Twoich zainteresowaniach Jeśli źle się zachowasz tłumaczą Ci dlaczego Twoje zachowanie jest niewłaściwe Wiedzą, gdzie spędzasz czas wieczorami Pomagają Ci rozwijać Twoje zainteresowania (hobby/ pasje) Rozmawiają z Tobą o Twoim dniu w szkole Stają w Twojej obronie, gdy ktoś Cię krytykuje Wiedzą z kim się spotykasz i spędzasz czas Dają Ci powód abyś był z nich dumny(a) Chwalą Cię, gdy na to zasługujesz Dają Ci poczucie, że możesz na nich liczyć Realizują swoje zainteresowania dziewczęta =>młodzież 14 – 17 lat abstynenci, pijący sporadycznie =>młodzież lat =>młodzież 14 – 17 lat, pijący regularnie i ryzykownie Pijący sporadycznie =>dziewczęta, dzieci la, abstynenci, pijący sporadycznie =>chłopcy młodzież 14 – 17 lat =>dziewczęta, młodzież lat =>młodzież 14 – 17 lat, =>młodzież 14 – 17 lat =>dziewczęta =>młodzież 14 – 17 lat =>młodzież 14 – 17 lat =>chłopcy, Pijący regularnie i ryzykownie =>Pijący ryzykownie =>młodzież 14 – 17 lat, pijący regularnie i ryzykownie =>młodzież 14 – 17 lat, Pijący regularnie i ryzykownie =>młodzież 14 – 17 lat, pijący regularnie i ryzykownie Ogółem, N= 717

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Relacje z rodzicami i opiekunami AB… – różnice istotne statystycznie A A A A R1. Poniższa tabela zawiera przykłady zachowań rodziców/ opiekunów względem dzieci. Przy każdym stwierdzeniu zaznacz na ile dany opis pasuje do Twoich rodziców. Czy Twoi rodzice...?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Relacje z rodzicami i opiekunami AB… – różnice istotne statystycznie A B R1. Poniższa tabela zawiera przykłady zachowań rodziców/ opiekunów względem dzieci. Przy każdym stwierdzeniu zaznacz na ile dany opis pasuje do Twoich rodziców. Czy Twoi rodzice...?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Relacje z rodzicami i opiekunami AB… – różnice istotne statystycznie EF EF EF EF EF EF DEF EF EF EF EF F DEF EF EF EF EF EF EF EF EF F DEF E DEF EF R1. Poniższa tabela zawiera przykłady zachowań rodziców/ opiekunów względem dzieci. Przy każdym stwierdzeniu zaznacz na ile dany opis pasuje do Twoich rodziców. Czy Twoi rodzice...?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Relacje z rodzicami i opiekunami AB… – różnice istotne statystycznie EF EF EF EF DEF EF EF EF EF DE DEF DEF DEF E E C GH R1. Poniższa tabela zawiera przykłady zachowań rodziców/ opiekunów względem dzieci. Przy każdym stwierdzeniu zaznacz na ile dany opis pasuje do Twoich rodziców. Czy Twoi rodzice...?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Relacje z rodzicami i opiekunami AB… – różnice istotne statystycznie K JK JK JK JK IJK JK JK JK IJK JK JK JK K IJK JK K JK JK HK IJK IJK JK R1. Poniższa tabela zawiera przykłady zachowań rodziców/ opiekunów względem dzieci. Przy każdym stwierdzeniu zaznacz na ile dany opis pasuje do Twoich rodziców. Czy Twoi rodzice...?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Relacje z rodzicami i opiekunami AB… – różnice istotne statystycznie IJK JK JK J IJK JK IJK J HIJ IJ I IJ HIJ HI R1. Poniższa tabela zawiera przykłady zachowań rodziców/ opiekunów względem dzieci. Przy każdym stwierdzeniu zaznacz na ile dany opis pasuje do Twoich rodziców. Czy Twoi rodzice...?

Samoocena Low 2 boxes Top 2 boxes Ogółem, N= 717
procent odpowiedzi: „raczej NIE pasuje” i „zdecydowanie NIE pasuje” Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej pasuje” i „zdecydowanie pasuje” Jestem osobą bardzo towarzyską, lubię spędzać czas z innymi ludźmi Jeśli ktoś mnie namawia do czegoś na co nie mam ochoty, potrafię odmówić Zazwyczaj jestem w stanie poradzić sobie z trudnościami, które napotykam Myślę, że jestem osobą lubianą Uważam, że fajnie się ubieram Jestem zadowolony(a) ze swojego wyglądu Gdy mam problem rozmawiam o nim, staram się go rozwiązać ze wsparciem innych osób Bardzo ważne jest dla mnie to, co myślą o mnie moi znajomi Gdy jestem wśród nowych ludzi, których nie znam, mam problem, żeby nawiązać z nimi kontakt Często mam poczucie, że nic mi nie wychodzi Często jestem zestresowany(a) Często odczuwam złość i bardzo szybko się denerwuję Często kłócę się z rodzicami =>pijący sporadycznie =>dzieci lat =>dzieci lat dzieci lat <= =>młodzież lat =>młodzież lat, Pijący ryzykownie dzieci lat, abstynenci <= =>młodzież lat, Pijący regularnie i ryzykownie O1. Poniższa tabela zawiera charakterystykę osób oraz przykłady zachowań w różnych sytuacjach. Przy każdym stwierdzeniu zaznacz na ile dany opis pasuje do Ciebie. Ogółem, N= 717

Możliwość porozmawiania z nauczycielem czy wychowawcą o swoich problemach
Ponad połowa uczniów uważa, że ma możliwość porozmawiania z nauczycielem, bądź wychowawcą o swoich problemach dość często. Jednak szczególnie osoby w „kryzysowym wieku” (lat 14 – 15) nie podzielają tej opinii. uczniowie gimnazjum S2b. Czy w swojej szkole masz możliwość porozmawiania z nauczycielem/ wychowawcą o swoich problemach? 98

Możliwość porozmawiania z nauczycielem czy wychowawcą o swoich problemach
AB…- różnice istotne statystycznie S2b. Czy w swojej szkole masz możliwość porozmawiania z nauczycielem/ wychowawcą o swoich problemach? 99

Postawy wobec alkoholu
Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej się zgadzam” i „zdecydowanie się zgadzam” Jedynie połowa biorących udziału w badaniu uczniów zgadza się ze stwierdzeniem, że alkohol jest tylko dla ludzi dorosłych, pełnoletnich. Są to głównie najmłodsi, którzy nie pijają alkoholu. 62% uczniów podziela pogląd, iż picie alkoholu negatywnie wpływa na zdrowie człowieka, a częste picie alkoholu, nawet w małych ilościach może doprowadzić do uzależnienia (46%). Są to stwierdzenia często powtarzane – można by rzec „truizmy”, jednak faktyczne działanie alkoholu na organizm człowieka, a także na jego sferę psychiczną i emocjonalną, a w konsekwencji także społeczną, jest niezwykle złożone i nie do końca znane dzieciom i młodzieży. Picie alkoholu negatywnie wpływa na zdrowie człowieka Alkohol jest tylko dla osób dorosłych, pełnoletnich Ludzie piją alkohol aby się odstresować, wyluzować Ludzie często piją alkohol żeby mieć dobry humor, dobrze się bawić Pijąc alkohol często, ale w małych ilościach można się uzależnić Alkohol można pić bez okazji Alkohol pozwala zapomnieć o problemach Alkohol dobrze pomaga się zrelaksować, odpocząć Alkohol zawsze musi się pojawić podczas rodzinnych uroczystości (np. imienin/ urodzin) czy świąt Alkohol jest smaczny =>dziewczęta =>dzieci 10 – 13 lat =>młodzież 14 – 17 lat =>młodzież 14 – 17 lat =>dziewczęta =>chłopcy, młodzież lat =>pijący ryzykownie =>chłopcy, młodzież lat, pijący ryzykownie =>młodzież 14 – 17 la, pijacy regularnie i ryzykownie Ogółem, N= 717 A2. Na ile zgadzasz się ze stwierdzeniami w tabeli?

Postawy wobec alkoholu – okiem ucznia
PICIE ALKOHOLU WPISANE W POLSKĄ TRADYCJĘ Przekonanie o tym, że spożycie alkoholu wpisane jest w polską tradycję znajduje potwierdzenie w obserwacji sposobów celebrowania rodzinnych spotkań i świąt. Wzorce spożycia płyną też z szerszego otoczenia społecznego, zasłyszanych opowieści o studentach itp. Także sami nauczyciele, nie wprost, dają poczucie, że w pewnych sytuacjach sięgają po alkohol. „Są imprezy ogólno rodzinne, wujkowie, ciocie, babcie, prababcie, zazwyczaj jest dwóch wujków, którzy się kłócą po wódce, oni się wstawiają, reszta rodziny po kieliszku i się śmieje, ale nikt raczej nie przesadza. Taka jest polska tradycja.” (M, 17 lat) „To już nie jest tak, jak byłem młodszy, nie ma tortu, nie ma prezentów, tylko ogólnie jest impreza z takim poczuciem, że jest się u kogoś, wiemy, że ten ktoś ma urodziny i jego trzeba dopieścić, nie wiem, jak to wytłumaczyć, ale tak jest… (M, 17lat) „Np. studenci to się słyszy, że lubią pobalować, że nie wstają do szkoły, bo balowali do rana i nie mają siły wstać.” (K, 14 lat) „Na angielskim przykład po Sylwestrze- leżę sobie na ławce na kacu i Pani zadała zadanie: „postanowienia noworoczne”, to ja mówię „stop drinking” czy coś takiego i na koniec lekcji jej się pytamy co robiła w Sylwestra, a ona:” o Kacper, lepiej nie pytaj.” (M, 17 lat)

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej się zgadzam” i „zdecydowanie się zgadzam” AB… – różnice istotne statystycznie A A B B Opinie o negatywnych skutkach alkoholu są częściej zakorzenione wśród dziewcząt. Chłopcy częściej podzielają opinię, że alkohol można pić bez okazji, a także, że alkohol jest środkiem wspomagających odpoczynek i relaks. A2. Na ile zgadzasz się ze stwierdzeniami w tabeli?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej się zgadzam” i „zdecydowanie się zgadzam” Postawy wobec alkoholu AB… – różnice istotne statystycznie EF EF F CD CD CD CD CD CD CD CD CD CD CD Blisko 60% nieletnich w wieku 14 – 17 lat jest przekonana, że alkohol pijany jest w celu polepszenia humoru, dla dobrej zabawy, ale także w celu odstresowania i wyluzowania. Około 30% uważa, że alkohol stanowi dobry środek wspomagający relaks i odpoczynek. Blisko 40% jest zdania, że alkohol można pić bez żadnej okazji, a około 30% uważa, że jest on po prostu smaczny. A2. Na ile zgadzasz się ze stwierdzeniami w tabeli?

Top 2 boxes procent odpowiedzi: „raczej się zgadzam” i „zdecydowanie się zgadzam” Postawy wobec alkoholu AB… – różnice istotne statystycznie K K IJK JK H H H H H H K H H H H HIJ H H HI H H HI H HI HI A2. Na ile zgadzasz się ze stwierdzeniami w tabeli?

Spodziewana reakcja rodziców
W odczuciu dzieci i młodzieży sięgając po alkohol zawiedliby swoich rodziców, wiedzą, że mogliby zostać przez nich ukarani. Wśród licealistów wskazania związane z obawami są już na znacznie niższym poziomie. Wskazania niektórych licealistów pokazują, że nie otrzymaliby oni negatywnej informacji zwrotnej od swoich rodziców – w ich odczuciu „rodzice podeszliby do tego na luzie” lub „nic by nie zrobili, gdyby wyczuli, że piłem(am) alkohol, bo wiedzą, że po niego sięgam.” Byliby rozczarowani/ czuliby, że ich zawiodłem(am) Byliby na mnie źli, nakrzyczeliby na mnie i ukarali Zmartwiliby się, że coś złego się dzieje Podeszliby do tego na luzie Nic by nie zrobili, wiedzą, że piję alkohol Przeprowadziliby ze mną długą rozmowę Nie wiem, co by zrobili =>młodzież w wieku 16 – 17 lat =>chłopcy =>abstynenci Ogółem, N = 717 U15. Co by zrobili Twoi rodzice, gdyby wyczuli, że piłeś(aś) alkohol?

AB… – różnice istotne statystycznie EF EF EF CDE D CDE F F U15. Co by zrobili Twoi rodzice, gdyby wyczuli, że piłeś(aś) alkohol?

AB… – różnice istotne statystycznie I J H H H H H H K K K U15. Co by zrobili Twoi rodzice, gdyby wyczuli, że piłeś(aś) alkohol?

Działania profilaktyczne

Działania profilaktyczne komentarz do slajdów
Nie wszyscy uczniowie zetknęli się z jakąkolwiek formą profilaktyki/szukali informacji o alkoholu/korzystali z poradni. Najczęstszą formą profilaktyki, jest „rozmowa nauczycielami na godzinach wychowawczych o alkoholu lub innych używkach” – 74% uczniów zetknęło się z tą formą profilaktyki. Jest to jednocześnie forma postrzegana przez ekspertów jako najmniej efektywna. Kolejno wymieniano zajęcia i warsztaty, na których wspólnie dyskutowano o zagadnieniach dotyczących alkoholu i innych używek (55%) oraz warsztaty o radzeniu sobie ze złością, stresem i okazywaniem różnych uczuć (56%). Nieco mniej, niż połowa uczniów oglądała także w szkole filmy o alkoholu i innych używkach. Zasadniczo jednak, uczniowie przyznają, że większość z wymienionych działań była działaniami jednorazowymi i oceniają je raczej sceptycznie. W przypadku każdego z działań jako ciekawe i interesujące uznają je głównie najmłodsi uczniowie szkół podstawowych. Im starszy uczeń, tym z większą dozą krytyki podchodzi do organizowanych zajęć. Osoby, które nie zetknęły się nigdy z wizytą policji w szkole, istotnie częściej deklarują sięganie po alkohol. Podobnie jest z osobami, które zetknęły się dwa razy i więcej z zajęciami/warsztatami, odgrywaniem scenek oraz tymi które samodzielnie szukały informacji o alkoholu w internecie. Rzadziej deklarują sięganie po alkohol uczniowie, którzy brali udział w spotkaniach z osobami, które uzależniły się od alkoholu lub innych substancji i opowiadały o swoich doświadczeniach. Osoby które oceniają zajęcia profilaktyczne jako nieatrakcyjne, istotnie częściej deklarują sięganie po alkohol, niż te, które oceniają zajęcia profilaktyczne jako ciekawe.

Działania, zajęcia, warsztaty, miejsca styku z informacjami o alkoholu oraz innych używkach - częstotliwość Korzystałeś(aś) z porad w Punkcie Informacyjno- Konsultacyjnym Dzielnicy Ursynów Korzystałeś(aś) z porad w Poradni Uzależnień Brałeś(aś) udział w pozaszkolnych spotkaniach podczas których można dowiedzieć się czegoś o alkoholu i/lub innych używkach. Korzystałeś(aś) z porad w Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej Samodzielnie szukałeś(aś) informacji o alkoholu i innych używkach w Internecie Mieliście spotkania z osobami, które uzależniły się od alkoholu lub innych substancji i opowiadały Wam o swoich doświadczeniach Oglądałeś(aś) programy poświęcone alkoholowi i innym używkom w Telewizji Spotykałeś(aś) się z ulotkami zawierającymi informacje dotyczące alkoholu lub innych używek Oglądaliście w szkole filmy o alkoholu lub innych używkach Spotykałeś(aś) się z billboardami zawierającymi informacje dotyczące alkoholu lub innych używek W szkole organizowane były zajęcia/ warsztaty, na których wspólnie omawialiście różne zagadnienia dotyczące alkoholu lub innych używek, odgrywaliście scenki itp. W szkole były organizowane zajęcia, na których rozmawialiście o radzeniu sobie ze stresem, złością, okazywaniem różnych uczuć itp. W szkole odwiedzała Was policja lub straż miejska i rozmawiała z Wami o spożywaniu alkoholu czy stosowaniu innych używek Nauczyciele rozmawiali z Wami na godzinach wychowawczych o alkoholu lub innych używkach I1a. Jak często …? Ogółem, N = 717 110

Działania, zajęcia, warsztaty, miejsca styku z informacjami o alkoholu oraz innych używkach – ocena atrakcyjności Rozmowy z nauczycielami na godzinach wychowawczych o alkoholu i innych używkach (N= 529) Rozmowy z policją lub strażą miejską o spożywaniu alkoholu czy stosowaniu innych używek (N= 481) Zajęcia/ warsztaty, na których wspólnie omawiane były zagadnienia dotyczące alkoholu lub innych używek, odgrywane scenki, etc. (N= 391) Zajęcia w szkołach, na których rozmawialiście o radzeniu sobie ze stresem, złością, okazywaniem różnych uczuć (N= 409) Rozmowy z osobami, które uzależniły się od alkoholu lub innych substancji opowiadające o swoich doświadczeniach (N= 164) Oglądane w szkole filmy o alkoholu lub innych używkach (N= 321) Informacji o alkoholu i innych używkach w Internecie (N=133) Billboardy zawierające informacje dotyczące alkoholu lub innych używek (N= 342) I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach, spotkały się z działaniami 111

Rozmowy z nauczycielami na godzinach wychowawczych o alkoholu i innych używkach Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 112

Rozmowy z nauczycielami na godzinach wychowawczych o alkoholu i innych używkach Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 113

Rozmowy z policją lub strażą miejską o spożywaniu alkoholu czy stosowaniu innych używek Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 114

Rozmowy z policją lub strażą miejską o spożywaniu alkoholu czy stosowaniu innych używek Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 115

Zajęcia/ warsztaty, na których wspólnie omawiane były zagadnienia dotyczące alkoholu lub innych używek, odgrywane scenki, etc. Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 116

Zajęcia/ warsztaty, na których wspólnie omawiane były zagadnienia dotyczące alkoholu lub innych używek, odgrywane scenki, etc. Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 117

Zajęcia w szkołach, na których rozmawialiście o radzeniu sobie ze stresem, złością, okazywaniem różnych uczuć Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 118

Zajęcia w szkołach, na których rozmawialiście o radzeniu sobie ze stresem, złością, okazywaniem różnych uczuć Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 119

Rozmowy z osobami, które uzależniły się od alkoholu lub innych substancji opowiadające o swoich doświadczeniach Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 120

Oglądane w szkole filmy o alkoholu lub innych używkach Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 121

Oglądane w szkole filmy o alkoholu lub innych używkach Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 122

Informacji o alkoholu i innych używkach w Internecie Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 123

Billboardy zawierające informacje dotyczące alkoholu lub innych używek Ocena atrakcyjności I2a. Na ile ciekawe i interesujące były dla Ciebie…? AB…- różnice istotne statystycznie Baza: osoby, które przynajmniej raz uczestniczyły w tego typu zajęciach 124

Profilaktyka – okiem ucznia
KOMUNIKAT MUSI BYĆ WIARYGODNY I OPARTY NA DOŚWIADCZENIU. Działania profilaktyczne w szkołach zdają się nie mieć dużego wpływu na uczniów. Wiele z nich postrzeganych jest jako nudne i nie dostarczające wiarygodnych informacji – są to najczęściej „pogadanki” na godzinach wychowawczych, przeprowadzane przez osoby, które nie mają bezpośredniego/aktualnego doświadczenia z przedmiotem o którym się wypowiadają, Młodzież szkolna uczy się świata nie tylko z książek i bardzo ceni sobie informacje poparte faktami i autentycznymi przeżyciami. Dlatego też te działania które są poparte doświadczeniem, odbierane są jako o wiele bardziej wiarygodne niż „wykłady” dawane przez osoby postrzegane jako niekompetentne. Zajęcia z policją/strażą miejską Zajęcia z osobami, które same były uzależnione Działania profilaktyczne polegające na odgrywaniu scenek, postrzegane są przez uczniów jako stresujące. Subiektywna ocena efektywności tego typu działań zdaje się być negatywna. Młodzież nie do końca rozumie ich cel i efekt. „A tak obcy przychodzi. Ale też ta organizacja, bo zaciekawiła mnie, bo ciekawie to powiedziała. Tamten koleś, który był z organizacji mówił, że "ja też byłem kiedyś taki, miałem taki problem, ale ta organizacja mi pomogła i właśnie od tamtej pory jestem tutaj" I to była rozmowa z osoba, która wie o czym mówi. A tak to jest, załóżmy "nie pijcie alkoholu, bo potem robią się takie rzeczy i takie" no i takie pytania, na przykład, czy ze straży miejskiej "czy pan takie coś miał? -Nie nie miałem, ale coś tam, coś tam" A z organizacji to było właśnie z osobą, która coś takiego przeżyła.” (M, 15 lat) „To było w dużej sali i cała szkoła siedziała w dużej sali, facet i kobieta, puszczali jakieś slajdy, co powoduje, później sami zadawaliśmy jakieś pytania. Było nudno, zazwyczaj na takich zajęciach jest nudno.” (K, 15 lat) „Myślę, że każdy zna te konsekwencje picia alkoholu i palenia. Niektórzy uważają, że on sobie przychodzi, coś tam potruje i ma się wolną lekcję. ” (M, 17 lat) „Myślę, że dobrze, bo to tego roku człowiek się rozwija, im później tym lepiej jak to wiem z lekcji biologii, mamy fajną biologiczkę. ” (M, 17 lat) „U nas była tylko straż miejska w liceum, w gimnazjum też chyba, ale bez psa. Strażnicy miejscy mówili o narkotykach, fajnie opowiadali. Podchodzili do sprawy narkotyków od naszej strony, że chcemy sobie spróbować te używki.” (M, 17 lat) „Zdjęcia osób, które właśnie straciły życie przez to, że coś się stało. Trochę drastyczne, ale by zadziałało. ” (M, 17 lat) „W moim byłym gimnazjum, pani chciała nam przemycić informacje o alkoholu i różnych takich sprawach, kazała nam robić scenki, jak to ktoś jest pijany a jak nie. To jest niewiarygodne. Te scenki niczego nie wnoszą, to, że ktoś się powygłupia, udaje pijanego, to nie jest strasznie fajne.” (M, 17 lat)

Profilaktyka – okiem eksperta
POTRZEBA SKOORDYNOWANYCH I DŁUGOTERMINOWYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH “Nie do końca diagnozuje te osoby, nie do końca trafia do nich. Raczej jest taka osoba profilaktyka do wszystkich trochę do nikogo,” (ekspert) Działania profilaktyczne na Ursynowie postrzegane jako: Doraźne – nie będące elementem długofalowej zaplanowanej polityki. Nie zawsze oparte na adekwatnej diagnozie, a co za tym idzie: Nie sprofilowanie do konkretnych grup odbiorców – „dla wszystkich, znaczy dla nikogo” i przez to mniej efektywne niż mogłyby być. Dodatkowo niepokój budzi ewaluacja programów profilaktycznych, przez te same podmioty, które dostarczają usług. Szczególnie krytykowane przez ekspertów jest opieranie profilaktyki na „pogadankach” na godzinie wychowawczej. Szkoły odpowiedzialne za realizację działań profilaktycznych postrzegane jako instytucje nie mające wystarczających narzędzi i czasu do jej efektywnej realizacji. “Po porządnej diagnozie, po pomysłach, które będą zastosowane do tej diagnozy i po tym jeszcze będzie trwała długo, nie będzie tylko związana z finansowaniem na dany rok. To powinny być działania ciągłe tak naprawdę grupy się powinny wymieniać. Młodzi ludzie dorastają i wiadomo pewne działania profilaktyczne już nie mają sensu ale żeby była jakaś ciągłość, żeby młodzi ludzie wchodzi do tych programów. Zawsze jest program… ” (ekspert) „Jak dzwonią pedagodzy do nas, czy nie przyjdziemy na jakąś pogadankę? Ja mówię – niby o czym mam gadać? Przez 40 minut mam gadać z tymi młodymi ludźmi, żeby się nie zapijali, bo to bez sensu, czy nie ćpali? A pozostałe 300 dni w roku szkolnym ...? Proszą nas o tego typu przysługi. Tak, że takie absurdalne moim zdaniem (…)Bo to jest tak, bo trzeba odfajkować punkt w pozycji programu profilaktyka alkoholowa. To jest patent na odfajkowanie” (ekspert) “Dlatego… to co chcieli żeby im wyszło. Wiesz ewaluacja zewnętrzna rzeczywiście jest dobrym pomysłem” (ekspert) „Nawet jak by zapraszali to my nie przychodzimy. To, co wiem, to Pani wie z urzędu, że sprowadzają sobie jakieś teatry profilaktyczne, różne rzeczy, które ... ja mam do tego bardzo określony stosunek. Nie uważam tego za skuteczne.” (ekspert) “To jest dokładnie ... proszę sobie zajrzeć w Profilaktyczny program wychowawczy szkoły. Tam jest wiele punktów, które są jałowymi punktami. Rozmowy, pogadanki, godziny wychowawcze, pójście do teatru, takie tam ... Bardzo dobre jest pójście do teatru ...” (ekspert) “Ten nauczyciel też nie bardzo ma się jak wyrobić. To nie jest tak, że ja mówię, że nauczyciel jest zły. System nie pozwala nauczycielowi się wyrobić. ” (ekspert)

Idealna profilaktyka – okiem eksperta
MONITOROWANIE EFEKTÓW W DŁUGIM OKRESIE CZASU Idealny model profilaktyki antyalkoholowej skierowanej do młodych powinien opierać się na przejrzystych regułach współpracy pomiędzy szkołami i lokalną administracją publiczną. Profilaktyka szkolna, powinna wspierać osobowościowe czynniki chroniące, czyli rozwijać umiejętności interpersonalne oraz samoocenę uczniów, nie tylko koncentrować się na propagowaniu wiedzy o alkoholu i innych używkach. Programy profilaktyczne powinny być dostosowane (w oparciu o rzetelną diagnozę) do wieku i sytuacji beneficjentów (stażu i doświadczenia), oraz stylów spożywania substancji psychoaktywnych (np.: alkohol + marihuana). Innym ważnym obszarem profilaktyki powinna być rodzina. Tu potrzeba wypracowania możliwości diagnozy i interwencji w rodzinach. Poszczególne formy działań profilaktycznych powinny być ocenione pod względem efektywności i skutków długo i krótko terminowych oraz sposobu w jaki wpisują się w cele ogólnej polityki profilaktycznej. Wszystkie działania powinny być monitorowane w długim okresie czasu, tak aby można byłoby oceniać długofalowe skutki. Długoterminowa polityka profilaktyki antyalkoholowej skierowanej do młodzieży powinna być efektem wspólnej pracy instytucji publicznych, szkół oraz lokalnie działających organizacji pozarządowych, tak aby każdy z podmiotów mógł czuć się współwłaścicielem programu. Lokalne władze powinny pomóc sformułować ogólne ramy i cele działań profilaktycznych dla dzielnicy, rolą poradni, organizacji pozarządowych byłyby propozycje konkretnych działań w ramach wyznaczonych celów. “A tu się komplikuje sprawa autonomii szkół, bo szkoły są tak daleko autonomiczne, że urząd czasem niewiele może. No to są takie już mechanizmy, które utrudniają. Tak, jak urząd decyduje o tym, jakie płacimy podatki, tak urząd powinien decydować o tym, jaka ma być polityka związana z profilaktyką czy ze zdrowiem publicznym. ” (ekspert) (ekspert) “Podać jakby te różne formy tych działań od ulotki, teatrzyki po wyjścia… i zapytać ich samych jak oni to oceniają. Kurcze moim zdaniem często w tych ankietach odnośnie picia to jest ile, co, kiedy pierwszy raz a przecież są niezłe badania na przykład Espadowski, które robione są dosyć cyklicznie i długo… podajże to Instytut Psychiatrii i Neurologii…” (ekspert) “Po drugie, rodzina by była objęta no też jakimś rodzajem wsparcia. ” (ekspert) “No to przede wszystkim to tak: po pierwsze w szkole dużo byłoby więcej zajęć interpersonalnych. - Tak, takich uczących umiejętności życia, a nie tylko edukacji, czyli warsztatów jakichś kreatywności, wyrażania uczuć, nie tłumienia, pokazywania zdrowych modeli, pokazywanie jakie znaczenie przy poczuciu wartości ma taka zdrowa miłość i model. ” (ekspert) „Po porządnej diagnozie, po pomysłach, które będą zastosowane do tej diagnozy i po tym jeszcze będzie trwała długo, nie będzie tylko związana z finansowaniem na dany rok.” (ekspert) “Wiesz co pisać w sensie układania pomysłów, powinni czerpać z zasobów, które są tutaj w dzielnicy nie iść do szkoły, iść do poradni pedagogicznej, iść do organizacji pozarządowych oni naprawdę od dołu są świetnym pomysłem bardziej ja bym widział rolę wydziału tutaj koordynująca wszystko i zapewniająca właśnie finansowanie, czuwanie nad tym od takiej strony wszelkich wymogów, które są.. ” (ekspert)

Dziękujemy! 128

Spożycie alkoholu przez osoby niepełnoletnie na terenie Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy, a uwarunkowania społeczne, kulturowe, ekonomiczne i psychologiczne.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Spożycie alkoholu przez osoby niepełnoletnie na terenie Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy, a uwarunkowania społeczne, kulturowe, ekonomiczne i psychologiczne."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Spożycie alkoholu przez osoby niepełnoletnie na terenie Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy, a uwarunkowania społeczne, kulturowe, ekonomiczne i psychologiczne.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Spożycie alkoholu przez osoby niepełnoletnie na terenie Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy, a uwarunkowania społeczne, kulturowe, ekonomiczne i psychologiczne."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres