Prezentacja Bóle kręgosłupa.

Prezentacja na temat: "Prezentacja Bóle kręgosłupa."— Zapis prezentacji:

1 Prezentacja Bóle kręgosłupa

2 Czym jest kręgosłup? Kręgosłup to część szkieletu, stanowiąca jego główną oś i podporę. Pełni również funkcję ochronną dla struktur rdzenia kręgowego, korzeni rdzeniowych oraz naczyń.

3 Z jakich elementów składa się kręgosłup?
7 kręgów szyjnych 12 kręgów piersiowych 5 kręgów lędźwiowych 5 kręgów krzyżowych = kość krzyżowa 3-5 kręgów guzicznych Razem kręgi. Kręgi są połączone stawami oraz więzadłami. Trzony kręgów oddzielone są krążkami międzykręgowymi

4 Głównym ogniwem jest krąg

5 Przekrój kęgosłupa Składowe: Kręgi Krążki między- kręgowe Więzadła

6 Kluczowe elementy widok z boku
PRZÓD Trzon kęgu Krążek między- kęgowy TYŁ Wyrosstek kolczysty Staw między- kręgowy Otwór międzykręgowy

7 Konsekwencje pionowej postawy ciała
W toku ewolucji po przyjęciu przez człowieka postawy pionowej kręgosłup stale jest poddawany działaniu ogromnych sił. Mimo, iż budowa kręgosłupa przystosowała się do dwunożnej postawy człowieka, to jednak zmiana ta okazała się niewystarczająca.

8 Przyczyny bólu pleców Najczęstszą przyczyną bólów pleców jest przeciążenie więzadeł kręgosłupa, które utrzymują kręgi we właściwej pozycji. Odpowiedzią organizmu na taki stan jest obronny skurcz mięśni, które otaczają kręgosłup.

9 Przyczyny bólu pleców Tylko w nielicznych przypadkach omawiane kłopoty są związane z urazami lub poważnymi chorobami, na przykład nowotworowymi. Zwykle są efektem trwającego długi czas niewłaściwego postępowania, wadliwej postawy, nieodpowiedniego ułożenia ciała podczas snu i mało higienicznego trybu życia.

10 Przyczyny bólu pleców Brak aktywności ruchowej, osłabiając nasze mięśnie przykręgosłupowe, pozbawia nas naturalnego gorsetu osłaniającego kręgosłup. Odpowiednia, systematyczna gimnastyka jest podstawą profilaktyki chroniącej przed bólami kręgosłupa.

11 Przyczyny bólu pleców Codzienny stres jest też istotnym czynnikiem wzmagającym ból, gdyż napięcie, jakie przeżywamy w ciągu dnia, przekazujemy naszym mięśniom. Zatem dolegliwości te dosyć często dotyczą osób znerwicowanych, przeżywających lęki i skłonnych do depresji. Napięcia spowodowane stresem najdotkliwiej odczuwamy w okolicy szyi i barków.

12 Przyczyny bólu pleców Jeżeli stany wzmożonego napięcia zdażają się zbyt częste bóle utrzymują się, przechodząc w fazę przewlekłą. Istotnym czynnikiem jest tu czas, ponieważ przedłużanie się tych dolegliwości znacznie utrudnia powrót do zdrowia. Pewne procesy mogą być trudne do odwrócenia, a taki stan napięcia sprzyja rozwijaniu się zmian zapalnych i zwyrodnieniowych.

13 Przyczyny bólu pleców Trzeba pamiętać, że kręgosłup, tak jak wszystko, ulega z wiekiem procesom destrukcji, czego efektem jest powstawanie zmian zwyrodnieniowych. Może to wywoływać bardzo przykre bóle spowodowane uciskiem uszkodzonych struktur kręgosłupa na korzenie nerwowe wychodzące z rdzenia kręgowego. Dolegliwości te należą do dość powszechnych i długo trwających, dlatego są częstą przyczyną absencji chorobowej.

14 Czynniki ryzyka Szczególnie podatne na bóle kręgosłupa są osoby z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka: wysoki wzrost kobiet > 170 cm i mężczyzn > 180 cm, otyłość, wiek > 40 lat, osłabienie mięśni brzucha,

15 Szkodliwy styl życia długotrwałe prowadzenie samochodu,
przebywanie w wymuszonej pozycja (np. oglądanie telewizji lub czytanie lężąc na boku), uprawianie pewnych rodzajów sportów (np. siłownia)

16 Szkodliwe warunki w pracy
ciężka praca fizyczna, długotrwale wymuszona pozycja (np. praca przy taśmie, fryzjerzy, stomatolodzy), często powtarzane ruchy zginania lub rotacji (np. prace wykończeniowe w budownictwie, sprzątanie), powtarzany wysiłek podnoszenia ciężarów (praca przy załadunku), prace biurowe w wielogodzinnej pozycji siedzącej.

17 Otyłość a bóle kręgosłupa
Otyłość znacznie przyspiesza i nasila wystąpienie objawów bólowych kręgosłupa. Im większy ciężar spoczywa na naszym rusztowaniu kostnym, tym szybciej się ono zużywa. Zmniejszenie wagi ciała jest bardzo istotnym punktem profilaktyki, ale także może zlikwidować objawy już istniejące.

18 Prawda jest bolesna Ze względów m.in. ekonomicznych, socjalnych oraz altruistycznych człowiek szafuje swoim zdrowiem i obciąża kręgosłup ponad miarę.

19 Nieprawidłowa i długotrwała pozycja siedząca

20 Nieprawidłowa i długotrwała pozycja siedząca

21 Dźwiganie ciężkich przedmiotów

22 Obciążenie kregosłupa
Sprężyste krążki, znajdujące się między kręgami znoszą obciążenia, które liczy się w kilogramach na centymetr kwadratowy. leżenie na plecach daje obciążenie około 30 kg/cm2 chodzenie 85 kg/cm2 skakanie 110 kg/cm2 pochylanie w pozycji stojącej 150 kg/cm2 siedzenie bez podparcia 180 kg/cm2

23 Obciążenie kręgosłupa w kg/cm2

24 Przyczyny mechaniczne czy zapalne?
Cechy bólu Przyczyny zapalne Przyczyny mechaniczne Wywiad Podstępny początek Uraz/wcześniejsze epizody bólu Charakter jakościowy bólu Uporczywy, pulsujący Głęboki tępy ból, ostry jeżeli przyczyną jest ucisk na korzenie nerwowe Sztywność Silna, przedłużona, sztywność poranna Umiarkowana, krótkotrwała Odpoczynek Nasila Łagodzi Wysiłek Promieniowani e Ból bardziej ograniczony, obustronny lub o zmiannej lokalizacji Zwykle rozlany, jednostronny Największe nasilenie dolegliwości W nocy i wcześnie rano Pod koniec dnia, w nastepstwie wysiłkuu fizycznego

25 O co należy zapytać pacjenta?
Jaki jest ogólny stan zdrowia pacjenta? Jaki jest charakter bólu? Czy ból ma związek z urazem? Czy ból jest silniejszy rano po przebudzeniu, czy później w ciągu dnia? Czy pacjent się wysypia? Czy odpoczynek łagodzi ból? Czy aktywność fizyczna nasila ból?

26 O co należy zapytać pacjenta?
Jak wpływa na ból pozycja siedząca a jak stojąca? Jak na ból wpływa kaszel, kichanie lub parcie na stolec? Jaki wpływ na nasilenie i umiejscowienie bólu mają dlugie spacery? Czy pacjent ma: łuszczycę, biegunki, silne bóle stawów?

27 O co należy zapytać pacjenta?
Jakie leki przyjmuje pacjent (m.in. doustne koagulanty)? Czy wystepują obajwy z układu moczowego? Czy pacjentowi dokucza nadmiar stersu w pracy lub w domu? Czy pacjent odczuwa napięcie, przygnębienie lub rozdrażnienie?

28 Mechanizmy powstawania bólu
Dysfunkcja kręgów (uszkodzenie mechaniczne): Z uciskiem na korzenie nerwowe - dyskopatia; Bez ucisku na korzenie nerwowe – dysfunkcja stawów kręgowych;. Kręgozmyk Spondyloza - ”zespół zużycia”.

29 Aspekty psychogenne bólu
Pacjent z bólem pleców powstającym w nastepstwie dźwigania ciężkich przedmiotów w pracy stanowi duży problem dla lekarza, zwłaszcza gdy ból staje się przewlekły i złożony. W przypadku osób, które z trudem usiłują sobie radzić z problemami osobistymi i pracą bóle pleców są przysłowiową kroplą przepełniającą czarę goryczy. W takich sytuacjach nawet niezbyt nasilone dolegliwości bólowe są niejednokrotnie odbierane przez pacjentów jako bardzo dotkliwe.

30 Radikulopatie (ucisk korzeni nerwowych)
Mechaniczny ucisk korzeni nerwowych poprzez: przpukliny jądra miażdżystego (najczęstsza przyczyna); zwężenie otworu międzykręgowego – zmniany zwyrodnieniowe; guz nowotworowy;

31 Przepuklina jądra miażdżystego

32 Przepuklina jądra miażdżystego
Wpuklający się krążek między- kręgowy powoduje zmniejszenie światła otworu między- kręgowego.

33 Cechy bólu korzeniowego
Wiek W każdym wieku, najczęściej w średnim. Umiejscowienie i promieniowanie bólu Jednostronny ból krzyża, promieniowanie obwodowo do kończyny dolnej. Często największe nasilenie w dystalnej części kończyny. Charakter jakościowy bólu Głęboki, jednostajny lub przeszywający ból (okresowy), pojawia się rano, wkrótce po wstaniu z łóżka. Ma charakter „wędrujący”. Czynniki nasilające Aktywność fizyczna, dźwiganie, pozycja siedząca, skłony, jazda samochodem, kaszel, kichanie, parcie na stolec. Czynniki łagodzące Odpoczynek, pozycja leżąca, pozycja stojąca. Objawy towarzyszące Parestezje obwodowe bez/z sztywnością i drętwieniem. Badanie fizykalne Ograniczenie zakresu ruchów i obrona mięśniowa. Brak fizjologicznej lordozy lędźwiowej. Boczne skrzywienie kręgosłupa. Ograniczenie zakresu zgięcia, wyprostu i zgięcia bocznego. Typowo jednostronne Dodatni objaw Laseque'a; z/bez osłabienia siły określonych mięśni; z/bez osłabienia czucia w dystalnych częściach kończyn dolnych; z/bez osłabienia odruchu skokowego. Potwierdzenie rozpoznania W wybranych przypadkach: TK, dyskografia, radikulografia, MRI, mielografia.

34 Postępowanie w zespołach korzeniowych
edukacja pacjenta; zalecenie pozostania w łóżku (najlepiej leżenie na twardym podłożu), optymalnie przez 2 dni; leki przeciwbólowe – NLPZ /2 tyg.; podstawowy program ćwiczeń; pomocny może być wyciąg. pomocna może być fizykoterapia; w przypadku przewlekłej rwy nie podatnej na ww leczenie można wykonać blokadę zewnątrz-oponową.

35 Spondyloza Wpuklający się krążek miedzy- kręgowy oraz zmienione zwyrodnieniowo stawy międzykręgowe zmniejszają światło otworu międzykręgowego.

36 Obraz kliniczny spondylozy
Wiek Powyżej 50 r.ż.. Częstość wzrasta z wiekiem. Wywiad urazowy Ciężka praca fizyczna, uraz kręgosłupa (np. wypadek komunikacyjny). Umiejscowienie i promieniowanie bólu Okolica krzyżowa, może promieniować do pośladków. Charakter jakościowy bólu Tępy, dokuczliwy ból (często stały). Epizody zaostrzeń na podłożu przewlekłych dolegliwości bólowych. Czynniki nasilające Ciężki wysiłek fizyczny. Dłuższe przebywanie w pozycji stojącej i siedzącej. Czynniki łagodzące Odpoczynek w pozycji leżącej, odpowiednie ćwiczenia, hydroterapia. Objawy towarzyszące Krótkotrwała sztywność, zwłaszcza poranna tzw. „ból pierwszych ruchów”. Sztywność po dłuższym pozostawaniu w bezruchu. Badanie fizykalne Ograniczenie zakresu wszystkich ruchów. Potwierdzenie rozpoznania RTG

37 Postępowanie w spondylozie
leki przeciwbólowe; zachowanie równowagi między umiarkowaną aktywnością fizyczną i odpoczynkiem; program ćwiczeń fizycznych i hydroterapia; pomocne mogą być regularne zabiegi mobilizacji; do rozważenia próby elektroterapii, np. przezskórna elektrostymulacja nerwów oraz akupunktura.

38 Kręgozmyk Ból wywołanyjest nadmiernym rozciągnięciem więzadeł międzykolcowych lub korzeni nerwowych.

39 Kliniczny obraz kręgozmyku
Wiek W każdym wieku. U młodych gdy przyczyny są wrodzone. U osób starszych (>50 r.ż.) w przypadku przyczyn zwyrodnieniowych. Wywiad urazowy Urazy mogą wyzwalać dolegliwości. Umiejscowienie i promieniowanie Dolna część okolicy lędźwiowej. Promieniuje obu- lub jednostronnie w kierunku pośladków, bioder, ud i stóp. Charakter jakościowy bólu Tępy ból, okresowy, zależny od aktywności fizycznej. Początek Zwykle w godzinach rannych, po wstaniu z łóżka. Czynniki nasilające Długie przebywanie w pozycji stojącej, chodzenie, ćwiczenia fizyczne. Czynniki łagodzące Pozycja siedząca i leżąca. Objawy towarzyszące Parestezje kończyn dolnych, sztywność po ćwiczeniach fizycznych, możliwe równoczesne uszkodzenie krążków międzykręgowych. Badanie fizykalne Sztywny, kaczkowaty chód. Powiększenie lordozy lędźwiowej. Zgięcie kończyny dolnej w stawie kolanowym. Bolesny, wystający wyrostek kolczysty ześliźniętego kręgu. Ograniczenie zginania kręgosłupa. Wzmożone napięcie lub skurcz mięśni zginaczy kolana. Potwierdzenie Boczne RTG kręgosłupa.

40 Postępowanie w przypadku kręgozmyku
Dobre efekty przynosi program ćwiczeń prowadzonych przez co najmniej 3 miesiące. Terapia ma na celu wzmocnienie mętni kręgosłupa oraz brzucha. Należy unikać wyprostu kręgosłupa (zwłaszcza przeprostu). W ciężkich przypadkach gorset lędźwiowy lub chirurgiczna stabilizacja kręgosłupa.

41 Dysfunkcja górnego odcinka kręgosłupa piersiowego
Miejscowy ból i uczucie sztywności w obrębie tylnej części klatki piersiowej Chorzy zazwyczaj uskarżają się na ból między łopatkami Zespół Th4 – bóle kończyn górnych oraz rozlany ból głowy i tylnej części szyi

42 Dysfunkcja stawów żebrowo-kręgowych
Stawy żebrowo-kręgowe występują jedynie w odcinku piersiowym kręgosłupa Zazwyczaj ból lokalizuje się w miejscu połączenia żebra z kręgiem (wyrostek poprzeczny i trzon kręgu) – 3-4 cm bocznie od linii środkowej Często występuje również ból odniesiony zlokalizowany nawet w obrębie przedniej ściany klatki piersiowej

43 Czynniki nasilające ból w dysfunkcji kręgosłupa piersiowego
Głęboki wdech Ruchy tułowia Pozycja nachylona do przodu Wchodzenie po schodach Długie przebywanie w pozycji siedzącej lub leżącej Podnoszenie (np. osoby opiekujące się dziećmi )

44 Rwa kulszowa Etiologia: Ucisk korzeni nerwowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa przez jądro miażdyste lub zmiany zwyrodnieniowe kręgów zwężające światło otworu międzykręgowego. Najczęściej L5 lub/i S1. Czynnikiem wyzwalającym bywa nagły ruch ciała lub dźwignięcie dużego ciężaru powodujące pęknięcie zwyrodniałego pierścienia włóknistego i przemieszczenie się jądra miażdżystego w kierunku korzeniaa nerwowego. Rzadziej przyczyną ucisku może być guz.

45 Objawy kliniczne rwy kulszowej
Ból zlokalizowany w odcinku lędźwiowo- krzyżowym kręgosłupa, promieniującyy do pośladka, często dalej do uda (po tylnej jego części), podudzia i stopy, zwłaszcza do paluch (uciśnięty korzeń L5). Mogą występować parestezje lub hipostezje, zwykle na bocznej powierzchni podudzia, stopy lub na paluchu. Wprawdzie rzadko, ale może dojść do zaburzeń funkcji zwieraczy pęcherza moczowego i opadnięcia stopy - porażenia w zakresie nerwu strzałkowego (rwa kulszowa porażenna).

46 Postępowanie w rwie kulszowej
NLPZ, miorelaksanty i rehabilitacja, ew. zabiegi odbarczające. Czasami dodatkową korzyść osiąga się przez zakładanie gorsetu ortopedycznego. Przy braku poprawy ew. blokada n. kulszowego. W przypadku porażenia zwieraczy pęcherza moczowego lub opadnięcia stopy zabieg odbarczający musi być wykonany w tej samej dobie. Badania dodatkowe: RTG kręgosłupa L- S, TK, MRI.

47 Ogólne zasady leczenia bólu pleców
Odpoczynek - dwa dni całkowity reżim łóżkowy (leżenie na twardym podłożu). Edukacja pacjenta - materiały edukacyjne dotyczące etiologii choroby, czynników nasilających dolegliwości oraz sposobów przystosowania chorego do warunków życia i pracy.

48 Ogólne zasady leczenia bólu pleców
Ćwiczenia - odpowiednio dobrany program ćwiczeń, które można wykonywać po ustapieniu fazy ostrej bólu przyśpiesza zdrowienie i zapobiega nawrotom. Ćwiczenia z wyprostem kręgosłupa są bardziej wskazane przy uszkodzeniu krążka międzykręgowego, natomiats ćwiczenia zgięciowe przy większości problemów z dysfunkcją. Doskonałym ćwiczeniem jest pływanie.

49 Ogólne zasady leczenia bólu pleców
Leki NLPZ - mają zastosowanie gdy istnieją kliniczne cechy stanu zapalnego, zwłaszcza w spondyloartropatiach, ciężkiej spondylozie oraz przy ostrym bólu korzeniowym w celu zmniejszenia podrażnienia korzeni nerwowych. Nie należy ich stosować w przypadku dysfunkcji wywołanej czynnikami mechanicznymi.

50 Ogólne zasady leczenia bólu pleców
Leki przeciwdepresyjne - są skuteczne w leczeniu przewlekłego bólu pleców (zwłaszcza bez uchwytnej patologii) oraz u osób cierpiących na depresję, uskarżających się na ból pleców.

51 Fizjoterapia Najlepszą formą fizjoterapii są czynne ćwiczenia.
Mobilizacja kręgosłupa – powtarzanie delikatnych, rytmicznych ruchów w zakresie właściwym dla danego stawu. Metoda jest bezpieczna i skuteczna. Manipulacja – szybki i maksymalny ruch możliwy dla danego stawu. Metoda bardziej skuteczna i wywołuje szybszą odpowiedź. Metoda wymaga pewności odnośnie właściwego rozpoznania oraz dużych umiejętności. Metoda ta jest zalecana łącznie z ćwiczeniami w przypadku niepowikłanego, dysfunkcyjnego bólu krzyża (bez bólu korzeniowego).

52 Inne metody leczenia bólu kręgosłupa
hydroterapia; wyciąg; przezskórna elektrostymulacja nerwu; wstrzyknięcia do stawów międzykręgowych; blokada farmakologiczna tylnych korzeni nerwowych; odnerwienie tylnych korzeni nerwowych przy pomocy krioterapii lub prądu o wysokiej częstotliwości; masaż w połączeniu z mobilizacją i manipulacją; akupunktura; kliniki leczenia bólu (przy braku odpowiedzi na leczenie).

53 Rady dla pacjenta - postawa
Pamiętaj o prawidłowej postawie. Chodź z głową lekko uniesioną, a prostowanie pleców niech się stanie twoim nawykiem.

54 Rady dla pacjenta – pozycja siedząca
Nie siedź długo przy biurku. Gdy pracujesz w pozycji siedzącej, rób co godzinę przerwę na krótką gimnastykę. Wstań co jakś czas.

55 Rady dla pacjenta - dźwiganie
Naucz się właściwie podnosić ciężkie przedmioty. Nie schylaj się, lecz przykucnij. Podnoś się powoli.

56 Rady dla pacjenta - obuwie
Noś odpowiednie obuwie. Podeszwy powinny być grube i elastyczne, aby amortyzować wstrząsy. Unikaj zbyt luźnego obuwia, gdyż przytrzymywanie go palcami utrudnia chód i obciąża kręgosłup. Ważne dla kobiet: wysokie obcasy tylko wyjątkowo.

57 Rady dla pacjenta - łóżko
Zadbaj o wygodne miejsce do spania. Materac powinien być niezbyt miękki, ale jednocześnie sprężysty. Zrezygnuj z miękkiej, dużej poduszki.

58 Rady dla pacjenta Stosuj odprężające kąpiele. Krążenie krwi pobudza także prysznic. łatwiej dzięki temu odprężyć się i usunąć bóle napięciowe. Wstawaj z łóżka stopniowo. Po nocy, gdy mięśnie się jeszcze nie rozruszały, kręgosłup nie jest w pełni gotowy do swoich zadań.

59 Rady dla pacjenta - spacery
Chodź na spacery. Podczas chodzenia pracuje wiele mięśni grzbietu. Ruch wpływa na ich wzmocnienie. W przypadku walki z bólami pleców podstawą sukcesu jest systematyczność, istotne jest więc, aby na spacer chodzić co dzień.

60 Rady dla pacjenta – żywienie i leki
Zachowuj odpowiednią wagę ciała. Odżywiaj się zdrowo. Jedz chudy nabiał, warzywa, owoce, ryby. Pamiętaj o witaminach. Środki przeciwbólowe to ostateczność, po którą nie powinniśmy sięgać zbyt często.

61 Koniec Dziękuję za uwagę!