Zarządzanie zmianą gospodarczą – proces zmiany i uwarunkowania zmiany materiał pomocniczy dla uczestników warsztatów dr Krzysztof Wrana Akademia Ekonomiczna.

Prezentacja na temat: "Zarządzanie zmianą gospodarczą – proces zmiany i uwarunkowania zmiany materiał pomocniczy dla uczestników warsztatów dr Krzysztof Wrana Akademia Ekonomiczna."— Zapis prezentacji:

1 Zarządzanie zmianą gospodarczą – proces zmiany i uwarunkowania zmiany materiał pomocniczy dla uczestników warsztatów dr Krzysztof Wrana Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego w Katowicach Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. K. Goduli w Chorzowie

2 Zmiany – ogólna typologia

3 Dynamika zmiany ewolucja: „skok”:
długotrwałe procesy, możliwe do prognozowania w zakresie ilościowym i jakościowym, bez gwałtownych odstępstw od głównej linii rozwojowej → konieczność zmiany pojawia się po przekroczeniu „masy krytycznej” wywołanej nagromadzeniem konsekwencji procesu ewolucyjnego „skok”: nagłe załamanie dotychczasowych trendów rozwojowych, gwałtowne pojawienie się nowych zjawisk lub procesów, trudne lub niemożliwe do prognozowania, generujące nową sytuację decyzyjną.

4 Charakter zmiany ze względu na rodzaj ingerencji
zmiana ilościowa – ingerencja dotycząca skali systemu oraz skali uzyskiwanych efektów, zmiana jakościowa – ingerencja dotycząca sposobu funkcjonowania systemu oraz rodzaju uzyskiwanych efektów,

5 Geneza zmiany zmiana naturalna: zmiana wymuszona (reaktywna):
zmiana bez ingerencji podmiotu zarządzającego, będąca wynikiem samoistnych procesów, nieodkształcana decyzjami podmiotu zarządzającego, zmiana wymuszona (reaktywna): zmiana, w której udział bierze podmiot zarządzający, a jego decyzje są dyktowane przez zaistniałe procesy o charakterze samoistnym, zmiana zaplanowana (antycypacyjna): wiodąca rola podmiotu zarządzającego, uprzedzającego procesy, dążącego do kontroli procesów i kształtowania nowych procesów.

6 Charakter zmiany ze względu na poziom kontroli
zmiana niekontrolowana wszystkie bądź większość elementów i powiązań systemu zmieniają się bez udziału podmiotu zarządzającego; systemem rządzi „wypadek”; bieżące korygowanie: kontekstowa ingerencja w zachodzący spontanicznie proces zmiany dla zachowywania zadowalających stanów; korygowanie pojedynczych elementów systemu lub wybranych powiązań; zmiana kontrolowana: przeprowadzana niezależnie od innych zjawisk zaplanowana ingerencja w wybrane elementy i powiązania systemu lub modyfikacja systemu jako całości.

7 Charakter zmiany ze względu na głębokość
likwidacja – rezygnacja z całego układu/systemu, odcinanie – pozbywanie się elementów systemu, naprawa, regeneracja – przywracanie pełnej wartości starego systemu bez nadawania mu nowych cech, ulepszanie – budowanie w ramach systemu nowych elementów i powiązań oraz nadawanie staremu systemowi nowych cech i funkcji, zastępowanie, budowanie nowego, konsolidacja – wzmacnianie systemu dotychczasowego bez wprowadzania istotnych zmian Czy zachowanie status quo jest równoznaczne z brakiem zmian?

8 Typologia zmian organizacyjnych
dobrowolne narzucone 1. Źródło zmiany zachowawcze rozwojowe 2. Cel zmiany Przykład zmiany zachowawczej: redukcja kosztów, zwolnienia pracowników, wycofanie się z produkcji jakiegoś wyrobu. Przykład zmiany rozwojowe: wprowadzenie nowej technologii zwiększającej jakość, wprowadzenie nowych metod pracy, sposobów zarządzania zwiększających wydajność, efektywność, motywację, wejście na nowe rynki. struktura technologia ludzie 3. Strategia zmiany

9 Typologia zmian organizacyjnych
całościowe częściowe 4. Zakres zmiany innowacyjne adaptacyjne 5. Oryginalność zmiany reaktywne wyprzedzające 6. Czas zmiany negatywne obojętne pozytywne 7. Efekt zmiany

10 Zmiany w kontekście decyzyjnym

11 Kiedy łatwo decydować się na zmiany?
sytuacja krytyczna: NIC DO STRACENIA, WSZYSTKO DO ZYSKANIA sytuacja komfortowa: DUŻE KORZYŚCI PRZY ZNIKOMYM RYZYKU

12 Problemy decyzyjne (wg H. Simona i A. Newella)
dobrze ustrukturalizowane (well-structured) – sformułowane ilościowo, w których istotne zależności wyrażone są w liczbach lub symbolach, nie ustrukturalizowane (unstructured) – wyrażone jakościowo, w których brak ilościowych zależności między elementami, słabo ustrukturalizowane (ill structured) – mieszane, zawierające zarówno elementy jakościowe, jak i ilościowe, przy czym dominują jakościowe, mało rozpoznane, nie określone aspekty, np. większość problemów ekonomicznych, technicznych, politycznych i wojskowych.

13 Sytuacje decyzyjne (wg J. Mothesa) /1/2/
sytuacje zdeterminowane – na skutki wpływają jedynie parametry całkowicie określone, sytuacje losowe – podjęcie decyzji zależy od parametrów losowych, których zmiany mogą być w pewnym sensie przewidziane, a więc gdy te parametry mają znane rozkłady prawdopodobieństwa; decyzję podejmuje się wówczas w sytuacji (lub przestrzeni) losowej,

14 Sytuacje decyzyjne (wg J. Mothesa) /2/2/
sytuacje niepewne – wpływ na skutki mają parametry niepewne, których zmian nie można przewidzieć; decyzje podejmuje się wtedy w sytuacji (lub przestrzeni) niepewnej, sytuacje konfliktowe – wśród parametrów wpływających na skutki decyzji istnieją parametry kontrolowane (lub mogące być kontrolowane) przez antagonistów; decyzje podejmuje się w sytuacji (lub przestrzeni) konfliktowej,

15 Zmiana jako odpowiedź na sytuacje decyzyjne
odpowiedź na zmiany ewolucyjne: zmiany sukcesywnie dokonywane w powiązaniu z postępem procesu ewolucyjnego, zmiany podejmowane po przekroczeniu przez proces ewolucyjny wartości progowej; odpowiedź na zmiany skokowe: reakcja na kluczowe zmiany o odczuwalnej „masie krytycznej”, reakcja na drobne zmiany, których suma przekracza „masę krytyczną”, reakcja na drobne zmiany (wykrywane przez system wczesnego ostrzegania) i uprzedzanie sytuacji w których suma ich konsekwencji przekracza „masę krytyczną”.

16 Zmiana w kontekście dynamiki sytuacji decyzyjnej
= PLAN + IMPROWIZACJA ZMIANA = STRATEGIA + TAKTYKA ZMIANA = WIZJA + KONTEKST ZMIANA = AKTYWNE KSZTAŁTOWANIE + ADAPTACJA

17 Istota zarządzania zmianą
przekształcenie elementów systemu przekształcenie funkcjonowania mechanizmu Zarządzanie zmianą = kształtowanie elementów + kształtowanie powiązań = Zarządzanie procesem

18 Istota zmiany procesowej
kształtowanie wszystkich elementów i powiązań w ramach systemu? kształtowanie kluczowych elementów systemu oraz kluczowych powiązań dla wywołania zmiany w całym systemie!

19 Motoryczność i zależność czynników
motoryczność – czynnik, którego zmiana silnie wpływa na zmiany całego systemu (czynnik, w który ingerencja pociąga za sobą największe zmiany w systemie), zależność – czynnik silnie wrażliwy na zmiany zachodzące wewnątrz systemu.

20 Motoryczność i zależność - kombinacje
czynnik motoryczność zależność wyjaśniający silna słaba autonomiczny niestabilny wynikowy

21 Zarządzanie zmianą – kontekst czasowo-decyzyjny
zmiana reaktywna – zmiana stanowiąca odpowiedź na dokonujące się zdarzenia, zmiana antycypacyjna – zmiana uprzedzająca pewne zdarzenia.

22 Podstawy zarządzania zmianą

23 Pojęcie zarządzania zmianą
Zarządzanie zmianą to świadome i zorganizowane działanie mające na celu zaplanowanie i wprowadzenie zmian w organizacji.

24 Istota procesu zarządzania zmianą
przystosowywanie rzeczywistości do nowych potrzeb i warunków, doskonalenie sprawności funkcjonowania organizacji, formułowanie wariantów rozwiązań doskonalących rzeczywistość, podejmowanie decyzji w zakresie wyboru rozwiązania uznanego za najlepsze, spełniającego przyjęte kryteria, wdrażanie wybranego rozwiązania do praktyki.       proces powtarzalny , ze względu na dezaktualizację rozwiązań

25 Model oceny potrzeby wprowadzania zmian
   ZMIANA = (A x B x C) > K A – poziom niezadowolenia z istniejącego status quo B – atrakcyjność wizji zmiany oraz nowego modelu zarządzania C – poziom komplikacji procesu wdrażania zmiany, realizm planu działania, czas uzyskania efektów K – koszty zmian w wymiarze ekonomicznym i społecznym

26 Fundamenty dobrego zarządzania zmianami
analizy oparte na systemie permanentnego monitoringu, precyzyjne cele działania, dialog z partnerami dla stałego identyfikowania ewolucji oczekiwań, otwartość na generowanie niekonwencjonalnych pomysłów połączona z umiejętnością adaptowania dotychczasowych rozwiązań.

27 testowanie konsekwencji zastosowania teorii
PĘTLA UCZENIA SIĘ - MODEL KOLBA konkretne doświadczenia testowanie konsekwencji zastosowania teorii w nowych sytuacjach tworzenie pojęć abstrakcyjnych i teorii obserwacja i refleksja

28 Zdolności kształtujące jakość dokonywanych zmian
zdolność do analizy i syntezy faktów, zdolność do twórczego myślenia – heurystyka, zdolność do wykorzystywania szans – przedsiębiorczość, zdolność decyzyjna – dostęp do potencjałów którymi można dysponować w sposób realny, zdolność konkurencyjna – umiejętność antycypowania zdarzeń, wyprzedzania innych, bycia pierwszym, wyznaczania nowych standardów, zdolność uczenia się – wyciąganie wniosków dla poprawy efektywności następnych zmian.

29 Cel zarządzania zmianami
ukształtowanie nowego stanu ukształtowanie nowego procesu

30 Kształtowanie rozwoju systemu
zmiany ilościowe i jakościowe w obrębie elementów systemu – zasadnicza domena projektowania doskonalenie poszczególnych elementów w powiązaniu z całością systemu oraz kształtowanie relacji pomiędzy elementami systemu – domena programowania