Konfederacja Targowicka

Prezentacja na temat: "Konfederacja Targowicka"— Zapis prezentacji:

1 Konfederacja Targowicka
jednym z symboli zdrady narodowej na ziemiach polskich.

2 Od początku istnienia Polski w historii naszego kraju przewija się motyw zdrady. Nasuwa się pytanie: czym jest zdrada? Według słownika języka polskiego, słowo to oznacza m.in.działanie na niekorzyść państwa, odstąpienie od zasad i wartości moralnych.

3 Zapraszamy na obejrzenie naszej prezentacji.
Przykładem takiej zdrady była konfederacja targowicka z 1792 roku. W naszej prezentacji chciałybyśmy przybliżyć historię owej konfederacji, sylwetki jej twórców i rezultaty. Zapraszamy na obejrzenie naszej prezentacji.

4 Wszystko zaczęło się od momentu rozpoczęcia obrad Sejmu Wielkiego, zwanego też Czteroletnim. Jego wynikiem było ogłoszenie Konstytucji 3 maja z 1791 roku. Była to pierwsza w Europie i druga na świecie taka ustawa rządowa. Jej główne założenia to zniesienie wolnej elekcji, liberum veto i konfederacji. Dużo przywilejów zyskała szlachta i zamożniejsi mieszanie.

5 Oryginał Konstytucji 3 Maja
Strona tytułowa wydania Konstytucji przez Piotra Dufoura w 1791

6 Ustanowienie konstytucji wzbudziło niepokój wśród magnaterii
Ustanowienie konstytucji wzbudziło niepokój wśród magnaterii. Byli oni zwolennikami dawnego ustroju panującego za czasów króla Sasa. Konstytucja znosiła wiele dotychczasowych praw magnatów i ograniczała ich przywileje. Uważali oni, że ta ustawa przyniesie zgubę Królestwu Polskiemu. Król August III Sas. Był człowiekiem gnuśnym, chętnie oddawał się rozrywkom. Za jego panowania Rzeczpospolita podupadła. O rządach tego władcy mawia się: „Za króla Sasa, jedz, pij i popuszczaj pasa”

7 Marszałek Sejmu, Stanisław Małachowski, niesiony na rękach, trzyma w dłoni uchwalony przed chwilą tekst Konstytucji 3 Maja. Obraz Jana Matejki (1891). U dołu ukazany jest jeden z przeciwników ustawy. Grozi on, że zabije własnego syna, aby „nie musiał żyć w niewoli, którą przyniesie konstytucja”.

8 Przeciwko konstytucji wystąpili niektórzy magnaci. Byli to m. in
Przeciwko konstytucji wystąpili niektórzy magnaci. Byli to m.in. Stanisław Szczęsny Potocki, Franciszek Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski. Kilku magnatów udało się po pomoc do Petersburga. Nie uważali się za zdrajców – wierzyli, że przy pomocy carycy Katarzyny II zdołają przywrócić ich zdaniem najlepszy ustrój, jaki kiedykolwiek istniał w Rzeczypospolitej.

9 Stanisław Szczęsny Potocki
Był ruskim wojewodą i politykiem polskim o orientacji prorosyjskiej. Dowodził artylerią koronną. Próbował blokować wszystkie reformy. Popierał dawny ustrój Rzeczypospolitej, założył konfederację targowicką. Do końca nie wierzył w planowany przez Rosję rozbiór Polski. Został uznany za zdrajcę i zaocznie skazany na karę śmierci. Po rozbiorze opuścił kraj i wyjechał do Rosji. Został tam generałem wojsk rosyjskich. Zmarł w 1805 roku w ukraińskim mieście Tulczynie.

10 Franciszek Ksawery Branicki
Jednym z współtwórców konfederacji był Franciszek Ksawery Branicki. Był wielkim hetmanem koronnym. Pomagał wojskom rosyjskim tłumić konfederację barską w latach Przyłączył się do wojsk rosyjskich. Został zaocznie skazany na karę śmierci. W dramacie „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, Branicki jest symbolem zdrady narodowej i pychy.

11 Seweryn Rzewuski Był przywódcą konfederacji targowickiej. Pełnił również funkcję hetmana polnego koronnego. W czasie Sejmu Czteroletniego stanął na czele swoich wojsk i był przeciwny wszelkim reformom. Wyjechał do Wiednia, gdzie zgromadził przeciwników konstytucji. Wyruszył z nimi do Petersburga, by prosić carycę o pomoc. Po ujawnieniu planów rozbiorowych Rosji i Prus wyjechał do Galicji. Zmarł w Wiedniu.

12 Dwaj hetmani, Franciszek Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski wraz z najbogatszym w Rzeczpospolitej człowiekiem Stanisławem Szczęsnym Potockim utworzyli w kwietniu 1792 roku akt konfederacji, znoszącej Konstytucję 3 Maja i reformy Sejmu Czteroletniego. Obraz Jana Matejki „Rejtan” przedstawia m.in. Franciszka Ksawerego Branickiego i Szczęsnego Potockiego nad Tadeuszem Rejtanem, protestującym przeciw pierwszemu rozbiorowi Polski.

13 Akt konfederacji ustanowionej przez Szczęsnego Potockiego

14 Zapowiadała się rychła wojna z Rosją.
W maju 1792 roku w ukraińskim miasteczku Targowica, należącym do Szczęsnego Potockiego, zawiązała się konfederacja zwana targowicką. Swą nazwę zawdzięcza miejscowości, w której powstała. W Targowicy konfederaci wezwali na pomoc wojska rosyjskie z carycą Katarzyną II na czele. Była ona gwarantką dawnego ustroju Rzeczpospolitej. W życie miał wejść akt konfederacji znoszący wszystkie reformy. Zapowiadała się rychła wojna z Rosją. Wielka Imperatorowa Caryca Katarzyna II

15 „Wojna polsko-rosyjska 1792”

16 Na Ukrainie zaczęła formować się stutysięczna armia rosyjska
Na Ukrainie zaczęła formować się stutysięczna armia rosyjska. Po zgrupowaniu wojsk, Rosja przekroczyła granice Rzeczpospolitej. Polska nie była przygotowana na atak – zdołała wystawić na front około czterdziestu tysięcy źle uzbrojonych i wyszkolonych żołnierzy. Pierwszym celem wojsk rosyjskich była Litwa – generał dowodzący wojskami litewskimi zdradził kraj i przyłączył się do konfederatów. W ręce Rosjan dostało się niemal całe Królestwo Litewskie. Tymczasem na czele wojsk koronnych stanął bratanek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Książę Józef Poniatowski

17 Wojska polskie wygrały kilka bitew, które nie miały znaczenia strategicznego. Rzeczpospolitą „zalały” wojska rosyjskie. Wojna trwała niespełna dwa miesiące. Zakończyła się przystąpieniem Stanisława Augusta do targowiczan i wydaniem przez niego rozkazu o wstrzymaniu walk. Konstytucja 3 Maja nie zdołała wejść w życie. Targowiczanie odwołali wszystkie reformy i dobrali się do władzy. Nie wiedzieli, że caryca Katarzyna II za ich plecami szykuje II rozbiór ziem polskich. Dnia 23 stycznia 1793 roku Rosja i Prusy podpisały traktat o rozbiorze Rzeczpospolitej.

18 Czy możemy więc określić konfederację targowicką mianem zdrady narodowej?
Naszym zdaniem sam fakt zawiązania konfederacji był głównym elementem świadczącym o jej popełnieniu. Gdyby magnaci nie dążyli do zniesienia reform ustanowionych podczas Sejmu Czteroletniego oraz konstytucji, nie doszłoby do ataku Rosji na Rzeczpospolitą, co skutkowało II rozbiorem Polski.

19 „Wieszanie Targowiczan”

20 „Wieszanie portretów zdrajców”
W Warszawie w 1794 roku powieszono kilku zdrajców. Zamiast osób nieobecnych powieszono ich portrety.

21 Bibliografia Przy tworzeniu pracy korzystałyśmy z następujących materiałów i źródeł: Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki, podręcznik do historii „Historia II”, wyd. Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2005. Henryk Samsonowicz, „Historia Polski do roku 1795”, wyd. PWN, Warszawa 1967 Strona internetowa Strona internetowa