SŁOWOTWÓRSTWO PREZENTACJA WYKONAŁA ANNA NOWAKOWSKA.

Prezentacja na temat: "SŁOWOTWÓRSTWO PREZENTACJA WYKONAŁA ANNA NOWAKOWSKA."— Zapis prezentacji:

1 SŁOWOTWÓRSTWO PREZENTACJA WYKONAŁA ANNA NOWAKOWSKA

2 Wyrazy niepodzielne słowotwórczo mają tylko znaczenie słownikowe, np.
dom – budynek przeznaczony na mieszkanie, na pomieszczenie dla zakładów pracy, instytucji

3 Wyrazy podzielne słowotwórczo
mają znaczenie słownikowe i słowotwórcze,np. domek – ‘mały dom’ Znaczenie słowotwórcze (strukturalne) – znaczenie wyrazu wynikające z jego budowy

4 WYRAZ PODSTAWOWY ,,FUNDUJE’’ WYRAZ POCHODNY
wyraz, od którego utworzono wyraz pochodny wyraz, który ma podzielną budowę; pochodzi od innego wyrazu drzewo drzewko królik króliczek

5 Pamiętaj! Aby znaleźć ,,fundatora’’wyrazu pochodnego, należy wyjaśnić jego znaczenie słowotwórcze, np. listek – ‘mały liść’ nauczyciel – ‘ten,kto naucza’ różyczka –’ mała róża’

6 KOLEJNOŚĆ CZYNNOŚCI PRZY ANALIZIE SŁOWOTWÓRCZEJ
1. Sprowadź wyraz pochodny do jego formy podstawowej – hasłowej. 2. Podaj jego znaczenie słowotwórcze (definicję słowotwórczą), aby znaleźć wyraz podstawowy. Uwaga! Końcówki fleksyjne i zakończenia bezokoliczników nie biorą udziału w tworzeniu nowych wyrazów (są wyjątki). 3.Zestaw wyrazy : podstawowy i pochodny.

7 OTO PRZYKŁAD Odznaczał się pracowitością.
1.Forma podstawowa – pracowitość (M. lp.) 2. Znaczenie słowotwórcze – ‘to, że jest się pracowitym’ wyraz podstawowy – pracowit(y) pracowitość – pracowit(y)

8 BUDOWA SłOWOTWÓRCZA WYRAZU POCHODNEGO
podstawa słowotwórcza + formant = wyraz pochodny część wspólna dla wyrazu podstawowego i pochodnego cząstka, za pomocą której utworzono wyraz pochodny roślin(a) ka = roślinka dom ek = domek

9 RODZAJE FORMANTÓW przedrostek – formant dodany przed podstawę słowotwórczą prze czytać = przeczytać przyrostek – formant dodany po podstawie słowotwórczej tygrys ica = tygrysica

10 RODZAJE FORMANTÓW Śródrostek (wrostek, interfiks) –
- łączy dwie podstawy słowotwórcze w wyrazach złożonych ( - o -, - i -, - y -), np. prostokąt formant zerowy – brak formantu np. bieg, dźwig

11 JAK TWORZYMY NOWE WYRAZY?
formant podstawa słowotwórcza = wyraz pochodny prze czytać = przeczytać na pisać = napisać

12 podstawa słowotwórcza + formant = wyraz pochodny
balon ik = balonik naucz(yć) yciel = nauczyciel drzew(o) ko = drzewko

13 formant przedrostkowy + podstawa słowotwórcza +
formant przyrostkowy = wyraz pochodny u mocn ić = umocnić od now ić = odnowić za drzew ić = zadrzewić

14 TWORZENIE WYRAZÓW TYPU OPIS, WYPIEK
formant zerowy Wyrazy pochodne powstają przez odrzucenie zakończenia wyrazu podstawowego wykop(ać) wykop śpiew(ać) - śpiew bieg(ać) bieg

15 TWORZENIE WYRAZÓW POCHODNYCH OD DWÓCH WYRAZÓW PODSTAWOWYCH
WYRAZY ZŁOŻONE - ZŁOŻENIA podstawa słowotwórcza + formant + podstawa słowotwórcza = = wyraz pochodny żyw o płot = żywopłot sam o lot = samolot pięć o kąt = pięciokąt