Ochrona konsumenta w prawie Unii Europejskiej

Prezentacja na temat: "Ochrona konsumenta w prawie Unii Europejskiej"— Zapis prezentacji:

1 Ochrona konsumenta w prawie Unii Europejskiej
Dr Przemysław Polański Wykład 6 ECLET

2 Z ostatniej chwili o reklamie w mediach
W reklamie Media Markt Polaków jest trzech. Wyjeżdżają ze sklepu z pełnymi koszykami, ale na bramce czeka ochrona. I wtedy rozpoczyna się polsko-niemiecka konwersacja. Polacy zachwalają sklep (po niemiecku z bardzo wyraźnym polskim akcentem), a rozmowa szybko schodzi na temat piłki nożnej - jeden z Polaków cieszy się, że polska i niemiecka reprezentacja spotkają się na boisku. Potem Polacy rzucają się Niemcom na szyje i po chwili oddalają się w swoją stronę. Media Markt dla Polaków-złodziei Co robią polscy klienci w niemieckim sklepie Media Markt? Uśmiechają się, gratulują wyboru, a potem kradną obsłudze spodnie. Sprawę opisuje "Gazeta Wyborcza". Dr Przemysław Polański ECLET 2006

3 Z ostatniej chwili choć trochę z innej beczki…
Ci Polacy to jednak sympatyczni ludzie - mówi jeden z pracowników. Jeszcze mam zegarek - mówi, pokazując przegub. Ale niestety kamera pokazuje, że po wizycie gości znad Wisły zostali bez spodni. (…) "Nie jestem głupi (niemiecka wersja hasła "Nie dla idiotów")" - komentują na koniec Polacy. W zeszły weekend reklamę emitowała m.in. niemiecka telewizja publiczna ARD. W poniedziałek od rana Polacy i Niemcy zasypywali siedzibę koncernu ami z protestem przeciwko reklamie. W polskiej ambasadzie w Berlinie urywały się też telefony. Uznaliśmy reklamę za wielce niestosowną. Do kierownictwa Media Marktu i telewizji wysłaliśmy listy protestacyjne - mówi dziennikowi zastępca ambasadora RP Wojciech Więckowski. Nie chcieliśmy nikogo zranić ani przedstawić Polaków jako złodziei. Chciałbym przeprosić tych, którzy poczuli się urażeni - wyjaśnia cytowany przez "Gazetą Wyborczą" rzecznik prasowy sieci Gerhard Taubenberger. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

4 Cel i zakres prezentacji
Omówić najważniejsze prawa konsumenta w świetle dyrektyw dotyczących obrotu elektronicznego Dyrektywę 97/7, 2000/31 oraz 2002/65 Pominięte zostaną w tym wykładzie aspekty wyboru prawa i jurysdykcji Ponieważ prawo konsumenckie jest bardzo rozbudowane, szereg istotnych dyrektyw nie zostanie omówionych, jeśli nie mają one bezpośredniego związku z obrotem elektronicznym Dr Przemysław Polański ECLET 2006

5 Założenia ochrony konsumenta

6 „Wszyscy jesteśmy konsumentami”
Od czasów Kennedyego ( r.) zwrócono baczną uwagę na potrzebę ochrony konsumenta jako strony pasywnej i pozbawionej właściwej reprezentacji a co za tym idzie słabiej chronionej. Tzw. Public interest law W Europie prawo konsumenckie rozwija się od lat 70-tych Różny zakres przydawany temu pojęciu. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

7 Podstawy traktatowe (art. 153)
TYTUŁ XIV OCHRONA KONSUMENTÓW Artykuł 153 1. Dążąc do popierania interesów konsumentów i zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów, Wspólnota przyczynia się do ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i interesów gospodarczych konsumentów, jak również wspierania ich prawa do informacji, edukacji i organizowania się w celu zachowania ich interesów. 2. Wymogi ochrony konsumentów są uwzględniane przy określaniu i urzeczywistnianiu innych polityk i działań Wspólnoty. 3. Wspólnota przyczynia się do osiągnięcia celów określonych w ustępie 1 poprzez: a) środki, które przyjmuje na podstawie artykułu 95 w ramach urzeczywistniania rynku wewnętrznego; b) środki, które wspierają, uzupełniają i nadzorują politykę prowadzoną przez Państwa Członkowskie. 4. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, przyjmuje środki określone w ustępie 3 lit. b). 5. Środki przyjęte na podstawie ustępu 4 nie stanowią przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymaniu lub ustanawianiu bardziej rygorystycznych środków ochronnych. Środki te muszą być zgodne z niniejszym Traktatem. Są one notyfikowane Komisji. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

8 Charakterystyka konsumenta w sieci
„Internetowy konsument”: Jest aktywny a nie pasywny Często ma znacznie lepsze szanse porównania cen i zdobycia informacji o interesującym go produkcie niż „tradycyjny konsument” Często ma lepsze rozeznanie w technologii niż sprzedający Z reguły to młodzi ludzie, kupujący towary niewielkiej wartości w sieci Mogący łatwo zepsuć reputację sprzedającemu, szczególnie w przypadku aukcji internetowych. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

9 Czy taki „konsument” potrzebuje tak silnej ochrony jak ją zapewnia się w stosunku do „tradycyjnego konsumenta”?

10 Czy zbyt silna ochrona „konsumenta” nie wpływa negatywnie na rozwój handlu elektronicznego w UE?

11 Definicja konsumenta „konsument” oznacza osobę fizyczną, która w transakcjach objętych dyrektywą działa w celach, które mogą być uważane za niezwiązane z jej działalnością handlową lub zawodem; 85/577/EWG 97/7/WE 2000/31/WE „konsument” oznacza każdą osobę fizyczną, która w umowach objętych niniejszą dyrektywą, działa w celach niezwiązanych z handlem, przedsiębiorstwem lub zawodem; 93/13/EWG 2002/65/WE Dr Przemysław Polański ECLET 2006

12 Definicja przedsiębiorcy
„przedsiębiorca” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która we wspomnianych transakcjach działa w zakresie swoich handlowych lub zawodowych kompetencji, oraz każdą osobę działającą w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy. 85/577 „sprzedawca lub dostawca” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która w umowach objętych niniejszą dyrektywą działa w celach dotyczących handlu, przedsiębiorstwa lub zawodu, bez względu na to, czy należy do sektora państwowego czy prywatnego. 93/13 Dr Przemysław Polański ECLET 2006

13 Dyrektywy unijne

14 Podstawowe dyrektywy Dyrektywy dotyczące obrotu elektronicznego:
Dyrektywa w sprawie umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa (85/577/EWG) Dyrektywa dotycząca sprzedaży na odległość (97/7/WE) Dyrektywa o handlu elektronicznym (2000/31/WE) Dyrektywa o marketingu usług finansowych na odległość (2002/65/WE) Dyrektywa o ochronie prywatności w komunikacji elektronicznej (2002/58/WE) Dyrektywa dotycząca ochrony danych osobowych (95/46/WE) Dyrektywy konsumenckie ogólne: Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych (2005/29) Dyrektywa w sprawie nakazów zaprzestania szkodliwych praktyk (98/27) Dyrektywa o klauzulach abuzywnych (93/13/EWG) Dyrektywa o odpowiedzialności za produkt niebezpieczny (85/374/EWG) Dyrektywa dotycząca sprzedaży konsumenckiej (99/44/WE) Dyrektywa o reklamie wprowadzającej w błąd i reklamie porównawczej Dyrektywy usługowe (usługi turystyczny, timesharing, kredyt, ubezpieczenie itp.) Dr Przemysław Polański ECLET 2006

15 Dyrektywa dotycząca umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa (85/577/EWG)
Pierwsza dyrektywa mająca potencjalne zastosowanie w obrocie elektronicznym Dotyczy umów zawieranych „z zaskoczenia” o niewielkiej wartości Zakres: Gdy konsument nie zamawiał wizyty przedsiębiorcy: Umowy zawierane w trakcie zorganizowanego przez przedsiębiorcę wyjazdu poza lokal przedsiębiorstwa, lub w trakcie odwiedzin przedsiębiorcy w domu konsumenta lub w domu innego konsumenta oraz w miejscu pracy konsumenta; Gdy konsument zamówił odwiedziny przedsiębiorcy pod warunkiem, że nie wiedział wiedział i z przyczyn uzasadnionych nie mógł wiedzieć, że dostawa tych innych towarów i świadczenie usług jest częścią handlowej lub zawodowej działalności przedsiębiorcy. (art. 1(2)) Gdy konsument składa ofertę w powyższych okolicznościach bez względu na to czy jest czyż też nie jest nią związany (art.1(3-4) Dr Przemysław Polański ECLET 2006

16 Wyłączenia dyrektywy 85/577
Umowy dotyczące nieruchomości, umowy ubezpieczeniowe, umowy dotyczące papierów wartościowych, umowy dotyczące dostawy środków spożycia Umowy o dostawę towarów i świadczenie usług, jeśli spełnione są wszystkie trzy następujące warunki: i) umowa jest zawierana na podstawie katalogu przedsiębiorcy, z którego treścią konsument ma sposobność zapoznania się pod nieobecność przedstawiciela przedsiębiorcy; ii) istnieje zamiar dalszego utrzymywania kontaktów między reprezentantem przedsiębiorcy a konsumentem w związku z tą lub ewentualną późniejszą transakcją; iii) zarówno katalog, jak i umowa, w jasny sposób informują konsumenta o przysługującym mu prawie do zwrotu towaru dostawcy w okresie nie krótszym niż 7 dni od jego otrzymania lub prawie do odstąpienia od umowy w tym okresie bez żadnych zobowiązań innych niż zobowiązanie należytego dbania o te towary; Dr Przemysław Polański ECLET 2006

17 Konstrukcje prawne w dyrektywie 85/577
Wprowadza konstrukcje prawne, które zostaną następnie powtórzone i rozwinięte w kolejnych dyrektywach poświęconych ochronie konsumenta Prawo do odstąpienia od umowy w terminie 7 dni Prawo do informacji o prawie odstąpienia; dane pozwalające na identyfikację osoby wobec której można złożyć takie oświadczenie; data zawarcia umowy; dane identyfikujące umowę Bezwzględny charakter przepisów Dr Przemysław Polański ECLET 2006

18 Sprawa Dori v. Recreb (C-91/92)
Stan faktyczny: Pani Dori zawarła umowę na dworcu kolejowym w zakresie nauczania języka obcego Po paru dniach poinformowała usługodawcę, że z umowy rezygnuje Usługodawca nie zgodził się na odstąpienie od umowy Stan prawny: Włochy nie zaimplementowały wówczas dyrektywy 85/577 dotyczącej umów zawieranych poza siedzibą przedsiębiorstwa, która przyznawała jej prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 7 dni Pytanie: Czy Pani Dori może odstąpić od umowy powołując się na przepisy dyrektywy, która w danym okresie nie została jeszcze zaimplementowana choć powinna? Dr Przemysław Polański ECLET 2006

19 Tezy orzeczenia (1) 1. Przepisy art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 5 Dyrektywy nr 85/577 w sprawie ochrony konsumenta przy zawieraniu umów poza siedzibą przedsiębiorstwa są bezwarunkowe oraz wystarczająco precyzyjne w zakresie dotyczącym wyznaczenia kręgu osób, w interesie których wydano te przepisy oraz minimalnego terminu na odstąpienie od umowy. Pomimo, iż art. 4 i 5 Dyrektywy pozostawiają państwom członkowskim pewną swobodę w zakresie ochrony praw konsumenta, w sytuacji gdy sprzedawca nie udzielił konsumentowi informacji o możliwości odstąpienia od umowy, a także w kwestii wyznaczenia terminu odstąpienia od umowy oraz warunków odstąpienia, nie uniemożliwia to ustalenia minimalnego zakresu praw, jakie należy zapewnić konsumentom. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

20 Tezy orzeczenia (2) 2. Możliwość powołania się na dyrektywę przeciwko państwu członkowskiemu wynika z art. 189 [249] TWE, zgodnie z którym dyrektywa wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest adresowana. Dopuszczono ją, by uniemożliwić państwom członkowskim odnoszenie korzyści z tytułu zaniedbań w przestrzeganiu prawa wspólnotowego. Nie do przyjęcia byłaby sytuacja, w której państwo członkowskie, wobec nałożonego przez prawodawcę wspólnotowego obowiązku wydania przepisów mających na celu uregulowanie stosunków między państwem lub jego organami a podmiotami indywidualnymi i nadanie podmiotom indywidualnym pewnych praw, mogłoby powoływać się na własne zaniedbanie, aby zwolnić się od wykonania ciążącego na nim obowiązku, pozbawiając w ten sposób podmioty indywidualne korzyści płynących z tych praw. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

21 Tezy orzeczenia (2-3) Skutkiem rozszerzenia powyższej zasady na sferę stosunków pomiędzy podmiotami indywidualnymi byłoby uznanie istnienia kompetencji po stronie Wspólnoty do nakładania na podmioty indywidualne obowiązków, podczas gdy Wspólnota posiada takie uprawnienie tylko tam, gdzie została upoważniona do wydania rozporządzeń. Wynika stąd, że wobec braku terminowej transpozycji dyrektywy, podmiot indywidualny nie może dochodzić przed sądem krajowym roszczeń opartych na dyrektywie, kierowanych wobec innego podmiotu indywidualnego. 3. W braku transpozycji Dyrektywy nr 85/577 w wyznaczonym terminie, konsumenci nie mogą wywodzić z Dyrektywy prawa do odstąpienia od umowy zawartej z przedsiębiorcą poza siedzibą przedsiębiorstwa lub dochodzić przed sądem krajowym wynikających z tego roszczeń. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

22 Tezy orzeczenia (4) 4. Wynikający z dyrektywy oraz z art. 5 [10] TWE obowiązek państwa członkowskiego do realizacji celu dyrektyw oraz podjęcia wszelkich niezbędnych środków o charakterze ogólnym lub szczególnym, wiąże wszystkie władze państwa członkowskiego, włączając w to sądy w sprawach należących do ich właściwości. Wynika z tego, że stosując przepisy prawa krajowego, bez względu na to, czy zostały one wydane przed lub po przyjęciu dyrektywy, sąd krajowy musi interpretować je tak dalece jak jest to możliwe w świetle treści i celów dyrektywy, aby zrealizować skutek zamierzony przez dyrektywę, zastosowując się w ten sposób do art. 189 [249] ust. 3 TWE. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

23 Tezy orzeczenia (5) 5. Jeśli państwo członkowskie zaniedbuje wynikający z art. 189 ust. 3 [249] TWE obowiązek dokonania terminowej transpozycji dyrektywy oraz jeżeli zamierzony przez dyrektywę rezultat nie może być osiągnięty za sprawą odpowiedniej interpretacji prawa krajowego przez sądy, prawo wspólnotowe wymaga, aby państwo członkowskie zrekompensowało szkody wyrządzone podmiotom indywidualnym z powodu niedokonania transpozycji Dyrektywy, pod warunkiem, że spełnione są trzy warunki: a) skutkiem wprowadzenia dyrektywy do porządku krajowego jest przyznanie praw jednostkom, b) zakres tych praw można ustalić na podstawie przepisów dyrektywy oraz c) istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy naruszeniem obowiązku implementacji dyrektywy a wyrządzoną szkodą. Jeżeli powyższe warunki są spełnione, do sądu krajowego należy przyznanie pokrzywdzonym odszkodowania zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa krajowego. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

24 Dyrektywa dotycząca sprzedaży na odległość
97/7/WE

25 Dyrektywa dotycząca sprzedaży na odległość
Pierwsza zasadnicza dyrektywa dotycząca ochrony konsumenta w obrocie elektronicznym Tworzona w erze przed WWW Najważniejsze postanowienia Ustanawia warunki minimum dla ochrony konsumenta przed skutkami umów zawartych na odległość Ustanawia obowiązki informacyjne Nakłada obowiązek potwierdzenia transakcji na trwałym nośniku Przyznaje konsumentowi prawo odstąpienia od umowy Określa maksymalny termin na wykonanie umowy Ustanawia zasady unieważnienia płatności kartą Reguluje kwestię dostaw niezamówionych Wymaga uprzedniej zgody na kontakt za pomocą telefaksu i automatycznych urządzeń Systemy rozsądzania sporów Dr Przemysław Polański ECLET 2006

26 Cel dyrektywy Celem niniejszej dyrektywy jest zbliżenie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących umów zawieranych na odległość miedzy konsumentami i dostawcami. Państwa mogą wprowadzić lub utrzymać bardziej surowe przepisy. Przepisy mogą zawierać zakaz obrotu na terytorium państw niektórymi towarami lub usługami, w szczególności produktami leczniczymi, przy wykorzystaniu umów zawieranych na odległość. Dyrektywa uzupełnia istniejące prawo wspólnotowe i stosuje się ja gdy nie ma innych przepisów prawa wspólnotowego. W przypadku gdy szczególne reguły wspólnotowe zawierają przepisy dotyczące jedynie niektórych aspektów dostaw towarów lub świadczenia usług, to te przepisy stosują się zamiast przepisów niniejszej dyrektywy do szczegółowych aspektów umów zawieranych na odległość. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

27 Umowa i środki porozumiewania się na odległość (art. 2)
"umowa zawierana na odległość" oznacza każdą umowę dotycząca towarów lub usług zawartą między konsumentem i dostawcą w ramach systemu sprzedaży lub świadczenia usług na odległość, zorganizowanego przez dostawcę, który do celów umowy wykorzystuje wyłącznie jeden lub kilka środków porozumiewania się na odległość do momentu zawarcia umowy włącznie; 4) "środki porozumiewania się na odległość" oznaczają wszelkie środki, które bez jednoczesnej fizycznej obecności dostawcy i konsumenta mogą być wykorzystane do zawarcia umowy między tymi stronami. Przykładowy wykaz środków znajduje się w załączniku I. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

28 Środki porozumiewania się objęte art. 2 ust. 4
Druk niezaadresowany Druk zaadresowany List seryjny Reklama prasowa z formularzem zamówienia Katalog Telefon z udziałem rozmówcy Telefon bez udziału rozmówcy (automatyczne urządzenie wywołujące, audiotekst) Radio Wizjofon (telefon z ekranem Wideotekst (mikrokomputer i ekran telewizyjny) z klawiatura lub ekranem dotykowym Poczta elektroniczna Telefaks Telewizja (telezakupy). Dr Przemysław Polański ECLET 2006

29 Wyłączenia Wyłączenia generalne Usługi finansowe
Automaty finansowe lub zautomatyzowane lokale handlowe Umowy zawierane z operatorami telekomunikacji przy wykorzystaniu publicznych automatów telefonicznych, Obrót nieruchomościami, z wyjątkiem najmu, Licytacje Prawo do informacji, potwierdzenia transakcji, odstąpienia od umowy oraz do wykonania umowy w terminie 30 dni nie przysługują w stosunku do: umów na dostawy środków spożywczych etc. umów na świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, transportu, gastronomii lub wypoczynku, w przypadku gdy usługodawca w momencie zawierania umowy zobowiązuje się do świadczenia tych usług w ściśle określonym dniu lub okresie To ważne wyłączenenie biorąc pod uwage rosnącą liczbę umów w zakresie turystyki zawieranych przez Internet. Konsument jest w przypadku takich umów zawieranych osobno słabo chroniony. ; wyjątkowo w przypadku imprez wypoczynkowych na wolnym powietrzu usługodawca może zastrzec sobie prawo do niestosowania art. 7 ust. 2 w szczególnych okolicznościach. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

30 Wiążący charakter przepisów (art. 12)
1. Konsument nie może zrzec się praw nadanych mu na mocy transpozycji niniejszej dyrektywy do prawa krajowego. 2. Państwa Członkowskie podejmują niezbędne środki dla zapewnienia, iż konsument nie utraci ochrony przyznanej mu na mocy niniejszej dyrektywy, poprzez wybór prawa państwa trzeciego jako prawa właściwego dla danej umowy, w przypadku gdy umowa pozostaje w ścisłym związku z terytorium Państw Członkowskich. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

31 Prawo do informacji

32 Ogólna charakterystyka
Prawo UE charakteryzuje się nałożeniem wielu obowiązków informacyjnych na usługodawców Obowiązki te dotyczą przede wszystkim samego produktu a także usługodawcy Sankcją za niewywiązanie się z tego obowiązku jest wydłużenie okresu w którym konsument może odstąpić od umowy Najbardziej rozbudowane są obowiązki informacyjne w sektorze usług finansowych i dlatego zostaną osobno omówione Dr Przemysław Polański ECLET 2006

33 Prawo do informacji przed zawarciem umowy (art. 4)
a) tożsamość dostawcy, a w przypadku umów wymagających zapłaty z góry także jego adres; b) podstawowe cechy towaru lub usługi; c) cenę towaru lub usługi włącznie ze wszystkimi podatkami; d) gdzie stosowne, koszty dostawy; e) uzgodnienia dotyczące sposobu płatności, dostawy lub wykonania; f) istnienie prawa odstąpienia od umowy g) koszty wykorzystania środka porozumiewania się na odległość, w przypadku gdy nie są one skalkulowane na podstawie taryfy podstawowej; h) termin, w którym oferta lub cena pozostają wiążące; i) w miarę potrzeb, w przypadku umów o ciągłe lub okresowe dostawy towarów lub świadczenie usług, minimalny okres trwania umowy. 2. Cel handlowy przekazu informacji określonych w ust. 1 nie może budzić wątpliwości, a sposób ich przedstawienia właściwy dla wykorzystywanego środka porozumiewania się na odległość musi być przejrzysty i zrozumiały, w poszanowaniu w szczególności zasad dobrej wiary w transakcjach handlowych oraz zasad regulujących ochronę osób niemających zdolności do wyrażania zgody na podstawie ustawodawstwa Państw Członkowskich, na przykład małoletnich. 3. Ponadto w przypadku porozumiewania się z konsumentem z wykorzystaniem telefonu na początku rozmowy dostawca musi się przedstawić i wyraźnie wskazać na handlowy cel rozmowy. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

34 Prawo do informacji w dyrektywie o handlu elektronicznym
Wymagane informacje ogólne (art.5): Nazwa firmy Adres geograficzny siedziby Dane szczegółowe wraz z adresem owym Numer wpisu w rejestrze, jeśli jest wpisany Dane o organach nadzorczych, jeśli takowe są Dodatkowe dane w przypadku zawodów regulowanych Numer identyfikacji podatkowej dla potrzeb VATu Wymagane informacje odnośnie cen: Ceny jednoznaczne i zrozumiałe Czy wliczone są podatki oraz koszty dostawy Dr Przemysław Polański ECLET 2006

35 Prawo do informacji w dyrektywie o handlu elektronicznym (art. 10)
Informacje dotyczące umowy kolejne etapy techniczne procedury prowadzące do zawarcia umowy; informacje o tym, czy tekst umowy po jej zawarciu będzie przez usługodawcę zapisany oraz czy będzie on dostępny dla usługobiorcy; środki techniczne potrzebne do określenia i usunięcia błędów popełnionych przy wpisywaniu danych przed złożeniem zamówienia; proponowane języki, w których umowa może być zawarta. kodeksy postępowania, którym podlega usługodawca, oraz informacje dotyczące sposobu, w jaki kodeksy mogą być dostępne drogą elektroniczną. Warunki umów oraz ogólne postanowienia umowne muszą być udostępnione usługobiorcy w sposób umożliwiający ich przechowywanie i odtwarzanie. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

36 Prawo do informacji „Wydaje się, że istnieje pewien brak świadomości tych wymagań informacyjnych pośród operatorów internetowych w UE.” Raport dotyczący implementacji dyrektywy o handlu elektronicznym, s.9 Podparte „badaniami empirycznymi” VZBV European Consumer Centres Dr Przemysław Polański ECLET 2006

37 Prawo do otrzymania pisemnego potwierdzenia transakcji

38 Ogólna charakterystyka
Prawo do otrzymania dowodu transakcji to kolejny charakterystyczny rys europejskiej regulacji Wprowadzone jako zawiadomienie w 85/577 Rozwinięte w dyrektywie 97/7 obejmując potwierdzenie na piśmie lub innym trwałym nośniku Dyrektywa o handlu elektronicznym wprowadza elektroniczne potwierdzenie transakcji Dr Przemysław Polański ECLET 2006

39 Prawo do otrzymania pisemnego potwierdzenia transakcji (art. 5)
Najpóźniej w chwili dostawy konsument musi otrzymać w formie pisemnej lub na innym trwałym, dostępnym dla niego nośniku potwierdzenie informacji określonych w art. 4 ust. 1 lit. a)–f). Niezależnie od wszelkich okoliczności należy przedstawić: Warunki i procedury wykonywania prawa odstąpienia od umowy adres miejsca prowadzenia działalności dostawcy, pod który konsument może kierować swoje reklamacje, informacje dotyczące obsługi posprzedażnej i obowiązującej gwarancji, warunki rozwiązania umów zawieranych na czas nieokreślony lub okres dłuższy niż jeden rok. 2. Ustęp 1 nie ma zastosowania do usług świadczonych za pomocą jednego ze środków porozumiewania się na odległość, w przypadku gdy jest to usługa jednorazowa, a fakturę wystawia operator środków porozumiewania się na odległość. Jednakże konsument musi w każdym przypadku otrzymać adres miejsca prowadzenia działalności dostawcy, pod który może kierować swoje reklamacje. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

40 Potwierdzenie transakcji w dyrektywie o handlu elektronicznym (art
Potwierdzenie transakcji w dyrektywie o handlu elektronicznym (art. 11ust. 1) 1. Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby w przypadku gdy usługobiorca składa zamówienie za pomocą środków technologicznych, miały zastosowanie następujące zasady: - usługodawca musi drogą elektroniczną niezwłocznie potwierdzić odbiór zamówienia usługobiorcy, - zamówienie oraz potwierdzenie odbioru uważane są za przyjęte, jeżeli strony, do których są one adresowane, mogą mieć do nich dostęp. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

41 Podsumowanie prawa do potwierdzenia transakcji
Dyrektywa 97/7 i 2000/31 tworzą dwa odrębne reżimy stosowania potwierdzania transakcji w odniesieniu do konsumentów (na piśmie i elektronicznie) Czy można stosować tylko elektroniczne potwierdzenie transakcji? Potwierdzenie elektroniczne trudno będzie uznać za dokonane na piśmie czy innym trwałym nośniku, choć należy podkreślić konsekwencje zasady funkcjonalnej ekwiwalentności dokumentów papierowych i elektronicznych oraz art. 9 DHE. Zgodnie z tą zasadę wystarczy potwierdzenie elektroniczne transakcji. W przypadku odmiennej interpretacji sądowej należy zwrócić uwagę na obszar w którym nie dokonuje się takiego potwierdzenia w formie pisemnej W tzw. czystym handlu elektronicznym transakcje potwierdza się tylko w formie elektronicznej Można więc powiedzieć, że obowiązek potwierdzenia transkacji na piśmie nie istnieje w stosunku do umów mających charakter czysto cyfrowy tzn. zawieranych i wykonywanych w sieci ze względu na działanie zwyczaju (consuetudo contra legem) Dr Przemysław Polański ECLET 2006

42 Prawo do odstąpienia od umowy

43 Ogólna charakterystyka
Prawo do odstąpienia od umowy to z pewnością najpotężniejsza broń jaka przysługuje konsumentowi w obrocie elektronicznym Wszystkie dyrektywy dotyczące obrotu konsumenckiego w przypadku umów zawieranych na odległość przyznały konsumentowi to prawo Różni się ono jedynie okresem w którym można je wykonać Państwa mogą okres ten wydłużyć Dr Przemysław Polański ECLET 2006

44 Prawo do odstąpienia od umowy (art. 6)
W przypadku każdej umowy na odległość konsument może w terminie ustalonym na co najmniej siedem dni roboczych odstąpić od niej bez żadnych sankcji i bez konieczności podawania powodu. Terminy wykonywania tego prawa biegną: w przypadku towarów od dnia ich otrzymania przez konsumenta, jeśli wypełnione zostały obowiązki informacyjne, w przypadku usług od dnia zawarcia umowy lub wypełnienia obowiązków informacyjnych, jeśli obowiązki te zostały wypełnione po zawarciu umowy, z zastrzeżeniem, że termin ten nie przekracza terminu trzech miesięcy W przypadku niewypełnienia przez dostawcę obowiązków informacyjnych termin wynosi trzy miesiące. Termin biegnie: w przypadku towarów od dnia ich otrzymania przez konsumenta, w przypadku usług od dnia zawarcia umowy. Jeśli informacje zostały przekazane we wspomnianym trzymiesięcznym terminie, to termin siedmiu dni roboczych wskazany w akapicie pierwszym liczony jest od tego momentu. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

45 Wyłączenia od prawa odstąpienia
Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, konsument nie może wykonywać swojego prawa odstąpienia w przypadku umów: o świadczenie usług, których wykonywanie rozpoczęło się za zgodą konsumenta przed upływem siedmiu dni roboczych o dostawę towarów lub świadczenie usług, których cena jest zależna od wahań na rynku finansowym, na które dostawca nie może mieć żadnego wpływu, o dostawę towarów wyprodukowanych według specyfikacji konsumenta, wyraźnie dostosowanych indywidualnie do potrzeb klienta lub takich, które z uwagi na swój charakter nie mogą być odesłane lub ulegają szybkiemu zepsuciu bądź mają krótki termin przydatności do użycia, o dostawę nagrań audialnych lub wizualnych lub oprogramowania komputerowego, których opakowanie zostało naruszone przez konsumenta, o dostawę gazet, periodyków i czasopism, o świadczenie usług w zakresie gier i zakładów wzajemnych. Oznacza to, że w przypadku braku odpowiedniej umowy konsument może wykonać prawo odstąpienia w przypadku oprogramowania, muzyki czy filmów pobieranych z sieci!!! Dr Przemysław Polański ECLET 2006

46 Prawo do odstąpienia od umowy (II)
W przypadku gdy konsument wykonuje swoje prawo odstąpienia od umowy dostawca jest zobowiązany: do zwrotu wpłaconych kwot bez dodatkowych kosztów. Konsument nie może ponosić z tytułu wykonywania swojego prawa odstąpienia od umowy żadnych opłat poza bezpośrednimi kosztami zwrotu towarów. Zwrot ten musi nastąpić niezwłocznie, jednakże najpóźniej w terminie 30 dni. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

47 Prawo do odstąpienia od umowy (III)
Państwa Członkowskie wprowadzają przepisy w celu zapewnienia, że jeżeli: cena jakiegoś towaru lub usługi jest całkowicie lub częściowo pokrywana kredytem udzielanym przez dostawcę lub cena jakiegoś towaru bądź usługi jest całkowicie lub częściowo pokrywana kredytem udzielonym konsumentowi przez stronę trzecią na podstawie umowy zawartej między stroną trzecią i dostawcą, to umowa kredytu lub pożyczki ulega rozwiązaniu bez żadnych sankcji Państwa Członkowskie określają szczegółowe zasady rozwiązywania wspomnianej umowy kredytu lub pożyczki. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

48 Podsumowanie prawa do odstąpienia
Prawo do odstąpienia od umowy zawartej przez Internet to wyjątkowo drastyczny środek Stosowany bez umiaru mógłby wręcz doprowadzić do upadku handlu elektronicznego w relacjach B2C Prawo do odstąpienia nie występuje w przypadku aukcji internetowych, chyba, że sprzedającym jest profesjonalista Poważnym minusem jest brak sensownej regulacji dotyczącej towarów i usług cyfrowych, które powinny być wyłączone z prawa odstąpienia (Pure e-commerce) Dr Przemysław Polański ECLET 2006

49 Inne prawa

50 Prawo do szybkiego wykonania umowy

51 Prawo do szybkiego wykonania umowy (art. 6)
1. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, dostawca musi zrealizować zamówienie w terminie nie dłuższym niż trzydzieści dni od dnia następującego po złożeniu zamówienia u dostawcy przez konsumenta. Fakultatywne postanowienie 2. W przypadku niewywiązania się z umowy wskutek niedostępności zamówionego towaru lub usługi dostawca musi niezwłocznie powiadomić o tym konsumenta i dokonać zwrotu wszystkich wpłaconych kwot, najpóźniej jednak w terminie 30 dni. Wydaje się, iż norma ta umożliwia sprzedającemu niewywiązywanie się z umów pod warunkiem poinformowania konsumenta i zwrotu kwot! Państwa Członkowskie mogą ustanowić przepisy pozwalające dostawcy na dostarczenie konsumentowi towaru lub usługi o równorzędnej jakości i cenie, jeśli taka możliwość została przewidziana przed zawarciem umowy lub w umowie pod warunkiem powiadomienia konsumenta i przyjęciu kosztów zwrotu towaru przez sprzedającego. Należy o tym powiadomić konsumenta w przejrzysty i zrozumiały sposób. Koszty zwrotu towarów wynikające z wykonania prawa odstąpienia od umowy ponosi w tym przypadku dostawca, a konsument musi zostać o tym powiadomiony. W takich przypadkach dostarczenie towaru lub świadczenie usługi nie może być uznane za dostawę niezamówioną w rozumieniu art. 9. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

52 Prawo do unieważnienia transakcji na karcie kredytowej

53 Prawo do unieważnienia transakcji na karcie kredytowej (art. 9)
Państwa Członkowskie gwarantują istnienie właściwych środków umożliwiających konsumentowi: żądanie unieważnienia zapłaty w przypadku nieuprawnionego użycia jego karty płatniczej w ramach umów zawieranych na odległość objętych niniejszą dyrektywą, w przypadku nieuprawnionego użycia, uzyskania kwoty obciążenia lub otrzymania zwrotu tej kwoty. Identyczną regulację znajdziemy w dyrektywie o świadczeniu usług finansowych na odległość Dr Przemysław Polański ECLET 2006

54 Prawo do zwolnienia od świadczenia przy niezamówionej dostawie

55 Prawo do zwolnienia od świadczenia przy niezamówionej dostawie (art. 9)
Z uwagi na zakaz praktyk związanych z dostawami niezamówionymi, ustanowiony w dyrektywie 2005/29/WE (…) Państwa Członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zwolnienia konsumenta od jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego w przypadku niezamówionej dostawy, gdyż brak odpowiedzi nie może zostać uznany za zgodę. Oryginalna ujęcie: Państwa Członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby: - zakazać dostarczania lub świadczenia konsumentowi towarów lub usług uprzednio przez niego niezamówionych, w przypadku gdy za dostawę lub świadczenie żądana jest zapłata, - w przypadku niezamówionej dostawy lub świadczenia uwolnić konsumenta od świadczeń wzajemnych, brak odpowiedzi nie może zostać uznany za zgodę. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

56 Prawo do wolności od spamu

57 Prawo do wolności od spamu (art. 10)
Oryginalne ujęcie 1. Uprzedniej zgody konsumenta wymaga zastosowanie następujących środków: - automatyczny system wywołujący bez udziału rozmówcy (automatyczne urządzenie wywołujące), - telefaks. 2. Państwa Członkowskie zapewniają, by środki porozumiewania się na odległość umożliwiające indywidualne porozumiewanie się, inne niż określone w ust. 1, mogły być wykorzystywane tylko w przypadku braku wyraźnego sprzeciwu ze strony konsumenta. Dziś wymagana jest już uprzednia zgoda konsumenta przy każdej elektronicznej transakcji Patrz poprzedni wykład Dr Przemysław Polański ECLET 2006

58 Dyrektywa o usługach finansowych

59 Dyrektywa o marketingu usług finansowych
Określa ramy prawne dla sprzedaży usług finansowych na odległość Ustanawia rozbudowane obowiązki informacyjne przed zawarciem umowy (dostawca, usługa, umowa, odwołania) Nakłada obowiązek przedstawienia informacji na trwałym nośniku przed zawarciem umowy Gwarantuje prawo odstąpienia od umowy Ustanawia zasady unieważnienia płatności kartą Reguluje kwestię dostaw niezamówionych Wymaga uprzedniej zgody na kontakt za pomocą telefaksu i automatycznych urządzeń Dr Przemysław Polański ECLET 2006

60 Usługa finansowa (art. 2)
„usługa finansowa” oznacza wszelkie usługi o charakterze bankowym, kredytowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, inwestycyjnym lub płatniczym; Dr Przemysław Polański ECLET 2006

61 Cel i zakres dyrektywy 1. Przedmiotem niniejszej dyrektywy jest zbliżenie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących sprzedaży usług finansowych na odległość. 2. W przypadku umów o usługi finansowe, które obejmują wstępną umowę o świadczenie usług, po którym następują kolejne odrębne czynności tego samego rodzaju wykonywane w czasie, przepisy niniejszej dyrektywy mają zastosowanie jedynie do wstępnej umowy. W przypadku, gdy nie istnieje wstępna umowa o świadczenie usług, ale kolejne czynności lub wykonywane w czasie odrębne czynności tego samego rodzaju są wykonywane pomiędzy tymi samymi stronami umowy, stosuje się art. 3 i 4, jedynie w momencie wykonania pierwszej czynności. Jednakże, jeśli nie wykonano żadnej czynności tego samego rodzaju przez dłużej niż rok, kolejna czynność jest uważana za pierwszą w nowej serii czynności i odpowiednio art. 3 i 4 mają zastosowanie. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

62 Prawo do informacji Dyrektywa przewiduje wyjątkowo rozbudowane prawo do informacji o Dostawcy Usłudze Umowie Reklamacji Ponadto, dyrektywa zakłada również nałożenie innych obowiązków informacyjnych (art. 4) Dr Przemysław Polański ECLET 2006

63 Prawo do informacji o dostawcy (art. 3)
a) tożsamość i główna działalność dostawcy, adres geograficzny, pod którym dostawca ma siedzibę i każdy geograficzny adres istotny dla stosunków między klientem a dostawcą; b) tożsamość przedstawiciela dostawcy mającego siedzibę w Państwie Członkowskim konsumenta i adres geograficzny istotny dla stosunków klienta z przedstawicielem, jeśli istnieje taki przedstawiciel; c) jeśli transakcje konsumenta dokonywane są z podmiotem prowadzącym działalność innym niż dostawca, tożsamość tego podmiotu, charakter w jakim występuje w odniesieniu do konsumenta i geograficzny adres istotny dla stosunków konsumenta z tym podmiotem; d) w przypadku gdy dostawca jest wpisany do rejestru handlowego lub podobnego rejestru publicznego, rejestr, w którym jest on wpisany i numer rejestracyjny dostawcy lub równoważny sposób identyfikacji w tym rejestrze; e) w przypadku gdy działalność dostawcy podlega systemowi zezwoleń, dane szczegółowe odpowiedniego organu nadzorczego; Dr Przemysław Polański ECLET 2006

64 Prawo do informacji o usłudze (art. 3)
a) opis głównych cech charakterystycznych usługi finansowej; b) łączna cena, którą konsument ma zapłacić dostawcy za usługę finansową, włączając w to wszystkie związane z tym opłaty, koszty i wydatki oraz wszelkie podatki płacone za pośrednictwem dostawcy lub, jeśli nie można określić dokładnej ceny, podstawa do obliczenia tej ceny pozwalająca konsumentowi na jej sprawdzenie; c) gdzie istotne, informacja wskazująca, że usługa finansowa jest powiązana z instrumentami obejmującymi specjalne ryzyko związane z ich szczególnymi cechami lub czynnościami, które mają być wykonane lub, których cena zależy od wahań na rynkach finansowych pozostających poza kontrolą dostawcy i że poprzednie wykonania nie stanowią wskaźników dla przyszłego wykonania; d) informacja o możliwości istnienia innych podatków i/lub kosztów, które nie są płacone za pośrednictwem dostawcy lub nałożone przez niego; e) wszelkie ograniczenia okresu ważności dostarczanej informacji; f) ustalenia odnośnie płatności i wykonania; g) wszelkie specyficzne koszty dodatkowe ponoszone przez konsumenta za korzystanie ze środka porozumiewania się na odległość, jeśli takie koszty są naliczane; Dr Przemysław Polański ECLET 2006

65 Prawo do informacji o umowie (art. 3)
a) istnienie lub brak prawa odstąpienia zgodnie z art. 6 i jeśli prawo do odstąpienia istnieje, okres jego obowiązywania i warunki wykonania tego prawa, w tym informacja na temat wysokości kwoty, jaka może być wymagana do zapłaty przez konsumenta na podstawie art. 7 ust. 1, a także konsekwencje niewykonania tego prawa; b) minimalny okres obowiązywania umowy zawieranej na odległość w przypadku stałego lub okresowego wykonywania usługi finansowej; c) informacja na temat praw, jakie przysługują stronom w zakresie wcześniejszego lub jednostronnego wypowiedzenia umowy na mocy warunków umowy zawieranej na odległość, w tym kar nakładanych umownie w takich przypadkach; d) praktyczne instrukcje wykonywania prawa odstąpienia wskazujące, między innymi, adres, na jaki należy wysłać informację o odstąpieniu; e) Państwo Członkowskie lub Państwa Członkowskie, których prawo jest przyjmowane przez dostawcę jako podstawa ustanowienia stosunków z konsumentem przed zawarciem umowy na odległość; f) wszelkie klauzule umowne w zakresie prawa właściwego w odniesieniu do umowy zawieranej na odległość i/lub właściwego sądu; g) język lub języki, w jakich warunki umowne i wcześniejsza informacja określona w niniejszym artykule są dostarczane oraz ponadto język lub języki, w jakich dostawca w porozumieniu z konsumentem, zobowiązuje się do informowania go w okresie obowiązywania tej umowy zawieranej na odległość; Dr Przemysław Polański ECLET 2006

66 Prawo do informacji o reklamacji (art. 3)
a) czy istnieje pozasądowy mechanizm reklamacyjny i odwoławczy dla konsumenta będącego stroną umowy zawieranej na odległość i jeśli istnieje, informacja o metodach dostępu do niego; b) istnienie funduszu gwarancyjnego lub innych przepisów odszkodowawczych, nie objętych dyrektywą 94/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów i dyrektywą 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 marca 1997 r. w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

67 Związanie warunkami umowy (art. 3(4))
Informacja dotycząca zobowiązań umownych, która jest przekazywana konsumentowi przed zawarciem umowy, będzie zgodna ze zobowiązaniami umownymi, jakie wynikałyby z prawa, które miałoby być właściwe dla umowy zawieranej na odległość, jeśli zostałaby ona zawarta. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

68 Prawo do uzyskania informacji na trwałym nośniku (art. 5)
1.Dostawca poinformuje konsumenta o wszystkich warunkach umownych i przekaże informacje określone w art. 3 ust. 1 i art. 4, na papierze lub za pomocą innego trwałego nośnika informacji dostępnego dla konsumenta odpowiednio wcześniej zanim konsument zostanie związany jakąkolwiek zawieraną umową lub ofertą na odległość. 2. Dostawca wypełnia swoje zobowiązania wynikające z ust. 1 natychmiast po zawarciu umowy, jeśli umowa została zawarta na życzenie konsumenta z zastosowaniem środka porozumiewania się na odległość, który nie pozwala na dostarczenie warunków umownych i poinformowanie zgodnie z ust. 1. 3.W każdym momencie trwania stosunku umownego Konsumentowi na życzenie, przysługuje prawo do otrzymania warunków umownych na piśmie. Dodatkowo konsument jest uprawniony do zmiany stosowanego środka porozumiewania się na odległość chyba, że jest to niezgodne z zawartą umową lub charakterem świadczonej usługi finansowej. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

69 Prawo do odstąpienia od umowy (I)
Konsument ma 14 dni kalendarzowych na odstąpienie od umowy bez stosowania kar i bez podawania przyczyny. Okres ten wynosi 30 dni kalendarzowych w odniesieniu do umów zawieranych na odległość dotyczących ubezpieczenia na życie objętego dyrektywą 90/619/EWG i prywatnych emerytur. Okres odstąpienia liczony jest od: dnia zawarcia umowy zawieranej na odległość, za wyjątkiem powyżej wspomnianych ubezpieczeń na życie, gdzie okres ten rozpoczyna się w momencie poinformowania konsumenta o zawarciu umowy na odległość lub od dnia, w którym konsument otrzymuje regulamin umowy i wymagane informacje Państwa Członkowskie mogą przewidzieć możliwość wstrzymania wykonania umów dotyczących usług inwestycyjnych na takie same okres czasu Dr Przemysław Polański ECLET 2006

70 Wyłączenia od odstąpienia od umowy (II)
Prawa odstąpienia nie stosuje się do: a) usług finansowych, których cena zależy od wahań na rynku finansowym leżących poza kontrolą dostawcy, które mogą wystąpić w okresie odstąpienia, takie usługi jak związane z: wymianą walut; instrumentami rynku pieniężnego; zbywalnymi papierami wartościowymi; jednostkami uczestnictwa w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania; umowami finansowymi typu futures, w tym równoważnymi instrumentami rozliczanymi w gotówce; terminowymi umowami na przyszłe stopy procentowe (FRA); swapami stopy procentowej, walutowymi i akcyjnymi; opcjami nabywania lub zbywania wszelkich instrumentów, określonych w niniejszej literze, w tym równoważnymi instrumentami rozliczanymi w gotówce; ta kategoria obejmuje w szczególności opcje walutowe i opcje na stopy procentowe; b) polis ubezpieczeniowych na podróż i bagaż lub podobnych krótkoterminowych polis o okresie ważności krótszym niż jeden miesiąc; c) umów, których wykonanie zostało już w pełni zakończone przez obie strony na wyraźne życzenie konsumenta zanim konsument wykona prawo odstąpienia. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

71 Prawo do odstąpienia od umowy (III)
Państwa Członkowskie mogą przewidzieć, aby prawo odstąpienia nie miało zastosowania do: a) jakichkolwiek kredytów pierwotnie mających służyć nabyciu lub zachowaniu prawa własności gruntów lub istniejącego lub zaprojektowanego budynku lub dla celów renowacji lub modernizacji budynku lub b) jakichkolwiek kredytów zabezpieczonych hipoteką na nieruchomości lub prawem związanym z nieruchomością lub c) deklaracji złożonych przez konsumentów korzystających z usług urzędnika, pod warunkiem, że ten urzędnik potwierdzi, że konsument ma zagwarantowane prawa zgodnie z art. 5 ust. 1. Niniejszy ustęp pozostaje bez uszczerbku dla prawa do czasu do namysłu na korzyść konsumentów, którzy zamieszkują w tych Państwach Członkowskich, w których ono istnieje w chwili przyjęcia niniejszej dyrektywy. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

72 Prawo do odstąpienia od umowy (IV)
Obowiązki konsumenta: Jeśli konsument wykonuje swoje prawo odstąpienia, powinien on przed upływem odpowiedniego nieprzekraczalnego terminu poinformować o tym z zastosowaniem praktycznych instrukcji przekazanych mu w stosownych informacjach przy użyciu środka, który może zostać uznany za zgodny z prawem krajowym. Nieprzekraczalny termin uznaje się za dochowany, jeśli powiadomienie, gdy jest ono pisemne lub z zastosowaniem innego trwałego nośnika informacji dostępnego odbiorcy, zostało wysłane przed wygaśnięciem nieprzekraczalnego terminu odstąpienia. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

73 Prawo do odstąpienia od umowy (V)
7. Niniejszego artykułu nie stosuje się do umów kredytowych unieważnionych zgodnie z warunkami art. 6 ust. 4 dyrektywy 97/7/WE lub art. 7 dyrektywy 94/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 1994 r. w sprawie ochrony nabywców w odniesieniu do niektórych aspektów umów odnoszących się do nabywania praw do korzystania z nieruchomości w systemie podziału czasu. Jeśli do umowy zawieranej na odległość dotyczącej danej usługi finansowej dołączana jest kolejna umowa zawierana na odległość dotycząca usług świadczonych przez dostawcę lub trzecią stronę na podstawie porozumienia pomiędzy trzecią stroną i dostawcą, ta dodatkowa umowa jest unieważniana bez jakichkolwiek kar, jeśli konsument wykonuje swoje prawo do odstąpienia zgodnie z art. 6 ust. 1. 8. Przepisy niniejszego artykułu pozostają bez uszczerbku dla przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich regulujących unieważnianie lub wypowiadanie lub niewykonalność umowy zawieranej na odległość lub prawa konsumenta do wypełnienia jego zobowiązań umownych przed terminem ustalonym w umowie zawieranej na odległość. Przepisy te stosuje się bez względu na warunki i skutki prawne rozwiązania umowy. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

74 Konsekwencje odstąpienia
Jeśli konsument wykonuje prawo odstąpienia można wymagać od niego jedynie zapłaty bez zbędnej zwłoki za usługę rzeczywiście dostarczoną przez dostawcę zgodnie z umową. Kwota do zapłaty nie może: przekroczyć kwoty, która jest proporcjonalna do zakresu już dostarczonej usługi w porównaniu do całego zakresu umowy, w żadnym razie być w takiej wysokości, która mogłaby być postrzegana jako kara. Konsument może nie być zobowiązany do zapłaty żadnej kwoty, gdy odstępuje od umowy ubezpieczeniowej. Dostawca zwróci konsumentowi, bez zbędnej zwłoki i nie później niż w terminie 30 dni kalendarzowych, wszelkie kwoty, które otrzymał od niego zgodnie z umową zawieraną na odległość, Konsument zwraca dostawcy wszelkie kwoty i/lub mienie otrzymane od dostawcy bez zbędnej zwłoki i najpóźniej w terminie 30 dni kalendarzowych. Termin ten zaczyna się w dniu, w którym konsument wysyła dostawcy powiadomienie o odstąpieniu. termin ten zaczyna biec w dniu, w którym dostawca otrzymuje powiadomienie o odstąpieniu. Dostawca nie może wymagać od konsumenta zapłaty żadnej kwoty na podstawie ust. 1, chyba, że udowodni, że konsument został należycie poinformowany o kwocie do zapłaty zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 lit. a). Jednakże, w żadnym wypadku nie może on wymagać zapłaty, jeśli rozpoczął wykonanie umowy przed wygaśnięciem okresu odstąpienia określonym w art. 6 ust. 1, bez wcześniejszego wniosku konsumenta. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

75 Płatność kartą Państwa Członkowskie zapewniają istnienie właściwych środków pozwalających konsumentowi: - na wnioskowanie o unieważnienie płatności w przypadku nieuprawnionego użycia karty płatniczej w związku z umową zawieraną na odległość, - w przypadku takiego nieuprawnionego użycia karty na ponowne zaksięgowanie kwoty zapłaconej lub jej zwrot. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

76 Spam (art. 10) Wymaga wcześniejszej zgody konsumenta zastosowanie:
a) automatycznych urządzeń wywołujących bez ludzkiej ingerencji (automatyczne urządzenia wywołujące); b) faksów.  Inne środki jeśli pozwalają na indywidualne porozumiewanie się: a) nie są dozwolone, chyba że otrzymano zgodę danych konsumentów lub b) mogą być stosowane wyłącznie, gdy konsument nie wyraził wyraźnego sprzeciwu. Powyższe środki nie mogą powodować kosztów dla konsumentów. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

77 Jurysdykcja w sprawach konsumenckich

78 Artykuł 15 1. W odniesieniu do powództw wynikających z umowy zawartej przez osobę, konsumenta, w celu, który nie może być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tej osoby, jurysdykcję określa się na podstawie niniejszego rozdziału, nie naruszając artykułu 4 oraz artykułu 5 punkt 5: (a) jeżeli chodzi o umowę sprzedaży na raty rzeczy ruchomych lub (b) jeżeli chodzi o umowę pożyczki spłacanej ratami lub inną umowę kredytową, która przeznaczona jest do finansowania kupna rzeczy określonego rodzaju, lub (c) we wszystkich innych przypadkach, gdzie umowa została zawarta z osobą, która prowadzi działalność handlową lub zawodową w Państwie Członkowskim miejsca zamieszkania konsumenta lub w jakikolwiek sposób kieruje taką działalność do tego Państwa Członkowskiego lub do kilku Państw, włącznie z tym Państwem Członkowskim, a umowa wchodzi w zakres takiej działalności. 2. Jeżeli kontrahent konsumenta nie ma miejsca zamieszkania na terytorium jednego z Państw Członkowskich, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w jednym z Państw Członkowskich, to będzie on traktowany w sporach dotyczących jego działalności tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa. 3. Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do umów przewozu innych niż umowa, która w ramach podanej ceny, przewiduje połączenie podróży i zakwaterowania. Artykuł 4 1. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytorium jednego z Państw Członkowskich, jurysdykcję sądów każdego Państwa Członkowskiego, z zastrzeżeniem artykułu 16, określa prawo tego Państwa Członkowskiego. 2. Przeciwko pozwanemu, który nie ma miejsca zamieszkania na terytorium jednego z Państw Członkowskich, każda osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium jednego z Państw Członkowskich, niezależnie od posiadanego obywatelstwa, może powoływać się w tym państwie na obowiązujące tam przepisy jurysdykcyjne, w szczególności te, które są wymienione w załączniku I, jak obywatele tego państwa. Art. 5(5) Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium jednego z Państw Członkowskich, może być pozwana w innym Państwie Członkowskim: 5. w sprawach dotyczących sporów wynikających z działalności filii, agencji lub innego oddziału - przed sąd miejsca, gdzie znajduje się filia, agencja lub inny oddział; Dr Przemysław Polański ECLET 2006

79 Artykuł 16 1. Konsument może wytoczyć powództwo przeciwko swemu kontrahentowi albo przed sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium ten kontrahent ma miejsce zamieszkania, albo przed sądy miejsca, gdzie konsument ma miejsce zamieszkania. 2. Kontrahent może wytoczyć powództwo przeciwko konsumentowi tylko przed sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium konsument ma miejsce zamieszkania. 3. Artykuł ten nie narusza prawa do wytoczenia powództwa wzajemnego przed sąd, przed którym zgodnie z niniejszym działem zawisło powództwo główne. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

80 Art. 17 Od postanowień niniejszego działu można odstąpić tylko na podstawie umowy: 1.jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu lub 2.jeżeli przyznaje ona konsumentowi uprawnienie do wytaczania powództwa przed sądy inne niż wymienione w niniejszym rozdziale, lub 3.jeżeli została ona zawarta między konsumentem a jego kontrahentem, którzy w chwili zawarcia umowy mają miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym Państwie Członkowskim, a umowa ta uzasadnia jurysdykcję sądów tego Państwa Członkowskiego, chyba że taka umowa nie jest dopuszczalna według prawa tego Państwa Członkowskiego. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

81 Polska regulacja

82 Niedozwolone postanowienia umowne w serwisie Allegro
Dużo niedozwolonych klauzul dostępnych jest na stronie serwisu UOKIK Dr Przemysław Polański ECLET 2006

83 Sprzedaż konsumencka i handlowa
Odrębnie regulowana w polskim prawie Sprzedaż konsumencka Pozakodeksowa regulacja Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. z 2000 r., Nr 22, Poz. 271 ze zmianami) Ustawa z dania 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego z zmianami Sprzedaż handlowa Kodeks cywilny Dr Przemysław Polański ECLET 2006

84 Sprzedaż konsumencka

85 Technologie sprzedaży na odległość (art. 6(1))
Drukowany lub elektroniczny formularz zamówienia List seryjny w postaci drukowanej lub elektronicznej Reklama prasowa z wydrukowanym formularzem zamówienia Reklama w postaci elektronicznej Katalog Telefon Telefaks Radio Telewizja Automatyczne urządzenie wywołujące Wizjofon Wideotekst Poczta elektroniczna Inny środek komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną Dr Przemysław Polański ECLET 2006

86 Obowiązki sprzedawcy Musi jednoznacznie informować o zamiarze zawarcia umowy Art. 6.2 jest chyba niepotrzebny Dotyczy zarówno sprzedawcy jak i konsumenta Musi uzyskać uprzednią zgodę konsumenta na zawarcie umowy (sic) Cokolwiek to oznacza w kontekście stron internetowych! Komunikacja nie może odbywać się na koszt konsumenta Nie ma znaczenia w sprzedaży internetowej poza spamem Musi jasno podać cały szereg informacji o sobie i produkcie który sprzedaje, możliwościach odstąpienia, wypowiedzenia i reklamacji (art. 9(1 i 2)) Musi potwierdzić powyższe informacje na piśmie najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia (art. 9(3)) W Internecie następuje to za pomocą a i strony www Czasami dostarczony towar będzie zawierał kartkę z tymi informacjami W braku potwierdzenia konsument ma 3 miesiące na odstąpienie od umowy! Powinno się zaakceptować elektroniczne potwierdzenie w przypadku sprzedaży przez Internet! Artykuł niedostosowany do potrzeb Internetu. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

87 Obowiązki sprzedawcy Nie może zastrzec odstępnego
Nie może żądać zapłaty ceny lub wynagrodzenia przed dostarczeniem świadczenia Art. 11 Umowa nie może nakładać na konsumenta obowiązku zapłaty ceny lub wynagrodzenia przed otrzymaniem świadczenia. W Internecie sklepy akceptujące płatność kartą wymagają podania numerów karty przed zawarciem umowy! Musi wykonać umowę w ciągu 30 dni (art. 12) Chyba, że zastrzeże inny termin w umowie a konsument to przyjmie Jeśli nie może wykonać umowy musi o tym zawiadomić konsumenta Dr Przemysław Polański ECLET 2006

88 Obowiązki sprzedawcy Musi zaakceptować odstąpienie konsumenta od umowy w ciągu 10 dni od zawarcia umowy W przypadku odstąpienia: Musi zwrócić pieniądze niezwłocznie nie później niż w ciągu 14 dni Jeśli konsument dokonał przedpłat wówczas należą mu się odsetki ustawowe Musi poświadczyć na piśmie zwrot świadczenia (art. 13) Musi zaakceptować równoczesne odstąpienie od umowy kredytowej udzielonej przez niego bądź we współdziałaniu z inną instytucją kredytującą (art. 13 (2)) Musi zapłacić za unieważnienie zapłaty dokonanej kartą płatniczą w razie niewłaściwego wykorzystania tej karty wraz z ewentualnym odszkodowaniem (art. 14) Dr Przemysław Polański ECLET 2006

89 Prawa konsumenta Prawo do informacji przed zawarciem umowy o:
Danych przedsiębiorcy oraz o organie, który go zarejestrował Istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu Cenie obejmującej wszystkie składniki (cła, podatki) Zasadach zapłaty ceny Sposobach dostawy, jej terminie i kosztach Prawie do odstąpienia od umowy w terminie 10 dni Kosztach porozumiewania się na odległość Terminie w jakim informacja o cenie lub wynagrodzeniu wiążą Reklamacji (sposób i miejsce) Prawie wypowiedzeniu umowy Dr Przemysław Polański ECLET 2006

90 Prawa konsumenta Prawo odstąpienia od umowy w terminie 10 dni
Od dnia wydania rzeczy Od dnia zawarcia umowy o świadczenie usługi Prawo otrzymania zwrotu pieniędzy w terminie 14 dni Prawo wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony w terminie jednego miesiąca bez podawania przyczyn Od dnia zawarcia umowy o świadczenie usługi ! To może rodzić problemy Dr Przemysław Polański ECLET 2006

91 Wyłączenia Nie stosuje się do umów
1) z wykorzystaniem automatów sprzedających, 2) z wykorzystaniem innych automatów umieszczonych w miejscach prowadzenia handlu, 6) rent, 8) zawartych z operatorami telekomunikacji przy wykorzystaniu publicznych automatów telefonicznych, 9) dotyczących nieruchomości, z wyjątkiem najmu, 10) sprzedaży z licytacji. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

92 Wyłączenia 2. Przepisów art. 7 (odstąpienie), 9 (obowiązki informacyjne) i art. 12 ust. 1 (wykonanie umowy) nie stosuje się do: 1) sprzedaży artykułów spożywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawcę do mieszkania lub miejsca pracy konsumenta, 2) świadczenia, w ściśle oznaczonym okresie, usług w zakresie zakwaterowania, transportu, rozrywek, gastronomii; w wypadku rozrywek na świeżym powietrzu przedsiębiorca może zastrzec także wyłączenie obowiązku zawiadomienia o niemożności spełnienia świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 2, jednak tylko we wskazanych w umowie okolicznościach. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

93 Zalecana literatura E. Łętowska, „Europejskie prawo umów konsumenckich” J.E.J. Prins, „Consumers, Liability, and the Online World”, Information & Communication Technology Law, Vol. 12, No. 2, June 2003 I. Kilbey, „Consumer protection evaded over the Internet”, E.L. Rev. 2005, 30(1), ) M.A. Dauses, M. Sturm, „Prawne podstawy ochrony konsumentana wewnętrznym rynku Unii Europejskiej”, KPP 1997, Nr 1, s.32-57 Dr Przemysław Polański ECLET 2006

94 Kontakt Dr Przemysław Polański ECLET 2006