WSTĘP DO NAUKI O KOMUNIKOWANIU WPROWADZENIE

Prezentacja na temat: "WSTĘP DO NAUKI O KOMUNIKOWANIU WPROWADZENIE"— Zapis prezentacji:

1 WSTĘP DO NAUKI O KOMUNIKOWANIU WPROWADZENIE
mgr Olga Kurek

2 TEMATYKA ZAJĘĆ Semiotyczne aspekty komunikowania. Pojęcie znaku, klasyfikacja znaku, funkcje znaku. Pojęcie komunikowania. Klasyfikacja procesów komunikowania, poziomy komunikowania, kanały. porozumiewania się. Komunikacja werbalna i niewerbalna. Kanadyjska szkoła komunikologiczna I – Marshall McLuhan.

3 TEMATYKA ZAJĘĆ CD. Przedstawiciele determinizmu technologicznego - Neil Postman. Kanadyjska szkoła komunikologiczna II – Derrick de Kerckhove. Techniczne aspekty komunikowania masowego. Etyczne aspekty komunikowania masowego.

4 KRYTERIA ZALICZENIA Obecność – 15p. Aktywność – 35p.
Kolokwium zaliczeniowe na ostatnich zajęciach – 50p. (40p. z tematyki zajęć+10 punktów z tematyki DL-a) 91 p p. – bdb (5,0) 81 p. – 90 p. - +db (4,5) 71 p p. – db (4,0) 61 p. – 70 p. - +dst (3,5) 51 p. – 60 p. – dst (3,0) 0 p. – 50 p. – ndst (2,0)

5 DISTANCE LEARNING 3 odrębne posty na AKADEMICKIM FORUM DYSKUSYJNYM, z odpowiedziami na 3 wybrane pytania z testów na płytce DL-a Udział w dyskusji na CZACIE AKADEMICKIM Kolokwium zaliczeniowe połączone z testem kończącym ćwiczenia

6 SEMIOTYCZNE ASPEKTY KOMUNIKOWANIA – zajęcia nr 1

7 Semiotyka -ogólna teoria znaków
Semantyka - związki między znakami, a rzeczywistością, tym, do czego odnoszą się znaki Syntaktyka - relacje zachodzące między samymi znakami Pragmatyka - relacje zachodzące między znakiem a jego użytkownikami (nadawcami i odbiorcami)

8 Pojęcie znaku Znak - każdy, dowolny, postrzegany zmysłowo bodziec fizyczny (dźwięk, barwa, dotyk, zapach), obiekt materialny (obraz, przedmiot, osoba), zjawisko lub zdarzenie itp., które w świadomości używającego go człowieka odnosi się do czegoś innego niż ono samo. Np. dym może być znakiem w komunikacji Indian.

9

10 Ćwiczenie: Wymyśl 5 przykładów znaków

11 Rodzaje znaków Ikoniczne zwane też naturalnymi - które przypominają to, co oznaczają, należą do nich np. piktogramy. Znaki ikoniczne nie muszą być obrazami, mogą też mieć formę dźwiękową, np. słowa dźwiękonaśladowcze.

12 Petrogram jako znak ikoniczny

13 Rodzaje znaków Arbitralne zwane też konwencjonalnymi - które w niczym nie przypominają tego, co oznaczają, np. większość słów w języku polskim, symbole liczb w matematyce, itp. Aby wiedzieć co one znaczą trzeba znać konwencję, czyli sposób w jaki przypisuje się im znaczenie.

14 Znaki arbitralne

15 : Ze względu na kanał informacyjny przekazu od nadawcy do odbiorcy, znaki dzielą się na
znaki wzrokowe - nuty, znaki drogowe znaki słuchowe - hymn, hejnał znaki dotykowe - pocałunek, uścisk dłoni znaki powonieniowe - różne zapachy znaki smakowe - smaki potraw, win

16 Ćwiczenie: Proszę narysować roślinę
Znaczenie w najogólniejszym ujęciu to pojęcie, które łączy to, co rejestrujemy naszymi zmysłami z jakimś symbolem. Znak, zdanie, gest, czy dźwięk nie mają znaczenia, jeśli nie odnoszą się do czegoś, co jest nam znane. Ćwiczenie: Proszę narysować roślinę Oznaka = Symptom to znak naturalny, w którym między znaczącym i znaczonym zachodzi związek przyczynowo-skutkowy. Pozwala wnioskować o wystąpieniu tego, co jest znaczone (np. dym jako oznaka pożaru, gorączka jako oznaka choroby).

17 Jaka jest etymologia wyrazu „komunikowanie”?

18 Etymologia terminu komunikowanie
Pojęcie komunikowanie pochodzi od łac. czasownika communico, communicare, co oznacza uczynić wspólnym, połączyć, udzielić komuś wiadomości, naradzać się i rzeczownika communio, oznaczającego wspólność, poczucie łączności. Do XVI wieku pojęcie to oznaczało uczestnictwo, dzielenie się. W XVI wieku nadano termu terminowi drugie znaczenie – transmisja, przekaz, co wiązało się z rozwojem poczty i dróg

19 Komunikowanie - przekazywanie treści między uczestnikami procesu - nadawcą i odbiorcą; odbywa się za pomocą znaków. Między nadawcą a odbiorcą musi istnieć wspólnota kompetencji komunikacyjnej, czyli powinni oni posiadać umiejętność kodowania i dekodowania przekazów w sposób zrozumiały i podobnie interpretowany przez drugą stronę; muszą posługiwać się tym samym kodem, gdyż w przeciwnym wypadku nie dojdzie do przekazania treści.

20 Model komunikacji interpersonalnej dwustronnej

21 Elementy procesu komunikowania

22 KONTEKST Kontekst - warunki, w jakich odbywa się proces komunikowania. Można mówić o aspektach kontekstu: fizyczny - wyznaczany jest przez otoczenie, zewnętrzną atmosferę; historyczny - dotyczy takiej sytuacji, w której uczestniczy odwołują się do zaistniałych w przeszłości epizodów; psychologiczny - odnosi się do sposobu, w jaki uczestnicy procesu postrzegają się nawzajem; kulturowy - jest systemem wiedzy , która jest udziałem relatywnie szerokiej grupy ludzi, łączy w sobie wierzenia, wartości, symbole i zachowania uznawane przez tą zbiorowość.

23 UCZESTNICY odgrywają rolę nadawców i odbiorców
w procesach sformalizowanych role te są jednoznacznie określone i niewymienialne każdy uczestnik jest produktem swojego indywidualnego doświadczenia, uczuć , idei i nastrojów. Z tego powodu komunikat wysyłany i odbierany nie może mieć takiego samego znaczenia jednostka ma zawsze określony stosunek do pozostałych członków procesu co wpływa na percepcję myśli i uczuć komunikowanych.

24 Ćwiczenie: Przyjrzyj się obrazkowi przez 10 sekund

25

26 KOMUNIKAT inaczej przekaz
jest kompleksową struktura, na którą składają się znaczenia symbole (są to słowa, dźwięki, działania, dzięki którym znaczenie jest oznajmiane innym jednostką) kodowanie i dekodowanie forma i organizacja

27 KANAŁ KOMUNIKACYJNY droga przekazu za pomocą których przekaz pokonuje drogę od nadawcy do odbiorcy. W komunikowaniu bezpośrednim używa się wszystkich pięciu kanałów sensorycznych, zaś w pośrednim tylko dwóch powietrze miedziany przewód sieć komputerowa kabel telefoniczny fale radiowe kartka papieru magnetofon płyta CD itp.

28 Ćwiczenie: W jakich sytuacjach lepiej używać pisemnych kanałów komunikowania, a w jakich ustnych?

29 Ustnego kanału komunikacji używa się gdy:
Potrzebna jest natychmiastowa odpowiedź Wiadomość jest relatywnie prosta i łatwa do zrozumienia Nie potrzebny jest zapis rozmowy Można się spotkać z drugą osobą w sposób szybki i bezproblemowy Potrzebny jest udział w rozmowie innych osób, aby podjąć decyzje lub rozwiązać konflikt Istnieje potrzeba obserwacji zachowania, tonu głosu i gestykulacji drugiej osoby. Wiadomość posiada istotny czynnik emocjonalny.

30 Kanału pisemnego używa się gdy:
Nie ma potrzeby uzyskania natychmiastowej odpowiedzi Wiadomość jest detaliczna, skomplikowana, lub wymaga zaplanowania Potrzebny jest udokumentowany zapis rozmowy Publiczność do której kierowana jest wiadomość, jest duża i podzielona geograficznie. Chcemy uniknąć przekształcenia faktów, wynikających z przekazywania faktów ustnie od osoby do osoby Bezpośredni kontakt z drugą stroną jest niekonieczny lub niewygodny Wiadomość nie posiada żadnego czynnika emocjonalnego

31 SZUMY źródła zakłóceń mogą one mieć charakter wewnętrzny (uczucia i predyspozycje psychiczne uczestników procesu) zewnętrzny (wiąże się z otoczeniem zewnętrznym procesu, jak temperatura otoczenia, hałas) semantyczny (jest konsekwencja zamierzonego lub niezamierzonego złego użycia przez nadawcę znaczenia, które blokuje jego precyzyjne odkodowanie przez odbiorcę).

32 Ćwiczenie : Głuchy telefon

33 SPRZĘŻENIE ZWROTNE = FEEDBACK
reakcja odbiorcy na komunikat po jego odkodowaniu powoduje, że proces komunikowania ma charakter transakcyjny w komunikowaniu bezpośrednim występuje sprzężenie natychmiastowe, natomiast w pośrednim opóźnione.

34 KLASYFIKACJA PROCESÓW KOMUNIKOWANIA – zajęcia nr 2

35 FUNKCJE KOMUNIKOWANIA wg. Denisa McQuaila
informacyjna - zbieranie, przechowywanie, przetwarzanie, upowszechnianie informacji: danych, wiadomości, obrazów, faksów socjalizacyjna - dostarczanie wiedzy, która pozwala ludziom skutecznie działać jako członkom społeczeństwa motywacyjna - dostarczanie bodźców do realizacji bliskich i dalekich celów społeczeństwa, stymulowanie osobistych wzorów i aspiracji debaty i dyskusji - udostępnienie i wymiana informacji o faktach potrzebnych do zawarcia porozumienia lub wyjaśnienia różnicy zdań na temat spraw publicznych. edukacyjna - transmisja wiedzy służąca rozwojowi intelektualnemu, kształtowanie osobowości

36 FUNKCJE KOMUNIKOWANIA wg. Denisa McQuaila – cd.
kulturowa - upowszechnianie wytworów kultury i sztuki rozrywkowa - upowszechnianie znaków, symboli, dźwięków, obrazów, teatru, tańca, komedii, literatury, sztuki, muzyki integracyjna - umożliwianie dostępu wszystkim ludziom, grupom i narodom do przekazów, które muszą znać by zrozumieć się nawzajem i rozumieć swoje warunki życia, poglądy i aspiracje. kontrolna – treści komunikowania społecznego zawierają informacje o sferze powinności obowiązkach ludzi, grup, organizacji i społeczeństw względem siebie. Określają zarazem podmiot, normy i zakres kontroli społecznej. emotywna – możliwość wyrażania emocji i uczuć a tym samym zaspokajanie istotnych psychospołecznych potrzeb ludzkich.

37 KLASYFIKACJA PROCESÓW KOMUNIKOWANIA ZE WZGLĘDU NA ZASIĘG UCZESTNIKÓW PROCESU – POZIOMY KOMUNIKOWANIA

38 Ćwiczenie 1: Ułóż poziomy komunikowania zaczynając od najniższego poziomu (najmniej uczestników komunikowania)

39 POZIOMY KOMUNIKOWANIA – PIRAMIDA McQUAILA

40 Ćwiczenie 2: Przyporządkuj cechy i stwierdzenia do poszczególnych poziomów komunikowania

41 Komunikowanie intrapersonalne
mowa wewnętrzna lub mówienie do siebie nadawca jest jednocześnie odbiorcą i, co najważniejsze w tym wypadku, jest jedynym uczestnikiem sytuacji komunikatywnej frazeologizmy w rodzaju: bić się z myślami, łamać sobie głowę, etc., są w języku polskim metaforycznymi przykładami komunikowania intrapersonalnego Są nimi również wszelkie uwewnętrznione formuły „rozrachunkowe” — pamiętnik, dziennik pisane „do szuflady”, „rachunek sumienia”.

42 Komunikowanie interpersonalne (bezpośrednie)
oznacza uczestniczenie w wymianie informacji pomiędzy uczestnikami (niezależnie od ich liczebności po stronie nadawcy i odbiorcy), zarówno twarzą w twarz, jak i za pomocą lub przy użyciu środków technicznych w obecnej dobie coraz częściej mamy do czynienia z komunikowaniem interpersonalnym wspomaganym przez różnego rodzaju technologie — telefon, faks, pocztę elektroniczną, ale również przez kartkę papieru i ołówek(ten typ komunikowania nazywamy komunikowaniem interpersonalnym wspomaganym technologicznie) bezpośrednie i interaktywne jedność czasu i przestrzeni natychmiastowe sprzężenie zwrotne charakter dwustronny

43 Komunikowanie grupowe i wewnątrzgrupowe
typ komunikowania obejmuje wszelkie formy wymiany informacji pomiędzy grupami uczestników (zazwyczaj stosunkowo małymi, a w każdym razie znacznie mniejszymi niż w komunikowaniu masowym) w kontakcie bezpośrednim lub na odległość, za pomocą technicznych środków przekazu.

44 Komunikowanie organizacyjne/instytucjonalne
polega ono na komunikowaniu się ludzi przynależących do konkretnych instytucji komunikacja odbywa się między sformalizowanymi organizacjami związane z powstaniem formalnych struktur władzy procesy komunikowania są sformalizowane, a władza i kontrola są jasno zdefiniowane, podobnie jak role nadawcy i odbiorcy. pierwszorzędnego znaczenia nabierają tu zagadnienia interakcji oraz formowania norm i standardów

45 Komunikowanie masowe (pośrednie)
realizowane jest za pośrednictwem mediów nadawca: „instytucja nadawcza”- wprowadza przekazy do publicznego obiegu  przekaz : publiczny charakter, szybkość, periodyczność, schematyczność, krótkotrwałość odbiorca : liczna, zróżnicowana społecznie i anonimowa publiczność, różni ich wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, sytuacja rodzinna, finansowa, zwyczaje, nawyki, itp.  komunikowanie masowe obejmuje instytucje i techniki, za pomocą których wyspecjalizowane grupy posługują się urządzeniami technicznymi (prasą, radiem, telewizją, etc.) w celu szerzenia treści wśród dużych, heterogenicznych i znacznie rozproszonych audytoriów.

46 KLASYFIKACJA PROCESÓW KOMUNIKOWANIA ZE WZGLĘDU NA STOSOWANE ZNAKI I KODY

47 Komunikowanie werbalne - cyfrowe
komunikacja z użyciem języka naturalnego czyli mowy jako środka komunikacji jest to podstawowy sposób komunikacji międzyludzkiej w szczątkowej postaci komunikacja werbalna występuje także u zwierząt, np. u szympansów aby komunikacja werbalna mogła mieć miejsce, musi istnieć mówiący i słuchający, posługujący się oni kodem (językiem), który musi być znany obu osobom

48 Komunikowanie werbalne – cyfrowe, cd.
W komunikacji werbalnej dużą rolę odgrywają takie czynniki, jak: akcent i modulowanie wypowiadanych kwestii, co często ma większy wpływ na partnera interakcji niż treść wypowiedzi stopień płynności mowy zawartość (treść) wypowiedzi - w tym przypadku zasób leksykalny ma związek z kompetencjami kulturowymi jednostki - np. osoby o mniejszych kompetencjach kulturowych rzadziej posługują się językiem literackim, a częściej gwarą środowiskową lub regionalną.

49 Komunikacja niewerbalna

50 Komunikacja niewerbalna - definicja
Mowa ciała, język ciała, komunikacja niewerbalna - zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd.

51 Komunikacja niewerbalna – elementy
W języku ciała możemy wyróżnić cztery typy ekspresji niewerbalnej: Mimikę twarzy – wyraz twarzy, Kinezjetykę – pozycja ciała, postawa, gesty i inne ruchy ciała, Proksemikę – przestrzenna odległość między ludźmi, którzy wchodzą ze sobą w interakcje. Parajęzyk – m.in. cechy głosu, wysokość i natężenie oraz tempo mówienia, wahania, błędy oraz inne zakłócenia płynności mowy.

52

53 Sygnały wzrokowe Kontakt wzrokowy jest jedną z najważniejszych elementów komunikacji niewerbalnej (czyli tzw. mowy ciała) . Wzrokiem możemy wyrażać zaangażowanie, uwagę, szacunek, wspierać wysiłki lub karcąco pozbawiać człowieka entuzjazmu. Z badań psychologicznych wynika, że podczas rozmowy patrzymy na siebie przez procent czasu. Unikanie kontaktu wzrokowego jest sygnałem blokady komunikacyjnej i często łączy się z uczuciem nieżyczliwości, antypatii lub obojętności, natomiast uporczywe spoglądanie, może oznaczać wrogość i nienawiść.

54 Brwi całkowicie podniesione wyrażają niedowierzanie,
podniesione do połowy - zdziwienie, stan normalny - bez komentarza, do połowy obniżone - zakłopotanie, całkowicie obniżone - złość.

55 Cztery strefy przestrzeni personalnej
Strefa intymna (prywatna) rozciąga się od 15 centymetrów od powierzchni ciała odległości centymetrów. Dużą rolę odgrywają w niej bodźce zapachowe i dotyk. Mają w nią w stęp tylko ludzie, z którymi łączy nas szczególny związek emocjonalny. Naruszenie strefy intymnej odbierane jest jako swoisty akt „inwazji” przestrzennej i rodzi poczucie szczególnego dyskomfortu. Strefa osobista dzieli nas od ludzi podczas typowych kontaktów zawodowych z klientami, ale również tutaj realizowane są kontakty ze znajomymi i przyjaciółmi. Rozciąga się w przybliżeniu pomiędzy 45 a 120 centymetrami od naszego ciała. Daje poczucie „normalności” kontaktów, przy czym usytuowanie wokół nie ludzi jest uzależnione od ich „parametrów” społecznych: wiek, płeć, status, podobieństwa fizycznego i, stopnia znajomości. (0-45 cm) ( cm)

56 Cztery strefy przestrzeni personalnej
Strefa społeczna występuje w odległości od 120 do 350 centymetrów, w których podejmuje się akty komunikacyjne z osobami nieznajomymi. Strefa publiczna, rozciąga się powyżej 3,5 metra przeznaczona jest do zwracania się do audytorium złożonego z większej liczby osób. (1,2 – 3,6 m) (3,6 – 6 m)

57 Gesty

58

59 Ćwiczenie 1: Co można „odczytać” z języka ciała postaci na zdjęciach?

60

61

62 Ćwiczenie 2: Jak rozpoznać czyjeś POZYTYWNE i NEGATYWNE nastawienie

63 Zachowania niewerbalne w zależności od nastawienia rozmówcy:
Nastawienie negatywne: ręce w kieszeniach, ramiona skrzyżowane, chwytanie się za brodę, ręce ukryte za plecami, ramiona przykurczone, barki lekko uniesione, postawa napięta, wzrok rozbiegany, dłonie zaciśnięte, cała sylwetka spięta, stanie bokiem, pociera często nos, głowę Nastawienie pozytywne: postawa otwarta, zrelaksowana, ramiona proste, rozchylone, ciało pochylone lekko do przodu, ręce wzdłuż boków, głowa lekko uniesiona, uśmiech, patrzenie w oczy, kiwa aprobująco glową

64 Zachowania niewerbalne w zależności od nastawienia rozmówcy:
Zachowania osoby lękliwej Często przymyka oczy Nerwowo rusza rękami Zasłania często usta Wierci się na krześle Zachowania osoby pewnej siebie Oczy ma naturalnie otwarte Trzyma prosto ramiona Siedzi pewnie, spokojnie Trzyma nogi spokojnie, wygodnie

65 Co to może oznaczać? Jeżeli ktoś … ... bębni palcami w blat stołu ...
...podpiera głowę ręką... ...gładzi się po brodzie... ...ma skrzyżowane ręce na piersi i skrzyżowane nogi... ...siedząc na krześle, przechyla się w tył, ręce zakłada z tyłu głowy... ...ściskając twoją dłoń, obraca nią w taki sposób, ze jego znajduje się na górze... ...podpierając głowę, trzyma dłoń na policzku... ...obgryza paznokcie...

66 Pamiętaj: Jeżeli ktoś … To może to oznaczać, że …
... bębni palcami w blat stołu ... Jest zniecierpliwiony ...podpiera głowę ręką... Jest znudzony i niezainteresowany ...gładzi się po brodzie... Ocenia sytuację, analizuje wypowiedź, propozycję ...ma skrzyżowane ręce na piersi i skrzyżowane nogi... Czuje się zagrożony, nieufny ...siedząc na krześle, przechyla się w tył, ręce zakłada z tyłu głowy... Ma recepty na wszystkie problemy, odpowiedzi na wszystkie pytania ...ściskając twoją dłoń, obraca nią w taki sposób, ze jego znajduje się na górze... Próbuje cię zdominować, zdobyć nad tobą władzę ...podpierając głowę, trzyma dłoń na policzku... Jest zainteresowany ...obgryza paznokcie... Czuje się niepewnie, ma niską samoocenę

67 Prawo Alberta Mehrabiana
Ogólne wrażenie 100% = 55% informacji jest przekazywanych językiem ciała + 38% informacji przekazuje ton głosu + 7% informacji pobieranych jest z wypowiadanych słów

68 Ćwiczenie 3: Filipiński ambasador

69 Ćwiczenie 4: Nauka mowy niewerbalnej

70 Harold Innis, Marshall McLuhan
Kanadyjska szkoła komunikologiczna I

71 W nauce o komunikowaniu
Nurt empiryczny; Nurt krytyczny; determinizm technologiczny.

72 Pojęcie determinizmu Determinizm (łac. determinare — oddzielić, ograniczyć, określić) — koncepcja filozoficzna, według której wszystkie zdarzenia mają zawsze swoją przyczynę, a zatem znając stan wszechświata w danym momencie można teoretycznie przewidzieć wszystkie przyszłe wydarzenia i nie ma tu miejsca na przypadkowość czy działanie wolnej woli.

73 Przedstawiciele determinizmu technologicznego – kanadyjska szkoła komunikologiczna z Uniwersytetu w Toronto Harold Adams Innis Marshall McLuhan Derrick de Kerckhove

74 Założenia środki masowego przekazu wpływają na rozwój cywilizacyjny społeczeństw, przez swoją formę i cechy; skupia się na kanale komunikacji, nie zaś na treści; charakter kultury społeczeństwa konkretnej epoki zależy od dominującej technologii przekazywania informacji.

75 W jaki sposób technologia przekazywania informacji może wpływać na:
organizacje społeczne człowieka? jego perspektywę postrzegania rzeczywistości?

76 Harold INNIS Empire and Communication (1950)
The Bias of Communication (1951)

77 Harold INNIS 2 Podstawowe założenie: klasa rządząca, wykorzystując dostępne w jej epoce środki komunikowania, dokonuje rozdziału wiedzy oraz środków produkcji;

78 Harold INNIS 3 Komunikowanie u Innisa to: środki materialne służące przekazowi oraz wiedza, gromadzona dla kolejnych pokoleń komunikowanie to proces rozciągnięty w czasie. Społeczeństwo nie istnieje bez procesu komunikowania.

79 Harold INNIS 4 środki materialne;
Media to zasoby, które umożliwiają komunikowanie: środki materialne; techniki czy technologie komunikowania; a także powiązania tych elementów.

80 EPOKI CYWILIZACJI LUDZKIEJ WG H. INNISA
Czas Epoka Dominujące medium 3000 – 700 r. p.n.e. Cywilizacja Mezopotamii Gliniana tabliczka, piórko, pismo klinowe 700 – r. p.n.e. – 410 r. n.e. Imperium grecko-romańskie Papirus, pędzelek, trzcinka, pismo hieroglificzne, hieratyczne, alfabet 410 r. n.e. – X w. Od końca imperium do późnego średniowiecza Pergamin, papier, atrament X – XVI w. Od późnego średniowiecza do epoki renesansu Papier, atrament, pędzelek, druk XVI – XIX w. Od reformacji do rewolucji francuskiej Prasy mechaniczne, papier XIX i XX w. Epoka współczesna Taśma celuloidowa, radiofonia

81 Harold INNIS 5 Według Innisa, kolejne epoki charakteryzował określony ustrój społeczno-polityczny dlatego, że w danej epoce dominowało określone medium. Jako przykład można podać społeczeństwo z okresu cywilizacji Mezopotamii, czyli lata 3000 do 700 przed naszą erą. Dostępnym wówczas zasobem naturalnym, który stał się medium, była glina oraz trzcina. W owej glinie, uformowanej w tabliczki, wyciskano znaki zaostrzoną trzciną, następnie tabliczki wypalano. Proces pisania wymagał dużego nakładu czasu oraz miejsca do przechowywania tabliczek – czas oraz odpowiednie przeszkolenie mogli mieć tylko kapłani, którzy zmonopolizowali ówczesne media jakimi były gliniane tabliczki z pismem klinowym. Wiedza, jaką kapłani posiedli dzięki znajomości pisma umożliwiała im liczenie (władza ekonomiczna), przewidywanie zjawisk astronomicznych (władza religijna) i panowanie polityczne – gdyż jako posługujący się pismem, byli szanowani i mieli władzę choćby z powodu dwóch pierwszych elementów.

82 Harold INNIS 6 BIAS – przewaga mowy nad pismem lub pisma nad mową Bias – ang. tendencja, skłonność, inklinacja. W każdej epoce historycznej mowa i pismo konkurowały ze sobą o dominację wśród sposobów porozumiewania się. W związku z przewagą jednej z form, ludzkość ma do czynienia: - z władzą czasu – kiedy dominuje mowa; - z władzą przestrzeni – kiedy dominuje pismo.

83 Ćwiczenie 1. Jakie cechy charakterystyczne posiada społeczność oparta na komunikowaniu oralnym, czyli na mowie – nieznająca pisma? 2. Kiedy zaś w społeczności tej pojawi się pismo?

84 Cechy społeczeństwa opartego na komunikowaniu oralnym:
społeczność zamknięta, lokalna; niewielka liczebnie wspólnota; skupiona na niewielkim obszarze; władza jest scentralizowana; czas nie ma postaci linearnej, a cykliczną – przeszłość i przyszłość zasadniczo nie mają znaczenia – liczy się tu i teraz; podstawą życia społecznego są bezpośrednie interakcje; społeczność jest homogeniczna – pod względem kultury, w tym obyczajów, religii, języka; podstawą funkcjonowania tradycji jest mit – który tłumaczy pochodzenie wspólnoty, uzasadnia jej jedność oraz niezmienność rządzących nią reguł.

85 Cechy społeczeństwa opartego na komunikowaniu pisemnym:
jeśli rozwinie się w prostsze formy – jak papirusowe – w Imperium greko-romańskim, rozwój społeczeństwa może pójść w zupełnie odmienną stronę: jeśli można porównać przeszłość z teraźniejszością, może pojawić się element krytyki, zmiany, indywidualizmu takie społeczeństwo otwiera się, dąży do ekspansji, bo może – dzięki przekazom - funkcjonować na większym terytorium; monopol władzy tracą kapłani, zyskują władcy polityczni. komunikowanie zamiast być wykorzystywane w celach religijnych – jest stosowane w administracji, wojsku, nauce. jest upraszczane – aby łatwiej było się go uczyć. Stąd początkowe pismo klinowe zostaje w końcu zastąpione alfabetem. społeczeństwa nie chcą tylko interpretować świata – chcą go zmieniać, skoro widzą, że i tak ulega zmianom.

86 Podsumowanie poglądów INNISA:
Media to zasoby materialne i niematerialne wykorzystywane w komunikacji przez człowieka; Media wpływają na kształt epoki, w której dominują, choćby przez to, kto może się nimi posługiwać (a to często zależy od ich formy i cech); Dwie podstawowe formy komunikowania to mowa i pismo; Historia komunikowania to historia mediów w ścisłej korelacji z historią ludzkości.

87 MARSHALL McLUHAN Dzieła McLuhana, które wywarły największy wpływ na myślenie mediach: Gutenberg Galaxy: The Making of Typographic Man (1962) Understanding Media (1964) War and Peace in the Global Village (1969) – współautor Q. Fiore.

88 MARSHALL McLUHAN 2 media jako środki będące przedłużeniem zmysłów człowieka; forma medium jest dla nas istotniejsza niż to co ono przekazuje; W jaki sposób druk zmienił postrzeganie świata przez ludzi? wprowadził linearne postrzeganie zjawisk zachodzących w czasie – człowiek epoki Gutenberga jest więc logiczny, racjonalny, ścisły, uporządkowany. W ujęciu McLuhana, w odróżnieniu więc od Innisa, media nie są jednym z elementów transformacji społecznej, lecz jedynymi czynnikami tej transformacji.

89 MARSHALL McLUHAN 3 EPOKA KORELUJĄCE MEDIA Oralna Mowa Piśmiennictwa
Pismo rożnego rodzaju (klinowe, hieroglificzne, hieratyczne, alfabetyczne) oraz zasoby materialne służące pisaniu (jak tabliczki, papier, piórka, itd…) Typografii (druku) Druk Elektroniczna Telegraf, radio, telewizja

90 ŚRODKI ZIMNE I GORĄCE Czym się różnią:
biorąc pod uwagę zaangażowanie zmysłów? biorąc pod uwagę zaangażowanie odbiorcy? Środki gorące to takie, które oddziałują NA JEDEN ZMYSŁ Z „WYSOKĄ WYRAZISTOŚCIĄ”. Owa wysoka wyrazistość polega na przekazywaniu dużej liczny konkretnych danych. Media gorące wymagają też niskiego uczestnictwa czy tez współdziałania odbiorcy – otrzymuje on, dzięki tej dużej ilości kompletny obraz sytuacji, pomimo zaangażowania zwykle jednego zmysłu. Przykłady mediów gorących to: radio, kino, fotografia, druk, mowa, wykład akademicki. Formy gorące „wyłączają” odbiorcę. Środki zimne – w odróżnieniu od gorących to te, które wymagają od odbiorcy dużego zaangażowania, uzupełniania treści wyobraźnią – gdyż dane rozproszone na kilka zmysłów są nieprecyzyjne. Przykłady to np. telewizja, telefon, elektryczność, ćwiczenia.

91 Środki gorące to takie, które oddziałują NA JEDEN ZMYSŁ Z „WYSOKĄ WYRAZISTOŚCIĄ”. Owa wysoka wyrazistość polega na przekazywaniu dużej liczny konkretnych danych. Media gorące wymagają też niskiego uczestnictwa czy tez współdziałania odbiorcy – otrzymuje on, dzięki tej dużej ilości kompletny obraz sytuacji, pomimo zaangażowania zwykle jednego zmysłu. Przykłady mediów gorących to: radio, kino, fotografia, druk, mowa, wykład akademicki. Formy gorące „wyłączają” odbiorcę.

92 Środki zimne – w odróżnieniu od gorących to te, które wymagają od odbiorcy dużego zaangażowania, uzupełniania treści wyobraźnią – gdyż dane rozproszone na kilka zmysłów są nieprecyzyjne. Przykłady to np. telewizja, telefon, elektryczność, ćwiczenia.

93 Elektryczność i globalna wioska
Dzięki elektryczności, możliwe było wynalezienie nowych technik przekazu informacji. Elektryczność jest przedłużeniem naszego systemu nerwowego. Dzięki niej ludzie mają ze sobą bliski kontakt, stąd świat stał się globalną wioską.

94 Medium is a Message Zawartością medium jest zawsze inne medium – zawartości telewizji jest np. wzrok. Treścią pisma jest mowa, druk – jest zawartością przekazu telegraficznego. Samo medium – bez względu na treść jaką przekazuje – niesie ze sobą określone konsekwencje społeczne i indywidualne.

95 Zarzuty nie odróżnia kanału komunikacji od kodu i przekazu;
nie w każdym społeczeństwie pismo spełnia taką samą rolę; przekaz jest tym, czym widzi go odbiorca – np. w Afryce radio było demonem, a nie środkiem komunikacji; skoro medium to przedłużenie zmysłów, bardzo łatwo możnaby uznać np. widelec za przedłużenie smaku. Skoro wszystko jest medium, to definicja ta nie ma wartości; podział mediów na zimne i gorące.

96 PŁEĆ, A KOMUNIKOWANIE PŁEĆ, A KOMUNIKOWNIE Dialekty rodzajowe
Teoria zagłuszanej grupy Teoria punktu widzenia

97 Czym są „gender studies”?” Co to jest „gender”?

98 Czym są „gender studies”?
ZAŁOŻENIA KRYTYKA 1. dyscyplina naukowa, której przedmiotem jest gender - społeczno-kulturowa tożsamość płciowa 2. początki: lata 70. XX w, wyrosły na tzw. drugiej fali feminizmu. 3.genders studies badają m.in. kulturowe i społeczne procesy konstruowania norm męskości i kobiecości, oraz społecznych konsekwencji ich obowiązywania 4. paradygmat: teoria społeczeństwa patriarchalnego, zgodnie z którą kobiety są ofiarami instytucjonalnie utrwalonej męskiej dominacji w społeczeństwie i kulturze, co jest powodem dyskryminacji kobiet 1. zarzuca się studiom gender pomijanie lub minimalizowanie znaczenia czynników biologicznych - spór dotyczy granicy pomiędzy biologicznymi i kulturowymi czynnikami tożsamości płci. 2. zarzuca się studiom gender rozmywanie jednoznacznych kategorii płci i prowadzenie refleksji na zbyt ogólnym poziomie, co uniemożliwia precyzyjne wskazanie na problemów kobiet i mężczyzn 3. brak obiektywizmu naukowego

99 „(…)komunikacja między kobietami i mężczyznami przypomina komunikację międzykulturową(…)” Deborah Tannen

100 Specyfika wypowiedzi kobiet i mężczyzn
Mężczyźni Kobiety WYPOWIEDZI MĘŻCZYZN CECHUJE: wokalizacja pauz ("hmmm", "eee"itd.), używanie czasowników akcji ("uderzył z słup z maksymalnie dozwoloną prędkością"), podawanie własnych ustosunkowań, opinii ("najlepiej zrobić tak...."), popełnianie błędów gramatycznych, WYPOWIEDZI KOBIET CECHUJE: odwoływanie się do swych stanów emocjonalnych ("byłam tak zaskoczona..."), zgłaszanie niepewności ("przypuszczam...", "wydaje mi się..."), stosowanie bardziej złożonych zdań, stosowanie pytań dodanych ("Ładna pogoda, prawda?", "Powinieneś ją przeprosić, nie sądzisz?").

101 charakter partnerski, oparty na wzajemnym poważaniu
wrażliwość na krytykę kooperatywne rozwiązywanie konfliktów komunikowanie emocji

102 komunikowanie jako formowanie statusu społecznego
dla mężczyzn najważniejsze są przede wszystkim fakty, liczby i rezultaty, zatem krytykę przyjmują z dystansem mężczyźni nie potrafią przegrywać, przeżywając porażkę, kierują swoją agresję na zewnątrz, przeciwko innym komunikowanie jako formowanie statusu społecznego komunikowanie nastawione na rywalizację i przekazywanie informacji

103 dialekty rodzajowe – Deborah Tannen

104 TEZY dziewczynki i chłopcy wychowują się w tym samym środowisku, ale mimo to rosną w odmiennych światach słów zabawy dziecięce zdecydowanie się różnią chłopcy mają skłonność do zabaw grupowych o hierarchicznej strukturze dziewczynki natomiast bawią się w małych grupach lub w parach odmienna struktura zabaw przekłada się na różnice w komunikacji EFEKTY dla mężczyzn rozmowa jest przede wszystkim sposobem na zachowanie niezależności oraz zdobycie i utrzymanie pozycji w hierarchicznym porządku dla kobiet język rozmowy jest głównie językiem porozumiewania się, sposobem nawiązywania kontaktów i tworzenia więzi

105 Teoria zagłuszanej grupy – Cheris Kramare
JĘZYK JEST DZIEŁEM MĘŻCZYZN Kobiety nie mogą mówić to co chcą, gdzie chcą i kiedy chcą, ponieważ słowa i normy którymi się posługują zostały sformułowane przez mężczyzn Kobiety nie dysponują powszechnie honorowanym słownictwem, poprze które mogłyby wyrażać swoje doświadczenia, odmienne od męskich WYPOWIEDZI KOBIET SĄ OSTATECZNIE ZAGŁUSZANE I ELIMINOWANE Z DEBATY PUBLICZNEJ EFEKT

106 Teoria punktu widzenia – S. Harding, J. T. Wood
Punkt widzenia to miejsce, perspektywa, widok, pozycja z której patrzymy na otaczający nas świat, wpływając na nasz światopogląd Każda grupa społeczna kształtuje ludzkie doświadczenia, wiedzę oraz sposób komunikowania się Aby dowiedzieć się w jaki sposób działa świat, należy patrzeć z punktu widzenia grup zmarginalizowanych (np. kobiet, homoseksualistów, „kolorowych”, biednych, itp.)

107 Komunikowanie masowe – zagrożenie manipulowania informacjami

108 MANIPULACJA A PERSWAZJA – jakie są różnice?

109 MANIPULOWANIE INFORMACJAMI
Słowo manipulacja - pochodzi od łacińskiego manus pellere co oznacza trzymać dłoń w czyjejś dłoni, mieć kogoś w ręce - oznacza kształtowanie poglądów, postaw, zachowań lub emocji bez wiedzy i woli człowieka MANIPULACJA MOŻE POLEGAĆ NA PODAWANIU INFORMACJI: * nieprawdziwych * nieważnych lub mało ważnych z pominięciem istotnych * ważnych jako nieważnych lub mało ważnych * spreparowanych ( po odpowiedniej selekcji) * wieloznacznych ( aby utrudnić rozumienie) * w nadmiarze ( szum informacyjny)

110 PERSWAZJA Perswazja (z łacińskiego peruasio - namówić, nakłonić, przekonać), metoda polegająca na tłumaczeniu, przekonywaniu ludzi do zaakceptowania pewnych poglądów, co do których nie mają oni jasnego zdania. Perswazja posiada wydźwięk pozytywny, manipulacja zaś w kategoriach etycznych oceniana jest zdecydowanie negatywnie.

111 Czym jest manipulacja medialna? Jaki jest jej cel?

112 Manipulacja medialna …to ukryte wpływanie na decyzje i poglądy społeczeństwa za pośrednictwem środków masowego przekazu, czyli prasy, radia, TV, portali internetowych.

113 Skąd ludzie czerpią informacje o świecie?
Dlaczego media są nazywane czwartą władzą? Czym jest tzw. „faktoid”, „fakt medialny”?

114 Media …są „zwierciadłem rzeczywistości” …są czwartą władzą,
„psem stróżującym demokracji” = watchdog …wyrażają, ale i kreują opinię publiczną - na podstawie przekazów medialnych opinia publiczna tworzy sobie obraz rzeczywistości społecznej, politycznej i ekonomicznej

115 Narzędzia manipulacji w mediach czyli jak oni to robią?
1. Przemilczanie niewygodnych informacji, blokowanie, opóźnianie – trudno udowodnić stacji czy gazecie, że celowo coś przemilczała. Choć żadnej informacji nie da się ukryć do końca – jest szansa, że część odbiorców się o niej nie dowie – bo ogląda tylko jedną stację / czyta tylko jedną gazetę… Np. dziwne zachowanie prezydenta Kwaśniewskiego podczas wizyty na rocznicowych uroczystościach żałobnych w Charkowie i Katyniu w 1999 r.

116 Narzędzia manipulacji w mediach czyli jak oni to robią?
2. Modyfikacja okolicznościami zdarzeń / modyfikacja znaczenia wydarzeń prezentowanych Każde wydarzenie zmieni swój wydźwięk w zależności od tego, w jakim świetle zostanie przedstawione. Saudyjski książę Al-Walid - Middle East Online – 2005 Rupert Murdoch - Fox News. „muzułmańskie zamieszki” na przedmieściach Paryża po telefonie księcia - „zamieszki publiczne”. „Podniosłem słuchawkę i zadzwoniłem do Murdocha. Powiedziałem mu, że to nie zamieszki muzułmańskie tylko zamieszki biedoty. W ciągu pół godziny, zmieniono tytuł informacji”

117 Narzędzia manipulacji w mediach czyli jak oni to robią?
3. Często mamy też do czynienia z umniejszaniem znaczenia wydarzeń lub – odwrotnie – jego wyolbrzymianiem. Np. poświęcanie zbyt wiele czasu w mediach na analizy niecodziennych akcji posła Palikota – niezależnie od ich oceny – gdyż media mu niesprzyjające przedstawiają je w świetle negatywnym, media sprzyjające – pozytywnym. Ale czy one naprawdę mają aż takie znaczenie? „czerwony śledź” Znane są przypadki płacenia irackim mediom przez środowiska rządu USA za podawanie informacji przychylnych Stanom Zjednoczonym. To kłóci się przecież z ideą demokratycznych mediów i wolnością słowa..

118 Narzędzia manipulacji w mediach czyli jak oni to robią?
4. Nierówna reprezentacja – wybiórczość – agenda setting To od dziennikarza/wydawcy/redaktora naczelnego zależy, które informacje pojawiają się jako pierwsze, które jako ostatnie, a które między tzw. michałkami, czyli informacjami spełniającymi funkcję rozrywkowych ciekawostek. Jeśli jest sympatykiem PO, jako pierwszą może zamieścić informację o błędach PiS albo o sukcesach Platformy…

119 Narzędzia manipulacji w mediach czyli jak oni to robią?
5. Świadome insynuacje / podawanie informacji niesprawdzonych, ale sensacyjnych Np.. „sprawa Belki” …czego celem jest przyciągnięcie większej liczby odbiorców albo podanie informacji zgodnej z poglądami dziennikarza / linią redakcyjną, nawet jeśli jest ona niepewna. Sprostowanie nie załatwia sprawy – raz nagłośnioną informację bardzo trudno jest zmodyfikować, sprostowanie nie dotrze także do wszystkich odbiorców.

120 Narzędzia manipulacji w mediach czyli jak oni to robią?
6. Manipulacja tytułami i lidami Można w nich zawrzeć treści mylące, sugerujące określony odbiór treści artykułu. Tytuł może także wyolbrzymiać znaczenie treści artykułu, aby przyciągnąć uwagę. Np. Księża pobili policjantów albo Księża za kratkami Kurczak zachowuje się gorzej niż świnia Koszmarna praca w ZUS-ie Wszystkie kobiety Leppera Chcą ubrać urzędniczki w mundurki

121 Narzędzia manipulacji w mediach czyli jak oni to robią?
7. Manipulacje obrazem / filmem Usuwanie z kadru elementów / postaci Fotomontaż - wklejanie elementów / postaci Kolaż Cieniowanie / rozjaśnianie Podpis niezgodny z obrazem

122 W przeszłości… retusz…
…kolaż …cięcie i sklejanie negatywów w ciemni …zdrapywanie fragmentów negatywu Manipulacja w fotografii jest tak stara jak sama fotografia. Pierwszy przypadek – około 1860 r. w USA – kiedy głowę prezydenta Lincolna doklejono do ciała Johna Caldwella Calhouna – 7. wiceprezydenta USA

123 Prezydent Lincoln

124 1865 r.

125 1936 r. – Mao Zedong usuwał byłych przyjaciół

126 Stalin również… Nikolai Yezhov, komisarz NKWD, rozstrzelany w 1940 r. / zdjęcie z 1920 r.

127 Zniknięcie komisarza Zdjęcie zrobione w latach 40, po straceniu Komisarza…

128 Adolf Hitler zażądał usunięcia Josepha Goebellsa…

129 …a Benito Mussolini - stajennego

130 Wczesny komputer? …czy część sterowni łodzi podwodnej?
POPIS NIEZGODNY Z OBIEKTEM NA ZDJĘCIU A famous example of a photo manipulation (this one even fooled media outlets). Originally created by user Lukket on Fark for a photoshop thread, this image has managed to wind its way around the internet as an example of "early computing". The image actually shows a submarine control panel mockup, not an early computer. …czy część sterowni łodzi podwodnej?

131 National Geographic też manipuluje?

132 O.J. Simpson niedługo po aresztowaniu w związku z morderstwem….

133 Śmierć turystów w zamachu w Egipcie/1997

134 Reutersgate 2006 Ulepszony dym po atakach izraelskich na Bejrut / Liban …i po. Przed… Już początkowo, kiedy wykryto aferę w 2006 roku, Reuters nie bronił fotoreportera (freelancer na Bliskim Wschodzie, z Reutersem współpracował blisko 10 lat), jednak wypuścił ego oświadczenie, że zniekształcenia są wynikiem próby starcia kurzu z kliszy fotograficznej. Sam Reuters przyznawał, że technika cyfrowa podczas obróbki tego zdjęcia została wykorzystana niewłaściwie oraz że jest to działanie sprzeczne z polityką agencji, która nie dopuszcza żadnego przerabiania zdjęć. Po wykryciu przez internautów-bloggerów kolejnych oszustw Hajiego, 6 sierpnia Reuters ostatecznie zerwał współpracę z fotoreporterem. Adnan Hajj / Reuters

135 Reutersgate 2006 To zdjęcie zrobione przez fotoreportera francuskiej agencji prasowej o zasięgu globalnym, Agence France Presse, 18 czerwca 2006 r. w Bejrucie, stolicy Libanu Reporterzy i fotoreporterzy obecni w Libanie w czasie ostatniej wojny libańsko-izraelskiej Przyznali, że niemożliwe było robienie zdjęć bez zgodny przedstawicieli Hezbollahu. Wielokrotnie wykorzystywano zdjęcia tych samych zniszczonych budynków, podając, iż jest to skutek różnych bombardowań. AFP PHOTO/RAMZI HAIDAR

136 Reutersgate 2006 …ta fotografia rzekomo przedstawia skutki nalotu Izraelczyków z 24 Czerwca 2006 r…. (Adnan Hajj/Reuters)

137 Reutersgate 2006 …to zaś… rzekomo skutek nalotów z 5 sierpnia tego samego roku… (Adnan Hajj/Reuters)

138 Reutersgate 2006

139 Izrael Screenshot (photo) from Israeli Channel 10 TV, cropped – światła/flara rakiet została skopiowana cyfrowo, aby sprawić wrażenie, że w kierunku izraelskiego samolotu wystrzelono 3 rakiety, a nie jedną.

140 9 czerwca 2008, Pokaz siły – wystrzelenie irańskich rakiet
Iran Zachodnie media bez mrugnięcia okiem przedrukowały to zdjęcie, „wypuszczone” przez irański rząd, the news website of Iran's Revolutionary Guards 9 czerwca 2008, Pokaz siły – wystrzelenie irańskich rakiet

141 Oryginał

142 Brian Walski Brian Walski is a professional photographer who was accused in 2003 of altering some news photographs, which he later admitted. Until the incident, he was a staff photographer at the Los Angeles Times. Previously, he had won the California Press Photographers Association's 2001. Walski was born in Illinois and grew up in Chicago and studied journalism at Northern Illinois University. He has worked as a photographer since 1980 starting his career at the Albuquerque Journal, Patriot-Ledger in Quincy, MA, and the Boston Herald. He spent 12 years on staff at the Herald until he joined the Los Angeles Times in September, During his career he has covered everything from local news to the Gulf War, famine in Africa, Northern Ireland, the conflict in Kashmir and the crisis in the Balkans. On March 30, 2003 Brian Walski took photographs near Basra, Iraq of British soldiers telling Iraqi civilians during the 2003 Invasion of Iraq to take cover. He took a number of pictures and while later viewing them decided to combine a couple of his images to create a superior picture[2]. That day he sent the pictures to LA staff who posted them on the internal photo sharing system for various media outlets owned by the Tribune News Corporation. Media across the country ran the image including Walski's LA Times and the Tribune Corp owned, Hartford Courant. It was at the Courant that the image was noticed. A staffer at the paper was looking closely at the image for friends that lived in Iraq. While studying the image he noticed duplicated people in the background[3] and notified Thom McGuire, the Courant's Assistant Managing Editor for Photography & Graphics. McGuire confirmed that the image was altered and contacted Colin Crawford, Los Angeles Times Director of Photography. It took Crawford four days to get hold of Walski who was still in battle conditions covering the war. When confronted with the image Crawford said, "Give me an excuse. Tell me it was a satellite transmission problem. Say something." to which Walski replied, "No, I did it. I combined the two pictures[4]. " Brian Walski has since opened a private photography firm called Brian Walski Photography in the Denver, Colorado area. 2003, fotoreporter Los Angeles Times oskarżony o fotomontaż zdjęć brytyjskiego żołnierza, stacjonującego nieopodal z irackiej Basry; oszustwo odkryte przez członka zespołu redakcyjnego, który na zdjęciu szukał swoich irackich przyjaciół

143 Brian Walski To był koniec kariery Walskiego…

144 Kampania wyborcza 2004 w USA – senator John Kerry na zdjęciu z Jane Fondą, protestującą przeciwko wojnie w Wietnamie

145 Książę William

146 Rachida Dati pozbyła się brylantu…

147 Oprah… Odchudzona Oprah Winphrey – głowę dziennikarki doklejono do ciała innej osoby

148 Schudła też prezenterka stacji CBS News

149 …i Kate Winslet

150 Faith Hill

151 I pozbawiony wałeczków prezydent Francji…

152

153 Ale też mniej zabawne…