Zarządzanie własnością intelektualną

Prezentacja na temat: "Zarządzanie własnością intelektualną"— Zapis prezentacji:

1 Zarządzanie własnością intelektualną
Piotr Zakrzewski, Urząd Patentowy RP Szkolenie Ośrodka Przetwarzania Informacji 19 listopada 2012 r.

2 PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
PRAWA AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE PRAWA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ ochrona dóbr osobistych prawo do baz danych prawo do firmy prawa do nowych odmian roślin prawo do know how

3 4 mity nt. ochrony IP domena biznesowych gigantów
niepotrzebny koszt, który nigdy się nie zwróci nie mój problem (prawników, działów bezpieczeństwa?) podstawowe narzędzie w walce z konkurencją, a nie czynnik strategicznego rozwoju.

4 wartość aktywów materialnych ?
środki przeznaczone na promocję marki w okresie 10-letnim ? dochody z tytułu sprzedaży produktów w 2011 roku ? koszty procesowe związane z naruszeniem własności intelektualnej przez konkurencję ?

5 Strategia zarządzania IP
identyfikacja zasobów niematerialnych organizacji (audyt) kwalifikowanie wiedzy do ochrony i ocena zdolności ochronnej (analiza ryzyka) wycena IP wybór procedury zgłoszeniowej (zasięg terytorialny ochrony) dokonanie zgłoszenia (TRYB REJESTRACYJNY) ocena i dalsze wykorzystanie chronionej wiedzy

6 REGULAMINY zarządzania IP
gra w ultimatum vs. teoria racjonalnej decyzji

7 Innowacje produktowe i procesowe. Do kogo należą prawa?
twórca współtwórca twórczość pracownicza

8 Innowacje produktowe i procesowe. Znaczenie informacji patentowej
określenie przedmiotowego zakresu ochrony badanie zdolności patentowej i badanie czystości patentowej bezpłatne bazy danych

9 Innowacje produktowe i procesowe. Wycena IP
Transakcyjny Przeniesienie praw majątkowych lub licencjonowanie Zabezpieczenie kredytu, pozyskanie finansowania Bilansowy Aktualizacja wartości prawa majątkowego Identyfikacja i wycena składników złożonych aktywów Podatkowy Transakcja pomiędzy podmiotami powiązanymi Ulgi podatkowe Strategiczny Zarządzanie portfelem IP Proces sądowy Uzasadniona wielkość roszczeń z tytułu naruszeń patentu Źródło: prezentacja A. Podszywałowa,

10 Innowacje produktowe i procesowe. Wycena IP
wartość księgowa a wartość rynkowa generowanie przychodów: w drodze ich używania licencjonowanie zakaz używania przez osoby trzecie (monopol). METODY rynkowa poprzez porównywanie dochodowa – przewidywanie przyszłych przepływów pieniężnych kosztowa: koszt historyczny, wytworzenia lub substytucji.

11 ROLA RZECZNIKA PATENTOWEGO
Innowacje produktowe i procesowe. Wybór procedury zgłoszeniowej - zakres terytorialny ochrony krajowa (przed UPRP i narodowymi urzędami patentowymi) regionalna (np. o patent europejski = wiązka patentów) międzynarodowa (np. PCT) ROLA RZECZNIKA PATENTOWEGO

12 Rola rzecznika patentowego
We właściwym zabezpieczeniu praw własności intelektualnej szkoły wyższej, w szczególności praw własności przemysłowej, konieczna jest pomoc rzecznika patentowego. Jednostki naukowe mogą korzystać zarówno z pomocy rzeczników patentowych zatrudnionych w jednostkach, jak i wyspecjalizowanych kancelarii zewnętrznych. Należy pamiętać, że wynalazki powstają w różnych dziedzinach techniki, co wymaga specjalizacji rzeczników patentowych.

13 Rola rzecznika patentowego
może pomóc: przeprowadzić badania patentowe; w korzystaniu z informacji patentowej; w opracowaniu dokumentacji zgłoszeniowej np. wynalazku; w poszukiwaniach partnera zewnętrznego, uczestniczyć w negocjacjach, zredagować umowę z partnerem zewnętrznym i optymalnie zabezpieczyć prawa szkoły wyższej; prowadzić wykłady dotyczące ochrony własności intelektualnej. Rzecznik patentowy jest doradcą Dyrektora Instytutu w sprawach ochrony własności przemysłowej i zarządzania prawami wyłącznymi.

14 Rola rzecznika patentowego
Rzecznik patentowy wykonujący zawód w ramach stosunku pracy zajmuje samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej, a jeżeli jednostka organizacyjna zatrudnia dwóch lub więcej rzeczników patentowych, jednemu z nich powierza się koordynację pracy świadczonej przez nich w tej jednostce art. 4 ust. 4 ustawy o rzecznikach patentowych Obecnie: rzecznicy patentowi 34 w uczelniach 43 w instytutach naukowych

15 Innowacje produktowe i procesowe. Czas
CYKL ŻYCIA PRODUKTU ! patent jest udzielany na 20 lat bez możliwości przedłużenia ochrony ochrona płynie od momentu dokonania zgłoszenia ważne terminy: publikacja zgłoszenia po 18 miesiącach; 12 miesięcy na rozszerzenie zakresu terytorialnego (przywilej konwencyjny); czas rozpatrywania zgłoszenia patentowego: 3-5 lat Procedurę można przyspieszyć !

16 Innowacje produktowe i procesowe. Koszty
Koszty związane z ochroną nie dotyczą tylko samej procedury (ryzyko!) procedura krajowa tańsza niż regionalna czy międzynarodowa warto skorzystać z możliwości dofinansowania np. działanie 5.4.1 PO Innowacyjna Gospodarka (PARP)

17 Patent czy know-how? Szersza ochrona Węższa ochrona Koszty
Praktycznie brak kosztów Możliwość obrotu Trudny transfer Dostęp publiczny Ograniczony dostęp Czas obowiązywania: 20 lat Czas: zależy od zdolności utrzymania tajemnicy Ograniczenia terytorialne Brak ograniczeń terytorialnych Wynalazki Brak źródeł informacji

18 Innowacje marketingowe. Wzór przemysłowy

19 Innowacje marketingowe. Znak towarowy – zasada specjalizacji
Znaki towarowe zastrzega się dla konkretnych towarów lub usług, które są przyporządkowane do specjalnych klas wg. międzynarodowej klasyfikacji (tzw. klasyfikacja nicejska). Według obowiązującej obecnie dziewiątej edycji tej klasyfikacji istnieją 34 klasy towarowe i 11 klas usługowych. Dokonując zgłoszenia należy obowiązkowo zamieścić w składanym formularzu wykaz towarów lub usług oraz wskazać odpowiednie klasy towarowe lub usługowe na podstawie klasyfikacji nicejskiej. Ochrona jest udzielana na 10-letni okres z możliwością przedłużenia!

20 Innowacje marketingowe. Znak towarowy – funkcje
odróżniająca gwarancyjna reklamowa

21 Innowacje marketingowe. Znak towarowy – koszty

22

23 Analiza ryzyka i strategia
Przykładowe narzędzia: - IP HERMES - IPScore

24 Analiza ryzyka definicja:
Zdarzenie losowe, które może zaistnieć i jeśli zaistnieje to spowoduje istotny negatywny wpływ na realizację celów. Definicja zawiera założenia: o istnieniu realnego scenariusza zdarzeń, o możliwym do oszacowania prawdopodobieństwie realizacji scenariusza, o możliwych do oszacowania: sile i kierunku oddziaływania skutków zdarzenia na realizację, celów (wartość lub rozkład wartości). Definicja Davida Vose – „Risk analysis – a guantitative guide”, Wiley&Sons, 2008

25 Analiza ryzyka Ważne, by dokonać: identyfikacji ryzyk,
oceny prawdopodobieństwa ich wystąpienia, oceny stopnia wpływu zagrożenia na realizację celów, identyfikacji skutków wystąpienia zagrożeń, analizy działań umożliwiających usunięcie zagrożeń lub minimalizację prawdopodobieństwa ich wystąpienia

26 Analiza ryzyka Dlaczego identyfikacja, pomiar i zarządzanie ryzykiem są ważne i potrzebne? złożoność i wielowątkowość rzeczywistości, konieczność podejmowania decyzji w warunkach zmienności i niepewności, pozwalają skrócić czas reakcji w sytuacjach kryzysowych, pozwalają zwiększyć prawdopodobieństwo realizacji celów, umożliwiają bardziej świadome podejmowanie decyzji

27 Ryzyko dotyczące własności intelektualnej
możliwość wystąpienia negatywnego lub niepożądanego wydarzenia związanego bezpośrednio lub pośrednio z naruszeniem praw własności intelektualnej. Niektóre rodzaje ryzyka dotyczące własności intelektualnej: ryzyko związane z „piractwem intelektualnym” ryzyko wyprzedzenia w uzyskaniu ochrony przez inny podmiot ryzyko dotyczące zarządzania własnością intelektualną ryzyko związane z utratą dobrego imienia (reputacji) ryzyko ujawnienia tajemnicy ryzyko sądowo-administracyjne MNIEJSZA FIRMA – WIĘKSZA SKŁONNOŚĆ DO RYZYKA

28 Koszty zarządzania IP koszty opracowania i wdrożenia strategii zarządzania w zakresie ochrony IP; koszty wizyt i rozpoznania sytuacji na miejscu na rynkach docelowych; koszty usług prawnych związanych z rejestracją praw wyłącznych (prawnik, rzecznik patentowy); koszty rejestracji przedmiotów IP na różnych rynkach; koszty czasowe – koncentracja zarządu na ochronie IP (koszty alternatywne); koszty sporów prawnych pozasądowych (np. arbitraż); koszty prawne procesowe (sądowe);

29 Koszty zarządzania IP a także
koszty budowy i utrzymania systemu kontroli przepływu informacji; koszty komunikacji z rynkiem – ogłoszenia prasowe i przesyłanie informacji do kluczowych klientów; koszty ubezpieczenia przed ryzykami; koszty audytu systemu kontroli (dla celów ubezpieczenia); koszt monitoringu ryzyk; koszty budowy efektywnego systemu kontroli; koszty utrzymania efektywnego systemu kontroli.

30 Narzędzia ułatwiające zarządzanie IP
świadomość akceptacji zmiany Źródło: M. Czerska, Organizacja przedsiębiorstwa. Metodologia zmian organizacyjnych, Gdańsk 1996

31 Marketing IP

32 Co to jest marketing sfery B+R?
O podejściu popytowym … User Driven Innovation analiza niekonsumpcji: komputery w USA, czytelnictwo wśród nastolatków, a jednak …

33 Psychologiczne uwarunkowania innowacji
syndrom JWP

34 Psychologiczne uwarunkowania innowacji
Metody rozwiązywania problemów: brainstorming dyskusja oksfordzka myślenie lateralne ARIZ H. Altszullera i wiele innych ….

35 Badania rynku i potrzeb konsumentów
ANALIZA KONKURENCJI WG. PORTERA - zagrożenie ze strony nowych konkurentów - pozycja i siła dostawców - zagrożenie ze strony substytutów - pozycja i siła klientów

36 Badania rynku i potrzeb konsumentów
MARKETING MIX WG. P. KOTLERA

37 4 mity nt. ochrony IP domena biznesowych gigantów
niepotrzebny koszt, który nigdy się nie zwróci nie mój problem (prawników, działów bezpieczeństwa?) podstawowe narzędzie w walce z konkurencją, a nie czynnik strategicznego rozwoju.

38 4 prawdy nt. ochrony IP każdy może korzystać z systemu ochrony IP
efektywne wykorzystanie dóbr niematerialnych pozwala osiągnąć duże zyski – na monopolu można zarobić! ochrona bardzo często oznacza zagospodarowanie niszy rynkowej, podniesienie prestiżu firmy i jej pozycji wśród konkurencji IP sprzyja rozwojowi przedsiębiorstwa, minimalizując ryzyko

39 Dziękuję za uwagę! Piotr Zakrzewski pzakrzewski@uprp.pl