Mechanizm uzależnienia

Prezentacja na temat: "Mechanizm uzależnienia"— Zapis prezentacji:

1 Mechanizm uzależnienia
NARKOTYKI Rodzaje narkotyków Działanie Mechanizm uzależnienia Skutki zażywania Leczenie

2

3 Narkotyk – potoczna nazwa niektórych substancji odurzających działających na ośrodkowy układ nerwowy. Ze względu na poglądy społeczne, różnice kulturowe, stany prawne itp. nie ma jednoznacznej definicji słowa narkotyk. Narkotykami nazywa się: substancje, których regularne przyjmowanie prowadzi do uzależnienia fizycznego, m.in. opiaty i opioidy (np. morfina, heroina), kokaina, fentanyl, niektóre benzodiazepiny, wszystkie substancje psychotropowe, które aktualnie są nielegalne.

4 Narkotyk z punktu widzenia obowiązującego prawa
W polskim prawodawstwie środkiem odurzającym nazywamy substancję pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działającą na ośrodkowy układ nerwowy, określona w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz z późn.zm.). Substancje psychotropowe określa załącznik nr 2 ustawy.

5 Narkomania Narkomania to rodzaj uzależnienia objawiający się pociągiem organizmu do zażywania narkotyków.

6 Narkotyki możemy podzielić na grupy:
Opiaty Psychostymulujące Konopie indyjskie i ich pochodne Halucynogenne Wziewne Leki uspakajające i psychotropowe

7 AMFETAMINA Zalicza się do tzw. stymulantów. Pochodzi z grupy syntetycznych środków chemicznych, do których oprócz amfetaminy zalicza się też metyloamfetaminę, metamfetaminę oraz deksamfetaminę. Jej najczęściej spotykaną w dzisiejszych czasach formą jest wodorek d-metyloamfetaminy. Już podczas drugiej wojny światowej była wykorzystywana przez żołnierzy brytyjskich, japońskich, amerykańskich i niemieckich. Panuje pogląd, iż codziennie zażywał ją Adolf Hitler. W medycynie stosowana była pod nazwą benzedryny od 1927 r., jako środek leczący astmę oskrzelową oraz napadową senność. Amfetamina rozszerza oskrzela, zmniejsza zapotrzebowanie na sen, zmniejsza apetyt. Obecnie jej zastosowanie w medycynie zostało bardzo radykalnie ograniczone. Istnieją państwa, gdzie lekarze wciąż przepisują deksamfetaminę osobom ze zdiagnozowanym zespołem ADHD oraz przy leczeniu napadowej senności. W Polsce została ona całkowicie wykreślona z lekospisu. Niekiedy amfetamina stosowana jest przez osoby odchudzające się, a także przez sportowców, jako środek dopingujący. Jednakże głównie pełni ona rolę środka odurzającego, stosowanego przez narkomanów.

8 Jak potocznie nazywa się amfetaminę?
- spid, speed - amfa - feta - proszek, proch - białe - białe szaleństwo - setka

9 Jak działa amfetamina? Ma ona działanie podobne do kokainy, pobudza współczulny układ nerwowy. Po jej zażyciu w organizmie wyzwala się dopomina, norepinefryna oraz serotonina. Osoba będąca pod jej wpływem zazwyczaj odczuwa nagły przypływ energii, euforię, ogromną poprawę nastroju. Wyzwala się aktywnego niej bezsenność, chęć aktywnego działania, przy jednoczesnym braku realizmu i krytycyzmu. Poprawia się koncentracja, łatwiej jest skupić uwagę na konkretnej czynności, np. nauce. Wzrasta poczucie pewności siebie i własnych możliwości, osoba taka staje się gadatliwa. Jednocześnie może wystąpić u niej nadmierna agresywność, drażliwość, poczucie przymglonej świadomości. Niekiedy pojawia się też tzw. formikacja, czyli złudzenie obecności insektów na skórze. Do krótkotrwałych skutków używania amfetaminy zalicza się także opóźnianie ejakulacji u mężczyzn, wystąpienie rumieńców lub bladość. Czasem występuje również nadmierna potliwość, drżenie rąk, szczękościsk bądź zgrzytanie zębami, nieregularny lub przyśpieszony rytm serca. Może też pojawić się silny ból głowy, suchość w ustach, omdlenia. W dłuższej perspektywie czasowej, jako skutek przyjmowania amfetaminy, może nastąpić anoreksja, psychoza, głęboka depresja, znaczna utrata wagi. Mogą też pojawić się tzw. Zachowania kompulsywne - różne natręctwa, czy też paranoja. Czasem występuje wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, lub infekcje skórne, wrzody. Podwyższa się ponadto ciśnienie krwi, wzrasta też wydalanie moczu, a szkliwo zębów ulega uszkodzeniu

10 Czy amfetamina uzależnia?
Zdecydowanie amfetamina jest środkiem mogącym spowodować uzależnienie. Już po dwunastu godzinach od ostatniego użycia amfetaminy, można zaobserwować pewne dolegliwości, takie jak ogólne złe samopoczucie, psychiczne spowolnienie, apatię, uczucie zmęczenia. Powodują one psychiczne uzależnienie od stanu, jaki pojawia się po przyjęciu narkotyku. Może też pojawić się wewnętrzny niepokój oraz myśli samobójcze. Jako objaw uzależnienia fizycznego można jedynie sklasyfikować w tym przypadku przedłużony czas snu, następujący po tzw. ciągu amfetaminowym. Z próbą odstawienia amfetaminy występują bóle głowy, zwiększony apetyt.

11 Jak można poznać, czy ktoś przyjmuje amfetaminę?
- rozszerzone, słabo reagujące na światło źrenice - nerwowość, nadmierna drażliwość - częste wahania nastroju, zmiany stanów od euforii do depresji - znaczny ubytek masy ciała - powtarzające się kłopoty ze snem - nieuzasadniony strach - wyolbrzymione poczucie własnej wartości - posiadanie foliowych opakowań zawierających biały proszek, kryształki, tabletki, lub igieł i strzykawek

12 Przedawkowanie amfetaminy przejawia się pod postacią tachykardii
Przedawkowanie amfetaminy przejawia się pod postacią tachykardii. Występują wówczas bóle w klatce piersiowej, nadciśnienie tętnicze. Bezpośrednie zagrożenie życia może spowodować zapaść sercowo-naczyniowa. Uszkodzeniu ulegają też naczynia mózgowe, co znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia udarów mózgu.

13 ECSTASY Należący do grupy stymulantów/halucynogenów narkotyk, jest pochodną amfetaminy i meskaliny, od których różni się jednak działaniem. Stał się w ostatnich latach bardzo popularny w Polsce, wypierając niejako LSD. Środek ten został stworzony w 1914 roku, a jego nazwa chemiczna to 3,4 metyleno-dwutlenek metyloamfetaminy, czyli MDMA. Należy do grupy fenoetyloamin. Od początku lat siedemdziesiątych rozpoczęło się jego używanie w psychoterapii, w celach wspomagających „odkrywanie własnych uczuć”. Jako jego pierwotne legalne zastosowanie miało służyć hamowanie apetytu drogą farmakologiczną, jednak nigdy legalnie w takim celu nie trafił on na rynek. Został wycofany, pomimo opinii wielu psychologów przeświadczonych o jego pozytywnych właściwościach terapeutycznych. Ecstasy przyjmowane jest najczęściej przy okazji różnego rodzaju imprez, niektórzy nazywają ją „pigułką szczęścia”. Fakt, iż pojawiło się ono na rynku polskim stosunkowo niedawno, dodaje mu „atrakcyjności”. Na świecie praktycznie nigdy esctasy nie było narkotykiem, który brałoby się przez dłuższy czas jako jedyny środek, co wynika z jego funkcji – „narkotyku na imprezę”. Główną trudnością związaną z używaniem ecstasy jest niepewność co do jego zakupu. Według szacunków, blisko 80% tabletek ecstasy, będących w nielegalnym obiegu, wcale nie zawiera MDMA. Mogą zawierać wiele wypełniających je szkodliwych substancji, ,

14 Jak wygląda esctasy? Zazwyczaj jest ono sprzedawane w postaci tabletek lub kapsułek, mogących mieć różny kolor. Często mają one wytłoczone lub wydrukowane różnorakie logo (np. ptak, kot, sierp i młot, itp.) lub napis. Spotyka się też formę sproszkowaną. W ich składzie mogą też znaleźć się również pewne ilości innych narkotyków, najczęściej amfetaminy.

15 Jak potocznie nazywa się esctasy?
Funkcjonuje nazewnictwo ogólne dla ecstasy: - ex - tabsy - E - eska - piguła - drops - bleta oraz nazwy własne tabletek (w zależności od nadruku czy wytłoczenia): - UFO - love - Eva - Adam - Batman itp.

16 Jak działa esctasy? Po zażyciu ecstasy człowiek odnosi wrażenie, iż bawi się lepiej, odczuwa ogromną radość, euforię. Jest swobodny i nastawiony towarzysko, a sam sobie wydaje się niezwykle błyskotliwy. Wyostrza się percepcja, dotyk staje się bardziej wrażliwy, barwy intensywniejsze. Działanie takie wywoływane jest poprzez wyzwolenie neuroprzekaźników – dopaminy i noradrenaliny, a także serotoniny. Oczekiwania osoby przyjmującej środek, a także nastrój i sytuacja, w jakiej się w danej chwili znajduje mają duży wpływ na odczucia subiektywne, które wywołuje narkotyk. Gdy jej stan psychiczny jest zły, istnieje duże prawdopodobieństwo, iż wystąpi silne napięcie emocjonalne, stany depresyjne, niepokój niekiedy urastający do paniki i poczucia utraty kontroli. Osoba pod wpływem ecstasy staje się wówczas nadwrażliwa na bodźce z zewnątrz, a jej zachowanie bywa irracjonalne. Obecność narkotyku w organizmie powoduje ponadto przyśpieszenie pulsu, kołatanie serca, podwyższenie temperatury ciała i ciśnienie, uderzenia krwi do głowy, szczękościsk lub zgrzytanie zębami. Może wystąpić też nadmierna potliwość, mdłości czy torsje. Obserwuje się też pobudzenie lub brak łaknienia oraz odwodnienie, jak również silne pobudzenie seksualne połączone z brakiem zahamowań. U osoby używającej ecstasy może pojawić się tzw. złośliwy zespół neuroleptyczny, charakteryzujący się spadkiem ciśnienia krwi, gwałtownym wzrost temperatury ciała, drgawkami oraz śpiączką. W niektórych przypadkach powoduje zgon. Jest szczególnie niebezpieczny dla osób, które mają problemy z układem krążenia. Często też prowadzi do ciężkich stanów depresyjnych, urojeń lub psychoz, które mogą zostać ujawnione lub wzmocnione w następstwie jego stosowania. Szczękościsk i zgrzytanie zębów prowadzą ponadto po dłuższym okresie czasu do kruszenia zębów.

17 Efekty długotrwałego używania ecstasy nie są jeszcze dokładnie zbadane, jednak istnieją przesłanki co do tego, iż może ono wpływać na niektóre neurony w mózgu, powodując ich degenerację. Mimo, iż jest to środek o stosunkowo niskiej toksyczności, jego przedawkowanie jest możliwe. Jednak znacznie częściej dochodzi do wypadków śmiertelnych bezpośrednio związanych z przyjęciem narkotyku, na przykład w zatłoczonym, gorącym miejscu. Może wówczas nastąpić przegrzanie organizmu, prowadzące nawet do śmierci poprzez udar cieplny lub odwodnienie.

18 Uzależnienie od esctasy
Wystąpić uzależnienie psychiczne, związane z ciągłą potrzebą poprawy samopoczucia. W następstwie zażycia środka, następnego dnia pojawia się uczucie tzw. kaca, które może trwać nawet dwa dni. Występuje senność lub pobudzenie i irytacja, ogólne zmęczenie, mdłości, zawroty głowy, niezdolność koncentracji.

19 Jak można poznać, czy ktoś stosuje esctasy?
Do zewnętrznych oznaków zażywania MDMA należą: - pobudzenie - rozszerzenie źrenic - brak koordynacji ruchowej dziwne, irracjonalne zachowanie

20 Substancje lotne: kleje i rozpuszczalniki
Substancje lotne: kleje i rozpuszczalniki zaliczają się do tzw. depresantów. Wdychanie rozmaitych substancji w celu osiągnięcia odmiennych stanów świadomości praktykowane jest już od tysięcy lat. Rozwój przemysłu chemicznego w XX wieku rozpowszechnił tą praktykę, pojawiło się wówczas wiele rodzajów preparatów, które można przyjmować drogą wziewną. Popularne stało się to zwłaszcza pod koniec lat sześćdziesiątych w USA, gdzie młodzi ludzie z biedniejszych środowisk często popadali w uzależnienia wdychając rozpuszczalniki organiczne stosowane do rozpuszczania farb, lakierów, kauczuku, czy klejów. Zwykle problem ten dotyczy ludzi młodych, gdyż jego używanie jest stosunkowo tanie, są to również produkty łatwo dostępne. Większość z nich funkcjonuje w ciągłej sprzedaży, gdyż są one legalne. Wiele z produktów codziennego użytku gospodarstw domowych zawiera substancje, które można traktować jako środki odurzające.

21 Substancje lotne są to chemiczne związki, które w temperaturze pokojowej wydzielają opary. Istnieją cztery ich główne typy: - aerozole – czyli np. lakiery do włosów, gaz z zapalniczek, odświeżacze powietrza - lotne rozpuszczalniki – czyli kleje, benzyna, toluen - anestetyki – czyli np. gaz rozweselający(tlenek azotu) - lotne azotany – takie jak azotan azylu lub azotan butylu

22 Jak potocznie nazywa się substancje wziewne?
Oprócz nazw powszechnych: - klej - rozpuszczalnik - gaz stosuje się też nazwy slangowe, typu: - solwent - rozpuchol - budzio

23 Jak działają substancje wziewne?
Efekt podobny do działania alkoholu dają rozpuszczalniki oraz aerozole. Różnica polega na prędkości pojawienia się stanu upojenia, który następuje zdecydowanie szybciej, już po 1 – 5 minutach. Szybciej tez ustępuje, jego oddziaływanie ustępuje po czasie pół godziny do godziny. Tlenek azotu wywołuje na krótko zawroty głowy oraz euforię. Większość ze stosowanych drogą wziewną specyfików powoduje znaczne zaburzenia świadomości. Najczęściej charakteryzują się one wystąpieniem omamów i halucynacji, fantazjowaniem. Pojawia się też dzwonienie w uszach, nadwrażliwość na światło, a widzenie staje się zamglone lub podwójne. Zazwyczaj pojawia się ból głowy oraz zaburzenia w koordynacji ruchowej i mowy, która staje się bełkotliwa. Może wystąpić tez krwawienie z nosa, mdłości.

24 Częste stosowanie tego typu środków prowadzi do wielu schorzeń, w zależności od rodzaju związku chemicznego, czasu oraz intensywności wdychania oparów. Uszkodzeniu ulega wątroba oraz nerki, a także praca mózgu. Może pojawić się tzw. zespół organiczny, czyli zaburzenia intelektu oraz pamięci. Zaburzony zostaje też proces wytwarzania komórek krwi, co ma wpływ na wygląd szpiku kostnego. Pojawia się z tego powodu, a także na skutek znacznej utraty wagi anemia. Znacznym ryzykiem przy stosowaniu aerozoli jest wystąpienie niemrawości i zmniejszona wydolność pracy serca. Powoduje to zaburzenia rytmu jego pracy, a niekiedy nawet jego zatrzymanie. Stosowanie butanu, którym wypełnione są zapalniczki wiąże się z mocnymi opuchnięciami gardła, które mogą skończyć się śmiercią poprzez uduszenie. Najbardziej intensywne doznania trwają zwykle od kilku do kilkunastu minut, jednakże niektóre z objawów mogą utrzymywać się dłużej. Z momentem ich ustąpienie wyzwala się senność, otępienie i przygnębienie.

25 Uzależnienie od substancji lotnych?
Benzyna czy klej –powodują uzależnienie psychiczne, jak i fizyczne. Próba ich odstawienia wiąże się z pojawieniem się tzw. zespołu abstynencyjnego, charakteryzującego się silnym Pobudzeniem, drażliwością, zaburzeniami snu oraz utartą łaknienia.

26 Jak można poznać, czy ktoś stosuje substancje lotne?
W zachowaniu osoby będącej pod ich wpływem można rozpoznać wyraźne podniecenie, ożywienie. Staje się ona gadatliwa, przy czym trudność sprawia mówienie wyraźne. Regularne używanie środków wziewnych wiąże się z pojawieniem się różnych krost, owrzodzeń, pęknięć w okolicach nosa i ust, częsty jest też katar i krwawienie z nosa. W pomieszczeniu, w którym najczęściej przebywa dana osoba unosi się charakterystyczny zapach rozpuszczalników, a w jego rzeczach osobistych można znaleźć różne tubki kleju, smary, foliowe woreczki, szmatki itp.

27 Kokaina Kokaina należy do grupy narkotyków zwanych symulantami. Jest skrótem nazwy wodorotlenku kokainy, wytwarzanej z liści rośliny koka. Jest ona często spotykana na terytorium Ameryki Południowej. Poprzez mieszanie wodorotlenku kokainy z sodą lub amoniakiem i podgrzewanie, wytwarza się tzw. Crack, jedną z groźniejszych postaci kokainy. Od ponad piętnastu tysięcy lat była tam używana do różnych celów, od mistycznych, przez społeczne, do medycznych. Od XVII wieku stała się popularna także w Ameryce Północnej. Kokaina stosowana była jako środek antydepresyjny, nasercowy, lek przeciwko katarowi siennemu, astmie, jako znieczulenie miejscowe stosowane przez dentystów, a także jako pomoc w przezwyciężeniu uzależnienia od opium stosowanego ówcześnie jako lek przeciwbólowy. Używano jej by poprawić wydolność fizyczną, zmniejszyć uczucie głodu oraz by poprawić nastrój. Kokaina podana ogólnie charakteryzuje się silnym działaniem pobudzającym, natomiast podana miejscowo - wykazuje właściwości znieczulające. Obecnie w tym celu stosuje się inne, syntetyczne środki o mniejszej szkodliwości. Jednakże jest ona nadal stosowana w okulistyce i otorynolaryngologii w postaci roztworu, jako miejscowy środek znieczulający. Na początku XIX wieku odnotowano pierwsze przypadki śmierci z powodu przedawkowania tego narkotyku, natomiast przełom XIX i XX wieku przyniósł rozwój narkomanii kokainowej. Obecnie, po marihuanie i haszyszu, kokaina jest najczęściej sprzedawanym narkotykiem na świecie.

28 Jak potocznie nazywa się kokainę?
- biała dama - koka - śnieg - koks gram - kisiel - galaretka

29 Jak działa kokaina? Głównym efektem zażycia kokainy jest zwiększenie ilości dopaminy, norepinefryny oraz serotoniny w mózgu. Dopomina odpowiada za wywoływane poczucie euforii, serotonina – za pozytywne zmiany nastroju, natomiast norepinefryna pobudza spostrzegawczość i nerwowość. Jednocześnie może wystąpić niepokój i napięcie, różnego rodzaju urojenia, czy nawet oznaki załamania nerwowego. Zaburzona zostaje praca serca, wzrasta ciśnienie krwi, oddech przyśpiesza się. Większe dawki powodują drżenie mięśniowe oraz wzrost temperatury ciała.

30 Narkotyk ten poprzez wywoływanie braku łaknienia oraz snu powoduje silne wyniszczenie organizmu. Może wystąpić tzw. psychoza pokokainowa, czyli irracjonalne zachowania, poczucie prześladowania oraz innych cech charakterystycznych dla psychozy. Częste są też stany depresyjne wraz z próbami samobójczymi, zanik uczuć wyższych, trwałe zmiany w osobowości.

31 Czy kokaina uzależnia? Bardzo łatwo i stosunkowo szybko może dojść do uzależnienia, czemu sprzyjają atrakcyjne przeżycia towarzyszące działaniu kokainy. Gdy przestaje ona działać, pojawiają się objawy abstynencyjne związane z wyczerpaniem i depresją, co napędza chęć ponownego jej zażycia. Przedawkowanie kokainy może skończyć się śmiercią.

32 Jak można poznać, czy ktoś stosuje kokainę?
- obrzęki nosa: krostki, egzema, zaczerwienienia, łuszcząca się skóra, swędzenie - katar - słabo reagujące na światło, rozszerzone źrenice - agresywne, nadpobudliwe zachowanie, wzmożona aktywność - niepokój psychoruchowy - obecność w rzeczach osobistych białego proszku lub przeźroczystych kryształów, a także igieł, strzykawek, rurek do wdychania oparów.

33 Konopie indyjskie Konopie indyjskie to polski odpowiednik Cannabis Sativa – rośliny, z której produkowana jest marihuana, haszysz oraz olej haszyszowy. Zawiera ona kilkadziesiąt aktywnych biologicznie substancji, a do tych najbardziej powszechnych zalicza się tzw. THC, czyli tetrahydrokanabiole (kanabidoidy). Poszczególne rośliny i filtraty różnej jakości mają inną zawartośc THC, a proces przygotowania narkotyku, jak również sposób jego przyjmowania wpływa na jego ilość zawartą w dawce. Wzmianki o niej pojawiają się w dokumentach medycznych pochodzących nawet sprzed pięciu tysięcy lat, głównie z rejonów indyjskich, chińskich oraz asyryjskich. Obecnie hodowane są głównie na kontynencie południowo-wschodniej Azji, w Ameryce Południowej i Środkowej, a także w okolicach Morza Śródziemnego. Jej hodowla jest również możliwa w klimacie umiarkowanym. Źródłem narkotyzującej substancji są głównie kwitnące pączki oraz liście pochodzące z wierzchołków dojrzałej rośliny. Pączki obfitują w dużą ilość żywicznej, kleistej substancji o obfitej zawartości kanabinoidów. Konopie indyjskie są najpowszechniej używaną, nielegalną substancją w krajach rozwiniętych. Są również stosunkowo najłatwiej dostępnym narkotykiem. Niektóre kraje, np. Holandia, zalegalizowały część preparatów konopi oraz dopuściły je do oficjalnego obrotu. Powodem takiego działania jest przeświadczenie o relatywnie niskich szkodach zdrowotnych i społecznych związanych z obcowaniem z tą używką.

34 Jak potocznie nazywa się konopie?
- trawka - grass - maryśka, marycha - gandzia - staf - ziele, zielone - joint, dżoint - skun - kolumbijska - czekoladka - afgan - grudka - kostka - hasz

35 Jak działają konopie? W 1992 roku dokonano przełomowego odkrycia tłumaczącego, dlaczego przy wywoływaniu tzw. haju, przyjemnego odjazdu, THC wpływa jednocześnie negatywie na pamięć i koncentrację. Odkryto neuroprzekaźnik reagujący na THC – anandaminę. Jej receptory znajdujące się w mózgu odpowiadają za system nagród, koordynację ruchową oraz pamięć. Najsilniejsze działanie z pochodnych konopi ma olej haszyszowy, następnie sam haszysz, a na końcu marihuana. W zależności od sposobów przyjmowania konopie mogą mieć działanie pobudzające, uspokajające, znieczulające lub też lekko halucynogenne. Symptomy ich używania zbliżone są do tych obserwowanych po alkoholu w większym stopniu niż obserwowanych po halucynogenach. Przy zażywaniu preparatów konopi obserwuje wywołanie pewnych stanów, takich jak: pogorszenie się sprawności psychofizycznej, zaburzenia koordynacji ruchowej, percepcji oraz pamięci, wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie tętna, zawroty i bóle głowy, nadmierną potliwość, zwiększenie łaknienia, przekrwienie gałek ocznych, obrzęki powiek, czy wysuszenie śluzówek jamy ustnej.

36 Do krótkotrwałych skutków działania tego narkotyku należy ogólna utrata zahamowań, euforia, senność, a także tendencje do gadatliwości, niepohamowanych wybuchów śmiechu, nerwowość. Czasami występuje też stan zwany. „świadomością tunelową”, polegający na skupianiu uwagi na jednej rzeczy bez zauważania innych. Zwiększając dawki efekty te również się nasilają, wywołując dodatkowo zakłócenia w postrzeganiu czasu, kolorów, dźwięków oraz innych wrażeń. Efekt po zastosowaniu konopi utrzymuje się zazwyczaj od jednej godziny do trzech. Jako następstwo długotrwałego używania konopi, w perspektywie czasowej zwiększa się ryzyko chorób układu oddechowego, takich jak rak płuc. U kobiet zaburzony zostaje cykl owulacyjny i menstruacyjny, a u mężczyzn zmniejsza się wydzielanie testosteronu oraz plemników. Prowadzi to do zmniejszenia płodności. Mogą wystąpić także zaburzenia psychologiczne, utrata motywacji

37

38 Czy konopie uzależniają?
Podobnie jak systematyczne i intensywne używanie pozostałych substancji psychoaktywnych, tak stosowanie konopi może prowadzić do wystąpienia zespołu uzależnienia. Przez długi okres czasu kwestia ta była obiektem wielu sporów, jednak obecnie pojawiają się coraz to nowe dowody wskazujące na możliwość uzależnienia nimi w wymiarze psychiki.

39 Jak można poznać, czy ktoś stosuje konopie?
Typowe objawy sugerujące, iż dana osoba używa konopi to przekrwione oczy, występujący kaszel, słodkawa woń oddechu, włosów oraz ubrania, zwiększony apetyt, zwłaszcza na słodycze, nadmierna gadatliwość, wybuchy wesołości, euforii. Sygnały ostrzegawcze to także zaburzenia w orientacji przestrzennej i koordynacji ruchowej, ogólne podniecenie, bladość palców. Należy zwrócić uwagę na posiadanie brązowo-szarych nasionek, zielonego tytoniu oraz akcesoriów takich jak lufki, bibułki.

40 LSD Środek wpływa głównie na receptory serotoniny, zwłaszcza w obszarze kory mózgowej i układzie limnicznym. Zmiany te wpływają z kolei na percepcję wzrokową i słuchową oraz na procesy myślowe. Obserwuje się także zmiany w funkcjonowaniu neuroprzekaźników – dopaminy i norepinefryny. Wpływ narkotyku sprawia, że osoba będąca pod jego działaniem jest szczególnie podatna na autosugestię i sugestię innych osób. Może wystąpić u niej zjawisko tzw. synestezji, czyli widzenia barw i słyszenia kolorów. Przedmioty widziane tuż po otwarciu oczu często wydają się błyszczące, w nielogiczny sposób nabierają niezwykłego znaczenia symbolicznego. Poczucie czasu zostaje zakłócone, podobnie jak postrzeganie wyglądu własnego i innych. Poczucie różnicy pomiędzy własnym ciałem a otoczeniem zostaje utracone, pojawia się wrażenie „obcości” własnego ciała. Widzenie całościowe, ogólne jest niewyraźne, natomiast kontrasty stają się ostrzejsze.

41 Wyostrza się także słuch
Wyostrza się także słuch. Rodzaj halucynacji zależą od obecnego stanu psychicznego danej osoby, od jej nastawienia i atmosfery, w której dochodzi do użycia narkotyku. Objawy mogą być bardzo różnorodne. Zazwyczaj występują omamy, urojenia i złudzenia wzrokowe. Pojawia się gonitwa myśli, zmniejsza się krytyczność osądów. Występują zmiany w nastroju, często odczuwa się euforię. Niekiedy pojawia się uczucie lekkości, lub też przeciwnie – ociężałości. Występują też problemy z ośrodkiem równowagi, z mówieniem, z postrzeganiem przestrzeni. Do niekorzystnych efektów działania zalicza się wymioty, uczucie nacisku na klatkę piersiową, wyziębienie dłoni i stóp. Pojawia się uczucie oszołomienia i osamotnienia, tzw. depersonalizacja. Charakterystyczne są tez napady paniki, śmiechu, płaczu, różnego rodzaju lęków.

42 Częste używanie tego narkotyku może powodować uszkodzenia mózgu
Częste używanie tego narkotyku może powodować uszkodzenia mózgu. U niektórych osób może spowodować wyzwolenie się stanów psychotycznych, często spotykane są także tendencje samobójcze.

43 Jak można poznać, czy ktoś stosuje LSD?
Osoba będąca pod wpływem działania tego narkotyku charakteryzuje się dziwnym zachowaniem, irracjonalnymi wypowiedziami, bełkotliwą mową oraz brakiem koordynacji ruchowej. Można u niej zaobserwować zaburzenia w orientacji przestrzennej, rozszerzone źrenice, słabo reagujące na światło. Często czuć od niej silny zapach potu.

44 Jak potocznie nazywa się LSD?
- kwas, kwach - trias - znaczki - listek - papierek - kryształek

45 Jak działają opiaty? Do efektów działania zalicza się wystąpienie mdłości, wymiotów, niepokój ruchowy lub spowolnienie psychoruchowe i senność. Zmniejsza się uczucie głodu, zanikają potrzeby seksualne, przy obniżeniu temperatury ciała – subiektywnie odczuwa się ciepło. Następuje emocjonalne wypalenie, osoba będąca pod wpływem heroiny popada w apatię, osłabienie, przyjmuje postawę obronną. Często występują też zaparcia, kłopoty z oddawaniem moczu, a także zapadnięcie żył, tężec, ropnie, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. Źrenice zwężają się i osłabia się ich zdolność do reagowania na światło Pojawiają się problemy z sercem i układem oddechowym, częste jest też zapalenie płuc. U kobiet cykl menstruacyjny zostaje zaburzony, u mężczyzn występuje impotencja, u obu płci heroina może spowodować bezpłodność. W skutek zażywania opiatów pojawia się też zaawansowana próchnica zębów, zmiany zapalne skóry, uszkodzenie narządów miąższowych oraz ogólne wyniszczenie organizmu, fizyczne i psychiczne.

46 Jak potocznie nazywa się heroinę?
- hera - kompot - brown - helena - proszek

47 Czy opiaty uzależniają?
Odpowiedź na to pytanie jest jednoznaczna… Do uzależnienia psychicznego dochodzi szybko, ponowna chęć wywołania błogostanu pojawia się tuż po zaprzestaniu działania poprzedniej dawki. Także uzależnienie fizyczne, niezależnie od rodzaju opiatu, występuje bardzo szybko. Wraz z próbą odstawienia środka pojawia się szereg przykrych dolegliwości składających się na zespół objawów abstynencyjnych. W intensywnym stopniu odczuwane są: łzawienie oczu, wysięk z nosa, kichanie, uczucie „gęsiej skórki”, rozszerzenie źrenic, nudności, wymioty, obniżenie ciśnienia krwi, silne bóle, zaburzenia snu i utrata łaknienia, zmiany nastroju oraz „głód psychiczny”.

48 Jak można poznać, czy ktoś stosuje opiaty?
Uwagę należy zwrócić na obecność u danej osoby igieł, strzykawek, łyżek, nakrętek, kapsli. Charakterystyczne dla heroinistów są też osmalone sreberka, rurki do wdychania oparów, słoma makowa, torebki z brunatnym proszkiem, naczynia pokryte nalotem. Na ciele widoczne są liczne ślady wkłuć, krople krwi na rękawach. Źrenice są zwężone, oczy sprawiają wrażenie szklanych, wodnistych. Dana osoba ma przewlekły katar, brak jej apetytu, a w pomieszczeniu, w którym najczęściej przebywa utrzymuje się nieprzyjemny zapach.

49 Przyczyny zażywania narkotyków
Chęć odurzenia się Wpływ grupy rówieśniczej Ucieczka od problemów wewnętrznych

50 SKUTKI ZAŻYWANIA NARKOTYKÓW
konsekwencje zdrowotne, społeczne skutki narkomanii, konsekwencje kryminogenne. Konsekwencje zdrowotne Układ krwionośny:  Zaburzenia rytmu serca  Niedokrwienie mięśnia sercowego (łącznie z zawałem) Nadciśnienie tętnicze Kardiomiopatie Tętniaki

51 Układ nerwowy: • Zaburzenia koordynacji ruchowej • Oczopląsy • Drżeniem mięśni

52 Układ oddechowy:   Przewlekły nieżyt oskrzeli Utrudnienie wymiany gazów w pęcherzykach płuc  Pneumokokowe zapalenie płuc   Rak płaskonabłonkowy, drobnokomórkowy   Gruczolak płuc Układ wydzielania wewnętrznego :  Brak miesiączki Hipogonadyzm opóźnionym dojrzewaniem   Niepłodność   Impotencja   Zwiększone wydzielanie hormonów tarczycy  Obniżenie stężenia testosteronu

53 Układ mięśniowo – szkieletowy  
Martwica mięśni   Kostniejące zapalenie mięśni Zapalenie mięśni i stawów   Wątroba -   Wirusowe zapalenie wątroby typu A   Zapalenie wątroby wirusem typu B Wirusowe zapalenie wątroby typu C

54 RYZYKO ZWIĄZANE Z BRANIEM NARKOTYKÓW
Zakażenia Niektóre narkotyki brane są w postaci zastrzyków. Brudne igły mogą powodować owrzodzenia, ropnie, zatrucie krwi i żółtaczkę. Wielokrotne używanie tych samych igieł i strzykawek sprzyja przenoszeniu się wirusa HIV. Przedawkowanie narkotyku Może spowodować utratę przytomności, zniszczenie serca i innych narządów, a nawet śmierć. Łatwo jest przypadkowo przedawkować narkotyk, trudno bowiem określić, jakiej jest mocy i ile go wziąć. Narkotyki stają się znacznie bardziej niebezpieczne, gdy są ze sobą zmieszane. Ich efekty ulegają wówczas zwielokrotnieniu i nawet mała dawka może okazać się śmiertelna. Szkody psychiczne Człowiek zażywający narkotyki może być agresywny, może też odczuwać lęk lub doświadczać przerażających halucynacji. To wszystko może poważnie zaszkodzić jego zdrowiu psychicznemu. Zmiany w osobowości Komórki nerwowe komunikują się między sobą za pomocą substancji chemicznych. Używając podobnych substancji chemicznych można wpływać na tę komunikację i wywoływać zmiany w mózgu. Działanie narkotyków polega na zakłócaniu naturalnych dróg komunikacji między neuronami. Nawet jednorazowe ich użycie może wywołać długotrwałe zmiany w działaniu komórek nerwowych. Zażywanie narkotyków powoduje poważne zmiany w działaniu niektórych, szczególnie wrażliwych komórek mózgu. Zmiany w zachowaniu Zażywający narkotyki mogą być podrażnieni, tracą zainteresowanie przyjaciółmi i pracą oraz dawne zamiłowania. Często przestają dbać o siebie. Zainteresowania narkomana zawężają się jedynie do problemu zdobycia narkotyków lub pieniędzy na nie. Nasilają się konflikty z otoczeniem, często także zaczynają się kłopoty z prawem. Wypadki Ludzie zażywający narkotyki, ze względu na stan zagubienia, w którym się znajdują, częściej niż inni ulegają wypadkom. Zdarza się, że wpadają do wody i toną, wdzierają się niespodziewanie na jezdnię lub wypadają z okna. Wąchający klej mogą się udusić na skutek przykrycia ust plastikową torbą lub śmiertelnie zakrztusić własnymi wymiotami.

55 Wybór leczenia uzależnienia od narkotyków
W pewnym momencie używania narkotyków stan odurzenia staje się nadrzędnym celem w życiu. Każdorazowe zwiększanie dawki przyjmowanej substancji zmniejsza szanse na łatwe jego odstawienie. Gdy przychodzi czas na decyzję o podjęciu leczenia, zanim jeszcze wybierze się jego formę, powstaje konieczność przewartościowania postaw i zachowań oraz przyznania się przed samym sobą do uzależnienia. Często ten fakt poprzedzony jest procesem zaprzeczania, czyli wykazywania niezdolności dostrzegania szkodliwych konsekwencji zażywania określonych substancji psychoaktywnych. Dotyczy zarówno samych zainteresowanych, jak i jego najbliższe otoczenie, które, będąc współuzależnionym, przez pewien czas wypiera ze świadomości, iż problem narkotyków mógłby dotyczyć osobę, którą kochają. Naturalna tendencja do wypierania trudnej prawdy opóźnia konfrontację z nią oraz sprawia, iż jest ona jeszcze bardziej bolesna. Uznanie uzależnienia za faktyczny problem, określenie jego skali to pierwszy krok w celu podjęcia leczenia.

56 Wśród głównych tradycji i kierunków leczenia osób uzależnionych wyróżnia się cztery modele:
model wspólnotowo – resocjalizacyjny Opiera się on na tradycji ruchu Anonimowych Alkoholików, tworzenia samowystarczalnych gospodarczo, samorządowych, stacjonarnych ośrodków leczniczych o charakterze wspólnot, które umożliwiały leczenie nałogu osobom uzależnionym od narkotyków, alkoholu, również tym, którzy weszli w konflikt z prawem. Placówki o takim charakterze funkcjonują według wzorców zaangażowania w życie grupowe, wspólną edukację, pracę, terapię, dyscyplinę i resocjalizacje, przy osobistej odpowiedzialności za wyleczenie.

57 model medyczny Wiąże się on z tradycyjnym podejściem psychiatrycznym, w którym uzależnienie traktowane jest jako groźna, psychosomatyczna choroba. Opiera się na medycznej terapii, zawierającej elementy poradnictwa psychologicznego oraz psychoterapii. W modelu medycznym stosuje się też kurację metadonową, w której podawany jest on zastępczy środek heroiny, znoszący poczucie narkotycznego głodu. Leczenie metadonem nie uwalnia od uzależnienia, daje natomiast możliwość pobytu narkomana w ośrodku terapeutycznym. Powinien jedynie wspomagać terapię, lecząc objawy zespołu abstynencyjnego

58 -model duchowy Wychodzi on z założenia, iż narkomania jest chorobą duszy i emocji. Niektórzy twierdzą nawet, iż jest to choroba braku zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka: poczucia bezpieczeństwa, miłości, akceptacji. W ramach modelu duchowego powstały grupy Narkomanów Anonimowych, opierające się na programie dwunastu kroków prowadzących do zdrowienia zarówno ciała, psychiki, jak i ducha. Całość pozostaje w relacji z Siłą Wyższą, jest alternatywną metodą leczenia uzależnienia od narkotyków, będąca formą wspólnotowego życia regulowanego przez zasady praktyki duchowej. W oparciu o model duchowy funkcjonują w naszym kraju ośrodki resocjalizacji i terapii, będące chrześcijańskimi wspólnotami inicjowanymi poprzez Kościół Katolicki. W takich miejscach kultywuje się przede wszystkim wartości duchowe, chrześcijańskie, etyczno – moralne.

59 model integralny Jest on połączeniem różnych metod leczenia uzależnienia od narkotyków, zapewnia zarówno rozwiniętą formę pomocy ambulatoryjnej, czyli medyczny aspekt pomocy, jak również oparcie o ideę społeczności terapeutycznej. Kładzie nacisk na pracę wychowawczą oraz resocjalizację, uwzględniają jednocześnie duchowy aspekt pomocy uzależnionym. Jego celem jest przebudowa świadomości i relacji w rodzinach osób uzależnionych oraz organizowanie programów wsparcia dla osób po zakończonej terapii. Nawet najlepszy program terapeutyczny nie daje stuprocentowych szans na wyleczenie, jednak można być niemal pewnym, iż brak jakiegokolwiek leczenia to prosta droga do degradacji fizycznej i psychicznej.

60 Autor: Małgorzata Krawczyk
Nawet najlepszy program terapeutyczny nie daje stuprocentowych szans na wyleczenie, jednak można być niemal pewnym, iż brak jakiegokolwiek leczenia to prosta droga do degradacji fizycznej i psychicznej. Autor: Małgorzata Krawczyk